Giáo án Ngữ văn 10 tuần 26 bài: Hồi trống cổ thành

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10
ĐỌC VĂN

HỒI TRỐNG CỔ THÀNH (Tiết 73-74)
(Trích hồi 28 –Tam quốc diễn nghĩa) La Quán Trung.

A. Yêu cầu cần đạt: Giúp học sinh hiểu được:
1. Nội dung:
- Hiểu được tính cách bộc trực, ngay thẳng của Trương Phi cũng như tình nghĩa
vườn đào cao đẹp của ba anh em kết nghĩa, một biểu hiện riêng biệt của lòng trung
nghĩa.
- Đoạn trích mang màu sắc sử thi anh hùng, hồi trống đã gieo vào lòng người đọc âm
vang chiến trận hào hùng.
2. Nghệ thuật:
- Chia nhiều hồi, kể chuyện hấp dẫn, bút pháp tả thực, phóng đại, khắc hoạ tính cách
nhân vật đậm nét.
B. Phương tiện thực hiện:
- SGK, SGV, thiết kế bài dạy và thiết bị công nghệ PowerPoint hổ trợ.
C. Cách thức tiến hành:
- Trao đổi, thảo luận và trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình dạy học:
1


1. Ổn định lớp: (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: Không.
3. Bài mới: (1’) (Gv nói rõ: Tiêu đề “Hồi trống Cổ Thành” do người soạn sách
đặt tên.)

Hoạt động của GV và HS. Thời

Nội dung bài giảng.

gian.
*Hoạt động 1:
I. Đọc- tìm hiểu:
1. Tác giả:
+ GV: Gọi HS đọc tiểu
dẫn.
- Thao tác 1: Em hãy cho

j
5’

I. Đọc- tìm hiểu:
1. Tác giả:
- La Quán Trung (1330-1400?) ông lớn lên vào
cuối thời Nguyên đầu thời Minh.
- Tính cô độc, lẻ loi, thích ngao du đây đó.

biết đôi nét cơ bản về tác

- Ông chuyên sưu tầm và biên soạn dã sử, một số

giả La Quán Trung?

tác phẩm tiêu biểu: Tuỳ Đường lưỡng triều chí

+GV củng cố về Thời đại;

truyện, Tân Đường, Bình yêu truyện, ...

Tính tình, đóng góp và

=> Sáng tác tất cả khoảng 17 tiểu thuyết và đa số

tác phẩm tiêu biểu…

đã bị thất truyền. Tác phẩm tiêu biểu : Tam quốc

2. Tác phẩm “Tam quốc

diễn nghĩa

2


diễn nghĩa”:

13’

2. Tác phẩm “Tam quốc diễn nghĩa”:

- Thao tác 2:

- Thể lọai : Tiểu thuyết chương hồi

+ GV: Phần giới thiệu

- Tác phẩm ra đời vào đầu đời Minh (1368-1644)

chung về tác phẩm, SGK

gồm 120 hồi.

trình bày những nội dung gì

- Đề tài : Ba tập đoàn phong kiến quân phiệt, cát

? Tóm tắt những nội dung

cứ phân tranh, chịu sự chi phối của tư tưởng “Ủng

đó.

Lưu phản Tào”của tác giả.

- Thể lọai
- Thời điểm sáng tác.
- Đề tài
+ GV Thuyết giảng
thêm : Thế lớn trong thiên
hạ cứ hợp rồi lại tan,tan rồi
lại hợp.Cuối đời nhà Chu,
bảy nước tranh giành xâu
xé lẫn nhau rồi lại hợp về
nhà Tần, thế lớn lại tan,
Hán- Sở tranh hùng, nhà
Hán triều chính đổ nát,
lòng người náo loạn,giặc
3

cướp nổi lên như ong =>
Xuất hiện ba tập đoàn
phong kiến quân phiệt, cát
cứ phân tranh, chịu sự chi
phối của tư tưởng “Ủng
Lưu phản Tào”của tác giả.
- Tóm tắt tác phẩm
a. Tóm tắt tác phẩm:
-Kể chuyện đất nước Trung Quốc chia ba, gọi là
“Cát cứ phân tranh” từ năm 184 đến năm 280. Đó
là cuộc phân tranh giữa ba tập đoàn phong kiến
quân phiệt: Nhà Nguỵ với Tào Tháo cát cứ phía
bắc, từ Trường Giang trở lên (Bắc Ngụy), nhà
Thục do Lưu Bị cát cứ phía tây nam (Tây Thục),
Nhà Ngô với Tôn Quyền cát cứ phía đông nam
(Đông Ngô).
Đến năm 280, Tư Mã Viêm cướp ngôi Nguỵ, diệt
Thục, Ngô và thống nhất Trung Quốc.
- Giá trị tác phẩm.
b. Giá trị tác phẩm:
- Phản ánh một thời kì lịch sử đầy biến động của
+ GV: Giá trị của tác
4


phẩm về hai mặt : hiện thực

giai đoạn Tam quốc, đồng thời nói lên những

và Nhân đạo

chuyện xoay vần của trời đất, nêu lên cái lý hợp
rồi tan của Tống nho, kêu gọi con người tôn trọng
thiện đức, đề cao nghĩa khí.
- Tác phẩm đã thể hiện quan điểm của tác giả là
ủng Lưu phản Tào, toát lên nguyện vọng thiết tha
có một ông vua anh minh, một xã hội thanh bình
để an cư lạc nghiệp, đồng thời tái hiện cuộc sống
bằng cách hư cấu, tả thực, phóng đại…

3. Đoạn trích “Hồi trống

3. Đoạn trích “Hồi trống Cổ Thành”:

Cổ Thành”:
- Thao tác 3: Đọc SGK.
+ GV: Hướng dẫn học
sinh phân vai đọc sáng tạo
(Chú ý giọng điệu Quan
Công từ tốn, bình tĩnh,

- SGK
17’

a. Vị trí:

(Xe

- Nửa sau Hồi 28.

m
phi
m5’)

giọng điệu Trương Phi hấp
tấp, nóng nảy).
+ GV cho HS xem phim
tham khảo.
5


-Thao tác 4:
+ GV: Em hãy cho biết

b. Nội dung :

nội dung của đoạn trích

- Sau khi ba anh em thất tán ở Từ Châu mỗi

Hồi 28 ?

người mỗi ngả, Trương Phi chạy về núi Mang
Đăng, tập hợp quân sĩ và qua huyện Tể Thánh vay
lương thực, quan huyện không cho vay, Trương
Phi cướp ấn tín, đuổi quan huyện đi. Thời gian này
Quan Vũ cùng hai chị dâu nương nhờ đất Tào.
Nghe tin Lưu Bị đang ở Hà Bắc, Quan Vũ bỏ Tào

Tháo đưa hai chị dâu qua 5 ải chém 6 tướng Tào
ngăn trở, về tới Cổ Thành gặp Trương Phi. Đoạn
trích này bắt đầu từ đó.

*Hoạt động 2:

II. Đọc- hiểu:

II. Đọc- hiểu:

A. Tình huống đọan trích :

A. Tình huống đọan trích

- Cuộc gặp gỡ giữa 2 anh em chí thiết và một mâu
thuẫn không thể dung hòa.

Gv : Hãy nêu những tình

- Lòng trung nghĩa chỉ có thể chứng minh bằng

huống cơ bản của đọan
trích ?

8’

hành động quyết liệt chỉ trong ba hồi trống

6

B. Hồi trống cổ thành :
1. Hồi trống thử thách:
B. Hồi trống cổ thành :

Hết

1. Hồi trống thử thách:

tiết 1 - Cao trào : Sự xuất hiện của Sái Dương

- Thao tác 7:
+ GV: Tìm nguyên nhân,

- Nguyên nhân : Sự hiểu lầm

- Hướng giải quyết : Chém đấu Sái Dương trong
10’

ba hồi trống

kịch tính lên cao và cácg

* Sự thử thách càng quyết liệt hơn khi Trương Phi

giải quyết mâu thuẫn của

thẳng tay đánh trống

tác giả trong đọan trích ?

- Thao tác 8:
+ GV: Theo em, chi tiết Sái
Dương xuất hiện có tác
dụng gì ?
+ GV: Nhắc HS chú ý đến
cụm từ “thẳng tay đánh
trống”
2. Hồi trống minh oan :
- Thao tác 9:

2. Hồi trống minh oan :
- Nỗi oan đặc biệt
- Cách minh oan : Tự minh oan và nhờ người khác
Bằng lời nói và bằng hành

Gv : Cho hs đọc một số dẫn
7


chứng và tìm xem có mấy

10’

cách minh oan ?

động
* Hành động quyết liệt : Chưa xong một hồi trống

- Thao tác 10: Nhắc hs chú
ý đến thời gian chém Sái

Dương : Chưa xong một
hồi trống. Ý nghĩa
3. Hồi trống đòan tụ :
3. Hồi trống đòan tụ :

- Thao tác 11: Sự đòan tụ

- Lòng trung nghĩa tỏa sáng

mang ý nghĩa gì ?

- Tình huynh đệ chân thành
1,2,3 => Tính cách nhân

5’

vật Quan Công và

1,2,3 => Tính cách nhân vật Quan Công và

Trương Phi:

Trương Phi:
a. Quan Công : Điềm tĩnh, Trung nghĩa

- Thao tác 12: Gv cho hs
tìm những nét tính cách cơ
bản của hai nhân vật .

8’

b. Trương Phi : Nóng tính, Trung nghĩa, Phục
thiện

(Dựa vào bảng điện tử
Power point)
Gv cho hs rút ra bài học
từ hai nhân vật trên,
8


nhất là nhân vật Trương
Phi
4. Âm vang tiếng trống:
- Thao tác 13:

4. Âm vang tiếng trống cổ thành :

Gv : Tại sao nói nếu không

- Gợi không khí chiến trận: Mâu thuẫn giữa Quan

có tiếng trống, đọan trích sẽ

7’

tẻ nhạt ?

Công- Trương Phi và mâu thuẫn giữa Quan CôngSái Dương.
- Hồi trống còn là điều kiện phán xét lòng trung

thành hay phản bội của Quan Công, phải chém
được đầu Sái Dương, tướng giỏi của Tào Tháo.
Hồi trống Cổ Thành khác trống trận thông thường,
nó là biểu tượng của lòng trung nghĩa, thẳng thắn,
mạnh mẽ và lòng dũng cảm phi thường.

*Hoạt động 3:

*Hoạt động 3:

III. Tổng kết:

III. Tổng kết: SGK

Gv hướng dẫn hs tự tổng

1. Nội dung:

kết theo mục Yêu cầu cần
2. Nghệ thuật:

đạt ở đầu SGK và phần
Ghi nhớ

3’
9


Hết

Củng cố : (2’)
- Ý nghĩa hồi trống
- Nhân vật Trương Phi và bài học cuộc sống
Bài tập về nhà :
Cảm nghĩ về nhân vật Quan Công và bài học của em

10