Giáo án Ngữ văn 9 bài 16: Cố Hương

Cố hương
Lỗ tấn
********************
A.Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh
1.Kiến thức :
- Đọc và tìm hiểu bố cục của tác phẩm .
- Nắm được những nét lớn về tác giả Lỗ Tấn .
- Bước đầu thấy được màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm ,kết hợp nhuần nhuyễn nhiều
phương thức biểu đạt trong tác phẩm .
2.Kĩ năng:
- Đọc và phân tích tác phẩm.
3. Thái độ:
- Nghiêm túc học tập.
B .Chuẩn bị : Thày – trò soạn bài.
C. Tiến trình dạy – học :
1. ổn định .
2. Kiểm tra :
3. Bài mới :

I . Giới thiệu bài:
1. Tác giả : Lỗ Tấn (1881-1936).
?Những hiểu biết của em về
tác giả lỗ Tấn ?

+ Nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc .
+Quê : Thiệu Hưng – Tỉnh Chiết Giang
+Từng làm ngành Y, sau đó chuyển sang văn học.

?Những tập truyện ngắn xuất
sắc nhất của Lỗ Tấn ?

+ 2 Tập truyện ngắn xuất sắc nhất : Gào thét (1923)
-Bàng hoàng ( 1926).
2.Tác phẩm :

?Xuất xứ của tác phẩm ?

-“ Cố hương “ là một trong những truyện ngắn tiêu biểu
nhất của tập “Gào thét “.
II. Đọc – hiểu văn bản :

TaiLieu.VN

Page 1


1.Đọc , chú thích :
Gv hướng dẫn cách đọc -. đọc -Hs đọc văn bản ,tìm hiểu các chú thích .
mẫu -> Học sinh đọc .
2. Tìm hiểu bố cục :
-3 phần lớn
+”Tôi” trên đường về quê ( “Tôi không quản …làm ăn
sinh sống )
? Truyện có thể chia làm mấy
phần ? Nội dung từng phần ?

+Những ngày “ Tôi” ở quê (“ Tinh mơ sáng hôm sau
…...sạch trơn như quét “)
+ “Tôi “trên đường xa quê ( còn lại )
*Đặc điểm “ đầu cuối tương ứng “

? Em hiểu thế nào là kết cấu
‘’ đầu cuối tương ứng ‘’của
tác phẩm ?

Một con người đang suy tư trong một chiếc thuyền , dưới
bầu trời u ám , về cố hương và cũng con người ấy đang
suy tư trong một chiếc thuyền rời cố hương .
-Về quê, tôi hình dung , dự đoán thực trạng của cố hương
.Rời quê , tôi ước mơ cố hương đổi mới , rời quê còn có
mẹ tôi và Hoàng .
* Truyện giàu màu sắc trữ tình ,tuy vậy cốt truyện vẫn rõ
rệt và diễn ra theo trình tự thời gian

?Nhận xét trình tự , diễn biến
của truyện ?

*ở phần giữa có thể chia thành một số đoạn nhỏ .

Gv có thể giải thích thêm về
bố cục truyện.
4.Củng cố , hướng dẫn :
- Nắm nội dung bài .
– Soạn bài tiếp theo : "Cố hương

TaiLieu.VN

- tiết 2"

Page 2

Cố hương
Lỗ tấn
(Tiết 2)
********************
A.Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh
1.Kiến thức :
- Củng cố lại nội dung bài đã học ở tiết trước
- Tìm phương thức biểu đạt chủ yếu của truyện .
- Phân tích nhân vật chính và nhân vật trung tâm trong tác phẩm.
2.Kĩ năng:
- Phân tích tác phẩm .
3. Thái độ:
- Nghiêm túc học tập.
B .Chuẩn bị : Thày – trò soạn bài.
C. Tiến trình dạy – học :
1. ổn định .
2. Kiểm tra :
- Tóm tắt truyện “ Cố hương “?
- Những hiểu biết của em về tác giả Lỗ Tấn ?
3. Bài mới :

3.Phương thức biểu đạt chủ yếu :
?Xác định những phương
thức biểu đạt trong văn bản ?

-Truyện có yếu tố hồi kí chứ không phải hồi kí .

Phương thức nào là chính ?

- Ngoài ra : Yếu tố biểu cảm , miêu tả ,lập luận .

?Phương thức biểu cảm có
vai trò như thế nào ? Vì sao ?

->Phương thức tự sự .
+Trong đó : phương thức biểu cảm có vai trò rất quan
trọng :
-Vì truyện có nhiều yếu tố hồi kí .
-Dùng ngôi thứ nhất
-Tình cảm sâu kín thấm đẫm trong mỗi dòng ,mỗi chữ ,

TaiLieu.VN

Page 3


mỗi chi tiết .
4. Xác định nhân vật chính ,nhân vật trung tâm trong
tác phẩm .
?Xác định nhân vật chính và - 2 nhân vật chính : Nhuận Thổ và “tôi “
nhân vật trung tâm trong tác -Hình tượng nhân vật Nhuận Thổ có địa vị rất quan trọng
phẩm ,giải thích tại sao ?
Gần như mọi sự thay đổi của làng quê đều tập trung ở
nhân vật này.Do quan hệ đặc biệt trong quá khứ giữa
Nhuận Thổ và “tôi”,sự thay đổi ấy là nhân tố tác động
?Hình tượng Nhuận Thổ có mạnh nhất đến tư tưởng ,tình cảm của “tôi”.
vai trò như thế nào ?
-“Tôi”là nhân vật trung tâm vì “tôi” là đầu mối của toàn
bộ câu chuyện , có quan hệ với toàn bộ hệ thống nhân

?Vì sao “tôi” là nhân vật vật, toát lên tư tưởng chủ đạo của tác phẩm .
trung tâm?
*Truyện gồm 3 phần thì trong phần đầu Nhuận Thổ chưa
xuất hiện , trong phần cuối chỉ xuất hiện trong suy tư ,
cảm nhận của tôi và hình ảnh Thủy Sinh , cháu Hoàng
?Nhận xét về sự xuất hiện của
còn có ý nghĩa quan trọng hơn trong việc gợi cho
nhân vật Nhuận Thổ ?
“tôi”nghĩ về đặc điểm của tương lai.

4.Củng cố , hướng dẫn :
- Nắm nội dung bài .
– Soạn bài tiếp theo :" Cố hương" ( Tiết 3)

TaiLieu.VN

Page 4


Cố hương
Lỗ tấn
( Tiết 3)
********************
A.Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh
1.Kiến thức :
- Củng cố nội dung đã học ở tiết trước .
- Phân tích những biện pháp nghệ thuật được dùng để làm nổi bật sự thay đổi ở nhân vật Nhuận
Thổ ,ở những nhân vật khác cũng như cảnh vật ở làng quê.
- Tìm hiểu những phương thức biểu đạt ở từng đoạn .
2.Kĩ năng:

- Phân tích truyện
3. Thái độ: - Nghiêm túc học tập.
B .Chuẩn bị : Thày – trò soạn bài.
C. Tiến trình dạy – học :
1. ổn định .
2. Kiểm tra :
- Nhận xét về các phương thức biểu đạt của truyện ?
- Xác định nhân vật chính , nhân vật trung tâm của tác phẩm ?
3. Bài mới :

5. Những biện pháp nghệ thuật được dùng để làm nổi
bật sự thay đổi ở nhân vật Nhuận Thổ ,ở nhân vật
khác cũng như cảnh vật ở làng quê:

?Tìm những chi tiết hoàn
Cảnh vật ở làng quê
thành bảng thống kê sau ,rút a .
ra nhận xét ?
Cảnh vật trước mắt
Cảnh vật trong hồi ức .

-> 2 biện pháp nghệ thuật chính được sử dụng là hồi ức ,
đối chiếu .
?Tác giả đã nói về sự thay đổi -Trong việc chỉ rõ sự thay đổi của con người và cảnh vật
ở làng quê ,tác giả có nói đến sự sa sút về kinh tế , tình
TaiLieu.VN

Page 5

của con người và cảnh vật ở cảnh đói nghèo của nông dân do nạn áp bức ,tham nhũng
làng quê như thế nào ?
nặng nề , song trọng điểm vẫn là sự thay đổi về diện mạo
Trọng điểm của sự thay đổi tinh thần (thể hiện qua tính cách của thím Hai Dương ,
những người khách mượn cớ “mua đồ gỗ “, mượn cớ đưa
đó là gì ?
tiễn mẹ con “tôi”để “lấy đồ đạc “, đặc biệt là qua tính
cách của Nhuận Thổ ).
-Trong mọi thay đổi ,điều mà “tôi” đau xót nhất là mối
quan hệ giữa Nhuận thổ và “tôi “.
?Trong mọi thay đổi , điều -Để làm nổi bật sự thay đổi của làng quê ,tác giả không
mà “ tôi”đau xót nhất là gì ?
chỉ đối chiếu từng nhân vật trong quá khứ với hiện tại mà
còn đối chiếu nhân vật này trong hiện tại với nhân vật kia
trong quá khứ .( Nhuận Thổ - Thủy Sinh : cổ đeo vòng
?Biện pháp đối chiếu của tác
bạc /cổ không đeo vòng bạc ; khuôn mặt tròn trĩnh /vàng
giả có gì đặc sắc ?
vọt ,gầy còm ).
=> Tác giả :
+ Phản ánh tình cảnh sa sút về mọi mặt của xã hội Trung
Quốc đầu thế kỉ XX.
?Qua đó tác giả muốn nói + Phân tích nguyên nhân và lên án các thế lực đã tạo lên
điều gì ?
thực trạng đáng buồn ấy .
+Chỉ ra những mặt tiêu cực nằm ngay trong tâm hồn ,tính
cách của bản thân người lao động .
GV : Trong bài tạp văn “Vì
sao tôi viết tiểu thuyết’’ , Lỗ
Tấn nói rõ ông hay chọn

những người bất hạnh làm đề
tài -> Vạch trần ung nhọt của
xã hội + lôi hết bệnh tật của
chính những người lao động
ra mà làm cho mọi người chú
ý tìm cách chạy chữa.

+Nhuận Thổ khổ vì con đông , mùa mất , thuế nặng , lính
tráng , trộm cướp , quan lại , thân hào và đau đớn hơn là
gánh nặng tinh thần vì mê tín ,quan niệm cũ kĩ về đẳng
cấp .
-“Cố hương “ không chỉ là nơi chôn rau cắt rốn .

? ý nghĩa nhan đề ‘’ Cố +Còn là bức ảnh thu nhỏ của xã hội , đất nước.
hương ‘’ ?
+Những thay đổi có tính điển hình của xã hội Trung
Quốc cận đại -> Vấn đề bức thiết : “phải xây dựng một
cuộc đời mới , một cuộc đời mà chúng tôi chưa từng
được sống “.

TaiLieu.VN

Page 6


b) Các phương thức biểu đạt ở từng đoạn .
-Đoạn (a):

Chủ yếu là tự sự + biểu cảm

-Đoạn (b):

Miêu tả + hồi ức , đối chiếu

?Xác định các phương thức -Đoạn ( c) :
Lập luận .
biểu đạt chính ở từng đoạn ? III.Tổng kết :-Ghi nhớ - sgk
IV.Luyện tập :
ý nghĩa của hình ảnh “con đường “.
?Giá trị của truyện ?
? ý nghĩa hình ảnh ‘’ con
đường ‘’?

4.Củng cố , hướng dẫn :
- Nắm nội dung bài .
- Nêu đặc sắc nội dung , nghệ thuật truyện .
– Soạn bài Tập làm văn: ”Những câu hỏi ôn tập ”.

TaiLieu.VN

Page 7