Giáo án Ngữ văn 10 tuần 2: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo)

Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ
(Tiết 2)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Giúp HS: - Củng cố khái niệm và các nhân tố chi phối của
hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. 2. Kĩ năng: - Biết xác định các nhân tố giao
tiếp trong một hoạt động giao tiếp,nâng cao năng lực giao tiếp khi nói,khi viết và
năng lực phân tích, lĩnh hội khi giao tiếp.
- Vận dụng lí thuyết về hoạt động giao tiếp vào việc phân tích các
tình huống giao tiếp cụ thể.
3. Thái độ: - Có thái độ và hành vi phù hợp trong
HĐGT bằng ngôn ngữ.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
1. Giáo viên: - Sách giáo khoa,sách giáo viên và một số tài liệu tham khảo.
2. Học sinh: Đọc và chuẩn bị bài theo hệ thống câu hỏi SGK.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Hoạt động 1:(5phút)
1.Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:(5phút)
CÂU HỎI:1. Em hiểu thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ?
ĐÁP ÁN:
- Là hoạt động trao đổi thông tin bằng ngôn ngữ(nói hoặc viết) của con
người trong xã hội. HĐGT bằng ngôn ngữ có hai quá trình: Tạo lập văn bản do
người nói,người viết thực hiện; tiếp nhận lĩnh hội văn bản do người đọc người
nghe thực hiện (hai quá trình có thể chuyển đổi cho nhau).
Hãy vẽ sơ đồ cấu tạo của nền văn học Việt Nam?


Giáo án Ngữ văn 10
3. Nội dung bài mới:
Vào bài: Ở tiết học trước về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, các em đã

được tìm hiểu những tri thức lí thuyết cơ bản. Trong tiết học hôm nay, chúng ta sẽ
vận dụng các kiến thức đó để làm các bài tập để củng cố, khắc sâu các kiến thức
đó.

Hoạt động của gv

Hoạt động của hs

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 2:(35phỳt)

I. Tỡm hiểu văn bản

Gv yêu cầu 3 hs lên bảng
làm các bài tập 1, 2, 3
trong sgk. Các em khác HS 1: Bài 1:
tự làm vào vở, theo dõi
bài của bạn nhận xét bổ a. Nhân vật giao tiếp
sung.
- Chàng trai (anh).

II. Luyện tập:

- Cô gái (nàng).

Bài 1:
a. Nhân vật giao tiếp:- Chàng trai
(anh).
- Cô gái

(nàng).

Lứa tuổi: 18-20, trẻ, đang ở Lứa tuổi:
độ tuổi yêu đương.
b. Thời điểm giao tiếp:
b. Thời điểm giao tiếp: Đêm
trăng sáng, yên tĩnh thích c. Nội dung giao tiếp:
hợp với những cuộc trò
chuyện của những đôi lứa Nghĩa tuờng minh:
đang yêu.
- Nghĩa hàm ẩn:
c. Nội dung giao tiếp:
- Mục đích giao tiếp:
Nghĩa tuờng minh: Chàng
trai hỏi cô gái “tre non đủ d. Cách nói của chàng trai:
lá”(đủ già) rồi thì có dùng
để đan sàng được ko?


Giáo án Ngữ văn 10

- Nghĩa hàm ẩn: Cũng như
tre, chàng trai và cô gái đã
đến tuổi trưởng thành, lại có
tình cảm với nhau liệu nên
tính chuyện kết duyên
chăng?
- Mục đích giao tiếp: tỏ
tình, cầu hôn tế nhị.
d. Cách nói của chàng trai:

Có màu sắc văn chương,
tình tứ , ý nhị, mượn hình
ảnh thiên nhiên để tỏ lòng
mình phù hợp, tinh tế.
HS 2: Bài 2
a,b. Các hành động nói
Gv nhận xét, khẳng định (hành động giao tiếp):
đáp án, lưu ý hs các kiến
thức và kĩ năng cần thiết. - Chào (Cháu chào ông ạ!).
- Chào đáp (A Cổ hả?).
GV: Hướng dẫn tương - Khen (Lớn tướng rồi
tự bài 1 đẻ hs làm:bài nhỉ?).
2?
- Hỏi (Bố cháu có gửi pin
đài lên cho ông ko?).
c. Tình cảm, thái độ:

Bài 2:

+ A Cổ: kính mến ông già.

a,b. Các hành động nói (hành
động giao tiếp):

+ Ông già: trìu mến, yêu
quý A Cổ.
- Quan hệ: gần gũi, thân
mật.

- Chào (Cháu chào ông ạ!).

- Chào đáp (A Cổ hả?).


Giáo án Ngữ văn 10

- Khen (Lớn tướng rồi nhỉ?).
HS 3: Bài 3
a. Nội dung giao tiếp:

- Hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên
cho ông ko?).

c. Tình cảm, thái độ:
- Nghĩa tường minh: Miêu
tả, giới thiệu đặc điểm, quá + A Cổ: kính mến ông già.
trình làm bánh trôi nước.
+ Ông già: trìu mến, yêu quý A
- Nghĩa hàm ẩn: Thông qua Cổ.
hình tượng bánh trôi nước,
tác giả ngợi ca vẻ đẹp, thể - Quan hệ: gần gũi, thân mật.
hiện thân phận bất hạnh của
GV: Hướng dẫn tương mình cũng như của bao
tự bài 1 đẻ hs làm:bài người phụ nữ trong XHPK
3?
bất công. Song trong hoàn Bài 3:
cảnh khắc nghiệt, họ vẫn
giữ trọn được phẩm chất tốt a. Nội dung giao tiếp:
đẹp của mình.
- Nghĩa tường minh:
- Mục đích: + Chia sẻ, cảm

- Nghĩa hàm ẩn:
thông với thân phận người
phụ nữ trong XH cũ.
- Mục đích:
+ Lên án, tố cáo XHPK bất + Chia sẻ, cảm thông với thân
công.
phận người phụ nữ trong XH cũ.
- Phương tiện từ ngữ, hình + Lên án, tố cáo XHPK bất công.
ảnh: biểu cảm, đa nghĩa.
- Phương tiện từ ngữ, hình ảnh:
b. Căn cứ:
biểu cảm, đa nghĩa.
- Phương tiện từ ngữ: + b. Căn cứ:
“Trắng”, “tròn” gợi vẻ đẹp
hình thể.
- Phương tiện từ ngữ:
+ Mô típ mở đầu: “thân + “Trắng”,“tròn”gợi vẻ đẹp hình
em” lời than thân, bộc lộ thể.


Giáo án Ngữ văn 10

tâm tình của người phụ nữ.

+ Mô típ mở đầu: “thân em” lời
than thân, bộc lộ tâm tình của
+ Thành ngữ “bảy nổi ba người phụ nữ.
chìm” thân phận long
đong, bất hạnh.
+ Thành ngữ “bảy nổi ba chìm”

thân phận long đong, bất hạnh.
+ “Tấm lòng son” phẩm
chất thủy chung, trong
+ “Tấm lòng son” phẩm chất
trắng, son sắt.
thủy chung, trong trắng, son sắt.

HS:
- Tiêu ngữ.
- Tên thông báo.
- Nêu lí do.
- Thời gian thực hiện.
- Nội dung công việc.
- Lực lượng tham gia.
- Dụng cụ.
- Kế hoạch cụ thể.
- Lời kêu gọi.
HS:
a. Nhân vật giao tiếp:
+ Bác Hồ- chủ tịch nước.

Bài 4:

Gv gợi ý hs viết thông + Hs toàn quốc- thế hệ
Gv gợi ý hs viết thông báo theo
báo theo bố cục:
tương lai của đất nước.


Giáo án Ngữ văn 10

b. Hoàn cảnh giao tiếp:

bố cục:

+ Tháng 9-1945: đất nước - Tiêu ngữ.
vừa giành được độc lập Hs
lần đầu tiên được đón nhận - Tên thông báo.
một nền giáo dục hoàn toàn
- Nêu lí do.
Việt Nam.
+ Bác Hồ: giao nhiệm vụ, - Thời gian thực hiện.
khẳng định quyền lợi của hs
- Nội dung công việc.
nước Việt Nam độc lập.
c. Nội dung giao tiếp:

- Lực lượng tham gia.

- Niềm vui sướng của Bác - Dụng cụ.
vì thấy hs- thế hệ tương lai
GV: Hướng dẫn tương
- Kế hoạch cụ thể.
của đất nước được hưởng
tự bài 1 đẻ hs làm:bài
nền giáo dục của dân tộc.
- Lời kêu gọi.
5?
- Nhiệm vụ và trách nhiệm
nặng nề nhưng vẻ vang của

hs.
Bài 5:
- Lời chúc của Bác với các a. Nhân vật giao tiếp:
em hs.
d. Mục đích giao tiếp:
- Chúc mừng hs nhân ngày
khai trường đầu tiên của
nước Việt Nam DCCH.
b. Hoàn cảnh giao tiếp:
- Xác định nhiệm vụ nặng
nề nhưng vẻ vang của các + Tháng 9-1945:
em hs.
e. Hình thức:
- Ngắn gọn.


Giáo án Ngữ văn 10

- Lời văn vừa gần gũi, chân
tình vừa nghiêm túc, trang
+ Bác Hồ: giao nhiệm vụ, khẳng
trọng.
định quyền lợi của hs nước Việt
Nam độc lập.
c. Nội dung giao tiếp:
-

d. Mục đích giao tiếp:
- Chúc mừng hs nhân ngày khai
trường đầu tiên của nước Việt

Nam DCCH.
- Xác định nhiệm vụ nặng nề
nhưng vẻ vang của các em hs.

e. Hình thức:
- Ngắn gọn.
- Lời văn vừa gần gũi, chân tình
vừa nghiêm túc, trang trọng.

Hoạt động 3:(4 phỳt)
Gv yêu cầu hs làm ở


Giáo án Ngữ văn 10

nhà.
Gv lưu ý hs:
Ngày 5/6/1972, Đại hội
đồng Liên Hợp Quốc
sáng lập ngày môi
trường thế giới.

Gv yêu cầu hs đọc bức
thư của Bác Hồ và trả lời
các câu hỏi trong sgk.
Gv lưu ý hs: Khi thực
hiện bất cứ hoạt động
giao tiếp bằng ngôn ngữ
nào (dạng nói và viết),
chúng ta cần phải chú ý:

+ Nhân vật, đối tượng
giao tiếp (Nói và viết
cho ai?).
+ Mục đích giao tiếp
(Nói và viết để làm gì?).
+ Nội dung giao tiếp
(Nói và viết để làm gì?).
+ Giao tiếp bằng cách
nào (Nói và viết ntn?).
Hoạt động 4:(4 phút)
3. Củng cố, dặn dò:
Yêu cầu hs:- Làm bài tập 4 trong sgk.


Giáo án Ngữ văn 10
- Đọc, tìm hiểu trước bài : Văn bản.
4. Hướng dẫn HS học bài và chuẩn bị bài mới:
* Bài cũ:
- Học bài theo hướng dẫn trong SGK.
* Bài mới:
- Chuẩn bị bài mới