Giáo án Ngữ văn 10 tuần 15: Đọc thêm Vận nước (Đỗ Pháp Thuận),Cáo bệnh, báo mọi người (Mãn Giác), Hứng trở về(Nguyễn Trung Ngạn)

Giáo án Ngữ văn 10

Đọc thêm:

VẬN NƯỚC (Quốc tộ)) - Đỗ Pháp Thuận
CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI(Cáo tật thị chúng)- Mãn Giác
HỨNG TRỞ VỀ (Quy hứng) - Nguyễn Trung Ngạn

Tiết theo phân phối chương trình: Tiết 43- đọc văn
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Bài: VẬN NƯỚC (Quốc tộ)) - Đỗ Pháp Thuận
1. Kiến thức:
- Quan niệm về vận nước, ý thức trách nhiệm của nhà sư với Tổ quốc.
- Sự lựa chọn từ ngữ và cách so sánh trong thơ.
2. Kỹ năng:
- Đọc hiểu thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt theo đặc điểm thể loại.
- Hiểu được từ ngữ mang tính triết lí.
3. Tư tưởng, tình cảm: bồi dưỡng lòng yêu nước và trách nhiệm với đất nước.
Bài: CÁO BỆNH, BẢO MỌI NGƯỜI(Cáo tật thị chúng)- Mãn Giác
1. Kiến thức:
- Sức sống mãnh liệt và cái đẹp của tinh thần lạc quan.
- Xây dựng hình ảnh, lựa chọn từ ngữ.
2. Kỹ năng: đọc hiểu bài kệ.
3. Tư tưởng, tình cảm: mỗi người cần có tinh thần lạc quan trong mọi hoàn cảnh.
Bài: HỨNG TRỞ VỀ (Quy hứng) - Nguyễn Trung Ngạn
1. Kiến thức:
- Nỗi lòng hướng về xứ sở và mong muốn tha thiết quay trở về với quê hương khắc
khoải trong tâm trạng nhà thơ.


Giáo án Ngữ văn 10

- Từ ngữ, hình ảnh quen thuộc, dân dã nhưng làm xúc động lòng người.
2. Kỹ năng: Đọc hiểu bài thơ Đường luật theo đặc điểm thể loại.
3. Tư tưởng, tình cảm: bồi dưỡng lòng yêu nước và trách nhiệm với đất nước.
II CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
1. ỔN ĐỊNH LỚP: P:……………………… K:……………………….
2. KIỂM TRA BÀI CŨ: (5 phút)
Đọc thuộc bài thơ “Độc Tiểu Thanh kí” và phân tích hai câu thơ
đầu.
3. BÀI MỚI
* Giới thiệu bài mới: : quê hương đất nước luôn là đề tài lớn trong văn học. Mỗi
nhà thơ đều có cách cảm nhận và thể hiện tình yêu nước riêng và nhà thơ Nguyễn
Trung Ngạn cũng thế…
* Phương pháp: đặt vấn đề, gợi mở, thảo luận, vấn đáp, bình giảng.
* Phương tiện: SGK, SGV, bảng phụ, tài liệu chuẩn

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT
ĐỘNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu bài thơ “Quốc
tộ”.
CH1: Nêu những thông tin quan trọng
về tác giả và tác phẩm?
Hs đọc bài thơ.
Gv nhận xét, hướng dẫn giọng đọc:
chậm rãi, rõ ràng.
CH2: Ở câu thơ đầu tác giả so sánh
“vận nước như dây mây leo quấn quýt
nhằm diễn tả điều gì?
CH3: Hoàn cảnh của đất nước được
nói đến ở hai câu đầu?

CH4: Em hiểu ntn về hai chữ “vô vi”?
CH5: Tác giả khuyên vua đường lối trị
nước ntn?

PHẦN GHI BẢNG
Bài: Vận nước (Quốc tộ – Đỗ Pháp Thuận
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả : (SGK)
2. Bài thơ và ý nghĩa của từ “vô vi” (SGK)
II. Đọc hiểu:
1. Hai câu đầu: Đất nước trong cảnh thái bình,
thịnh vượng.
- Hình ảnh so sánh: Vận nước- dây mây leo quấn
quýt.
- Hình ảnh dây mây leo quấn quýt: đất nước trong
hòa cảnh hòa bình, bền vững, phát triển thịnh
vượng.
 Lòng yêu nước của tác giả.
2. Hai câu sau: vai trò của người đúng đầu đất
nước và truyền thống dân tộc.


Giáo án Ngữ văn 10

CH6: Hai câu cuối phản ánh truyền - Muốn đất nước phát triển thịnh vượng, nhà vua
thống tốt đẹp gì của dân tộc VN?
phải làm những việc thuận với tự nhiên, với lòng
người, không để xảy ra chiến tranh, dân được an
CH7: Đặc sắc nghệt huật của tác cư, lạc nghiệp, vận nước ngôi vua mới vững bền.
phẩm?

- Đây cũng là truyền thống của dân tộc.
CH8: Ý nghãi của văn bản?
3. Nghệ thuật: Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh so
sánh.
III. Tổng kết:
1.Ý nghĩa văn bản: biểu hiện lòng yêu nước, khát
vọng sống hòa bình và sự quan tâm tới vận nước
của tác giả.
2. Nội dung: Quan niệm về vận nước, ý thức
Hoạt động 2: tìm hiểu bài thơ “Có trách nhiệm của nhà sư với Tổ quốc.
bệnh bảo mọi người.
3. Nghệ thuật: Sự lựa chọn từ ngữ và cách so
Hs đọc tiểu dẫn.
sánh trong thơ.
CH9: Nêu vài nét về tác giả Mãn Giác Bài 2: Có bệnh bảo mọi người (Cáo tật thị chúng
Thiền Sư?
– Mãn Giác)
CH10: Em hiểu gì về thể kệ?
I. Tìm hiểu chung:
Hs đọc bài thơ.
1. Tác giả : (SGK)
CH11: Hai câu thơ đầu nói lên quy 2. Tác phẩm:(SGK)
luật nào của tự nhiên? (Quy luật vận II. Đọc hiểu:
động, biến đổi? Quy luật tuần hoàn? 1. Bốn câu đầu:
Quy luật sinh trưởng?)
- Mùa xuân và hoa mang đến sự ấm áp, tươi tắn
CH12: Nếu đảo câu 2 lên trước thì ý tràn đầy sức sống.
thơ có gì khác?
- Sự biến đổi của con người trước thời gian ẩn
CH13: Hình ảnh “mái đầu bạc” tượng chứa bao nỗi niềm nuối tiếc của kiếp người ngắn

trưng cho điều gì?
ngủi trước cõi đời.
CH14: Hai câu thơ cuối có phải là thơ 2. Hai câu cuối:
tả thiên nhiên ko? Câu thơ đầu khẳng - Hình ảnh cánh mai đã vượt lên trên quy luật vận
định “Xuân qua, trăm hoa rụng” vậy động biến đổi của thiên nhiên.
mà hai câu cuối lại nói xuân tàn vẫn - Cành mai ở đây thể hiện sức sống mãnh liệt của
nở cành hoa mai. Như thế có mâu con người. Nó vượt lên tất cả sự sống, chết, thịnh,
thuẫn ko? Vì sao? Cảm nhận của em suy...
về hình tượng cành mai trong câu thơ 3. Nghệ thuật:
cuối?
- Sử dụng từ ngữ, hình ảnh tương phản, giàu biểu
CH15: đặc sắc nghệt huật và ý nghĩa tượng.
của văn bản?
- Kết cấu chặt chẽ.
III. Tổng kết:
1.Ý nghĩa văn bản: bài thơ thể hiện tinh thần, ý
Hoạt động 3: hướng dẫn tìm hiểu bài chí bất diệt của con người.


Giáo án Ngữ văn 10

thơ “Hứng trở về”
2. Nội dung: Sức sống mãnh liệt và cái đẹp của
Hs đọc phần tiểu dẫn.
tinh thần lạc quan.
CH16: Nêu vài nét về tác giả Nguyễn 3. Nghệ thuật: Xây dựng hình ảnh, lựa chọn từ
Trung Ngạn?
ngữ.
Bài 3: Hứng trở về (Quy hứng - Nguyễn Trung
Ngạn)

CH17: Tìm những hình ảnh được nhắc I.Tìm hiểu chung:
đến trong hai câu thơ đầu? Nỗi nhớ 1.Tác giả (SGK)
quê hương ở đây có gì đặc sắc?
2. Bài thơ (SGK)
Hs thảo luận, trả lời.
II. Đọc hiểu:
Gv nhận xét, bổ sung: Liên hệ với ca 1. Hai câu đầu:
dao về tình yêu quê hương đất nước: - Hình ảnh: dâu, tằm, hương lúa, cua đồng béo 
“Anh đi anh nhớ quê nhà...”,...
dân dã, bình dị, quen thuộc.
CH18: Cách bộc lộ tâm trạng, tình - Cảnh đồng quê và sinh hoạt đời thường chân
cảm của tác giả ở hai câu cuối có thật, mộc mạc làm rung động lòng người
gìkhác với ở hai câu đầu? Đó là tình 2. Hai câu cuối:
cảm gì?
- Tiếng gọi trở về nghe thiết tha khắc khoải trong
lòng kẻ xa quê.
CH19:Đặc sắc nghệ thuật và ý nghĩa - Tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân
của văn bản?
tộc là cảm xúc chủ đạo của bài thơ.
3. Nghệ thuật:
- Cách nói chân thật, giản dị.
- Những hình ảnh gợi cảm.
III. Tổng kết:
1.Ý nghĩa văn bản: bài thơ thứ tỉnh tâm trạng của
những người xa quê.
2.Nội dung: Nỗi lòng hướng về xứ sở và mong
muốn tha thiết quay trở về với quê hương khắc
khoải trong tâm trạng nhà thơ.
3. Nghệ thuật: Từ ngữ, hình ảnh quen thuộc, dân
dã nhưng làm xúc động lòng người.

4. CỦNG CỐ: Cảm nhận của em sau khi học xong tác phẩm?
5. DẶN DÒ:
* Học bài cũ: Học bài, làm bài tập
* Chuẩn bị bài mới: Soạn bài đọc th “Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi
Quảng Lăng”.”.
- Trả lời câu hỏi ở SGK.
- Tìm hiểu về tác giả.
- Đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ.


Giáo án Ngữ văn 10

- Tình bạn của Lí Bạch đối với Mạnh Hạo Nhiên.
6.RÚT KINH NGHIỆM :
……………………………………………………………………………………….
..