Giáo án Ngữ văn 10 tuần 13: Tỏ lòng

Giáo án Ngữ văn 10
Tỏ lòng (Thuật hoài)
- Phạm Ngũ Lão A- Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh:
- Học sinh nắm được hào khí Đông A thể hiện ở bài thơ,
- Vẻ đẹp của con người trong thời đại anh hùng, thời đại mang tinh thần
quyết chiến quyết thắng,
- Cảm nhận vẻ đẹp ngôn ngữ cô đọng hàm xúc trong bài thơ.
B- Tiến trình dạy học:
1- ổn định tổ chức:
2- Kiểm tra bài cũ:
Ngôn ngữ sinh hoạt là gì? Các dạng tồn tại của nó?

3- Giới thiệu bài mới:

1


Giáo án Ngữ văn 10

Hoạt động của GV và HS

Yêu cầu cần đạt

I- Tìm hiểu chụng:
1- Tác giả:
Học sinh tìm hiểu về cuộc đời và sự

- Phậm Ngũ Lão (1250-1320): quê làng Phù

nghiệp của tác giả?

ủng, huyện Ân Thi (nay thuộc Hưng Yên).
Là con rể của Trần Hưng Đạo, người có
công lớn trong việc đánh quân MôngNguyên.
- ở đời Trần Anh Tông, ông được phong
chức Điện soái tướng quân.
- Là người văn võ toàn tài.
2- Bài thơ:
- Là một trong hai tác phẩm còn lại của
Phạm Ngũ Lão. (Cùng bài Viếng thượng
tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương)
II- Đọc- hiểu:

2


Giáo án Ngữ văn 10

1- Cảm nhận chung:
Học sinh tìm hiểu về bài thơ.

- Bài thơ thất ngôn tứ tuyệt. Ngôn ngữ tinh
tế, giàu hình ảnh.

Học sinh đọc và nêu cảm nhận bản
thân về bài thơ.

2- Phân tích:
a. Hai câu đầu:
- Vẻ đẹp con người trong tư thế hành động,

có tầm vóc lớn lao, kỳ vĩ.
+ "Múa giáo non sông" => Tư thế hiên
ngang, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc,

- Vẻ đẹp con người thể hiện câu đầu
trong tư thế nào?

lập nên chiến công huy hoàng.
+ Chiến đấu không mệt mỏi:"trải mấy thu".
=> Vẻ đẹp này là sự kết tinh sức mạnh của
thời đại, của dân tộc.

- Như vậy con người hiên ngang - “Ba quân” hùng khí thời Trần mang sức
trong vẻ đẹp của non sông thể hiện mạnh vật chất và tinh thần của “Hào khí
như thế nào ?

Đông A”. Khí thế mạnh mẽ, oai hùng như
hổ báo nuốt trôi trâu,…
=> Lời thơ khí thế, vững trãi, thể hiện hào
khí mạnh mẽ của thời đại.

=> Hình ảnh của ba quân được so
3

* Cá nhân người trai thời Trần vẻ đẹp hiên


Giáo án Ngữ văn 10

sánh với gì?

- GV: ta gặp nhiều trong văn thơ
trung đại "Múa gươm rượu tiễn chưa
tàn - chỉ ngang ngọn giáo vào ngàn
hang beo".

ngang vượt qua thử thách của thời gian và
hùng khí dân tộc, trời đất núi sông mang
tầm vóc vũ trụ. Tráng trí cá nhân tìm thấy
bóng dáng mìng trong hoà khí của dân tộc.
Đó là thời đại cao đẹp của những con
người cao đẹp mang âm hưởng hào hùng

? Nhận xét về hình tượng tráng sĩ và ngân vang mọi thời đại -Hào khí Đông A.
“ba quân”.

b. Hai câu thơ cuối:
- Thể hiện nỗi lòng của người tráng sĩ, đó là
cái trí, cái tâm người anh hùng. Lập công
chính là sự nghiệp lớn trong công cuộc xây
dựng và bảo vệ tổ quốc. Có công thì mới
được ghi tên
- Chí làm trai lập công, sự nghiệp để lại
tiếng thơm cho muôn đời. Niềm khao khát
để lại tên tuổi cho hậu thế là niềm khao khát

Học sinh tìm hiểu nội dung của hai
câu thơ cuối.

chính đáng. Động lực để vượt qua thử
thách.

- Coi công danh như là món nợ: hoàn thành
nghĩa vụ với đời, với dân, với nước.
- Bên cạnh ý chí thể hiện cái tâm của người
anh hùng,

4


Giáo án Ngữ văn 10

- Chí làm trai trong XHPK là đem lại + Nỗi "thẹn" mang giá trị nhân cách. Thể
điều gì?

hiện khát vọng lớn lao, tuyệt vời của nhà
thơ - nam nhi đời Trần.
III- Tổng kết:
1. Nội dung:

- Bên cạnh ý chí cái tâm của người
anh hùng được thể hiện ra sao?

- Bài thơ thể hiện hào khí của thời đại Đông
A - thời đại hào hùng lịch sử dân tộc.
2. Nghệ thuật:
- Bài thơ luật Đường ngắn gọn, bút pháp
hoành tráng, tính sử thi kì vĩ. Tầm vóc, tư
thế con người lớn lao, cao cả.

4- Củng cố:
Học sinh nêu giá trị nội dung và

nghệ thuật?

5


Giáo án Ngữ văn 10

5- Dặn dò:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm được nội dung, tư tưởng.
- Chuẩn bị “Cảnh ngày hè” theo
SGK.

6