Giáo án Ngữ văn 8 bài 34: Tổng kết phần văn (tiếp theo)

Tiết 132: TỔNG KẾT PHÂN VĂN
I . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Học xong bài này học sinh nắm được.
- Giúp HS củng cố, hệ thống hoá kiến thức văn học của cụm văn bản nghị
luận được học ở lớp 8, nhằm làm cho các em nắm chắc hơn đặc trưng thể loại,
đồng thời thấy được nét riêng độc đáo về nội dung tư tưởng và giá trị nghệ thuật
của mỗi văn bản.
- Giúp HS củng cố, hệ thống hoá kiến thức văn học của các văn bản văn học
nước ngoài và của cụm văn bản nhật dụng đã học trong chương trình sgk lớp 8
CHUẨN BỊ:
Giáo viên: - Xem sgk, sgv, sbt, thiết kế bài giảng.
- Lập bảng hệ thống
Học sinh: - Xem sgk, sbt.
- Ôn tập
- Soạn bài.
II . CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp:

Tổng số 39 Vắng

2. Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới.
Hướng dẫn HS lập bảng hệ thống các văn bản nghị luận đã học

Các văn bản nghị luận:


TT

1

2

Văn
bản

Chiếu
dời
đô
(Thiê
n đô
chiếu
)–
1010

Hịch
tướng
sĩ
(Dụ
chư tì
tướng
hịch
văn)
–
1285

Tác giả

Lí
Công
Uẩn

(Lí
Thái
Tổ)

Thể
loại,
ngôn
ngữ

Chiếu
Chữ
Hán

(9741028)

Trần
Quốc
Tuấn
(1231?1300)

Hịch
Chữ
Hán

Nội
dung, tư
tưởng

Nghệ
thuật

Chú ý
1

Phản ánh
khát vọng
của nhân
dân về
một đất
nước độc
lập, thống
nhất đồng
thời phản
ánh ý chí
tự cường
của dân
tộc Đại
Việt đang
trên đà
lớn mạnh.

Kết cấu
chặt
chẽ,
lập
luận
giàu
sức
thuyết
phục,

hài hoà
tình lí.

Chiếu:
Vua
dùng để
ban
mệnh
lệnh
cho
quan,
dân
tuân
theo.

Tinh thần
yêu nước
nồng nàn
của dân
tộc ta
trong
cuộc
kháng
chiến
chống
quân
MôngNguyên
thể hiện
qua lòng

Áng
văn
chính
lụân
xuất
sắc, lập
luận
chặt
chẽ, lí
luận
hùng
hồn,
đanh
thép,
nhiệt

Hịch:
Vua
chú,
tướng
lĩnh…
cổ
động,
thuyết
phục
hoặc
kêu gọi
đấu
tranh.

Chú
ý2

Ngh
ị
luận
Trun
g
đại:
Văn,
sử,
triết
bất
phân
.
Khu
ôn
vào
nhữ
ng


3

Nước
Đại
Việt
ta
(Tríc
h

Bình
Ngô
đại
cáo)
–
1428

Nguyễn
Trãi
(13801442)

Cáo
Chữ
Hán

căm thù
giặc, ý
chí quyết
chiến
quyết
thắng.
Trên cơ
sở đó, tac
giả phê
phán
những
khuyết
điểm của
các tì
tướng và

khuyên
bảo họ.

huyết
chứa
chan,
tình
cảm
thống
thiết,
rung
động
lòng
người,
đánh
vào
lòng
người.

Ý thức
dân tộc
và chủ
quyền đã
phát triển
tới trình
độ cao, ý
nghĩa như
một bản
tuyên
ngôn độc

lập: nước
ta có nền
văn hiến
lâu đời,
có lãnh
thổ,
phong tục
tập quán,
chủ

Lập
luận
chặt
chẽ,
chứng
cớ
hùng
hồn,
xác
thực, ý
thức rõ
ràng và
hàm
súc, kết
tinh
cao độ
tinh
thần và
ý thức
dân tộc

Quan
hệ thần
- chủ
vừa
nghêm
khắc
vừa bao
dung,
vừa
tâm sự
vừa phê
phán…

Cáo:
Vua
chú
hoặc
thủ lĩnh
dùng để
trình
bày
một
chủ
trương
hay
công bố
kết quả
sự
nghiệp

để mọi
người
cùng

thể
loại
riên
g
với
kết
cấu,
bố
cục
riên
g.
- In
đậm
thế
giới
quan
của
con
ngư
ời
Trun
g
đại:
tư
tưởn
g

mện
h
trời,
thần
chủ,
tâm
lí
sùng
cổ,
sùng


quyền ,
lịch sử
truyền
thống
riêng. Kẻ
xâm lược
phản
nhân
nghĩa
nhất định
thất bại.
4

Bàn
luận
về
phép
học

(Luận
pháp
học)
–
1791

La Sơn
Phu Tử
Nguyễn
Thiếp
(17231804)

Tấu
Chữ
Hán

Quan
niệm tiến
bộ của tác
giả về
mục đích
và tác
dụng của
việc học
tập: học
để rõ đạo,
có tri thức
góp
pphần
làm hưng

thịnh đất
nước.
Muốn học
tốt phải
có
phương
pháp học.


Xứng
đáng là
Thiên
cổ
hùng
văn.

Lập
luận
chặt
chẽ,
luận cứ
rõ
ràng:
phê
phán
những
biểu
hiện sai
trái
trong

việc
học,
khẳng
định
phương
pháp
và
quan
điểm
học tập
đúng

biết.
Nguyễn
Trãi
thay lời
Lê Lợi.

Tấu:
văn bản
của
quan,
tướng
…viết
đệ trình
lên vua
chúa

nho
học,

Hán
học
…
Dùn
g
nhiề
u
điển
tích,
điển
cố,
hình
ảnh
ước
lệ,
câu
văn
biền
ngẫu
nhịp
nhàn
g.


đắn.

5

6

Thuế
máu
(Tríc
h Bản
án
chế
độ
thực
dân
Pháp)
–
1925

Đi bộ
ngao
du
(Tríc
h
Êmin
hay
về

Nguyễn
Ái
Quốc
(18901969)

J.J.
Ruxô
(17121778)

Phóng
sự
chính
luận
Chữ
Pháp

Nghị
luận
nước
ngoài
Chữ
Pháp

Bộ mặt
giả nhân,
giả nghĩa,
thủ đoạn
tàn bạo
của chính
quyền
thực dân
Pháp
trong việc
sử dụng
người dân
thuộc địa
nghèo
khổ làm

bia đỡ
đạn trong
xcác cuộc
chiến
tranh phi
nghĩa, tàn
khốc.

Tư liệu
phong
phú,
xác
thực,
tính
chiến
đấu rất
cao;
nghệ
thuật
trào
phúng
sắc sảo
và hiện
đại
(mâu
thuẫn
trào
phúng;
ngôn
ngữ,

giọng
điệu
giễu
cợt)

Ngh
ị
luận
hiện
đại:
Lần
đầu tiên
trên thế
giới,
chế độ
thuộc
địa bị
kết án
một
cách có
hệ
thống,
cụ thể
và
chính
xác.

Đi bộ
ngao du
ích lợi

nhiều
mặt. Tác
giả là một
con người
giản dị,

Lí lẽ và
dẫn
chứng
rút ra
từ kinh
nghiệm
và cuộc
sống

Nghị
luận
trong
tiểu
thuyết;
thấy
được
bóng

- Sử
dụn
g
nhữ
ng
thể

loại
văn
xuôi
hiện
đại.
Các
h
viết
giản
dị,
câu
văn
gần
gũi
với
cách
nói
thôn
g
thườ
ng,
gần


rất quý
trọng tự
do và rất
yêu thiên
nhiên.

giáo
dục) 1762

của
nhân
vật, từ
thực
tiễn
sinh
động;
thay
đổi các
đại từ
nhân
xưng…

dángtin
h thần
tác giả.

4. Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối
Củng cố
1. Tổng kết lại nội dung vấn đề.
2. Hướng dẫn HS về nhà hoàn tiếp tục soạn bài.
Dặn dò:
1. Học bài
2. Tiếp tục ôn tập.

với
đời

thực
.