Giáo án Ngữ văn 9 bài 24: Nói với con

NÓI VỚI CON
- Y Phương A-Mục tiêu bài học: Giúp học sinh :
- Cảm nhận được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình yêu quê hương sâu
nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của dân tộc mình qua lời thơ của Y Phương.
- Bước đầu hiểu được cách diễn tả độc đáo, giàu hình ảnh cụ thể, gợi cảm của thơ ca miền
núi.
B-Chuẩn bị: - Giáo viên : Chân dung nhà thơ Y Phương
- HS : Đọc, soạn bài theo câu hỏi trong SGK
C-Tiến trình bài học:
*Hoạt dộng 1 : Khởi động
1-Tổ chức
2-Kiểm tra :
- Kiểm tra bài cũ : Câu hỏi : Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Sang thu”, phân tích sự
biến chuyển của đất trời từ mùa hạ sang mùa thu trong một khổ thơ của văn bản (tự chọn).
- Kiểm tra sự chuẩn bị bài mới của học sinh.
3-Bài mới: Giới thiệu bài :
Lòng thương yêu con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ
tiên, của quê hương vốn là một tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam từ xưa đến nay. Bài thơ
“Nói với con” của nhà thơ Y Phương cũng nằm trong nguồn cảm hứng rộng lớn, phổ biến ấy
nhưng tác giả lại có cách nói xúc động của riêng mình. Đều tạo nên cái riêng, động đáo ấy là gì?
Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ
*Hoạt động 2 :

Đọc – Hiểu văn bản

I-Tiếp xúc văn bản
- GV : Hướng dẫn HS đọc : to, rõ, 1-Đọc
chính xác, giọng ấm áp, yêu thương,
ngọt ngào
- GV đọc mẫu -> HS đọc
- NX việc đọc của HS

2- Tìm hiểu chú thích (SGK/73)
TaiLieu.VN

Page 1


? Dựa vào chú thích * hãy giới thiệu * Tác giả Y Phương
những nét chính về tác giả
- Tên khai sinh : Hứa Vĩnh Sước
- Dân tộc Tày
- Sinh năm : 1948
- Quê : Cao Bằng
- Hiện là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Cao
Bằng
3- Bố cục
? Tìm bố cục của văn bản, nêu nội 2 phần:
dung chính của từng phần ?
(1): Từ đầu -> “đẹp nhất trên đời”
Con lớn trong tình yêu thương, sự nâng đỡ của
cha mẹ, trong cuộc sống lao động nên thơ của
quê hương.
(2) Còn lại
Lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về
truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm
mong ước con hãy kế tục xứng đáng truyền
thống ấy.
? Nhận xét về bố cục của bài thơ

-> Bố cục lô gic, chặt chẽ
II- Phân tích văn bản

- 1 HS đọc diễn cảm đoạn 1

1- Đoạn 1

- Theo dõi 4 câu thơ đầu

Chân phải bước tới cha

? ở 4 câu thơ đầu, tác giả cho chúng ta Chân trái bước tới mẹ
biết được điều gì
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười

TaiLieu.VN

Page 2


- Tả,kể đứa trẻ lẫm chẫm tập đi, tập nói lớn lên
từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng
đón và mong chờ của cha mẹ.
? Nhận xét gì về các hình ảnh, các - Với các hình ảnh cụ thể, cách diễn đạt dường
diễn đạt ở 4 câu thơ trên
như vô lý song lại tạo ra sự độc đáo, đặc sắc
? T/d của các hình ảnh và cách diễn trong tư duy và cách diễn đạt người miền núi
đạt đó?
-> Tạo không khí gia đình đầm ấm, quấn quýt.
? Ngoài 4 câu thơ trên, còn có câu thơ Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới
nào cũng nói về cuộc sống gia đình Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời

hạnh phúc, đầm ấm.
? Con được lớn trong tình yêu thương
sự nâng đỡ của cha mẹ, bên cạnh đó
con còn được lớn, trưởng thành từ đâu
nữa.

-> Cha mẹ mãi thương yêu nhau => Cuộc sống
gia đình thật hạnh phúc.

? Em hiểu “Người đồng mình”: có
nghĩa là gì , có thể thay thế từ này
bằng những từ nào khác ? NX về cách
nói ? (-> có thể thay bằng các từ :
người bản mình, người buôn mình,
người quê mình…)

+ “Người đồng mình”: Những người cùng sống
trong một môi trường -> quê hương tác giả =>
cách nói mộc mạc mang tính địa phương của
người dân tộc Tày.

- Con dần không lớn, trưởng thành trong cuộc
sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và
(Theo dõi tiếp khổ thơ thứ nhất từ câu nghĩa tình sâu nặng của quê hương.
5 -> câu 10)

? Cuộc sống lao động của người đồng + Đan lờ cài nan hoa
mình được gợi lên qua các hình ảnh Vách nhà ken câu hát
nào
? Nhận xét gì về các từ cài, ken trong -> Sử dụng các động từ: cài, ken

hai câu thơ trên.
=> Miêu tả cụ thể cuộc sống lao động cần cù,
? Cuộc sống lao động của “Người tươi vui, ngoài ra còn thể hiện sự gắn bó, quấn
đồng mình” là cuộc sống như thế nào. quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê
hương.
- Hãy theo dõi hai câu thơ

Rừng cho hoa

? Hai câu thơ gợi cho em suy nghĩ gì?

Con đường cho những tấm lòng

TaiLieu.VN

Page 3


HS suy nghĩ , phát biểu
HS khác bổ sung
GV chốt lại

-> Rừng núi quê hương thật thơ mộng và nghĩa
tình. Vẻ đẹp của thiên nhiên không chỉ là ở màu
sắc, cái ta nhìn thấy mà còn là cả “tấm lòng”: đó
là sự che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm
hồn, lối sống.

“Người đồng mình” có những đức tính
cao đẹp gì ? Người cha mong ước gì ở

con mình, để giải đáp điều này, chúng
ta tiếp tục tìm hiểu phần còn lại của
văn bản
- 1 HS đọc diễn cảm
? theo dõi từ câu thơ:
“Người đồng mình thương lắm con ơi
-> Không lo cực nhọc ”

2- Đoạn 2
“Người đồng mình thương lắm con ơi
.........................................................
Không lo cực nhọc”

Trong các câu thơ trên, người cha đã -> Ngữ điệu cảm thán, nghệ thuật so sánh, điệp
nói với con về những đức tính gì của ngữ, sử dụng thành ngữ, cách nói khác lạ .
người đồng mình
(Nhận xét về ngữ điệu của câu thơ, => Cuộc sống vất vả mà mạnh mẽ, khoáng đạt
cách diễn đạt của tác giả)
bền bỉ gắn bó với quê hương dẫu còn nhọc nhằn,
nghèo đói của “người đồng mình”
? Từ đó, người cha mong muốn ở con -Mong muốn của người cha : con phải có nghĩa
điều gì ?
tình chung thuỷ với quê hương, biết chấp nhận
và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí và
bằng niềm tin của mình
- Theo dõi các câu thơ còn lại

“Người đồng mình” thô sơ da thịt

? ở các câu thơ này, người cha tiếp tục …

nói với con về những đức tính gì của Nghe con”
“người đồng mình”
(Gợi ý: Em hiểu các câu thơ trên như -> Giọng điệu tha thiết, cách nói mộc mạc có sức
thế nào)
khái quát`

TaiLieu.VN

Page 4


`

-> Đức tính của “người đồng mình” giàu chí khí,
niềm tin, không nhỏ bé về tâm hồn về ý chí và
mong ước xây dựng quê hương. Chính họ đã làm
nên quê hương với truyền thống với phong tục
tập quán tốt đẹp.

? Từ những đức tính quý báu này của - Người cha mong muốn con biết tự hào về
“người đồng mình”, người cha mong truyền thống quê hương, dặn dò con cần tự tin
ước ở con điều gì .
mà vững bước trên đường đời
? Qua bài thơ, em cảm nhận được tình
cảm của người cha dành cho con ntn?
Điều lớn lao nhất mà cha muốn truyền
cho con là gì.

* Bài thơ

(HS thảo luận -> phát biểu

- Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền
cho con chính là lòng tự hào về sức sống mạnh
mẽ, bền bỉ, về truyền thống cao đẹp của quê
hương và niềm tự tin khi bước vào đời.

Giáo viên chốt lại)

- Nêu lên tình cảm yêu thương, trìu mến, thiết
tha và niềm tin tưởng của người cha qua lời nói
với con

*Hoạt động 3 : Tổng kết, ghi nhớ (SGK 74)
-GV hướng dẫn HS tổng kết nghệ thuật, nội dung của bài thơ theo phần đã phân tích )
*Ghi nhớ (SGK trang74) - 1 HS đọc ghi nhớ.
*Hoạt động 4: Củng cố, dặn dò
- GV củng cố bài

- Khắc sâu nghệ thuật đặc sắc và nội dung
chung của bài thơ
- Đọc diễn cảm bài thơ

HS đọc yêu cầu bài tập

- Làm bài tập (SGK 74)

GV hướng dẫn HS làm bài tập

- Bài thơ “Nói với con” và bài thơ “Con cò” có

điểm gì chung ? Hãy phân tích để làm sáng tỏ.
- Học bài
- Hoàn thành bài tập
- Soạn : Mây và sóng

TaiLieu.VN

Page 5