Giáo án Ngữ văn 9 bài 13: Làng (trích)

LÀNG ( trích)
- Kim Lân A-MỤC TIÊU BÀI DẠY.Giúp HS:
- Cảm nhận được tình yêu làng quê thắm thiết , thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần
kháng chiến ở nhân vật Ông Hai trong truyện. Qua đó thấy được 1 biểu hiện cụ thể, sinh động về
tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
- Thấy được những nét đăc sắc trong nghệ thuật: Xây dựng tình huống tâm lý, miêu tả sinh
động diễn biến tâm trạng, ngôn ngữ của nhân vật quần chúng.
- Rèn luyện năng lực phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự, đặc biệt là phân tích tâm lý
nhân vật.
B-CHỦÂN BỊ.
- GV: Chân dung nhà văn Kim Lân, toàn bộ văn bản “Làng”.
- HS: tìm đọc toàn bộ văn bản “Làng”, soạn bài theo hướng dẫn.
C-TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
*Hoạt động 1: Khởi động.
1-Tổ chức:
2-Kiểm tra:
-Đọc TL và diễn cảm văn bản Anh trăng”. Nêu ý nghĩa khái quát của bài thơ?
3-Bài mới: Giới thiệu bài:
Mỗi người dân Việt Nam đều gắn bó với làng quê của mình, nơi sinh ra và sống suốt cả cuộc đời
cần lao giản dị. Sống nhờ làng , chết cũng nhờ làng … Người dân trong sáng tác của nhà văn Kim
Lân đã thể hiện tình yêu quê hương làng xóm của mình như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu trong
giờ học hôm nay.
*Hoạt động 2:

Đọc – hiểu văn bản.
I-Tiếp xúc văn bản.

HD hs đọc: To, rõ, chính xác từ 1-Đọc – kể tóm tắt.
ngữ trong văn bản, thể hiện được
diễn biến tâm trạng của nhân vật
Ông Hai.

- GV đọc mẫu – HS đọc.
- GV nhận xét.
- Yêu cầu 1,2 hs tóm tắt văn bản.
? Giới thiệu những nét chính về tác
TaiLieu.VN

Page 1


giả Kim Lân.
2-Tìm hiểu chú thích (SGK 171,172)
*Tác giả: Kim Lân.
- Tên khai sinh :Nguyễn Văn Tài.
- Sinh năm 1920.Mât năm 2007
- Quê: Từ Sơn- Bắc Ninh.
- Là nhà văn có sở trường về truyện ngắn.
?Tác phẩm được sáng tác trong - Am hiểu và gắn bó với nông thôn và người nông
hoàn cảnh nào.
dân.
*Tác phẩm.
- Viết trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến
chống Pháp. Đăng lần đầu tiên trên tạp chí văn
nghệ: 1948.
- Khai thác 1 tình cảm bao trùm và phổ biến trong
con người thời kháng chiến tình cảm yêu quê
?Tìm bố cục của văn bản,nêu nội hương , đất nước.
dung chính của từng phần.
3-Bố cục:
Ba phần: - Phần 1: Từ đầu đến “không nhúc nhích”.
Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ

Dầu làm Việt gian theo Tây.
- Phần 2: “Đã ba bốn hôm nay” đến “đôi
phần”.
Tâm trạng đau khổ , xấu hổ , buồn bực của ông
GV kể lại một số chi tiết thể hiện
hai ba bốn ngày sau đó.
tình yêu làng quê của ông Hai ở
- Phần 3: Còn lại.
phần đầu của truyện.
Tình cờ ông Hai mói biết đó là tin đồn nhảm.
Ông vô cùng phấn khởi và tự hào về làng mình.
II-Phân tích văn bản
1-Tình huống truyện
*Tình yêu làng quê của ông Hai trong phần đầu của
truyện:
-Tính hay khoe về làng từ xưa cho đến nay:với ông
Hai làng chợ Dầu thật không đâu bằng và cái gì
cũng đáng tự hào:
TaiLieu.VN

Page 2


+Nhà ngói san sát sầm uất như tỉnh.
+ Đường làng toàn lát đá xanh .
+Làng có phòng thông tin tuyên truyền sáng
sủa,rộng rãi nhất vùng,chòi phát thanh cao bằng
ngọn tre ,chiều chiều loa gọi cả làng đều nghe thấy.
+Những ngày kháng chiến dồn dập ở làng,ông gia
nhập phong trào từ hồi còn bóng tối.

? TG đã đặt nhân vật ông Hai vào +Những công trình không để đâu hết (những hố
tình huống như thế nào.
,những ụ, những giao thông hào…)
-Khi chính quyền vận động đi tản cư ông không
muốn đi cứ nấn ná mãi…
*Đặt nhân vật ông Hai vào tình huống:
- Tin làng chợ Dầu theo giặc mà chính ông nghe
được từ miệng những người tản cư từ dưới xuôi
lên.
- Cái tin ấy đến với ông vào một buổi trưa giữa
?Tâm trạng của ông Hai thể hiện lúc tâm trạng của ông đang rất phấn chấn vì nghe
ra sao trong tình huống này
được nhiều tin ta đánh giặc trên tờ báo ở phòng
thông tin.
*Tâm trạng của ông Hai:
? Nhận xét gì về tình huống truyện -Từ chỗ sững sờ đến chưa tin hẳn, rồi ông phải tin
trong việc thể hiện nội dung và vì những người nói ra tin đó họ vừa ở dưới xuôi lên
(diễn biến tâm trạng của ông Hai sẽ phân tích sâu
nghệ thuật của tác phẩm..
hơn ở tiết sau.)
_Tình huống truyện rất phù hợp với diễn biến tâm
lý của nhân vật.
-Về mặt nghệ thuật : tạo nên một cái nút thắt trong
câu chuyện ,gây ra một mâu thuẫn giằng xé tâm trí
ông lão , tạo điều kiện để thể hiện tâm trạng và
phẩm chất ,tính cách của nhân vật thêm chân thực
và sâu sắc , góp phần giải quyết chủ đề của tác
phẩm.

TaiLieu.VN

Page 3


*Hoạt động 3:Củng cố ,dặn dò
GV hệ thống bài:-Chủ đề củaVB: Tình yêu làng, yêu nước chân thành của người
Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp .

nông dân

-Tình huống truyện.
HD về nhà :

-Tóm tắt truyện.
-Soạn tiếp tiết 2.

Soạn:14-11-2007

LÀNG (trích)
- Kim Lân A-MỤC TIÊU BÀI DẠY.
Giúp HS: - Cảm nhận được tình yêu làng quê thắm thiết , thống nhất với lòng yêu nước và tinh
thần kháng chiến ở nhân vật Ông Hai trong truyện. Qua đó thấy được 1 biểu hiện cụ thể, sinh động
về tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
- Thấy được những nét đăc sắc trong nghệ thuật: Xây dựng tình huống tâm lý, miêu tả
sinh động diễn biến tâm trạng, ngôn ngữ của nhân vật quần chúng.
- Rèn luyện năng lực phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự, đặc biệt là phân tích tâm lý
nhân vật.
B-CHUẨN BỊ.
- GV: Đọc tài liệu tham khảo:
- HS: soạn bài theo hướng dẫn.

C-TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
*Hoạt động 1: Khởi động.
1-Tổ chức:
2-Kiểm tra:
- CH: Tóm tắt văn bản “Làng”, phân tích tình huống truyện?
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh.
3-Bài mới: Giới thiệu bài:
- Khi nghe tin cả làng chợ Dầu theo giặc , Ông Hai có tâm trạng như thế nào? Diễn biến tâm
trạng của Ông ra sao? Qua đó ta hiểu được gì về nhân vật này cũng như những người nông dân
VN trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Tất cả những nội dung đó sẽ được giải đáp trong giờ học
hôm nay.
TaiLieu.VN

Page 4


*Hoạt động 2:

Đọc-hiểu văn bản.
II-Phân tích văn bản (tiếp).
2-Diễn biến tâm lý của ông Hai.

1HS đọc từ đầu

bay dật dờ.

a Trước khi nghe tin xấu về làng.

? Trước khi nghe tin xấu về làng, - Nhớ làng da diết “nghĩ đến những ngày làm việc
tâm trạng của ông Hai được miêu cùng anh em …. nhớ làng quá”.

tả như thế nào.
-ở phòng thông tin, ông nghe được nhiều tin hay:
? Tìm các từ ngữ diễn tả điều đó.
? Từ tâm trạng của ông Hai, em có + Một em cắm quốc kỳ…
suy nghĩ gì về tình cảm của người
nông dân Việt Nam trong kháng + Một anh trung đội trưởng…
chiến chống Pháp.
+ Đội nữ du kích…

Tin chiến thắng
của quân ta.

+ Bao nhiêu tin đột kích nữa…
“Ruật gan ông lão cứ múa cả lên, vui quá!”
? Khi nghe tin làng mình theo Tây
Một niềm vui, niềm tự hào của người nông
tâm trạng ông Hai được thể hiện dân, trước thành quả cách mạng của làng quê. Đây
như thế nào.
là biểu hiện tình yêu làng, yêu nước của người nông
? Khi về đến nhà ông Hai có tâm dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp.
trạng gì. Phân tích diễn biến tâm b-Khi nghe tin làng theo Tây
trạng của ông lão.
- Tin đến với ông đột ngột , bất ngờ làm ông sững
sờ,bàng hoàng “Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại,da
mặt tê rân rân …”
Cảm xúc: đau đớn tê tái
- Về nhà: “Nằm vật ra giường” … “Nhìn lũ con, tủi
thân, nước mắt ông lão cứ dàn ra. Chúng nó cũng là
trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị
người ta rẻ dúng hắt hủi đấy ư? …”

+ Ông băn khoăn không biết có nên tin hay không
vì ở làng ông “ họ toàn là những người có tinh thần
cả mà …”
+ Song chứng cứ như vậy thì sai làm sao được nên
? Qua những chi tiết trên đây. Hãy ông phải tin.
hệ thống tâm trạng của ông Hai
khi nghe tin làng chợ đầu theo Tây. + Khi trò chuyện với vợ ông Hai bực tức , gắt gỏng
vô cớ, đau đớn, trằn trọc thở dài.
? Những ngày sau nghe tin làng
theo Tây ông Hai có tâm trạng gì? *Tâm trạng: ngỡ ngàng , sững sờ , xấu hổ, nhục
TaiLieu.VN

Page 5


? Qua câu chuyện với mụ chủ nhà, nhã, căm giận, bực bội, đau đớn, lo lắng.
vợ chồng ông Hai đã bị đẩy tới
tình cảnh nào?
c Tâm trạng của ông Hai mấy ngày sau đó.
- Suốt mấy hôm ông không dám đi đâu, luôn bị ám
ảnh về chuyện làng theo Tây. Cứ thấy một đám
đông túm lại … ông cũng chột dạ … “ thoáng nghe
những tiếng Tây Việt gian … lủi ra một góc nhà ,
nín thít. Thôi lại chuyện ấy rồi!”
- Gia đình ông không biết sẽ sống nhờ ở đâu, tâm
trạng của ông lúc này thật bế tắc truyệt vọng.
- Có ý nghĩ “Hay là quay về làng” nhưng “ vừa
chớm nghĩ như vậy, lập tức phản đối ngay” …
“nước mắt ông dàn ra. Về làng … làm nô lệ cho
thằng tây .. thế rồi ông quyết định “ Làng thì yêu

thật nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”.
Tình cảm tự do tình cảm cách mạng, lòng yêu
? Để nguôi ngoai bớt đi tâm trạng làng, yêu nước đã thực sự hoà quện trong tâm hồn
đau đớn, dằn vặt của bản thân,ông ông. Mối mâu thũân trong nội tâm và tình thế của
nhân vật dường như đã thành sự bế tắc, đòi hỏi phải
lão đã làm gì.
được giải quyết.
? Qua đoạn trò chuyện với đứa con
út , em cảm nhận được gì ở nhân - Ông Hai trò chuyện với đứa con út.
vật ông Hai.
+ Muốn đứa con ghi nhớ “ Nhà ta ở làng chợ Dầu”.
Tình yêu sâu nặng với làng quê.
+ “ủng hộ Cụ Hồ con nhỉ
… anh em đồng chí biết cho bố con ông
Cụ Hồ trên đầu trên cổ xét cho bố con ông.”
Tấm lòng thuỷ chung với kháng chiến với
cách mạng là biểu tượng là Cụ Hồ.
+ “Cái lòng của bố con ông … đôi phần”
Tình cảm sâu nặng, bền vững, thiêng liêng của
? Tác giả đã giải quyết tình huống
ông, của gia đình ông với kháng chiến, với cách
trong văn bản như thế nào
mạng.
? Tâm trạng của nhân vật ông Hai
đã có sự thay đổi ra sao khi nghe d-Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin cải chính.
tin cải chính làng chợ Dầu không - Làng chợ Dầu theo Tây chỉ là tin đồn nhảm …
TaiLieu.VN

Page 6

phải theo Tây.

- Ông Hai vui mừng phấn chấn đi khoe khắp nơi.

? Nhận Xét gì về vai trò của các - Ông Hai trở lại là người vui tính , yêu làng yêu
nhân vật khác trong văn bản với nước. Đó là tình cảm thống nhất xuyên suốt trong
việc thể hiện chủ đề của tác phẩm. toàn bộ văn bản của nhân vật ông Hai.
* Với các nhân vật khác: Vợ ông Hai, mụ chủ nhà
dù chỉ xuất hiện thoáng qua nhưng cũng thể hiện rất
rõ tình yêu quê hương , đất nước.
*Hoạt động 3: Tổng kết, ghi nhớ (SGK 174)
1 Nghệ thuật
? Nhận xét về nghệ thuật đặc sắc - Xây dựng tình huống truyện đặc sắc.
của văn bản.
- Miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật sâu sắc.
- Ngôn ngữ nhân vật sinh động, thể hiện rõ cá tính
của nhân vật.
2-Nội dung:
? Nêu nội dung chính của văn bản - Tình yêu làng lòng yêu nước, tinh thần kháng chiến
này.
của người nông dân trong thời kỳ đầu của cuộc
kháng chiến chống Pháp
1HS đọc ghi nhớ (SGK 174)

*Ghi nhớ(SGK174)

*Hoạt động 4: Củng cố dặn dò.
- GV hệ thống bài.

- Tình huống truyện.

- HD hs làm bài tập.

- Diễn biến tâm trạng của ông Hai.
- Làm bài tập 1,2 (SGK )

HD hs về nhà.

- Học bài.
- Soạn : + Chương trình địa phương.
+ Đối thoại, độc thoại …

TaiLieu.VN

Page 7