Giáo án Ngữ văn 10 tuần 2: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo)

Tuần 2 - Tiết 5: Tiếng Việt: HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG
NGÔN NGỮ (TT)
A. Mục tiêu bài học (như tiết 3)
B. Phương tiện thực hiện
- Sách giáo khoa và sách giáo viên Ngữ văn 10
- Nhưng thực tiễn về hoạt động giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày.
C. Phương pháp dạy học
- Trên cơ sở kiến thức của tiết trước, giáo viên lần lượt cho học sinh làm bài tập độc lập hoặc
theo nhóm. Sau đó giáo viên gọi đại diện nhóm hay cá nhân trình bày phần bài giải, các học
sinh khác bổ sung, giáo viên định hướng tóm tắt.
D. Quá trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Giáo viên gọi 2 học sinh nhắc lại phần ghi nhớ của bài học tiết trước
3. Bài mới:
* Hướng dẫn học sinh thực hành bài tập (gv chia bảng làm 4 cột và gọi đại diện 4 nhóm học
sinh lên thực hiện song song 4 bài tập (bài 1,2,3,5), sau đó gv cho học sinh trao đổi bổ sung
thống nhất đáp án).

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: giáo viên hướng dẫn học
sinh làm dạng bài tập nhận diện

I. Dạng bài tập nhận diện:

- Gọi 1 học sinh đọc và xác định các
yêu cầu của bài tập 1, gv mời đại diện
nhóm trình bày các yêu cầu của bài
tập:

- Nhân vật giao tiếp : những thanh niên nam nữ
trẻ tuổi (qua cách xưng hô “anh “ và “nàng” ).

+ Nhân vật giao tiếp là người như thế
nào về lứa tuổi, giới tính?

- Nội dung và mục đích giao tiếp của nhân vật
Anh : hỏi Nàng” Tre non đủ lá đan sàng nên chăng “
# cũng như tre anh và nàng đã đến tuổi trưởng thành
, có nên tính đến chuyện kết duyên.

+ Thời gian của cuộc giao tiếp?
+ Nội dung và mục đích giao tiếp của
nhân vật Anh?

1. Bài tập 1 (trang 23).

- Hoàn cảnh giao tiếp : vào một đêm trăng thanh.

- Cách nói của “ anh “:ý nhị , duyên dáng, mang


+ Cách nói của nhân vật Anh có gì đặc
biệt, có phù hợp với nội dung và mục
đích của cuộc giao tiếp không?

màu sắc văn chương, phù hợp với nội dung và mục
đích giao tiếp.
2. Bài tập 2 (trang 23 ):

- Hình thức và mục đích giao tiếp : Hình thức
giao tiếp đời thường với mục đích thăm hỏi bằng
- Gv tiếp tục gọi hsinh ở nhóm 2 đọc và các ngôn ngữ và hành động cụ thể : chào, đáp, khen,
trả lời phần bài giải của bài tập 2 (gv hỏi.
chú ý hướng dẫn hsinh cách đọc). Học
- Các hình thức giao tiếp của ông già : dùng câu
sinh cả lớp trao đổi bổ sung.
hỏi (để chào, để khen, và để hỏi ).
+ Hình thức và mục đích giao tiếp?
+ Hình thức giao tiếp của ông già có gì
đặc biệt? Hãy phân tích?
+ Nhận xét tình cảm thái độ và quan hệ
của 2 nhân vật trong cuộc giao tiếp?

- Trên cơ sở bài làm của học sinh ở
nhóm 3 gviên cho học sinh trao đổi và
đi đến thống nhất nội dung cần đạt của
bài tập:
+ Hãy cho biết nội dung và mục đích
giao tiếp của Hồ Xuân Hương với
người đọc qua bài thơ?
+ Để cảm nhận được nội dung bài thơ,
chúng ta căn cứ vào các phương tiện
ngôn ngữ nào? Hãy phân tích?
- Giáo viên gọi đại diện học sinh nhóm
4 đọc thư gửi hsinh của Bác Hồ (Chú
ý giọng đọc diễn tả được tình cảm của
Bác qua lời thư chân tình gần gũi)
+ Bác viết thư cho ai? Trong hoàn cảnh

nào?
+ Nội dung và mục đích viết thư cho

- Tình cảm, thái độ, và quan hệ giữa 2 nhân vật:
thân mật, gần gũi của 2 ông cháu (A Cổ kính mến
ông; ông yêu quí, trìu mến với cháu).
3. Bài tập số 3 (trang 24 ) :
-Nội dung và mục đích giao tiếp của Hồ Xuân
Hương với người đọc qua bài thơ: bộc bạch , khẳng
định với mọi người về vẻ đẹp, thân phận , phẩm chất
trong sáng của Hồ Xuân Hương nói riêng (và người
phụ nữ nói chung).
- Các phương tiện làm căn cứ giúp người đọc cảm
nhận tác phẩm: hình tượng “bánh trôi nước”, từ ngữ
“ trắng, tròn” , thành ngữ” bảy nổi ba chìm”, “ tấm
lòng son”.
4. Bài tập 5 (trang 24):
-Nhân vật giao tiếp và tình huống giao tiếp:
Bác Hồ và học sinh toàn quốc trong hoàn cảnh đất
nước vừa giành được độc lập, học sinh bắt đầu nhận
được một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam.
- Nội dung và mục đích giao tiếp: Bác nói về
niềm vui sướng, nhiệm vụ và trách nhiệm của học
sinh với tương lai đất nước. Cuối cùng là lời chúc
của Bác với học sinh.
- Hình thức giao tiếp: Bác viết thư cho học sinh
bằng lời lẽ vừa chân tình, gần gũi, vừa nghiêm túc
trong việc động viên và xác định trách nhiệm của

học sinh của Bác
+ Nhận xét về cách thức biểu đạt ngôn
ngữ và tình cảm của Bác qua bức thư.

học sinh.
II. Bài tập tạo lập văn bản (bài 4 trang 24 ):
- Dạng văn bản : thông báo ngắn.
- Đối tượng hướng tới: học sinh toàn trường.
- Nội dung giao tiếp: hoạt động làm sạch môi
trường.

Hoạt động 2:Gv hướng dẫn cho học
sinh độc lập, thiết lập hoạt động giao
tiếp ở dạng văn bảng thông tin. Sau đó
gọi học sinh trình bày (2 em) và cho cả
lớp trao đổi bổ sung.
Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh
củng cố bài học cũ bằng việc phân tích
1 số hoạt giao tiếp trong thực tế cuộc
sống và qua các tác phẩm văn chương
trong chương trình (ở nhà).
Hoạt động 4: Dặn dò Hs tiết sau học
Văn bản

- Hoàn cảnh giao tiếp: trong nhà trường nhân
ngày Môi trường thế giới.