Giáo án Ngữ văn 10 tuần 26 bài: Hồi trống cổ thành

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10
HỒI TRỐNG CỔ THÀNH

A MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Thấy được vẻ đẹp của tình anh em kết nghĩa và quyết tâm bảo vệ tín nghĩa
qua tính cách nóng nảy, bộc trực của Trương Phi và vẻ đẹp trung tín của
Quan Cơng.
- Phân tích được tính cách nhân vật thông qua lời đối thoại và hành động.
- Hiểu phần nào âm vang chiến trận thời cổ.
- Biết quý trọng tình nghĩa anh em, sống thủy chung với bạn bè.

B PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
- Sách giáo khoa lớp10 tập 2 cơ bản, nxb giáo dục.
- Sách giáo viên lớp10 tập 2 cơ bản, nxb giáo dục.
- Những tài liệu khác.

C CÁCH THỨC TIẾN HÀNH
- Đọc sáng tạo.
- Gợi ý trả lời câu hỏi
- Bình giảng.

D TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC LÊN LỚP


1/ Kiểm tra bài cũ

2/ Bài mới
a/ Vào bài:
- “Tam quốc diễn nghĩa” là pho tiểu thuyết nổi tiếng bậc nhất của Trung
Quốc thời trung đại. Tác phẩm được viết theo kiểu tiểu thuyết chương hồi.
Đây là loại tiểu thuyết viết về những nhân vật anh hùng. Những nhân vật này

được khắc họa theo kiểu nhân vật tính cách. Điều đó có nghĩa là mỗi nhân
vật sở hữu một nét tính cách nào đó mà ta khơng thể nhằm lẫn với các nhân
vật khác. Đoạn trích :” Hồi trống cổ thành” sẽ làm sáng rõ tính cách hai nhân
vật chính là Trương Phi và Quan Công. Bây giờ chúng ta sẽ cùng nhau khám
phá văn bản.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt
I.

Tìm hiểu chung

HS đọc tiểu dẫn về tác giả.

1. Tác giả

GV bổ sung.

- La Quán Trung (1330- 1400?) tên La
Bản hiệu Hồ Hải tản nhân, tỉnh Sơn
Tây.
- Sinh vào cuối nhà Nguyên đầu nhà


Minh.
- Tính tình cơ độc lẻ loi, thích một
mình ngao du đây đó.
- Nhà Minh thành lập ơng chun tâm
biên sọn dã sử

- La Quán Trung là người đầu tiên đóng
góp xuất sắc cho trường phái tiểu
thuyết lịch sử thời Minh- Thanh. Tam
Quốc Diễn Nghĩa có ảnh hưởng sâu
rộng đến nhiều nước trên thế giới,
trong đó có Việt Nam.

2/ Tác phẩm
-Thể loại: thuộc thể loại tiểu chương
hồi: đây là tác phẩm tự sự dài, thịnh
hành vào thời Minh – Thanh. Khi kể thì
chia làm từng chương từng hồi.
-Đặc điểm của loại tiểu thuyết này là:
nội dung câu chuyện được thể hiện
thơng qua lời nói và hành động của
nhân vật hơn là miêu tả tâm lí. Câu
chuyện phát triển qua những tình tiết
có xung đột, căng thẳng, giàu kịch tính,
xây dựng nhân vật mang tính ước lệ.


-Tam Quốc Diễn Nghĩa : ra đời vào đầu
nhà Minh (1368- 1644).gồm 120 hồi,
kể về cục diện “ cát cứ phân tranh”,
trong gần 100 năm của Trung Quốc
thời cổ (thế kỉ II, III) với 3 tập đoàn
phong kiến: Ngụy – Thục- Ngơ.

3/ Đoạn trích: Hồi trống cổ thành
GV phân vai cho học sinh

a/Vị trí: Thuộc hồi 28 trong Tam quốc

đọc để tái hiện rõ hơn khơng

diễn nghĩa (sgk).

khí đoạn trích. GV hướng
dẫn cách đọc (giọng đọc) của
từng nhân vật

b/ Đọc văn bản

c/ Tóm tắt đoạn trích
- Quan Cơng đưa 2 chị dâu sang Nhữ
Nam tìm Lưu Bị. khi đến Cổ Thành
nghe dân chúng kể Trương Phi đã cướp
được thành. Quan Công mừng rõ cho
Tôn Càn vào báo tin. Trương Phi nghe
tin Quan Cơng đến khơng nói lời nào
mà hùng hổ đem qn ra ngồi thành
đón đánh Quan Cơng vì cho rằng Quan
Công đã phản bội lời thề kết nghĩa
vườn đào năm xưa mà theo Tào Tháo.


Trương Phi dùng xà mâu 2 lần xông
vào đâm Quan Cơng. Quan Cơng chỉ
né tránh và hết lịng giải thích mà
Trương Phi vẫn khơng nghe. Giữa lúc

tình hình đang căng thẳng thì tướng của
Tào Tháo là Sái Dương kéo đến đã
càng làm tăng mối nghi ngờ của
Trương Phi là đem qn đến bắt mình.
Quan Cơng giải thích là khơng phải thế
nên Trương Phi ra điều kiện là sau ba
hồi trống phải giết được Sái Dương.
Quan Công nhận lời và chỉ sau một hồi
trống đầu Sái Dương đã nằm dưới đất.
bấy giờ, Phi mới tin lời anh là thực,
mời hai chị dâu vào thành, rồi cúi đầu
thụp lạy xin lỗi Quan Công.

II.

Đọc hiểu văn bản

1/ Nhân vật
Nhân vật Trương Phi được

a/ Trương Phi

miêu tả qua ngơn ngữ của

- Dân nơi đó kể: “ có một tướng tên là

những ai?

Trương Phi… khơng ai dám chống lại”

Dân địa phương đã miêu tả

Khi nghe tin Quan Công đến:

Trương Phi như thế nào?
Nghe tin Quan Cơng đến

- “ Chẳng nói chẳng rằng, lập tức mặc
áo giáp, vác mâu lên ngựa dẫn một


Trương Phi đã có những
hành động gì?

nghìn qn đi tắt theo của bắc.”
Khi gặp Quan Công:
- Cử chỉ, điệu bộ “mắt tròn xoe, râu
hùm vểnh ngược, hò hét như sấm”
- Hành động :chạy lại đâm Quan Cơng.
- Lời nói:+ Mắng Quan Cơng : “mày đã
bội nghĩa cịn mặt mũi nào đến gặp tao
nữa?”
+ Anh em nhưng lại nhưng hô
mày tao.
+ Khi vạch tội Quan Công “
Mày bỏ anh hàng Tào Tháo, được
phong hầu tước, nay lại đến đây đánh
lừa tao! Phen này tao quyết liều sống
chết với mày!”
→ Hành động dồn dập, tức thì khơng

chậm trễ.
Thái độ: Khơng tin vào lời Tôn Càn và
hai chị dâu khuyên can tiếp tục múa xà
mâu hăm hở đâm Quan Công.
Ra điều kiện buộc Quan Cơng phải
chém được tướng giặc trong vịng 3 hồi
trống. Thẳng cánh đánh trống → bắt
buột Quan Công đứng trước cái chết để


Vì sao Trương Phi lại có

chứng minh.

những hành động rất quyết

Khi nhận ra lỗi lầm: thì vội vàng

liệt đối với Quan Cơng trong
khi trước đó họ là anh em rất

quỳ xuống, thụp lại Quan Công xin tha
thứ.

thân nhau?
Lập trường của Trương Phi?

- Nguyên nhân của những hành động
trên là do sự hiểu nhằm của Trương Phi
là: Quan Công đã bội nghĩa, quên lời

thề kết nghĩa vườn đào. Khi biết Quan
Công ở trại Tào và chịu ơn của Tào
Tháo. Lập trường Trương Phi là:” có lẽ
đâu đại trượng phu lại thờ hai chủ”.

Em nào có nhận xét gì về
nhân vật Trương Phi?

 Trương Phi là con người bộc trực,
nóng nảy, thẳng như làn tên bắn, sáng

HS thảo luận câu hỏi số 3

như tấm gương soi, không chấp nhận

trang 79 ?

sự quanh co lắc léo, đen trắng rõ ràng.

HS trả lời và giáo viên nhận
xét, bổ sung.

Trước những hành động
Trương Phi, Quan Cơng có

b/ Quan Cơng qua đoạn trích


thái độ như thế nào?

- Hốt hoảng trước cách xử sự của
Trương Phi.
- Thái độ ln ln nhún mình trước

Tìm chi tiết chứng minh

Trương Phi

Quan Công là một dũng

- Khôn ngoan nhắc lại lời thề vườn đào,

tướng?

cầu cứu hai chị dâu.

HS trả lời và giáo viên nhận

- Chấp nhận thử thách khắc nghiệt của

xét, bổ sung.

Trương Phi
- Vượt năm cửa quan chém đầu sáu
tướng. Chém Sái Dương khi chưa dứt
một hồi trống của Trương Phi.
 Cả đọan trích Quan Cơng rất độ
lượng và từ tốn.

2/ Ý nghĩa hồi trống

Mang ý nghĩa chiến trận, là quan tòa
phán xét sự trung thành hay phản bội
của Quan Công.
Hồi trống thách thức: đặt Quan Công
Ý nghĩa của hồi trống như
thế nào?

vào thử thách đặt biệt (có thể đối mặt
với cái chết), cũng là hồi trống minh
oan cho Quan Công, và đây cũng là hồi
trống đoàn tụ của những anh hùng:
+ Cái nghi ngờ của Trương Phi là ngờ


kẻ phản bội, kẻ bất trung→ muốn giết
ngay.
+ Cái oan của Quan Công cũng là cái
oan đặt biệt. Tuy là tướng mà việc làm
trái với khí phách người anh hùng.
+ Cách minh oan cũng rất anh hùng.
→ anh em đoàn tụ khơng có hoa, rượu
chỉ có hồi trống trận.
 hồi trống đã trở thành biểu tượng:
- Biểu dương lòng trung thực
- Lịng trung nghĩa của Quan Cơng
- Ca ngợi tình nghĩa vườn đào.
Theo em chỗ nào có thể
được xem là cao trào của tác
phẩm?
Nguyên nhân tạo nên sự kịch

tính là gì?
HS trả lời và giáo viên nhận
xét, bổ sung.
Nhận xét về cách kể chuyện
của tác giả?

3/ Nghệ thuật
- Văn bản giống như một màn kịch nhỏ
có thắt nút , phát triển, cao trào, mở nút
- Xung đột tạo kịch tính dựa trên sự
hiểu lầm của Trương Phi với Quan
Công. Mâu thuẫn được dẫn dắt rất
nhanh, phát triển vững chắc và giải
quyết đột ngột tạo nên sụ hấp dẫn.
- Tác giả rất khéo léo trong việc giải
quyết mâu thuẫn và kết thúc rất có hậu.


- Lối kể chuyện giản dị, khơng tơ vẽ,
khơng bình phẩm, không kể nhiều mà
nhường lời cho nhân vật. Qua lời nói
và hành động đã làm sáng tỏ nhân vật.
III.

Tổng kết

1. Nội dung
- Biểu dương lịng trung nghĩa, khí phách
anh hùng của Trương Phi và Quan Công.
2. Nghệ thuật

- Xây dựng tính cách nhân vật độc đáo,
đặc sắc;
GV nhắc lại giá trị nội dung

- Xung đột kịch rõ nét.

và nghệ thuật của tác phẩm.
HS đọc phần ghi nhớ.

VI. Củng cố dặn dị

GV cho HS nhắc lại những
nét chính trong tính cách của
Trương Phi và ý nghĩa hồi
trống. GV bổ sung.
HS phải liên hệ từ văn bản


qua đó xác lập quan niệm
đúng đắn trong tình bạn hiện
nay.
GV nhắc nhở HS học bài và
chuẩn bị bài tiếp theo: “Tào
Tháo uống rượu luận anh
hùng”.

Phê duyệt của GVHD

Giáo sinh

thực tập
Đã kí

Đã kí