Giáo án Ngữ văn 9 bài 23: Viếng lăng Bác

VIẾNG LĂNG BÁC
Viễn Phương
A.Mục tiêu cần đạt:
-Giúp HS nắm được : Viếng lăng Bác là bài thơ ghi lại cảm xúc sâu sắc của nhà thơ và bài thơ
cũng là tình cảm chung của nhân dân Nam Bộ, nhân dân cả nước đối với Bác.
-Tích hợp với những bài thơ văn viết về Bác đã học, với Tiếng Việt và Tập làm văn.
-Rèn đọc, hiểu thơ trữ tình, phân tích các hình ảnh ẩn dụ.
B, Chuẩn bị:
ảnh chân dung nhà thơ Viễn Phương và tranh ảnh về lăng Bác.
C.Tổ chức các hoạt động dạy và học
*Hoạt động 1: Khởi động
1.Tổ chức
2.Kiểm tra
-Đọc thuộc lòng và phân tích phần 1 của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
--Đọc thuộc lòng và phân tích phần 2 của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
3.Bài mới:
*Hoạt động 2:Đọc hiểu văn bản:
Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc bài

I.Tiếp xúc văn bản:
1.Đọc bài:
2.Tìm hiểu chú thích:

-Đọc phần giới thiệu về tác giả ở SGK.

a.Tác giả:
-Viễn Phương tên thật là Phan Thanh
Viễn, sinh năm 1928, quê ở An Giang.
-Ông là nhà thơ, là cây bút sớm nhất của
lực lượng văn nghệ giải phóng Miền
Nam.

b. Từ khó :SGK

Tìm bố cục bài thơ và mạch cảm xúc của 3. Bố cục: 2 phần
tác giả trong bài.
-P1: đến “trong tim”:Lòng kính yêu, tiếc
thương Bác.
P2:(còn lại) Lời hứa với Bác.
TaiLieu.VN

Page 1


*Mạch cảm xúc:
-Cảm xúc trước lăng Bác: Hai khổ thơ
đầu.
-Cảm xúc trong lăng Bác:khổ thứ ba.
-Cảm xúc khi rời lăng Bác: khổ thơ cuối.
II.Phân tích:
1.Cảm xúc trước lăng Bác
Đọc khổ thơ thứ nhất, nhận xét gì về
cách xưng hô, cách dùng từ “thăm”? tình
cảm của tác giả đối với Bác như thế
nào?

*Khơ thơ thứ nhất
-Con ở Miền Nam ra thăm lăng Bác
=>Cách xưng hô thân thương, kính
trọng, dùng từ “thăm” thay từ “viếng”
qua đó thể hiện tình cảm của tác giả đối
với Bác thật tha thiết, thành kính thiêng

liêng.
-Hàng tre bát ngát
xanh xanh Việt Nam.

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng
Đến lăng Bác, tác giả miêu tả những gì?
Bằng nghệ thuật gì? Những hình ảnh đó =>Nghệ thuật liên tưởng, nhân hoá
tượng trưng. Tre kiên cường bất khuất,
có ý nghĩa như thế nào?
hiên ngang. Lăng Bác thật gần gũi ở giữa
tre như ở giữa làng quê Việt Nam.
*Khổ thơ thứ hai:
-Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Đọc khổ thơ 2, có những “mặt trời” nào ->Mặt trời của vũ trụ(1), mặt trời của
xuất hiện?
con người(2)
ý nghĩa ẩn dụ của hình ảnh “mặt trời” Con người Bác với những biểu hiện sáng
thứ hai là gì?
chói về tư tưởng yêu nước và lòng nhân
ái mênh mông có sức toả sáng mãi mãi.
Qua đó nói lên tình yêu và lòng quí trọng
sâu sắc của nhà thơ dành cho Bác.
-Ngày ngày dòng người đi trong thương
nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa
TaiLieu.VN

Page 2

xuân
-?Lời thơ ở hai câu đó gợi lên cảnh =>Những dòng người nặng trĩu nhớ
tượng như thế nào?
thương đang lặng lẽ nối nhau vào lăng
viếng Bác, tạo hình tượng một vòng hoa
lớn dâng lên Bác.Nhà thơ bộc lộ lòng
thành kính đối với Bác.
2. Cảm xúc trong lăng Bác
-Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
=>Bác đang trong giấc ngủ yên,giấc ngủ
thanh bình và vĩnh hằng của một con
người đã cống hiến trọn đời cho cuộc
Lăng là nơi đặt thi hài của người quá cố,
sống bình yên của nhân dân , đất nước.
nhưng người con thăm lăng Bác lại có
-Nghệ thuật ẩn dụ, ca ngợi Bác.
một hình dung như thế nào về Bác?
-“Trời xanh là mãi mãi”
->Công đức của Bác đối với mọi người
là cao đẹp, cuộc đời Bác vốn cao đẹp
như thế trong cảm nhận của mọi người.
? Nghệ thuật gì? tác dụng?

-Mà sao nghe nhói...

“nhói”:Đau đột ngột, quặn thắt
-Trong lời thơ tiếp theo xuất hiện một
=>Đây là nỗi đau tinh thần, tác giả tự

hình ảnh ẩn dụ. Đó là hình ảnh nào?
cảm nhận nỗi đau mất mát trong đáy sâu
tâm hồn mình về sự ra đi của Bác.
3.Cảm xúc khi rời lăng Bác
-Từ nào trong lời thơ “mà sao nghe nhói -Muốn làm :
ở trong tim” có sức biểu cảm lớn?
Con chim hót
“nhói” nghĩa là gì? tác giả bộc lộ cảm
Đoá hoa toả hương
xúc như thế nào?
Cây tre trung hiếu
-Cùng với “nước mắt dâng trào” khi rời =>Điệp ngữ “muốn làm” nhấn mạnh ý
lăng,người con đã nguyện ước những thơ thiết tha, chân thành, giọng thơ sâu
lắng, bồi hồi. Ba hình ảnh ẩn dụ: chim,
điều gì?
hoa, tre thể hiện những niềm ước muốn,
những tình cảm thành kính, thiêng liêng.
Nhân dân Việt Nam mong muốn được ở
-Tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Những bên Bác, canh giấc ngủ cho Người.
TaiLieu.VN

Page 3


ước muốn đó thể hiện tình cảm đối với III. Tổng kết:
Bác như thế nào?
-Nghệ thuật :kết hợp miêu tả với biểu
cảm, tạo hình ảnh ẩn dụ tượng trưng.
-Nội dung:
Lòng ngưỡng vọng, xót thương và ơn

nghĩa với Bác.
Em học tập được gì từ nghệ thuật biểu
cảm của tác giả?
Bài thơ đã nói hộ lòng ta những tình cảm
nào với Bác Hồ?

*Hoạt động 3: Củng cố, dặn dò
-Theo em vì sao bài thơ Viếng lăng Bác được phổ nhạc?
(Tình cảm trong bài thơ cao quý, tha thiết, chân thành, lắng đọng và nói lên được tình cảm của
nhiều người đối với Bác)
-Nếu có thể, em hãy hát bài hát này.
+ Về nhà: Học bài, soạn bài Sang thu

TaiLieu.VN

Page 4