Giáo án Ngữ văn 9 bài 13: Làng (trích)

LÀNG
Kim Lân
I -Mục tiêu bài dạy:
1-Kiến thức:
-Giúp hs cảm nhận được tình yêu làng quê thắm thiết thống nhất với lòng yêu nước và tinh
thần yêu nước của nhân dân ta trong thời kì kháng chiến chống Pháp.Thấy được những nét đặc sắc
trong nghệ thuật xây dựng truyện,nhân vật, tình huống,miêu tả sinh động diễn biến tâm trạng,
ngôn ngữ nhân vật quần chúng nhân dân.
2-Kĩ năng:
-Rèn kĩ năng phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự, đặc biệt là phân tích tâm lí nhân vật, kể
chuyện và tóm tắt truyện.
3-Thái độ:
-Giáo dục lòng yêu nước, yêu quê hương, căm thù giặc và các thế lực phản bội.
II -Phương tiện thực hiện.
-Thầy:giáo án, sgk, bảng phụ.
-Trò:vở soạn, vở ghi, sgk.
III -Cách thức tiến hành.
-Nêu vấn đề, phân tích thảo luận.
-Bình giảng, cảm thụ tác phẩm văn xuôi.
IV-Tiến trình bài dạy.
A -Tổ chức:
B-Kiểm tra:
?Đọc thuộc lòng “Ánh trăng”và phân tích cái “giật mình” của tác giả trong câu cuối bài thơ?
C -Bài mới:
1

2
I-Đọc –tìm hiểu chú thích.

-GV hướng dẫn đọc:lưu loát, chú ý những từ ngữ 1-Đọc.
địa phương, cần chuyển giọng khi đọc những

đoạn đối thoại diễn tả trực tiếp tâm trang nhân vật
ông Hai.
-GV đọc 1 đoạn, gọi hs đọc.
TaiLieu.VN

Page 1


-Cho hs tóm tắt đoạn trích.
?Nêu vài nét chính về tác giả?

2-Chú thích.

-Tên thật:Nguyễn văn Tài

*Tác giả:

-Gắn bó,am hiểu sâu sắc cuộc sống ở nông thôn.

-Kim Lân 1920
-Quê:Bắc ninh

?Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?
-In trên tạp chí văn nghệ 1948.

-Là nhà văn chuyên viết về truyện
ngắn và hầu như chỉ viết về sinh
hoạt của làng quê.
*Tác phẩm:

-Sáng tác vào thời kì đầu của cuộc
(truyện đã lược bỏ phần đầu giới thiệu về hoàn kháng chiến chống Pháp.
cảnh phải dời làng lên nơi tản cư và cái tính hay
khoe làng của ông Hai).
?Giải thích từ “bông phèng”?

*Từ khó:sgk.

-Nói đùa, không cần có ý nghĩa.
II-Tìm hiểu văn bản.
?Xác định kiểu văn bản và PTBĐ?

1-Kiểu văn bản và PTBĐ.

-Trích truyện ngắn.

-Truyện ngắn, tự sự, miêu tả.

?Phần trích chia làm mấy đoạn?

2-Bố cục:3 phần

- 3 đoạn(Bảng phụ).
+Từ đầu đến không nhúc nhích:tâm trạng ông Hai
khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.
+Tiếp đến đôi phần:tâm trạng xấu hổ đau đớn
buồn bực sau 3,4 ngày khi nghe tin làng chợ Dầu
theo giặc.
+Còn lại:tâm trạng ông Hai khi nghe tin cải
chính.

?Để khắc hoạ nổi bật chủ đề của truyện, tính cách
TaiLieu.VN

Page 2


của nhân vật,Kim Lân đã đặt nhân vật vào tình 3-Phân tích:
huống truyện như thế nào?
*Tình huống truyện:ông Hai nghe
-ông Hai tình cờ nghe được tin dân làng Chợ Dầu tin làng Chợ Dầu theo giặc.
yêu quý của ông đã trở thành việt gian theo Pháp,
phản lại kháng chiến phản lại Cụ Hồ.
?Em có nhận xét gì về tình huống này?
-Đây là tình huống truyện đặc sắc.
?Tình huống đó có tác dụng gì?
-Tạo nên một cái nút thắt của câu chuyện gây ra
một câu chuyện gây ra một mâu thuẫn giằng xé
tâm trí ông lão, tạo ra điều kiện để thể hiện tâm =>Tạo nên nút thắt của câu chuyện.
trạng và phẩm chất tính cách của nhân vật.
-Góp phần giải quyết chủ đề của tác phẩm phản
ánh và ca ngợi tình yêu làng, yêu nước chân
thành, giản dị của người nông dân Việt Nam.
=>Giải quyết chủ đề tác phẩm.
-Chú ý đoạn “ông lão rít....chủ nhà”sgk/165,166.
?Khi nghe tin dữ do những người tản cư cho biết
“Cả làng Việt gian theo tây”thái độ và tâm trạng a-Diễn biến tâm trạng và hành động
của ông Hai như thế nào?
của ông Hai khi nghe tin làng Chợ
Dầu theo giặc.
-Cổ ông lão...lạc hẳn đi.

*Tâm trạng:

?Em có nhận xét gì cách kể ở đây?
-Vài câu văn ngắn..

?Tại sao ông lại có tâm trạng như thế?
TaiLieu.VN

-Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da
mặt tê rân rân,lặng người đi, tưởng
như đến không thở được, một lúc
lâu mới rặn è è nuốt một cái gì
vướng ở cổ,cất tiếng hỏi giọng lạc
hẳn đi...
-Chỉ vài câu văn ngắn, tác giả đã cụ
thể hoá cái sững sờ, ngạc nhiên cao
độ đến hoảng hốt,đến nghẹn giọng,
lạc giọng...một cái tin động trời mà
trước đó ông không thể tin,không
thể ngờ lại có thể xảy ra như vậy
được.
Page 3


-Vì ông yêu làng.

=>Vì ông yêu làng Chợ Dầu của
(nhưng rồi bằng những chứng cớ cụ thể xác thực, mình và tự hào về nó.
ông Hai đành phải tin cái sự thực khủng khiếp ấy)
?Khi buộc phải tin làng chợ Dầu theo giặc, ông *Hành động

Hai có những cử chỉ hành động gì?
-Trả tiền nước
-Cười nhạt, bẽ bàng.
-Cười nhạt(cái cười nhạt thếch bẽ
bàng)
-Lảng chuyện rời quán nước về nhà.
-Cúi gằm mặt xuống mà đi.
=>xấu hổ, nhục nhã ê chề, ông Hai
cúi gằm mặt xuống mà đi, đi trong
sự trốn tránh vì xấu hổ, đau đớn.

D -Củng cố:
-GV khái quát bài
?Tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc?
-Sững sờ, ngạc nhiên, xấu hổ, nhục nhã,đau đớn.
E -Hướng dẫn học bài.
-Tóm tắt đoạn trích.
-Phân tích tâm trạng ông Hai khi nghe tin dữ.
-Soạn giờ sau học tiếp.

TaiLieu.VN

Page 4


LÀNG
Kim Lân
I -Mục tiêu bài dạy.(như tiết 61)
II -Phương tiện thực hiện.
III -Cách thức tiến hành.

IV -Tiến trình bài dạy.
A -Ổn định:
B -Kiểm tra: ?Tóm tắt đoạn trích “Làng” và nêu vài nét về tác giả?
C -Bài mới.
1

2
3-Phân tích(tiếp).
a-Tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng
chợ Dầu theo giặc(tiếp).

-HS đọc đoạn “Nhìn lũ con...sự này chưa?

*Về đến nhà:

?Về đến nhà,cử chỉ của ông Hai được miêu tả -Ông nằm vật ra giường,nhìn bọn trẻ
con chơi sậm chơi sụi với nhau,ông lão
như thế nào?
nắm chặt hai bàn tay rít lên “chúng bay
-Ông nằm vật ra giường,nhìn lũ chơi sậm chơi ăn miếng cơm....thế này?”
sụi...
_-ông nghĩ đến sự hắt hủi khinh bỉ của
mọi người đối với chúng mà ông lão
?Thái độ của ông Hai đối với dân làng như thế giàn giụa nước mắt.
nào?
- Kể xen độc thoại nội tâm diễn tả tâm
trạng ông Hai căm giận dân làng ông,
-Căm giận dân làng.
nguyền rủa họ làm việc nhục nhã hại
?Em có nhận xét gì về cách kể ở đây?

đến danh dự của làng, phản bội,đầu
hàng bán nước.
-Ông Hai khó tin chuyện tày đình ghê
gớm ấy có thể xảy ra vì những người ở
lại toàn là người có tinh thần.
?Từ tâm trạng ấy, ông chợt nghĩ lại điều gì?
-Những người ở lại là những người quyết tâm
sống mái với giặc...làm sao họ có thể đổ đốn -Những chứng cứ ấy hiển nhiên trở lại
làm ông một lần nữa cay đắng chấp
nhanh như vậy.
TaiLieu.VN

Page 5


?Trước những chứng cớ xác thực ấy, tâm trạng nhận sự thật:
của ông Hai như thế nào?
+Cực nhục chưa...sự giày vò và tâm trí
-Ông nghĩ đến sự tẩy chay của mọi người,tới nhục nhã.
tương lai không biết làm ăn ra sao.Những kẻ mà
ông suốt đời ghê tởm thù hằn thì trớ trêu thay lại
rơi vào chính làng ông, bản thân ông, gia đình
ông.Cụ thể nhất là sắp phải đón nhận thái độ ghẻ -Khi trò chuyện với vợ: gắt gỏng vô
lạnh móc máy của mụ chủ nhà khó tính lắm cớ, trằn trọc thở dài, lo lắng đến mức
điều.
chân tay nhủn ra,nín thở,lắng nghe
?Khi trò chuyện với bà Hai thì tâm trạng và thái không nhúc nhích.
độ của ông Hai như thế nào?
=>Đau đớn, bực bội, cố kìm nén trong
-Ông Hai nằm rũ ra giường,gắt lên, trằn trọc lo lắng, sợ hãi, lúc nào cũng tưởng mọi

không sao ngủ được,thở dài, ông lão lặng hẳn đi, người bàn tán chuyện làng mình.
chân tay nhủn ra, trống ngực đập thình thịch...
b-Tâm trạng ông Hai mấy ngày sau
đó.
-Khi bị mụ chủ nhà đuổi:
+Biết đem nhau đi đâu bây giờ.
+Biết đâu người ta chứa bố con ông
mà đi.
+Thật là tuyệt đường sinh sống
?Qua câu chuyện với mụ chủ nhà vợ chồng ông
=>bế tắc tuyệt vọng.
Hai đã bị đẩy đến tình thế khó xử như thế nào?
*Đấu tranh tư tưởng:
-Nghe nói bảo có lệnh....ở nữa.
-Đành nhẽ là ông bà kiếm chỗ khác.

-Hay là quay về làng.

=>không cho ở nữa.

-Về làng tức là đầu hàng thằng Tây,
cam chịu kiếp sống nô lệ, tôi đòi, về là
chịu mất hết ư.

?Trong giây phút tuyệt vọng đó, trong lòng ông -Về làng là bỏ kháng chiến bỏ Cụ Hồ
lão đã có cuộc đấu tranh như thế nào?
-Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây
mất rồi thì phải thù
=>Lòng yêu làng đã trở thành lòng yêu
-Mâu thuẫn nội tâm trong ông Hai đã tạm thời tự nước thực sự trong tâm hồn lão nông

ông tìm được hướng giải quyết trong tình thế tản cư.Và ông quyết định dứt khoát
thúc bách.
trong đau khổ, uất hận:không thể về
làng,phải thù cái làng theo giặc ấy.
*Tâm sự với con.
TaiLieu.VN

Page 6


-Làng ta ở làng Chợ Dầu.
-Ủng hộ cụ Hồ
-Anh em đồng chí biết cho bố con ông.
-Cụ Hồ trên đầu soi xét cho bố con
ông.
-Chết thì chết có bao giờ dám đơn sai.
?Đoạn trò chuyện với thằng Húc cho ta thấy bản =>Tâm trạng buồn bã, ăn năn đau khổ
và quyết tâm trung thành đến cùng của
chất gì trong con người ông Hai?
người cha già đối với cách mạng,với
-Những lời tâm sự với con là tiếng lòng sâu Cụ Hồ.
thẳm của ông.Đó là tự nhủ giãi bày tự an ủi
c-Tâm trạng ông Hai khi nghe tin cải
minh oan cho mình.
chính.
-Vội quên dặn trẻ trông nhà
-Mặt rạng rỡ hẳn lên
-Khoe nhà bị đốt
=>đó là lòng thuỷ chung với cách mạng và
kháng chiến.

-Chú ý phần chữ nhỏ ở cuối.

=>Vui,phấn khởi, háo hức khoe làng.

*Cái nhà không quý bằng cái tiếng
được trở lại trong sạch, không phải cái
tiếng của ông mà của cả dân làng ông.

?Khi được biết tin không phải làng chợ Dầu theo
giặc, thái độ của ông Hai được miêu tả như thế
nào?
-Vui phấn chấn.
(Sau khi biết sự thật đó chỉ là một tin đồn nhảm
do địch mượn gió bẻ măng tung ra để gây hoang *Ghi nhớ sgk/174.
mang trong dân chúng, còn sự thật là làng ông 4-Tổng kết.
đã chiến đấu anh dũng)
a-Nghệ thuật.
?Tại sao ông Hai lại khoe nhà minh bị đốt? chi
-Tình huống truyện đặc sắc, miêu tả
tiết này nói lên điều gì?
tâm lí nhân vật, ngôn ngữ kể giản dị,
-Niềm vui và niềm tin hoàn toàn trở lại trong mộc mạc, lời ăn tiếng noi gần gũi với
tâm hồn người nông dân tản cư.Với những người lao động.
người nông dân như ông, cuộc kháng chiến
b-Nội dung (ghi nhớ sgk)
TaiLieu.VN

Page 7

chống Pháp giữ làng giữ nước là điều tất yếu.

III-Luyện tập

?Qua đoạn trích em rút ra bài học gì?

-HS đọc “Quê hương”

-HS đọc ghi nhớ.

-Nêu nét riêng biệt của truyện “Làng”

?Nhắc lại nghệ thuật và nội dung đoạn trích?

?Đọc bài thơ viết về tình yêu quê hương?
?Nêu vài nét riêng biệt của truyện Làng và so
sánh với bài Quê hương?
D -Củng cố:
-Nhân vật ông Hai để lại cho chúng ta ấn tượng gì về người nông dân trong kháng
chiến chống Pháp?
?Lối kể chuyện có gì hấp dẫn?
-Tình huống
-Độc thoại nội tâm nhân vật.
E-Hướng dẫn học bài
-Kể tóm tắt truyện.
-Phân tích nhân vật ông Hai.
-Soạn “Lặng lẽ Sapa
+Tìm bố cục.

TaiLieu.VN

Page 8