Giáo án Ngữ văn 9 bài 4: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Mục tiêu
- Biết linh hoạt trình bày văn bản tự sự với các dung lượng khác nhau phù hợp với yêu cầu của
mỗi hoàn cảnh giao tiếp, học tập
- Củng cố kiến thức về thể loại tự sự đã được học
- Học sinh có ý thức khi tóm tắt văn bản tự sự.
*Trọng tâm kiến thức kĩ năng
1. Kiến thức
- Biết các yếu tố của thể loại tự sự(nhân vật, sự việc, cốt truyện...). Yêu cầu cần đạt của một văn
bản tóm tắt tác phẩm tự sự
- Hiểu các yếu tố của thể loại tự sự(nhân vật, sự việc, cốt truyện...). Yêu cầu cần đạt của một văn
bản tóm tắt tác phẩm tự sự
- Phân tích các yếu tố của thể loại tự sự(nhân vật, sự việc, cốt truyện...). Yêu cầu cần đạt của một
văn bản tóm tắt tác phẩm tự sự
2. Kĩ năng
- Biết tóm tắt văn bản tự sự theo mục đích khác nhau
- Hiểu tóm tắt văn bản tự sự theo mục đích khác nhau
- Phân tích tóm tắt văn bản tự sự theo mục đích khác nhau
II. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài
III. Đồ dùng dạy học
1. GV: Đọc tài liệu, soạn bài.
2. HS: Đọc, tập thực hiện các yêu cầu SGK
IV. Phương pháp
- Vấn đáp, thuyết trình, động não
- KTDH - ĐBT
V. Các bước lên lớp
1. Ổn định (1’)
2. Kiểm tra (4’)
H. Hãy cho biết yếu tố quan trọng nhất trong văn bản tự sự ?
TL: Sự việc, cốt truyện , nhân vật......
TaiLieu.VN

Page 1


3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của thầy và trò
HĐ1. Khởi động

T.g

Nội dung chính

1’

Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về văn
bản tự sự, vậy tóm tắt ăn bản tự sự như
thế nào chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm
nay
HĐ2. Hình thành kiến thức mới
- Mục tiêu: HS hiểu sự cần thiết của 27’ I. Sự cần thiết cuả việc tóm tắt văn
bản tự sự
việc tóm tắt VB tự sự.
- GV yêu cầu HS đọc 3 tình huống sgk

1.Bài tập

H*. Trong cả 3 tình huống, người ta đều
phải tóm tắt văn bản. Hãy rút ra nhận
xét về sự cần thiết phải tóm tắt văn bản
tự sự?

a.

- HS nêu nhận xét
- GV chốt

- Phải kể lại diễn biến của bộ phim cùng
tên với một tác phẩm văn học đã học để
người không đi xem nắm được, do đó
người kể phải bám sát nhân vật chính và
cốt truyện trong phim.
- Buộc người học văn phải trực tiếp đọc
tác phẩm trước khi học, do đó một khi
đã tóm tắt được tác phẩm thì người học
sẽ có hứng thú hơn trong phần đọc hiểu và phân tích
- Đây là việc kể lại một cách tóm tắt tác
phẩm văn học mà mình yêu thích, do đó
người kể phải trung thực với cốt truyện,
khách quan với nhân vật, cố gắng hạn
chế những thêm thắt không cần thiết
hoặc những lời bình.

- GV: Trong thực tế, không phải lúc nào
chúng ta cũng có thời gian và điều kiện
xem phim hoặc trực tiếp đọc nguyên
văn tác phẩm văn học, vì vậy, có thể nói
TaiLieu.VN

Page 2

việc tóm tắt văn bản tự sự là một nhu
cầu tất yếu do cuộc sống đặt ra.

b. Các tình huống khác

- Cho hs thảo luận nhóm 5’ để tìm các
tình huống khác – KT ĐBT
- Các nhóm trình bày
- Nhận xét
- GV đưa ra một số tình huống khác
- Lớp trưởng báo cáo vắn tắt cho cô
giáo chủ nhiệm về một hiện tượng vi
phạm nội quy của lớp mình (sự việc gì,
Ai vi phạm, Hậu quả...)
- Con kể lại vắn tắt cho mẹ nghe về một
thành tích nào đó của mình vừa được
nhà trường tặng giấy khen (làm được
việc gì, tác dụng của việc làm ấy, có ai
giúp đỡ hay không ?)
- Chú bộ đội kể lại một trận đánh (sự
việc diễn ra như thế nào, những ai tham
gia, kết quả? )
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự
sự
- GV yêu cầu HS đọc và nêu yêu cầu
bài tập.
H. Các sự việc đã được nêu đầy đủ
chưa? Có thiếu sự việc nào quan trọng
không? Nếu có thì đó là sự việc gì? tại

sao đó lại là sự việcquan trọng cần phải
nêu?

1. Bài tập
a. BT1

- 7 sự việc là tương đối đủ
- Thiếu 1 sự việc quan trọng: một đêm
Trương Sinh cùng con trai ngồi bên
ngọn đèn, đứa con chỉ vào bóng của
Trương Sinh trên tường và nói đó chính
là người hay đến với mẹ vào những đêm
trước đây; nhờ việc này trương Sinh

TaiLieu.VN

Page 3


H. Vậy, các sự việc trên đã hợp lí chưa?
- Sự việc 7: Một đêm trương Sinh cùng
con trai ngồi bên ngọn đèn, đứa con nói
rằng: “Cha Đản lại đến kia kìa!” Chàng
hỏi đâu? nó chỉ bóng chàng ở trên vách:
“đây này!” ... bấy giờ chàng mới tỉnh
ngộ, thấu nỗi oan của vợ, nhưng việc
trót đã qua rồi!
Sự việc 8:Trương Sinh nghe Phan lang
kể, bèn lập đàn giải oan bên bờ Hoàng
Giang, Vũ Nương trở về “ngồi trên

chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng... lúc
ẩn lúc hiện.
H. Viết văn bản tóm tắt Chuyện người
con gái Nam Xương trong khoảng 20
dòng

hiểu ngay ra rằng vợ bị oan - Nghĩa là
chàng biết sự thật từ trước khi gặp Phan
lang.
- Sự việc thứ 7 chưa hợp lí, cần sửa lại
như sau:
+ Giữ nguyên sự viêc 1 đến 6
+ Sự việc 7: Một đêm...qua rồi
+ Sự việc 8: Trương Sinh nghe Phan
Lang...lúc hiện
(phương án 2: giữ nguyên 1 – 4, đưa
“một đêm...” lên 5, 6-7-8 tiếp theo)

b. BT2: Viết văn bản tóm tắt

- HS tự viết
- Trình bày
- GV nhận xét, bổ sung
H. Nếu phải tóm tắt ngắn gọn hơn, em
sẽ tóm tắt như thế nào để với số dòng ít
nhấtmà người đọc vẫn hiểu được nội
dung của văn bản?

c. BT3: Tóm tắt ngắn gọn hơn

- Hoạt động nhóm 5’
- Đại diện nhóm trình bày
- Nhận xét, bổ sung
- GV cho HS đọc bài tham khảo
H. Qua tìm hiểu các bài tập, em hiểu
tóm tắt văn bản là gì?
- HS nêu ý kiến của mình
- GV kl
TaiLieu.VN

Page 4


HĐ3: HD HS luyện tập.
- Mục tiêu: Có kĩ năng tóm tắt VB tự
sự.

2. Ghi nhớ
SGK/59

- HS tóm tắt miệng trước lớp về một
câu chuyện xảy ra trong cuộc sống mà
em đã được nghe hoặc đã được chứng
kiến

- Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù.....

- HS làm bài tập và trình bày

- Tóm tắt một câu chuyện trong cuộc

sống.

III. Luyện tập

- GV nhận xét, bổ xung

10’
4. Củng cố. 1’
- GV chốt lại những kiến thức cần nhớ trong tiết học.
5. HDHS học bài 1’
- Nắm vững ghi nhớ, làm bài tập 1(59)
- Chuẩn bị tiết Miêu tả trong văn bản tự sự, Tập trả lời các câu hỏi sách giáo khoa

TaiLieu.VN

Page 5