skkn một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

MỤC LỤC
MỤC LỤC.....................................................................................................1
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT.........................................2
I. Đặt vấn đề..................................................................................................3
II. Mục đích nghiên cứu:...............................................................................3
Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.............................................................4
I. Cơ sở lí luận của vấn đề.............................................................................4
II. Thực trạng vấn đề:....................................................................................6
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:....................................7
IV. Tính mới của giải pháp:.........................................................................23
VI. Hiệu quả SKKN: ..................................................................................24
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................32

Giáo viên: Lang Thị Phương

1

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

STT

Kí hiệu, chữ viết tắt

Nội dung

1

SGK

Sách giáo khoa

2

LS

Lịch sử

3

TL

Tỉ lệ

4

SL

Số lượng

5

THCS

Trung học cơ sở

Giáo viên: Lang Thị Phương

2

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Trong các bộ môn ở trường trung học phổ thông thì môn Lịch sử có một vị
trí vô cùng quan trọng. Bởi lịch sử giúp học sinh có được những kiến thức cơ
bản, cần thiết về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới, góp phần hình thành ở học
sinh thế giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước, niềm tự
hào dân tộc, tình đoàn kết quốc tế. Đồng thời, học lịch sử còn bồi dưỡng năng
lực tư duy, hành động và thái độ ứng xử đúng đắn trong cuộc sống cho các em.
Nhưng đặc trưng của môn lịch sử là các sự kiện, các nhân vật đều diễn ra
trong quá khứ nên muốn tái hiện bức tranh quá khứ một cách sinh động. Nhiều
giáo viên dạy lịch sử đã sử dụng nhiều phương pháp dạy học khác, đặc biệt là
phương pháp sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử.
Sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử không chỉ minh họa, làm cơ sở cho
việc tạo biểu tượng lịch sử mà còn là nguồn cung cấp kiến thức cho học sinh, tạo
hứng thú cho học sinh trong học môn lịch sử. Từ đó, học sinh phát huy tính tích
cực, chủ động sáng tạo để nhận thức lịch sử một cách thấu đáo.
Hứng thú có vai trò quan trọng trong quá trình dạy học lịch sử, giúp học

sinh nhanh tiếp thu bài, nhớ bài lâu, hiểu tầm quan trọng của lịch sử đối với sự
phát triển của nhân loại. Đồng thời, kích thích học sinh tích cực học tập tiếp thu
những kiến thức mới: say mê, tự giác tìm hiểu kiến thức, ý thức được trách
nhiệm và nghĩa vụ của mình trong cuộc sống.
Hiểu được vai trò của kênh hình trong dạy học lịch sử và một số kinh
nghiệm trong thực tế giảng dạy tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài “Một vài kinh
nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong
dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS”
II. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của đề tài là tìm ra một số giải pháp sử dụng tranh ảnh nhằm tạo
hứng thú học tập lịch sử cho học sinh để giúp học sinh khơi dậy khả năng tư

Giáo viên: Lang Thị Phương

3

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

duy, sáng tạo của học sinh, khắc sâu và ghi nhớ những nội dung của bài học. Từ
đó, học sinh có những hiểu biết nhất định về lịch sử của Việt Nam.
Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của vấn đề
Lịch sử là những điều đã xảy trong quá khứ. Để biết quá khứ, người ta
không thể quan sát trực tiếp mà chỉ có thể nhận thức gián tiếp bằng cách dựa vào
các tài liệu, dấu tích, đồ vật, tranh ảnh....nhằm khôi phục bức tranh lịch sử. Vì
vậy, nhiệm vụ của giáo viên dạy lịch sử là phải tái hiện lại những gì xảy ra trong

quá khứ một cách chính xác nhưng không kém phần sinh động, thu hút học sinh.
Để tiết học chất lượng và hiệu quả, giáo viên phải tạo hứng thú cho học sinh học
tập.
Hứng thú là hình thức biểu hiện tình cảm và nhu cầu nhận thức của con
người nhằm ý thức một cách hào hứng về mục đích hoạt động nhằm tìm hiểu
sâu hơn, phản ánh đầy đủ hơn đối tượng, hứng thú làm tăng hiệu quả của quá
trình nhận thức làm nảy sinh đam mê, sáng tạo, tăng năng suất công việc, đặc
biệt trong hoạt động học tập, hứng thú là yếu tố quan trọng thúc đẩy người học
tích cực, chủ động nắm bắt kiến thức nhanh và hiệu quả.
Để tạo hứng thú cho học sinh trong học tập nói chung, môn lịch sử nói
riêng, giáo viên đã sử dụng nhiều phương pháp như phương pháp giải quyết vấn
đề, phương pháp học tập theo tra cứu, phương pháp thảo luận nhóm….trong đó
có phương pháp sử dụng tranh ảnh.
Tranh là những tác phẩm hội họa, đồ họa phản ánh hiện thực bằng đường
nét, màu sắc, hình mảng. Tranh có thể vẽ trên giấy, vải, gỗ…bằng nhiều chất
liệu khác nhau.
Ảnh là tác phẩm nghệ thuật nhiếp ảnh, do nghệ thuật nhiếp ảnh, do nghệ
thuật nhiếp ảnh, do nghệ sĩ thực hiện bằng phương tiện máy ảnh. Khi chụp ảnh,
dáng vẻ bên ngoài của đối tượng đều được thu vào máy.
Ngày nay, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học lịch sử đã và đang được
nhiều nhà nghiên cứu giáo dục lịch sử quan tâm. Để phát huy tính tích cực của
học sinh thì cần phải có sự kết hợp nhiêu phương pháp, trong đó việc sử dụng
Giáo viên: Lang Thị Phương

4

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh

trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

tranh ảnh trong dạy học lịch sử là một trong những phương pháp có ý nghĩa đối
với GV và học sinh trong quá trình dạy học, cụ thể là:
Việc sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử sẽ góp phần cụ thể hóa nội
dung sự kiện, nhân vật và giúp HS nhận thức được nội dung khái quát lịch sử.
Bên cạnh đó, tranh ảnh đem lại cho học sinh những biểu tượng bên ngoài về sự
kiện lịch sử, nhân vật lịch sử, nó còn giúp học sinh có thể hiểu sâu sắc bản chất,
bởi không có giói hạn tuyệt đối giữa hiện tượng và bản chất. Tranh ảnh lịch sử là
loại đồ dùng dạy học có giá trị trực quan cao trong dạy học lịch sử, nó chính là
chỗ dựa để hiểu biết sâu sắc bản chất của sự kiện Lịch sử, là phương tiện rất
hiệu lực để hình thành khái niệm, biểu tượng, tạo điều kiện cho học sinh nắm
vững các quy luật phát triển xã hội.
Tranh ảnh lịch sử có vai trò lớn trong việc giúp học sinh nhớ kĩ, hiểu sâu
những hình ảnh, những kiến thức lịch sử, những tư tưởng thu nhận được.
Tranh ảnh lịch sử góp phần tạo biểu tượng, hình thành khái niệm lịch sử,
nó giúp học sinh phát triển khả năng quan sát, trí tượng tượng, tư duy, ngôn ngữ
và năng lực thực hành bộ môn. Do đó, khi quan sát các loại tranh ảnh khác nhau
học sinh sẽ phát huy tư duy để nhận xét và khôi phục lại sự kiện lịch sử đã từng
diễn ra trong quá khứ. Điều đó, sẽ kích thích trí tò mò, suy nghĩ của học sinh để
có thể diễn đạt bằng lời chính xác, rõ ràng cụ thể bức tranh xã hội đã qua. Thông
qua quá trình đó mà kĩ năng phân tích tổng hợp, so sánh, khái quát …và cả kĩ
năng khai thác, sử dụng tranh ảnh sẽ ngày càng được nâng cao.
Dựa vào mục tiêu giáo dục quy định trong chương trình của Bộ Giáo dục
và Đào tạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, phù hợp với điều kiện cụ thể
của nhà trường theo tinh thần các văn bản chỉ đạo của Bộ GDĐT:
Quyết định số 41/2000/QĐ/BGD&ĐT, ngày 24 tháng 03 năm 2000 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo: "Thiết bị giáo dục phải được sử dụng hiệu quả nhất,
đáp ứng các yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy định trong chương
trình giáo dục".

Công văn số 3535/BGDĐT- 5 GDTrH, ngày 27 tháng 5 năm 2013 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, về việc Hướng dẫn triển khai thực hiện phương pháp “Bàn
tay nặn bột” và các phương pháp dạy học tích cực khác.
Giáo viên: Lang Thị Phương

5

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Công văn số 5555/BGDĐT-GDTrH, ngày 08 tháng 10 năm 2014 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới
phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá.
Luật giáo dục ban hành ngày 02/12/1998, điều 2412 đã ghi "Phương pháp
giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của
học sinh... đem lại hứng thú học tập cho học sinh"
II. Thực trạng vấn đề:
Nhận thức được vai trò quan trọng của kênh hình, đặc biệt tranh ảnh trong
dạy học lịch sử. Sử dụng tranh ảnh để dạy học là một trong những phương pháp
quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học nên nhà trường có nhiều điều kiện
thuận lợi để hỗ trợ cho giáo viên trong giảng dạy như trang bị phòng máy chiếu,
phòng bản đồ, sách tham khảo. Phương pháp sử dụng tranh ảnh cũng đã được
nhiều giáo viên áp dụng trong các tiết dạy, tuy nhiên trong quá trình sử dụng cũng
có những hạn chế nhất định. Nguyên nhân của tình trạng này là:
Số hình ảnh lịch sử phục vụ cho giáo viên trong quá trình giảng dạy chưa
nhiều, bản đồ cũ số liệu không chính xác.
Đối với giáo viên: trên thực tế đa số giáo viên đổi mới phương pháp giảng

dạy nhưng còn chưa quan tâm khai thác tranh ảnh SGK hoặc dùng tranh ảnh như
là hình ảnh minh họa mà quên đi chính đó là tư liệu không thể thiếu được trong
việc dạy học lịch sử, mà còn là phương tiện trực quan có giá trị giúp bài học lịch
sử trở nên sinh động hơn, gây hứng thú học tập hơn cho học sinh.
Một số giáo viên chưa hiểu rõ xuất sứ nội dung ý nghĩa của tranh ảnh
trong sách giáo khoa.
Nhiều giáo viên nhận thức đầy đủ giá trị, nội dung của tranh ảnh nhưng
lại ngại sử dụng và sợ mất thời gian hoặc nếu có sử dụng vẫn mang hình thức
minh hoạ cho bài giảng.
Đối với học sinh: Trường THCS Dur Kmăn học sinh phần lớn là học sinh
ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số nên việc học tập
chưa được coi trọng, một số học sinh còn lười học và chưa có sự say mê môn
học, không chuẩn bị bài mới ở nhà, không sưu tầm tài liệu và các tranh ảnh có
liên quan, trên lớp các em thiếu tập trung suy nghĩ nên việc phân tích và ghi nhớ
Giáo viên: Lang Thị Phương

6

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử... còn rất hạn chế. Do đó, học sinh luôn
ở “thế bị động” không muốn phát biểu gì khiến cho tiết học lịch sử trở thành một
chiều, thụ động và chưa thực sự hiệu quả.
Mặt khác, một bộ phận không nhỏ trong giáo viên, cha mẹ học sinh và
học sinh còn nhận thức không đúng về vai trò của bộ môn cho đó là môn phụ đã
ảnh hưởng đến việc học tập bộ môn.

Thực tế bản thân tôi do kinh nghiệm còn hạn chế nên chất lượng kết quả
chất lượng cuối môn lịch sử chưa cao theo số liệu thống kê chất lượng cuối năm
của khối 6, 7 năm học 2015 – 2016:
Khối Tổng

GIỎI

KHÁ

số
học

TRUNG

YẾU

KÉM

BÌNH
SL

sinh

TL

SL

(%)

TL

SL

(%)

TL

SL

(%)

TL

SL

(%)

TL
(%)

6

94

11

11,7

16

17

58

61,7

5

5,3

4

4,3

7

90

9

10

15

16,7

56

62,2

6

6,7

4

4,4

Qua bảng số liệu trên, ta thấy: tỉ lệ học sinh khá giỏi còn thấp khoảng
26,7% đến 28,7%, trong khi đó tỉ lệ học sinh yếu kém còn cao 9,6% đến
11,1%.
Từ những thực trạng trên, là một giáo viên giảng dạy môn Lịch sử - bản
thân tôi luôn cố gắng tìm ra những phương pháp để khắc phục tình hình nhàm
chán, nâng cao chất lượng trong các tiết dạy lịch sử ở lớp, làm cho tiết học vui
vẻ, gây thích thú cho học sinh và góp phần tạo ra tiết học đạt hiệu quả cao trong
vấn đề giáo dục học sinh.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
Sử dụng kênh hình trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông bao gồm
nhiều loại: hiện vật lịch sử, tranh ảnh lịch sử, các phương tiện trực quan quy ước
như bản đồ, sơ đồ, đồ thị.... trong đó, tranh ảnh góp phần không nhỏ vào tạo biểu
tượng, hình thành khái niệm, phát triển tư duy, cung cấp kiến thức, nâng cao
nhận thức lịch sử, nuôi dưỡng tình cảm... Vì vậy, nội dung sách giáo khoa hiện
nay đã dành cho tranh ảnh một tỉ lệ đáng kể.
Giáo viên: Lang Thị Phương

7

Trường THCS Dur Kmăn

Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Tranh ảnh không chỉ sử dụng trong trình bày kiến thức mới mà cả khi ôn
tập, tổng kết, kiểm tra, hoạt động ngoại khóa và thực hành. Học sinh được sự
hướng dẫn của giáo viên tìm hiểu nội dung kênh hình kết hợp kiến thức nội
dụng kênh chữ, giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách sinh động, hứng thú,
sâu sắc mà lại nhớ lâu, làm tiết học lịch sử bớt khô khan và hấp dẫn hơn.
Tranh ảnh có rất nhiều loại và mỗi loại có công dụng và cách sử dụng
khác nhau. Vậy làm thế nào để sử dụng hiệu quả các kênh hình trong dạy học
lịch sử. Qua quá trình dạy học lịch sử nói chung, dạy lịch sử lớp 6, 7 nói riêng
và dự giờ thăm lớp các đồng nghiệp, bản thân thôi đã rút ra một số kinh nghiệm
nhỏ về việc sử dụng tranh ảnh như sau:
Để khai thác tốt tranh ảnh phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn lịch sử, cần
đảm bảo một số kĩ năng cơ bản sau: phải biết và hiểu được kiến thức cơ bản của
tranh ảnh. Xác định mục đích cần hướng đến khi khai thác tranh ảnh . Thiết kế
câu hỏi hợp lý, trọng tâm. Giáo viên đứng lớp cần phải có sự chuẩn bị chu đáo
cẩn thận, nghiên cứu kỹ trước nội dung các tranh ảnh trước khi lên lớp. Chuẩn bị
lời nói ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu và gây hứng thú cho học sinh. Chính yêu cầu
đó sẽ giúp người giáo viên nâng cao ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm trong
các giờ lên lớp. Ngoài ra các giờ sử dụng tranh ảnh trong dạy học giáo viên chủ
yếu đóng vai trò hướng dẫn, chỉ đạo, còn học sinh phải tự quan sát nghiên cứu
để rút ra kiến thức. Giáo viên phải khắc phục khó khăn sưu tầm các tài liệu có
liên quan đến tranh ảnh, trao đổi chuyên môn tổ, cụm chuyên môn để có cách sử
dụng tranh ảnh trong sách giáo khoa một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, học
sinh học sinh phải tự giác tìm hiểu tranh ảnh dưới sự hướng dẫn gợi mở của giáo
viên, tiếp nhận kiến thức một cách chủ động.
Để nâng cao hiệu qủa sử dụng tranh ảnh cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
Một là, sử dụng đúng mục đích.
Hai là, sử dụng đúng lúc.

Ba là, sử dụng đúng mức độ, cường độ.
Bốn kết hợp sử dụng tranh ảnh sách giáo khoa với các đồ dùng được trang
bị khác.
Năm là, nội dung tranh ảnh phải sinh động, hấp dẫn.
Sáu là, hướng dẫn học sinh quan sát tranh ảnh (từ tổng thể đến chi tiết),
kết hợp miêu tả, phân tích, đàm thoại thông qua hệ thống câu hỏi gợi mở của
Giáo viên: Lang Thị Phương

8

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

giáo viên để học sinh tự rút ra được ý nghĩa của tranh ảnh đó. Giáo viên có thể
tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm, cá nhân hoặc toàn lớp.
Bản thân tôi đã thực hiện một số giải pháp sử dụng tranh ảnh nhằm tạo
hứng thú cho học sinh cụ thể như sau:
1. Sử dụng tranh ảnh để tạo biểu tượng nhân vật lịch sử.
Tranh ảnh lịch sử là loại đồ dùng dạy học có giá trị trực quan cao trong
dạy học lịch sử. Bởi vì, học sinh có thể quan sát hình ảnh cụ thể sẽ mang lại
nhận thức chính xác sinh động về nhân vật lịch sử. Trên cơ sở đó, tạo cho học
sinh những cảm xúc lịch sử mạnh, sâu sắc, đồng thời cũng là con đường hiệu
quả để tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử. Khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử
là “Biểu tượng về những hình ảnh nhân vật lịch sử, nó vừa mang sắc thái riêng
của nhân vật vừa chứa đựng bản chất của giai cấp, tập đoàn xã hội mà nhân vật
đó đại diện được phản ánh trong đầu học sinh với những nét chung nhất, điển
hình nhất”. Hình ảnh của các nhân vật lịch sử có sức gợi cảm mạnh mẽ không

chỉ gây hứng thú cho học sinh trong học lịch sử mà còn khơi gợi lòng kính
trọng, tự hào đối với những nhân vật lịch sử. Mặt khác, góp phần phát triển tư
duy, nhận thức, về nhân vật lịch sử.
Với loại bài dạy về nhân vật lịch sử, giáo viên yêu cầu học sinh sưu tầm tranh
ảnh hoặc tư liệu về cuộc sống và sự nghiệp của nhân vật lịch sử đó. Kết hợp với đọc
sách giáo khoa trước ở nhà để nắm được nội dung của bài mới về cuộc sống và sự
nghiệp của nhân vật lịch sử trước khi đến lớp.
Trước khi dạy đến nhân vật lịch sử nào đó, giáo viên cần cung cấp để học sinh
biết được những nét sơ lược về bối cảnh lịch sử (không gian, thời gian) mà nhân vật
hoạt động.
Học sinh tự trình bày cơ sở hiểu biết đã có của mình về nhân vật lịch sử đó.
Những bài học lịch sử trong đó các nhân vật có những lời đối thoại đắt giá thể hiện
phẩm chất cao quí của nhân vật.

Khi dạy bài 20 (Lịch sử 6) Từ sau Trưng Vương đến trước Lý Nam Đế
(Giữa thế kỉ I – Giữa thế kỉ VI)- (tiếp theo), mục 4. Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.
Giáo viên cho học sinh giới thiệu về Bà Triệu và báo cáo những hình ảnh, tư liệu
đã sưu tầm về nhân vật Bà Triệu. Giáo viên nhận xét về sự chuẩn bị của học
sinh, lựa chọn những hình ảnh, tư liệu học sinh cung cấp để khắc họa biểu tượng
nhân vật Bà Triệu, giáo viên cho học sinh quan sát các hình ảnh.
Giáo viên: Lang Thị Phương

9

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Giáo viên đặt câu hỏi phát vấn: Em có nhận xét gì về nhân vật Bà Triệu?
Học sinh thông qua những gì đã tìm hiểu và hướng dẫn của giáo viên trong quá
trình học trên lớp, có thể nhận xét được: Bà Triệu là một con người khảng khái,
giàu lòng yêu nước, có ý chí lớn, tiêu biểu cho ý chí bất khuất của dân tộc Việt
trong công cuộc đấu tranh chống quân đô hộ, mong muốn giành lại giang sơn,
cởi ách nô lệ.
Lịch sử ghi nhớ công lao to lớn của Bà triệu trong công cuộc đấu tranh
giành độc lập trong các câu ca dao, lời ru, lăng và đền thờ Bà vẫn còn mãi với
thời gian tại huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hoá là di tích lịch sử quan trọng của
quốc gia, là bằng chứng về niềm tự hào một người phụ nữ liệt oanh của dân tộc
Việt Nam.

Ca dao về Bà Triệu
Ru con con ngủ cho lành,
Để mẹ gánh nước rửa bành con voi
Muốn coi lên núi mà coi,
Coi Bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng.

Lăng mộ Bà Triệu

Sau khi khắc họa biểu tượng nhân vật Bà Triệu, giáo viên thực hiện lồng
ghép giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất của cha ông
Giáo viên: Lang Thị Phương

10

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh

trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

để giành độc lập đặc biệt là ý chí sắt đá của những người phụ nữ Việt Nam, tinh
thần biết ơn đối với các anh hùng dân tộc đã hi sinh vì tổ quốc.
Hay khi dạy bài 14 (Lịch sử 7) Ba lần kháng chiến chống quân xâm
lược Mông – Nguyên (thế kỉ XIII), phần II – Cuộc kháng chiến lần thứ hai
chống quân xâm lược Nguyên (1285), mục 2. Nhà trần chuẩn bị kháng chiến.
Sau khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu sự chuẩn bị của nhà Trần chống
quân xâm lược Mông – Nguyên, giáo viên kể về sự kiện giặc Nguyên Mông sang
xâm lược nước ta lần thứ 2 (năm 1285). Vua quan, binh lính, nhân dân thời Trần
đều đứng lên đánh giặc. Đây là giai đoạn lịch sử hào hùng với hào khí Đông A tỏa
sáng. Trần Thủ Độ với câu nói bất hủ: “Đầu tôi chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng
lo”, Trần Hưng Đạo với câu nói nổi tiếng: “Xin bệ hạ trước hãy chém đầu thần đi
đã rồi hãy ra hàng”; những người lính tự thích vào vai hai chữ Sát Thát với lời thề
thiêng liêng sống đánh giặc, chết cũng đánh giặc… và nhấn mạnh về một thiếu niên
chưa đầy mười sáu tuổi mang tên Trần Quốc Toản. Giáo viên yêu cầu học sinh
trình bày hiểu biết về nhân vật Trần Quốc Toản. Sau đó, giáo viên lựa chọn hình ảnh
đặc trưng nhất về nhân vật, trình chiếu cho học sinh quan sát hình ảnh.

Trần Quốc Toản được ban cam quý

Trần Quốc Toản bóp nát quả cam

Kết hợp hướng dẫn học sinh phát biểu cảm nghĩ của bản thân bằng câu hỏi: Em
có suy nghĩ gì về hành động bóp nát quả cam của Trần Quốc Toản? Qua đó, giáo viên
làm toát lên tinh thần yêu nước, căm thù giặc, mong muốn diệt giặc, bảo vệ toàn vẹn
cho non sông nước Việt của Trần Quốc Toản nói riêng, của dân tộc ta nói chung. Tinh
thần ấy không chỉ dừng lại ở hành động bóp nát quả cam, mà còn thể hiện qua những
việc làm như: Trần Quốc Toản đã tổ chức đạo quân lớn ngày đêm luyện tập võ

nghệ và giương cao lá cờ thêu 6 chữ vàng “ Phá cường địch, báo hoàng ân” .
Giáo viên: Lang Thị Phương

11

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Trần Quốc Toản kêu gọi nhân dân

Luyện tập võ nghệ

Sau khi cho học sinh quan sát các bức hình giáo viên đặt câu hỏi cho học
sinh: Em có đánh giá gì về nhân vật này? Học sinh có thể đánh giá được Trần
Quốc Toản là một thiếu niên anh dũng và tinh thần yêu nước, dám hi sinh mạng
sống vì dân tộc của mình. Giáo viên kết hợp lồng ghép giáo dục học sinh tinh
thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất chống giặc ngoại xâm của tất cả nhân
dân ta, đặc biệt là thể hiện ý thức tự lập, tự cường cao cả của người anh hùng nhỏ
tuổi Trần Quốc Toản. Từ đó nhận ra được là một học sinh cần phải làm gì để góp
phần bảo vệ và xây dựng quê hương đất nước.
Việc sử dụng tranh ảnh để tạo biểu tượng nhân vật lịch sử là cơ sơ để hình
thành khái niệm lịch sử, tạo sức thu hút học sinh khi học bộ môn sử, có ý nghĩa
giáo dục lòng tự hào và sự kính trọng đối với những nhân vật lịch sử. Ngoài ra,
còn góp phần phát triển tư duy biện chứng, năng lực nhận thức, khả năng vận
dụng thực tế cuộc sống của học sinh.
2. Sử dụng tranh ảnh để trình bày sự kiện lịch sử.
Trong dạy học lịch sử, khi trình bày một sự kiện lịch sử, diễn biến một cuộc

khởi nghĩa, một cuộc kháng chiến, giáo viên thường dùng lược đồ để hướng dẫn
học sinh tường thuật và nắm diễn biến của sự kiện lịch sử. Như vậy các em cũng
đã được học tập qua đồ dùng trực quan lược đồ (bản đồ), nhưng như thế các em
cũng chỉ hình tượng sự kiện lịch sử qua các kí hiệu bản đồ mà không thấy được
hết tính chất hay sự ác liệt của các sự kiện lịch sử, không thấy hết được tinh thần
anh dũng, kiên cường bất khuất của các anh hùng dân tộc, của nhân dân ta trong
các cuộc kháng chiến (khởi nghĩa). Vì vậy, trong một số bài trong điều kiện cho
Giáo viên: Lang Thị Phương

12

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

phép, giáo viên có thể hướng dẫn học sinh nắm diễn biến các sự kiện lịch sử qua
tranh ảnh hoặc kết hợp tranh ảnh. Khi đó, các em nắm các sự kiện lịch sử giống
như đọc một quyển truyện tranh, các em sẽ rất thích thú, nắm được diễn biến,
các sự kiện, nhân vật chính một các nhanh nhất và nhớ lâu nhất so với khi các
em học tập qua lược đồ.
Để dạy về sự kiện lịch sử, việc sưu tầm tranh ảnh tư liệu là rất quan trọng
để các em dễ hình dung, dễ nhớ, nhớ lâu các sự kiện đó. Chính vì vậy, giáo viên
yêu cầu học sinh phải sưu tầm tranh ảnh ở nhà, đọc trước sách giáo khoa kết
hợp với những tư liệu sưu tầm được hoặc do giáo viên cung cấp để nắm vững
được nội dung bài. Học sinh được trình bày cơ sở hiểu biết đã có của mình.
Khi dạy bài 17 ( Lịch sử 6). Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 giáo viên
chuẩn bị hình ảnh cho học sinh quan sát và đặt hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc
khởi nghĩa Hai Bà Trưng?

Qua hình ảnh và kiến thức trong sách giáo khoa, học sinh có thể biết được
những nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa là do chính sách cai trị tàn bạo,
Giáo viên: Lang Thị Phương

13

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

thâm độc của chính quyền đô hộ, chồng bà Trưng Trắc bị giết... Để học sinh
khắc sâu sự kiện, giáo viên nhấn mạnh nguyên nhân quan trọng nhất của cuộc
khởi nghĩa là đánh đuổi quân xâm lược Hán giành lại nền độc lập, khôi phục lại
đất nước.
Ngoài ra, giáo viên hướng dẫn học sinh tường thuật diễn biến cuộc khởi
nghĩa Hai Bà Trưng dựa vào quan sát một số hình ảnh kết hợp một số gợi ý và tổ
chức hoạt động cá nhân: Em hãy tường thuật lại diễn biến cuộc khởi nghĩa Hai
Bà Trưng.

Học sinh chuẩn bị trong khoảng 3 phút, giáo viên gọi đại diện một hoặc hai
học sinh tường thuật diễn biến cuộc khởi nghĩa và kết hợp chỉ lược đồ trước lớp.
Dựa vào các hình ảnh giáo viên cung cấp, học sinh dễ dàng tóm tắt được diễn
biến của cuộc khởi nghĩa và khắc sâu kiến thức hơn. Sau đó, giáo viên nhận xét
phần trình bày cảu học sinh và chốt kiến thức chính. Đồng thời, giáo viên cũng
kết hợp giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất của cha
ông để giành độc lập. Đặc biệt là ý chí sắt đá của những người phụ nữ Việt Nam,
tinh thần biết ơn đối với các anh hùng dân tộc đã hi sinh vì Tổ quốc.

Giáo viên: Lang Thị Phương

14

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Hay khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài 27 (Lịch sử 6). Ngô quyền và
chiến thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên chia nhóm học sinh và yêu cầu về
nhà tìm hiểu trước diễn biến, sưu tầm, vẽ tranh ảnh và sắp xếp tranh ảnh theo
tiến trình trận chiến thắng trên sông Bạch Đằng (thời gian chuẩn bị là trước hai
tuần học bài 27).
Đến tiết học, giáo viên yêu cầu học sinh báo cáo, diễn giải về ý tưởng sản
phẩm của nhóm đã chuẩn bị trước ở nhà.
Hay khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu
bài 27 (Lịch sử 6). Ngô quyền và chiến
thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên chia
nhóm học sinh và yêu cầu về nhà tìm hiểu
trước diễn biến, sưu tầm, vẽ tranh ảnh và
sắp xếp tranh ảnh theo tiến trình trận chiến
thắng trên sông Bạch Đằng (thời gian chuẩn
bị là trước hai tuần học bài 27).
Đến tiết học, giáo viên yêu cầu đại diện
nhóm học sinh báo cáo, diễn giải về ý tưởng
sản phẩm của nhóm đã chuẩn bị trước ở nhà.
Từ ý tưởng của học sinh, giáo viên dẫn dắt vào bài mới. Hoạt động này,
kích thích sự tò mò, tạo hứng thú khám phá cái mới để làm sáng tỏ những vấn

đề, nội dụng mà các em đã chuẩn bị trước ở nhà.
Khi học đến phần 2. Chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giáo viên cho học
sinh quan sát một số hình ảnh về sự chuẩn bị kháng chiến chống quân xâm lược
Nam Hán lần thứ hai do Ngô Quyền lãnh đạo.

Giáo viên: Lang Thị Phương

15

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Ngô Quyền huy động quân và dân
lên rừng đẵn hàng ngàn cây gỗ dài, đầu
đẽo nhọn và bịt sắt, rồi đem đóng
xuống lòng sông Bạch Đằng ở những
nơi hiểm yếu, gần cửa biển, xây dựng
thành một trận địa cọc ngầm, có quân
mai phục hai bên bờ để chờ địch…

Nội dung diễn biến trận chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giáo viên
hướng dẫn học sinh quan sát lược đồ .
Khi hướng dẫn học sinh khai thác
lược đồ giáo viên cần chú ý rèn cho học
sinh những kĩ năng: hệ thống kí hiệu, qui
ước, kĩ năng tường thuật, miêu tả… Việc
tổ chức cho học sinh làm việc với lược đồ

có thể tiến hành như sau:
Cho học sinh quan sát lược đồ,
trong đó chú ý quan sát cả nội dung, danh
giới và các kí hiệu của lược đồ.
Giáo viên yêu cầu học sinh tự trình
bày diễn biến chiến thắng Bạch Đằng
trên lược đồ
Sau khi học sinh trình bày diễn biến chiến thắng Bạch Đằng, giáo viên
nhận xét và chốt lại những diễn biến chính kết hợp với hình ảnh minh họa.

Giáo viên: Lang Thị Phương

16

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

- Cuối năm 938, đoàn thuyền
chiến Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo
chỉ huy tiến vào nước ta.
- Ngô Quyền cho quân dùng
thuyền nhẹ nhử địch vào cửa sông
qua bãi cọc ngầm lúc triều đang lên.

Nước thủy triều rút, Ngô Quyền
hạ lệnh dốc toàn lực lượng tấn công
quân Nam Hán và giành thắng lợi.

Như vậy học sinh sẽ rất hứng thú theo dõi bài giảng, đảm bảo được yếu
tố trực quan sinh động, giúp các em hiểu sâu sắc và ghi nhớ bền lâu kiến thức
thông qua lời thuyết trình của giáo viên hoặc các bạn trong lớp dựa trên lược
đồ.
Hoặc trong khi dạy bài 11 (Lịch sử 7) Cuộc kháng chiến chống quân xâm
lược Tống (1075 -1077), phần II – Giai đoạn thứ hai (1076 -1077), mục 2.
Cuộc chiến đấu trên sông Như Nguyệt để tiết học phát huy được tính tích cực
của học sinh, tạo nên một tiết học sinh động giáo viên hướng dẫn học sinh về
nhà đọc sách trước để tìm hiểu diễn biến cuộc chiến đấu trên sông Như Nguyệt.
Khi đến tiết học, giáo viên sử dụng những hình ảnh đã chuẩn bị và tóm tắt lại
diễn biến trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt như một cuốn phim lịch sử
(hoặc có thể sử dụng đoạn video).

Giáo viên: Lang Thị Phương

17

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

- Chờ mãi không thấy
thủy quân tới, Quách
Quỳ cho quân đóng cầu
phao vượt sông tấn công
phòng tuyến của ta.

- Quân ta chống trả quyết
liệt

- Để khích lệ tinh thần
chiến đấu của quân sĩ, Lý
Thường Kiệt cho người
đọc bài thơ Nam quốc sơn
hà.

- Cuối xuân 1077, quân ta
tấn công bất ngờ đồn giặc,
quân Tống thua to.

Giáo viên: Lang Thị Phương

18

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Sau khi quan sát hình ảnh (hoặc video) xong, để tiếp cận nội dung kiến
thức GV tổ chức cho HS trả lời một số câu hỏi có tính dẫn dắt như:
1. Không thấy quân thuỷ đến, quân Tống làm gì?
2. Trước tình thế đó, Lý Thường Kiệt làm gì?
Qua nội dung trả lời của học sinh, GV khái quát và nhấn mạnh đến nội
dung kiến thức của bài học.
Giáo viên sử dụng tranh ảnh hoặc một chùm tranh ảnh có cùng chủ đề để

hỗ trợ cho quá trình tường thuật lại sự kiện lịch sử hoặc yêu cầu học sinh nhớ lại
nội dung sự kiện lịch sử mà các tranh ảnh phản ánh. Hình thức này, có nhiều ưu
điểm trong việc kích thích thị giác của học sinh, làm phong phú thêm các kênh
thông tin tiếp nhận lịch sử cho học sinh.
Như vậy, để trình bày diễn biến một sự kiện lịch sử nào đó, giáo viên có thể
sử dụng nhiều kênh hình khác nhau như lược đồ lịch sử, cũng có thể sử dụng
tranh ảnh tích hợp để tường thuật, với những ưu thế của nó về tính trực quan,
thẩm mĩ sẽ tạo ra hứng thú, kích thích học sinh tìm tòi để giải quyết những vấn
đề nhận thức. Ngoài ra, cũng có thể kết hợp với nhiều phương pháp dạy học
khác để tiết học sinh động, hiệu quả, học sinh tích cực chủ động, thích thú học
với bộ môn lịch sử. Sự phong phú, đa dạng về hình thức biểu đạt đóng vai trò
quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả môn lịch sử.
3. Sử dụng tranh ảnh để củng cố kiến thức cho học sinh.
Trong quá trình dạy lịch sử, giáo viên có thể sử dụng nhiều phương pháp
nhằm giúp học sinh củng cố những kiến thức đã học: yêu cầu học sinh hệ thống
lại kiến thức chính của bài, các dạng câu hỏi, bài tập lịch sử. Nếu ở bài học nào
giáo viên cũng thực hiện như vậy sẽ gây sự nhàm chán cho học sinh. Vì vậy,
trong mọt số bài tôi đã dùng tranh ảnh để giúp các em củng cố kiến thức bài học
một cách trực quan hơn, các em dễ nhớ,nhớ lâu hơn. Và đặc biệt, tranh ảnh với
những ưu thế của nó về trực quan, thẫm mĩ sẽ tạo ra hứng thú, kích thích học
sinh tìm tòi để giải quyết vấn đề nhận thức.
Sử dụng sơ đồ tư duy để củng cố bài học, sau khi dạy xong bài 12 (Lịch
sử 6). Nước Văn Lang giáo viên hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ tư duy lịch sử với
những bước sau:

Giáo viên: Lang Thị Phương

19

Trường THCS Dur Kmăn

Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động nhóm, vẽ lại một đơn vị kiến thức
vừa học bằng sơ đồ tư duy.
Giáo viên có thể giao nhiệm vụ cho học sinh dưới dạng phiếu học tập bản
sơ đồ tư duy chưa hoàn chỉnh kết hợp nêu ra các câu hỏi để học sinh trả lời hoặc
vẽ trên giấy khổ lớn, lên bảng.

Sơ đồ tư duy môn Lịch Sử

(dạng phiếu học tập)

Giáo viên cho một vài học sinh hoặc đại diện của một nhóm học sinh lên
báo cáo, thuyết minh về sản phẩm sơ đồ tư duy của nhóm mình thiết lập. Hoạt
động này giúp giáo viên biết được khả năng tiếp nhận thông tin của học sinh, rèn
luyện khả năng diễn đạt, tự tin trước đám đông cho học sinh.

Sản phẩm sơ đồ tư duy của học sinh

Giáo viên: Lang Thị Phương

20

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh

trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Đây là hình thức chơi mà học, giúp các em phát triển tư duy theo lối tư
duy tượng hình này giúp nhớ dễ dàng hơn, hình ảnh sẽ luôn được mường tượng
ra trong đầu. Đồng thời, học sinh có thể sáng tạo kiến thức theo logic của mình,
chia sẻ với các bạn trong lớp, giáo viên sẽ giúp các em hoàn chỉnh kiến thức.
Hoặc bài 13 (Lịch sử 6): Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Văn
Lang. Để củng cố lại toàn bộ những kiến thức đã học trong tiết học, giáo viên
cũng thể thực hiện bằng cách cho học sinh quan sát một số hình ảnh về trang
phục, đồ dùng, công cụ sản xuất… và đặt câu hỏi: Em hãy điểm lại những nét
chính về đời vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang?
Đại diện học sinh lên bảng báo cáo về những hiểu biết của học sinh. Các
học sinh khác trong lớp có thể nhận xét và bổ sung câu trả lời nhằm hệ thống
hoàn thiện kiến thức bài học mới học xong.

Giáo viên: Lang Thị Phương

21

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Nhờ hoạt động tự mình tái hiện lại những nét chính về đời vật chất và tinh
thần của cư dân Văn Lang dựa trên một số hình ảnh gợi ý. Học sinh thực sự có
trải nghiệm về bài học, không chỉ là nghe những từ ngữ liệt kê đơn thuần, còn
tác động được tới tình cảm, khơi gợi tính chủ đông, tích cực của học sinh cũng
giúp các bạn nhớ bài lâu hơn.

Hay khi dạy xong bài 23 (Lịch sử 7): Kinh tế, văn hóa thế kỉ XVI –
XVIII, phần II. Văn hóa. Để học sinh nắm được những kiến thức một cách khái
quát đã học trong tiết học, giáo viên tổ chức cho học sinh quan sát một số hình
ảnh và yêu cầu: Em tóm tắt lại những thành tựu về văn hóa ở nước ta thế kỉ XVI
– XVIII? Qua đó chó biết, văn hóa nước ta ở thế kỉ XVI - XVIII có gì mới so với
thế kỉ XV?

Giáo viên: Lang Thị Phương

22

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Kết hợp quan sát hình ảnh và kiến thức mới tìm hiểu trong bài học, học
sinh có thế nêu được dễ dàng những thành tựu nổi bật về văn hóa ở nước ta thế
kỉ XVI –XVIII. Đồng thời rút ra nhận xét của bản thân về văn hóa nước ta thế kỉ
XVI –XVIII tiếp tục phát triển và đạt được nhiều thành tựu trên nhiều lĩnh vực,
có nhiều nét mới so với thế kỉ XV, xuất hiện Thiên Chúa giáo, chữ Quốc ngữ ra
đời, văn học cữ Nôm, văn học dân gian, nghệ thuật dân gian (sân khấu, điêu
khắc) phát triển rực rỡ, nhiều thành văn hóa vẫn được duy trì và bảo tồn đến
ngày nay.
Qua việc sử dụng hình ảnh trong các tiết học nhằm mục đích củng cố kiến
thức lịch sử đã giúp giảm bớt áp lực cho học sinh, giúp các em hệ thống và nhớ
kiến thức hiệu quả. Tạo hứng thú trong học tập, phát huy tính tích cực của học
sinh nâng cao chất lượng bộ môn.
IV. Tính mới của giải pháp:

Trong quá trình dạy học lịch sử, tranh ảnh đã được sử dụng nhiều nhưng
nghiều giáo viên chỉ sử dụng tranh ảnh nhằm mục đích minh họa cho nội dung
bài học, sử dụng còn qua loa chưa khai thác hết được nội dung của tranh ảnh
phục vụ vào bài học. Qua thực tế quá trình dạy học, tôi thấy rằng việc sử dụng
tranh ảnh vào trong dạy học lịch nhằm mục đích tạo hứng thú cho học sinh trong
một môn học là việc làm hết sức cần thiết, để tạo hứng thú cho học sinh, kích
thích học sinh học môn. Tôi đã sử dụng hình ảnh trong việc tạo biểu tượng nhân
vật lịch sử, trình bày diễn biến các cuộc kháng chiến và củng cố kiến thức lịch
sử. Như vậy, tranh ảnh đã khai thác tối đa trong quá trình dạy học lịch sử, giúp
học sinh hứng thú học tập, nhớ kiến thức lịch sử lâu.
V. Phạm vi áp dụng:
Giáo viên: Lang Thị Phương

23

Trường THCS Dur Kmăn


Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Nghiên cứu trong quá trình dạy học và giáo dục thông qua chương trình
Lịch sử lớp 6, 7. Áp dụng đối với học sinh khối 6, 7 trường THCS Dur Kmăn
năm học 2016 -2017, 2017-2018.
VI. Phạm vi ảnh hưởng:
Đề tài sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú cho học sinh trong dạy học
môn lịch sử đã áp dụng thành công trong dạy học lịch sử khối 6,7 trường THCS
Dur Kmăn. Các giải pháp tôi thực hiện trong đề tài đạt hiệu quả tối ưu đối với
học sinh các trường THCS cùng điều kiện, hoàn cảnh tương tự như trường
THCS Dur Kmăn.

VI. Hiệu quả SKKN:
Sau khi thực hiện đề tài nghiên cứu trong giảng dạy, tôi đã tiến hành cuộc
điều tra qua phiếu khảo sát ( phiếu không ghi yêu cầu học sinh ghi họ tên, tránh
gây áp lực cho học sinh) để tổng kết, rút kinh nghiệm và biết được những sai xót
để có những tiết học lịch sử thật hiệu quả. Tìm ra những phương pháp dạy học
phù hợp với đối tượng học sinh. Trong phạm vi đề tài, tôi đã đưa ra mẫu phiếu:
PHIẾU KHẢO SÁT
1. Em có thích học môn lịch sử không? Có

Không

2. Giáo viên dạy lịch sử có sử dụng các phương pháp dạy học tích cực trong
tiết học không? Trong đó, em thích nhất phương pháp nào? Vì sao?
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
3. Theo em, yếu tố nào tạo nên thành công tiết học khi thầy (cô) lồng ghép
phương pháp sử dụng tranh ảnh trong dạy học?
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
Chân thành cảm ơn các em đã dành thời gian trả lời câu hỏi.
Qua kết quả thu được từ phiếu điều tra, tôi nhận thấy được đa số các em
đều thích môn lịch sử, trong những phương pháp dạy học tích cực thì phương
pháp sử dụng kênh hình được các em ưa chuộng nhất. Do kênh hình tạo hứng
thú cho các em trong học tập, làm cho môn lịch sử không còn khô khan mà trở
nên sinh động, hấp dẫn các em bởi các hình ảnh phong phú. Đồng thời, giúp các
Giáo viên: Lang Thị Phương

24

Trường THCS Dur Kmăn

Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh
trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

em khắc sâu kiến thức, nhớ lâu hơn, hiểu sâu các sự kiện, vấn đề, nhân vật lịch
sử. Qua học lịch, các em thêm tự hào về quê hương, tổ quốc, biết nhớ ơn những
anh hùng và nhận thức được bản thân cần phải làm gì.
Đồng thời, chất lượng học tập của học sinh ngày càng nâng cao thể hiện
qua kết quả chất lượng cuối năm 2016 – 2017, 2017 – 2018 của học sinh khối 6,
7 trường THCS Dur Kmăn cụ thể như sau:
Đối với khối 6:
Năm
học

Tổng
số
học
sinh

GIỎI

SL

TL

94

2016
-2017

93

20172018

88

TRUNG
BÌNH

S
L

TL
%

S
L

11 11,7 16

17

58 61,7

%
2015
-2016

KHÁ

TL

YẾU

SL

KÉM

TL

%

SL

TL

%

5

GHI CHÚ

%

5,3

4,3 Chưa

4

thường
xuyên sử
dụng tranh
ảnh LS

13

14

18

19,3

55

59,1

4

4,3

3

3,2

Thường
xuyên sử
dụng tranh
ảnh LS

12

13,6

17

19,3

54

61,3

4

4,5

1

1,1

Thường
xuyên sử
dụng tranh
ảnh LS

Đối với khối 7:
Năm
học

Tổng
số
học
sinh

GIỎI

SL

TL

KHÁ

SL

%
2015
-2016

90

9

10

TRUNG
BÌNH

TL

SL

%
15

Giáo viên: Lang Thị Phương

TL

YẾU

SL

%

16,7

25

56

62,2

TL

KÉM

SL

%

6

6,7

GHI CHÚ

TL
%

4

4,4

Chưa
thường
xuyên sử
dụng tranh
ảnh LS

Trường THCS Dur Kmăn