Giáo án Ngữ văn 9 bài 4: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ
( Đọc thêm)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Biết linh hoạt trình bày văn bản tự sự với các dung lượng khác nhau phù hợp với yêu cầu
của mỗi hoàn cảnh giao tiếp, học tập.
- Củng cố kiến thức về thể loại tự sự đã được học.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức
- Các yếu tố của thể loại tự sự (nhân vật, sự việc, cốt truyện,…)
- Yêu cầu cần đạt của văn bản tóm tắt tác phẩm tự sự.
2. Kỹ năng:
Tóm tắt một văn bản tự sự theo các mục đích khác nhau.
III. CHUẨN BỊ
1.Gv: - Một số tác phẩm trong chương trình.
- Bảng phụ
2. Hs: chuẩn bị bài
IV. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
? Thế nào là tóm tắt VB tự sự?
3. Bài mới
Hoạt động 1: Khởi động

Hoạt động 2: Ôn tập kiến I. Ôn lại kiến thức lớp 8.
thức lớp 8.
1. Tóm tắt văn bản tự sự là kể lại một cách ngắn gọn, chính
? Thế nào là tóm tắt các xác và hoàn chỉnh nội dung cốt truyện để người đọc hiểu
văn bản tự sự?
được nội dung cơ bản của tác phẩm ấy. Khi tóm tắt cần phải
? Khi tóm tắt văn bản tự chú ý:
sự, ta phải lưu ý điều gì?

TaiLieu.VN

- Phải căn cứ vào những yếu tố quan trọng nhất của tác
Page 1


phẩm là : sự việc, nhân vật chính (hoặc cốt truyện và nhân
vật chính)
- có thể xen kẽ có mức độ những yếu tố bố trợ: các chi tiết,
các nhân vật phụ, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại,
độc thoại và độc thoại nội tâm.
II. Sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự
Hoạt động 3: cho hs đọc
các tình huống trong sgk
và trao đổi để rút ra nhận
xét về sự cần thiết phải
tóm tắt văn bản tự sự.

- Tóm tắt văn bản giúp người đọc và người nghe dễ nắm
được nội dung chính của một câu chuyện.
- Văn bản tóm tắt làm nổi bật được các sự việc và nhân vật
chính.

- Gv khái quát thành ý cơ - Văn bản tóm tắt thường gọn nên dễ nhớ.
bản
=> Tóm tắt văn bản tự sự là một nhu cầu tất yếu do cs đặt ra.
- Một số tình huống khác:
+ Lớp trưởng báo cáo vắn tắt cho cô giáo chủ nhiệm nghe
về một hiện tượng vi phạm nội quy của lớp mình (sự việc
gì? Ai vi phạm? Hậu quả?....)

? Từ các tình huống trong
sgk, em hãy nêu lên một
số những tình huống khác
trong cs mà em thấy cần
phải vận dụng kĩ năng
tóm tắt văn bản tự sự?

+ Con kể lại cho mẹ nghe vắn tắt về một thành tích nào đó
của mình vừa được nhà trường tặng giấy khen ( Làm được
việc gì? Tác dụng việc mình làm? Có ai giúp đỡ hay tự
làm?....
+ Chú bộ đội kể lại một trận đánh (sự việc diễn ra như thế
nào? những ai tham gia? kết quả?
+ Người đi đường kể lại cho nhau nghe về một vụ tai nạn
giao thông (sự việc xẩy ra ở đâu? Như thế nào? ai đúng, ai
sai?)
+ Công tố viên tóm tắt bản án trong một phiên tòa (thủ
phạm là ai? nạn nhân là ai? sự việc diễn ra như thế nào? Hậu
quả?)
III. Thực hành tóm tắt văn bản tự sự
1. Bài tập 1:

a.Thiếu một sự việc quan trọng: Một đêm, TS ngồi bên đèn,
Hoạt động 4: thực hành
đứa con trai chỉ vào chiếc bóng của TS trên tường và nói đó
tóm tắt văn bản "chuyện
chính là người hay đến với mẹ vào những đêm trước đây.
người con gái NX"
=> Nhờ sự việc này mà TS hiểu ngay ra rằng vợ mình đã bị
TaiLieu.VN

Page 2


oan, nghĩa là chàng biết sự thật từ trước khi gặp Phan Lang.
? Nhận xét xem các sự
việc chính được các bạn
nêu ra đã đầy đủ chưa?Có
thiếu sự việc nào không?
Sự việc thiếu đó có quan
trọng không? Vì sao?

b. Sự việc thứ 7 chưa hợp lí, sửa lại như sau:

HS đọc

* Ghi nhớ: SGK/

- Giữ nguyên sự việc 1 đến sự việc 6.

- Sự việc 7 : Một đêm, TS cùng đứa con trai ngồi bên ngọn
đèn, đứa con nói rằng: "-Cha Đản lại đến kia kìa!". Chàng
hỏi đâu. Nó chỉ bóng chàng ở trên vách": "Đây này!..." Bấy
giớ chàng mới tỉnh ngộ, thấu nỗi oan của vợ nhưng việc trót
? Các sự việc nêu trên đã đã qua rồi.
hợp lí chưa? Có gì cần
- Sự việc 8: TS nghe PL kể …..lúc ẩn lúc hiện".
thay đổi không?
? Trên cơ sở đã bổ sung 2. Tóm tắt văn bản tự sự (tham khảo sgv).
đầy đủ và sắp xếp hợp lí

các sự việc, nhân vật, hãy
3. Tóm tắt rút ngắn (sgv).
viết một văn bản tóm tắt
"CNCGNX"trong khoảng
20 dòng?
IV. Luyện tập
Hoạt động 5: luyện tập

Tóm tắt VB Lão Hạc- Nam Cao

GV ghi các ý tóm tắt lên bảng sau đó hướng dẫn hs viết
HS làm bài và trình bày đoạn tóm tắt, chú ý cách diễn đạt.
bài làm.
- Lão Hạc có một đứa con trai, một mảnh vườn và một con
chó
- Con trai lão không lấy được vợ, bỏ đi cao su
- Lão làm thuê dành dụm tiền gửi ông giáo cả mảnh vườn
cho con
- Sau trận ốm lão không kiếm được việc làm. Sức cùng, lực
kiệt, lão đành bán con chó vàng, sau đó lão kiếm gì ăn nấy.
- Lão xin Binh Tư ít bả chó
- Lão đột ngột qua đời không ai hiểu vì sao
- Chỉ có ông giáo hiểu => buồn

4. Củng cố:
- Bài tập 2: Tóm tắt tác phẩm: Chiếc lá cuối cùng của O.hen ri
TaiLieu.VN

Page 3

5. Hướng dẫn HĐ nối tiếp của HS.
- Học thuộc ghi nhớ.
- Ôn lại văn tự sự, miêu tả và biểu cảm đã học ở lớp 8.

TaiLieu.VN

Page 4