Theo dõi khí máu động mạch trong thở máy 1

Theo dõi khí máu động
mạch trong thở máy
Ths Bs Vũ Đình Thắng
Dàn bài

Đại cương:

Khí máu ĐM với tình trạng toan kiềm

Khí máu ĐM với tình trạng suy HH

TD KMĐM trong khi thở máy:

Mục đích và yêu cầu

Ảnh hưởng của thở máy với thông khí

Ảnh hưởng của thở máy trên oxy hóa máu

Cài đặt bước đầu theo KMĐM

Điều chỉnh máy thở theo KMĐM

Hạn chế của KMĐM
Đại cương

Giá trị bình thường của KMĐM
Chức năng TD Thông số
GTBT
(P
B

760 mmHg)
GTBT
(P
B
630 mmHg)
Thông khí
PaCO
2
35 - 45 mmHg 32 - 42 mmHg
Oxy hóa máu
PaO
2
80 - 100 mmHg 60 - 80 mmHg
Acid-Base
pH 7.35 - 7.45 7.32 - 7.42
HCO
3
-
22 - 26 mEq/L
BE -2  +2 mEq/L
KMĐM và tình trạng toan kiềm

Giá trị bình thường:

pH: 7.35 – 7.45 (TB 7.4)

PaCO
2
: 35 – 45 mmHg (TB 40)


HCO
3
-
: 22 – 26 (TB 24)

Áp dụng 5 luật khi đọc KMĐM
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Khái niệm cơ bản

PaO
2:

O
2
toàn bộ = O
2
hòa tan và O
2
gắn Hb

O
2
hòa tan chiếm phần nhỏ và liên quan trực tiếp PaO
2

PaO
2
cho biết tình trạng O
2
máu, không phải O

2
mô

BN thở máy  chỉ cần đạt PaO
2
> 60 mmHg và SaO
2
> 90%
PaO
2
(khí phòng) Giảm oxy máu
80-100 BT
60-79 Giảm O
2
máu nhẹ
40-59 Giảm O
2
máu TB
< 40 Giảm O
2
nặng
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Khái niệm cơ bản

Phương trình khí phế nang:
PAO
2
= (P
B
– P H

2
O) x FiO
2
– PaCO
2
/R

PAO
2
áp lực O
2
trong phế nang

P
B
là áp lực khí quyển = 760 mmHg (ngang mực nước biển)

P H
2
O là áp lực hơi nước = 47 mmHg tại nhiệt độ cơ thể

R thương số HH = VCO
2
/VO
2
= 0.8, có thể bỏ khi FiO
2
> 0.6

Khi thở máy phải cộng thêm AL TB đường thở vào P

B
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Khái niệm cơ bản

Chênh lệch áp lực oxy phế nang – động mạch:
(A-a) PO
2
= PAO
2
– PaO
2

FiO
2
= 21%  (A-a) PO
2
< 4mmHg cho mỗi 10 năm tuổi

Khi FiO
2
tăng mỗi 10%  (A-a) PO
2
tăng mỗi 5 – 7 mmHg

Bất cứ tuổi nào, FiO
2
21%  (A-a) PO
2
> 20  có vđề tại phổi
(RL khuếch tán, V/Q mismatch, shunt, thông khí khoảng chết)

KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Khái niệm cơ bản

PaO
2
/PAO
2
:

Không thay đổi khi FiO
2
thay đổi như (A-a) PO
2

< 75%  giảm oxy máu do NN tại phổi

PaO
2
/FiO
2
:

Dễ tính toán hơn (A-a) PO
2
và PaO
2
/PAO
2

< 200  phân suất shunt > 20%


Thường dùng trong tổn thương phổi:

< 200  ARDS

200 – 300  ALI
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Khái niệm cơ bản

Thông khí khoảng chết V
D
:

Là 1 phần của V
E
nhưng không trao đổi khí

V
E
= V
D
+ V
A


Cùng 1 V
E
, khi V
D
  V

A


Có 2 loại:

V
D
giải phẫu: là V khí trong đường thở, thường là 150ml

V
D
phế nang:

V khí trong phế nang không được trao đổi O
2
và CO
2
với máu

Tăng khi giảm tưới máu phổi (thuyên tắc ĐM phổi…), căng
phồng phế nang, khí phế thũng, thở máy…
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Khái niệm cơ bản

Shunt:

Máu từ tim phải sang tim trái không có thông khí (V
A
/Q=0)


Thường tính bằng Q
s
/Q
T
:

Q
S
là cung lượng tim bị shunt

Q
T
là cung lượng tim toàn bộ

3 loại: shunt GP, shunt sinh lý, shunt bệnh lý

Đặc điểm: gây giảm oxy máu kháng trị với tăng FiO
2

Một số chỉ số của shunt:

PaO
2
/FiO
2


< 200  > 20% shunt

> 200  < 20% shunt


FiO
2
100%:

Mỗi 50mmHg khác biệt của (A-a) PO
2
≅ 2% shunt

PaO
2
< 350 mmHg  tỉ lệ shunt lớn
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Phân loại

Suy HH thể giảm oxy máu:

PaO
2
< 55 mmHg với FiO
2
≥ 0.6

Suy HH thể tăng CO
2
:

PaCO
2
> 45 mmHg


Suy HH thể hỗn hợp
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Cơ chế

Nồng độ oxy khí thở vào thấp:

Trên núi cao

Có 1 khí khác trong khí thở vào

ĐĐ:

PaO
2
, (A-a) PO
2
BT, PaCO
2
BT

Nhậy với tăng FiO
2

RL khuếch tán khí:

Không phải là yếu tố quan trọng trong  oxy máu

ĐĐ:


PaO
2
, (A-a) PO
2
, PaCO
2
BT or giảm

Đáp ứng với tăng FiO
2
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Cơ chế

V
A
/Q mismatch:

BT = 1

Chủ yếu do những vùng V
A
/Q thấp

ĐĐ:

PaO
2
, PaCO
2
 (trong trường hợp nặng), (A-a) PO

2


Đáp ứng tốt với tăng FiO
2

FiO
2
= 100%  PaO
2
≥ 500 mmHg
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Cơ chế

Shunt:

PaO
2
, PaCO
2
BT (tăng khi có mệt cơ),(A-a) PO
2


Không đáp ứng với tăng FiO
2

PaO
2
/FiO

2


< 200  > 20% shunt

> 200  < 20% shunt

FiO
2
100%:

Mỗi 50mmHg khác biệt của (A-a) PO
2
≅ 2% shunt

PaO
2
< 350 mmHg  tỉ lệ shunt lớn
KMĐM và tình trạng suy hô hấp
Cơ chế

Giảm thông khí phế nang toàn bộ:

ĐĐ:

PaCO
2
↑→ PAO
2
↓ (pt khí phế nang) → PaO

2
↓, nhưng (A-
a) PO
2
BT

Đáp ứng rất tốt với tăng FiO
2


NN:

Trung tâm HH bị ức chế: ngộ độc T an thần...

Cơ lực hệ thống HH ↓: nhược cơ, Guillan – Bare
Theo dõi khí máu động mạch
trong khi tiến hành thở máy