Giáo án Ngữ văn 8 bài 10: Ôn tập truyện kí Việt Nam

Tiết 38
ÔN TẬP TRUYỆN KÍ VIỆT NAM
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Hệ thống hoá và khắc sâu kiến thức cơ bản về các văn bản truyện kí Việt Nam
hiện đại đã được học ở học kỳ II.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Sự giống và khác nhau cơ bản của các truyện kí đã học về các phương diện thể
loại, phương thức biểu đạt, nội dung, nghệ thuật.
- Những nét độc đáo về nội dung và nghệ thuật của từng văn bản.
- Đặc điểm của nhân vật trong tác phẩm truyện.
2. Kĩ năng:
- Khái quát, hệ thống hoá và nhận xét về tác phẩm văn học trên một số phương
diện cụ thể.
- Cảm thụ nét riêng, đọc đáo của tác phẩm đã học.
3.Thái độ:
Có thái độ ôn tập đúng đắn để phục vụ tốt cho việc học tập cũng như trong bài
kiểm tra 1 tiết tới.
III.CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
-Hệ thống hoá kiến thức về các tác giả, tác phẩm truyện kí Việt Nam.
2. Học sinh:
-Đọc lại các tác phẩm.
-Hệ thống hóa kiến thức về tác giả, tác phẩm.
* Phương pháp: Thuyết trình, đàm thoại, thảo luận nhóm,…
IV.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở soạn của HS.
3.Bài mới:

I.Hệ thống hoá các văn bản truyện kí Việt Nam đã học:

Văn bản –
Tác giả
Tôi đi học
(1941) –
Thanh Tịnh

Thể loại –
Phương thức
biểu đạt.
Truyện ngắn Tự sự trữ tình

Nội dung chủ yếu

Đặc sắc nghệ thuật

Những kỉ niệm trong
sáng về ngày đầu tiên
được đến trường đi
học.
Trong lòng
Hồi kí - Tự sự
Nỗi cay đắng, tủi cực
mẹ (Trích
trữ tình
và tình thương yêu mẹ
Những ngày
mãnh liệt của bé Hồng

thơ ấu-1940)
khi xa mẹ, khi được
Nguyên Hồng
nằm trong lòng mẹ.
Tức nước vỡ Tiểu thuyết - Tự Vạch trần bộ mặt tàn
bờ (Trích Tắt sự
ác, bất nhân của chế độ
đèn – 1939) –
thực dân nửa phong
Ngô Tất Tố.
kiến, tố cáo chính sách
thuế khoá vô nhân đạo.
Ca ngợi những phẩm
chất cao quý và sức
mạnh tiềm tàng của
người phụ nữ Việt Nam
trước cách mạng.

Kể chuyện kết hợp với miêu
tả và biểu cảm, đánh giá.
Những hình ảnh so sánh mới
mẻ và gợi cảm.
Kể chuyện kết hợp với miêu
tả, biểu cảm và đánh giá. Sử
dụng những hình ảnh so sánh,
liên tưởng táo bạo.

Lão Hạc
(Trích Lão
Hạc - 1943) –

Nam Cao

Tài năng khắc hoạ nhân vật rất
cụ thể, sống động; đặc biệt là
miêu tả và phân tích diễn biến
tâm trạng của nhân vật. Cách

Truyện ngắn Tự sự xen lẫn
trữ tình.

Số phận đau thương và
phẩm chất cap quý của
người nông dân cùng
khổ trong xã hội Việt

Ngòi bút hiện thực khoẻ
khoắn, giàu tinh thần lạc quan.
Xây dựng tình huống truyện
bất ngờ, có cao trào và giải
quyết hợp lí. Xây dựng, miêu
tả nhân vật chủ yếu qua ngôn
ngữ và hành động trong thế
tương phản với các nhân vật
khác.


Nam trước cách mạng
tháng Tám. Thái độ
trân trọng của tác giả
đối với họ.

kể linh hoạt, ngôn ngữ chân
thưc, giản dị, đậm chất nông
thôn.

II.So sánh các văn bản:
1.Giống nhau:
- Phương thức biểu đạt: Tự sự.
- Thời gian ra đời: Trước cách mạng tháng Tám, 1945.
- Chủ đề: Con người và cuộc sống xã hội đương thời.
- Gía trị tư tưởng: Chan chứa tinh thần nhân đạo (yêu thương, trân trọng những
tình cảm, những phẩm chất đẹp đẽ, cao quý của con người; Tố cáo những gì tàn
ác , xấu xa)
- Gía trị nghệ thuật: Bút pháp chân thực, gần gũi với đời sống, ngôn ngữ giản dị,
cách kể, tả và biểu cảm cụ thể, hấp dẫn.
(Đó chính là những đặc điểm của dòng văn xuôi hiện thực Việt Nam trước cách
mạng tháng Tám-dòng văn học khơi nguồn bắt đầu từ những năm 20, phát triển
mạnh mẽ và rực rỡ những năm 30 và đầu những năm 40 của thế kỉ XX, đem lại
cho văn học hiện đại Việt Nam những tên tuổi nhà văn và tác phẩm kiệt xuất:
Phạm Duy Tốn, Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Tô
Hoài…)
2.Khác nhau:
Văn bản
Trong lòng
mẹ
Tức nước
vỡ bờ

Phương thức
Nội dung chủ yếu

biểu đạt
Tự sự trữ tình Nỗi đau của chú bé mồ côi
và tình yêu thương mẹ của
chú bé.
Tự sự
Phê phán chế độ tàn ác,
bất nhân và ca ngợi vẻ đẹp
tâm hồn, sức sống tiềm
tàng của người phụ nữ
nông thôn trước cách

Đặc sắc nghệ thuật
Văn hồi kí chân thực,
trữ tình thiết tha.
Khắc hoạ nhân vật và
miêu tả hiện thực một
cách chân thực, sinh
động.


Lão Hạc

Tự sự xen trữ
tình

mạng.
Số phận bi thảm của người
nông dân cùng khổ và
nhân phẩm cao đẹp của
họ.

Nhân vật được đào sâu
tâm lí, cách kể chuyện
tự nhiên, linh hoạt, vừa
chân thực vừa đậm chất
triết lí và trữ tình.

III/- Luyện tập
- Giải thích ý nghĩa câu thành ngữ: “Tức nước vỡ bờ”!
- Viết nối thêm một cái kết truyện khác cho truyện ngắn Lão Hạc!
- Trong các văn bản kể trên, em thích nhất nhân vật hoặc đoạn văn nào? Vì sao?
IV. Củng cố, dặn dò:
1. Củng cố:Nắm được các tác phẩm truyện,kí đã học trong chương trình.
2. Dặn dò:
- Học bài theo kiến thức đã được hệ thống.
- Chuẩn bị bài mới: Thông tin về ngày trái đất năm 200
* Điều chỉnh kế hoạch:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……