Luận văn thạc sĩ giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh tây ninh

MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU
NẠI VỀ ĐẤT ĐAI
1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về khiếu nại đất đai
1.1.1. Khiếu nại, khiếu nại hành chính
1.1.2. Khái niệm khiếu nại đất đai
1.1.3. Đặc điểm của khiếu nại đất đai
1.1.4. Ý nghĩa, vai trò của khiếu nại đất đai
1.2. Giải quyết khiếu nại đất đai
1.2.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại đất đai
1.2.2. Đặc điểm của giải quyết khiếu nại về đất đai
1.2.3. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại đất đai
1.2.4. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại đất đai
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động giải quyết khiếu nại đất đai
1.3.1. Yếu tố thể chế về giải quyết khiếu nại đất đai
1.3.2. Yếu tố thuộc về chủ thể giải quyết khiếu nại đất đai

1


(năng lực, tổ chức thực hiện,...)
Yếu tố ý thức pháp luật của người khiếu nại
1.1.1. Những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn pháp luật
về đất đai
Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT

ĐAI Ở TÂY NINH TỪ NĂM 2011 ĐẾN 2014
2.1. Khái quát về tỉnh Tây Ninh và công tác quản lý nhà nước về đất đai
trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011-2014
2.1.1. Khái quát về tỉnh Tây Ninh
2.1.2. Khái quát về công tác quản lý nhà nước về đất đai ở Tây Ninh giai
đoạn 2011-2014
2.2. Thực trạng khiếu nại về đất đai ở Tây Ninh giai đoạn 2011-2014
2.2.1. Khái quát chung
2.2.2. Tình hình những loại khiếu nại đất đai
- Theo nội dung khiếu nại;
- Theo thẩm quyền giải quyết khiếu nại;
2.2.3. Những trường hợp khiếu nại điển hình
- Trường hợp khiếu nại phức tạp, nhiều người tham gia
- Những khu vực xảy ra nhiều khiếu nại.
2.3. Thực trạng công tác giải quyết khiếu nại đất đai ở Tây Ninh giai đoạn
2011-2014
2.3.1. Đánh giá chung
2.3.2. Những thành tựu đã đạt được

2


(Có số liệu chứng minh về số vụ giải quyết khiếu nại đúng hạn; giải quyết dứt
điểm? Nêu lên sự thay đổi về kinh tế - xã hội sau khi giải quyết khiếu nại...)
(Cũng có chứng minh về sự chuyên nghiệp của chủ thể giải quyết, hay những
thành tựu gián tiếp khác như: góp phần nâng cao dân trí, tăng cường dân
chủ,........)
2.3.3. Những hạn chế, tồn tại, vướng mắc
(Chỉ ra, gọi tên các hạn chế, tồn tại vướng mắc đó; có luận chứng)
2.3.4. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế, vướng mắc.

Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI Ở TỈNH TÂY NINH HIỆN NAY
3.1. Quan điểm giải quyết khiếu nại đất đai ở Tây Ninh hiện nay
3.1.1. Tôn trọng quyền con người, quyền công dân
3.1.2. Tuân thủ pháp luật
3.1.3. Đảm bảo quyền tài sản của công dân
3.1.4. Gắn liền với mở rộng và thực hiện dân chủ thực sự
3.2. Những giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại đất đai
ở Tây Ninh hiện nay
3.2.1. Tập trung giải quyết dứt điểm các vụ việc tồn đọng số và hạn chế phát sinh
đơn thư mới
3.2.2. Nâng cao hiệu quả và trách nhiệm của cấp chính quyền xã, phường, thi
trấn trong việc hòa giải cơ sở và giải quyết tranh chấp khiếu nại mới phát sinh
3.2.3. Hoàn thiện hệ thống chính pháp luật về đất đai, khiếu nại

3


3.2.4. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đỗi ngũ can
bộ công chức làm công tác giải quyết khiếu nại
3.2.5. Thực hiện công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về khiếu nại, đất đai
cho mọi tầng lớp Nhân dân.
3.2.6. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự giám sát của Mặt trận tổ quốc và các
tổ chức chính trị xã hội trong công tác giải quyết khiếu nại.

4


1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI:
Khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền Hiến định cơ bản của công

dân được Hiến pháp, pháp luật ghi nhận và được đảm bảo thực hiện. Tại Khoản
1 Điều 30 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội
nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 6 thông qua
ngày 28 tháng 11 năm 2013 ghi nhận: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với
cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ
quan, tổ chức, cá nhân”.
Từ trước đến nay, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến công tác giải quyết
khiếu nại, tố cáo của công dân và đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quy định
về vấn đề này. Trong đó có Pháp lệnh quy định về việc xét giải quyết khiếu nại,
tố cáo của công dân năm 1981; Pháp lệnh Khiếu nại, tố cáo của công dân năm
1991 thay thế Pháp lệnh quy định việc xét, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công
dân năm 1981; Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998 và được sửa đổi, bổ sung vào
các năm 2004, 2005. Đến năm 2011, được thay thế bằng Luật Khiếu nại năm
2011, Luật Tố cáo năm 2011; Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính
năm 1996; nay được thay thể bằng Luật Tố tụng hành chính,… Như vậy, với việc
ban hành các văn bản pháp luật nêu trên đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc và tạo
điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện việc khiếu nại, tố cáo; làm cơ sở cho
các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc giải quyết khiếu tố.
Đất đai là tài nguyên quý báu của mỗi quốc gia, nó gắn liền với hoạt động sản
xuất để tạo ra của cải vật chất của con người. Từ xưa đến nay đất đai luôn là tư
liệu sản xuất cực kỳ quan trọng trong đời sống xã hội. Chính vì vậy mà những
tranh chấp, khiếu nại liên quan đến đất đai phát sinh ngày càng phổ biến trong xã
hội. Tranh chấp đất đai có tính chất phức tạp, việc khiếu kiện kéo dài bắt nguồn
từ những xung đột gay gắt về lợi ích kinh tế, từ sự quản lý thiếu hiệu quả của cơ

5


quan công quyền,…Và vấn đề giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai đã trở
thành một trong những vấn đề có tính thời sự, bức thiết của xã hội và trở thành

chủ đề quan tâm của nhiều độc giả cũng như nhiều nhà nghiên cứu.
Từ năm 2011 trở lại thời gian gần đây, khiếu nại của công dân trên địa bàn
toàn tỉnh Tây Ninh có chiều hướng giảm so với cùng kỳ năm trước kể cả về số
lượng các vụ việc cũng như tính chất, nhưng diễn biến vẫn còn phức tạp, nhất là
các vụ việc khiếu nại về giải quyết tranh chấp đất đai; khiếu nại về bồi thường,
hỗ trợ tái định cư một số dự án; khiếu nại đòi lại đất các lâm, nông trường; khiếu
nại yêu cầu thực hiện chính sách hỗ trợ về đất sản xuất, xin được vào các khu
dân cư. Hầu hết các vụ việc này đã được địa phương giải quyết, một số vụ đã
được Bộ, ngành Trung ương xem xét, kết luận nhưng một số hộ dân vẫn chưa
đồng tình, tiếp tục đến trụ sở tiếp dân của tỉnh hoặc Trung ương để khiếu nại.
Một số tình hình mới nổi lên là: Tình trạng khiếu nại đối với các Dự án đã
nhận tiền giao đất cách đây nhiều năm, nay trở về khiếu nại giá bồi thường, so bì
với các dự án khác (khiếu nại đối với dự án nâng cấp mở rộng đường 786 Bến
Cầu). Nhiều trường hợp tranh chấp đất đai đã được cấp tỉnh giải quyết hết thẩm
quyền cách đây đã nhiều năm, nay tiếp tục khiếu nại hoặc khởi kiện tại Tòa án
hành chính, tình trạng phát sinh thêm các hộ dân đề nghị hỗ trợ đất sản xuất hoặc
xin vào khu dân cư Biên giới Chàng Riệc, …cũng gây nhiều khó khăn, tạo áp lực
cho chính quyền các cấp.
Xuất phát từ thực trạng nói trên, tôi chọn đề tài "Giải quyết khiếu nại về
đất đai ở tỉnh Tây Ninh" làm luận văn thạc sỹ, chuyên ngành Quản lý công.
Do điều kiện về mặt thời gian và trình độ có thể có một vài sơ xuất trong
đề tài này mong nhận được sự thông cảm và chỉ dẫn của quý thầy cô và quý bạn
đọc.
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU:

6


Vấn đề đất đai, quản lý nhà nước về đất đai, khiếu nại đất đai và giải quyết
khiếu nại về đất đai luôn là vấn đề quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản

lý. Tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau như: việc thực hiện và áp dụng pháp luật
về khiếu nại và đất đai, thực trạng tình hình khiếu nại đất đai, công tác giải quyết
khiếu nại đất đai...Nhưng dù được tiếp cận từ góc độ nào thì các công trình
nghiên cứu của các nhà khoa học, các nhà quản lý liên quan đến đất đai đã góp
phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề cả lý luận và thực tiễn về khiếu nại đất đai; phản
ánh, phân tích, làm rõ thực trạng áp dụng các quy định của pháp luật về khiếu nại
đất đai; thực trạng công tác giải quyết khiếu nại đất đai của các cơ quan trong bộ
máy nhà nước, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về khiếu
nại đất đai, cũng như những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác
giải quyết khiếu nại về đất đai. Những công trình nghiên cứu đó là những tài liệu
tham khảo có giá trị cho tác giả nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Một số
công trình mà tác giả đã được tiếp cận như:
- Thanh tra Chính phủ, Tìm hiểu pháp luật về khiếu nại, Nhà xuất bản Hà
Nội, Hà Nội năm 2014;
- TS.Nguyễn Văn Thành, Một số vấn đề về đổi mới cơ chế giải quyết
khiếu nại hành chính, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội năm 2004;
- TS.Đinh Văn Minh, Tìm hiểu pháp luật hiện hành về giải quyết khiếu
kiện hành chính và tố cáo, Nhà xuất bản. Chính trị quốc gia, Hà Nội năm 2006;
- ThS.Nguyễn Thế Thịnh, Công tác dân vận trong giải quyết khiếu nại, tố
cáo của công dân, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội năm 2007;
- TS.Trần Văn Sơn, Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt
động giải quyết khiếu nại, tố cáo, Nhà xuất bản Tư pháp, Hà Nội năm 2007;

7


Và các Luận văn Thạc sỹ quản lý hành chính công của một số tác giả như:
Trần Thị Thoa (2001), Quản lý nhà nước về đất đai ở tỉnh Thái Bình; Nguyễn
Hồng Minh (2007), Những giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố
cáo về nhà, đất thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh;

Bùi Thị Thúy Ngân (2011), Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong công tác giải
phóng mặt bằng ở thành phố Hà Nội; Trương Thị Cẩm Tú (2013), Hoàn thiện
công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của Ủy ban nhân dân cấp
huyện tại tỉnh Bình Thuận; Lê Thị Kim Liên (2013), Giải quyết khiếu nại đất đai
của Ủy ban nhân dân cấp huyện từ thực tiễn huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương.
Bên cạnh đó, còn có nhiều công trình nghiên cứu là Luận văn Thạc sỹ
Luật học ở Việt Nam như: Nguyễn Mạnh Hùng (2003), Quản lý nhà nước bằng
pháp luật đối với đất đai qua thực tiễn tỉnh Thái Bình; Trần Xuân Long (2003),
Tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với đất đai ở tỉnh Vĩnh Phúc;
Đỗ Thị Phượng (2005), Vi phạm hành chính về đất đai ở Thái Bình thực trạng và
giải pháp khắc phục; Lê Văn Thành (2008), Quản lý nhà nước bằng pháp luật đối
với đất đai ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay; Nguyễn Thị Thu Hằng (2011),
Giải quyết khiếu nại về đất đai tại các khu công nghiệp của các cơ quan hành
chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang hiện nay.
Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu về giải
quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở tỉnh Tây Ninh. Do đó, việc nghiên cứu
đề tài “Giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Tây Ninh” vừa có ý nghĩa thực tiễn
vừa có giá trị nhất định về lý luận.
3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
3.1. Mục đích của luận văn:

8


Đánh giá về thực trạng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở tỉnh
Tây Ninh hiện nay nhằm tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết
khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở tỉnh Tây Ninh hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn:
- Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về khiếu nại và giải quyết khiếu nại
nói chung, trong lĩn vực đất đai nói riêng.

- Phân tích đánh giá thực trạng và những nguyên nhân dẫn đến những tồn
tại, vướng mắc trong giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Tây Ninh thời gian
qua.
- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả về giải quyết khiếu nại trong lĩnh
vực đất đai ở tỉnh Tây Ninh trong thời gian tới.
4.1. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở tỉnh
Tây Ninh giai đoạn tới.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
Hoạt động giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ở tỉnh Tây Ninh giai
đoạn từ năm 2011 đến năm 2014.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
5.1. Phương pháp luận:
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh về nhà nước và pháp luật. Các quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản
Việt Nam về pháp chế và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của

9


nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, nhất là quan điểm chỉ đạo của Đảng về
chính sách quản lý nhà nước về đất đai và giải quyết khiếu nại về đất đai.
5.2. Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp
luận; phương pháp diễn dịch và quy nạp; phương pháp lịch sử và logic; phương
pháp phân tích và tổng hợp; phương pháp so sánh để đánh giá tình hình khiếu nại
và liên kết các vấn đề.
6. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA LUẬN VĂN:
- Nghiên cứu về mặt lý luận và thực tiễn trong cơ chế giải quyết khiếu nại

liên quan đến đất đai ở tỉnh Tây Ninh.
- Từ thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Tây Ninh, nghiên cứu
tìm ra những vướng mắc, tồn tại và đề xuất những phương án thực hiện nhằm
nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai nói chung
và của tỉnh Tây Ninh nói riêng.
7. BỐ CỤC LUẬN VĂN:
Ngoài phần mở đẩu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn được chia thành 03 Chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai.
Chương 2: Thực trạng công tác giải quyết khiếu nại đất đai ở Tây Ninh
từ năm 2011 đến 2014.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu
nại đất đai ở tỉnh Tây Ninh hiện nay.
8. ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT CỦA CÁC CHƯƠNG:

10


Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
VỀ ĐẤT ĐAI
1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về khiếu nại đất đai:
1.1.1. Khiếu nại, khiếu nại hành chính:
Khiếu nại là quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ Hiến pháp năm 1959 đến Hiến
pháp năm 2013. Theo đó, quyền khiếu nại được cụ thể hóa trong các quy định
của pháp luật qua các thời kỳ, trước đây là Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998,
được sửa đổi bổ sung năm 2004, 2005, hiện nay là Luật Khiếu nại năm 2011.
Theo khoản 1 Điều 2 Luật Khiếu nại 2011, khái niệm khiếu nại được quy
định như sau: “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công

chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan
hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà
nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết
định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp
của mình”.
Như vậy, khiếu nại là hình thức phản ứng của người dân, tổ chức đối với
quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước, người có thẩm
quyền trong cơ quan nhà nước nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân
hay tổ chức mính. Đồng thời, khiếu nại là cơ sở pháp lý cần thiết để công dân
thực hiện quyền làm chủ, quyền giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước
trong quá trình thực thi công vụ, qua đó góp phần làm trong sạch bộ máy nhà
nước, phát huy dân chủ và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.

11


1.1.2. Khái niệm khiếu nại đất đai:
Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là một loại khiếu nại mà đối tượng bị
khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai.
Khi người khiếu nại cho rằng, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ban hành
quyết định hành chính hoặc thực hiện hành vi hành chính trong quản lý đất đai
xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình, thì có quyền khiếu nại, yêu cầu
chấm dứt, chỉnh sửa, thu hồi, huỷ bỏ quyết định hành chính, hành vi hành chính
đó, thậm chí phải bồi thường thiệt hại xảy ra.
Theo Khoản 1 Điều 203 Luật Đất đai 2013 quy định: “Người sử dụng đất,
người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại,
khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai”.
- Quyết định hành chính bị khiếu nại trong lĩnh vực đất đai:
Quyết định giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, trung dung đất, cho phép

chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn thời gian sử dụng đất.
Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với
đất.
Quyết định bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, tái định cư.
- Hành vi hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại:
Hành vi hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại là hành vi của cán
bộ, công chức khi giải quyết công việc trong phạm vi giao đất, cho thuê đất, thu
hồi đất, trưng dụng đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; cấp hoặc thu hồi
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền
sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; bồi thường, tái định cư; gia hạn
thời gian sử dung đất.

12


Ngoài ra, các quyết định hành chính, hành vi hành chính như quyết định
xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả
trong lĩnh vực đất đai, giải quyết tranh chấp đất đai.. cũng là đối tượng của khiếu
nại trong lĩnh vực đất đai.
1.1.3. Đặc điểm của khiếu nại đất đai:
- Thứ nhất, về chủ thể của khiếu nại về đất đai: Theo Khoản 2 Điều 2 Luật
khiếu nại 2011 quy định “Người khiếu nại là công dân, cơ quan, tổ chức hoặc
cán bộ, công chức thực hiện quyền khiếu nại”. Đồng thời tại Khoản 1 Điều 203
Luật Đất đai 2013 quy định: “Người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa
vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành
chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai”. Theo đó, nếu cơ quan hành
chính nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước có
quyết định hành chính, hành vi hành chính trong quản lý đất đai gây thiệt hại đến
quyền, lợi ích hợp pháp của của người sử dụng đất thì họ có quyền khiếu nại đối

với quyết định hành chính, hành vi hành chính đó. Tuy nhiên, trong trường hợp
nếu người sử dụng đất không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mà không có
người đại diện hợp pháp thì việc khiếu nại của hộ không được các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền thụ lý giải quyết.
Trong trường hợp những người mất năng lực hành vi dân sự hoặc vì lý do
khách quan không thể tự mình thực hiện quyền khiếu nại thì họ có thể thông qua
người đại diện hợp pháp của minh để thực hiện quyền khiếu nại theo quy định tại
Điểm a Khoản 1 Điều 12 Luật Khiếu nại 2011 “Trường hợp người khiếu nại là
người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự thì người đại diện
theo pháp luật của họ thực hiện việc khiếu nại; Trường hợp người khiếu nại ốm
đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lý do khách quan khác mà
không thể tự mình khiếu nại thì được ủy quyền cho cha, mẹ, vợ, chồng, anh, chị,

13


em ruột, con đã thành niên hoặc người khác có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
để thực hiện việc khiếu nại”.
Như vậy, chủ thể khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là chủ thể của quyền
quản lý và quyền sử dụng đất mà không phải là chủ thể của quyền sở hữu đất đai.
Có thể là cá nhân hay tổ chức chịu tác động trực tiếp bởi quyết định hành chính,
hành vi hành chính trong lĩnh vực đất đai.
- Thứ hai, đối tượng của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là quyết định
hành chính, hành vi hành chính trong quản lý đất đai của cơ quan hành chính nhà
nước, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước. Trong đó, Quyết
định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm
quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành để quyết định về một vấn đề
cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước được áp dụng một lần đối
với một hoặc một số đối tượng cụ thể (theo Khoản 8 Điều 2 Luật Khiếu nại
2011); Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, của

người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoặc không
thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật (theo Khoản 9 Điều 2
Luật Khiếu nại 2011).
- Thứ ba, thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
được thực hiện theo thủ tục hành chính được quy định trong hệ thống pháp luật
về khiếu nại (trước đây là Luật Khiếu nại tố cáo năm 1998 được sủa đổi bổ sung
năm 2004 và năm 2005; hiện nay được thực hiện theo Luật khiếu nại 2011, Nghị
định số 75/2012/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 07/2013/TT-TTCP của
Thanh tra Chính phủ). Điều này khác với khiếu nại trong hoạt động tư pháp được
thực hiện theo thủ tục tố tụng.
Ngoài việc thực hiện theo quy định của pháp luật về khiếu nại, khiếu nại
và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai còn phải được thực hiện theo quy

14


định của pháp luật về đất đai (trước đây Luật Đất đai năm 2003 và các bản
hướng dẫn thi hành, hiện nay là Luật Đất đại 2013 và các văn bản hướng dẫn thi
hành).
Thứ tư, căn cứ để thực hiện quyền khiếu nại trong lĩnh vực đất đai: Khi
thực hiện quyền khiếu nại, người khiếu nại phải có căn cứ cho rằng quyết định
hành chính, hành vi hành chính trong quản lý về đất đai là trái pháp luật và xâm
phạm đến quyền lợi ích hợp pháp của người khiếu nại. Điều này có nghĩa là
không phải mọi cá nhận, cơ quan, tổ chức đều có quyền khiếu nại đối với mọi
quyết định hành chính, hành vi hành chính trong quản lý đất đai mà chỉ được
thực hiện quyền khiếu nại khi quyết định hành chính, hành vi hành chính xâm
phạm tới quyền và lợi ích hợp pháp.
Như vậy, điều kiện để cá nhân, cơ quan, tổ chức thực hiện quyền khiếu nại
về đất đai là người khiếu nại phải có quyền và lợi ích hợp pháp chịu tác động
trực tiếp bởi hành vi hành chính hoặc quyết định hành chính trong quản lý đất

đai.
Thứ năm, về chủ thể giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai: Theo quy
định của Luật Khiếu nại 2011, chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại là cơ
quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. Trong đó bao gồm chủ têhr giải quyết
khiếu nại lần đầu và chủ thể giải quyết khiếu nại lần hai.
Trong việc giải quyết khiếu nại về đất đai, chủ thể giải quyết khiếu nại lần
đầu là người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước đã ban hành quyết định
hành chính hoặc có hành vi hành chính về đất đai bị khiếu nại. Chủ thể giải
quyết khiếu nại lần hai là thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người giải quyết khiếu
nại lần đầu.
Như vậy, khiếu nại nói chung và khiếu nại trong lĩnh vự đất đai nói riêng
là việc cá nhân, tổ chức theo thủ tục quy định của Luật Khiếu nại 2011, Luật Đất

15


đại 2013 và các văn bản pháp luật có liên quan đề nghị cơ quan nhà nước, người
có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước xem xét lại quyết định hành chính, hành
vi hành chính trong quản lý đất đất đai để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của mình.
1.1.4. Ý nghĩa, vai trò của khiếu nại về đất đai:
Khiếu nại là quyền của công dân, là phương thức để người dân kiểm tra,
giám gát hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước. Khiếu nại trong lĩnh
vực đất đai có vai trò và ý nghĩa:
- Bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân:
Điều 30 Hiến pháp 2013 quy định: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo
với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật
của cơ quan, tổ chức, cá nhân;Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải
tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Người bị thiệt hại có quyền được bồi
thường về vật chất, tinh thần và phục hồi danh dự theo quy định của pháp luật;

Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại,
tố cáo để vu khống, vu cáo làm hại người khác”. Thông qua việc khiếu nại công
dân có quyền kiến nghi cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan
nhà nước kiểm tra, xem xét lại tính hợp pháp, hợp của quyết định hành chính,
hành vi hành chính, từ đó có thể điều chỉnh, chấm dứt thực hiện quyết định hành
chính, hành vi hành chính trái pháp luật, khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp
của công dân.
- Góp phần cũng cố mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân:
Đảng ta quan tâm xây dựng, phát triển và củng cố mối quan hệ giữa Đảng,
Nhà nước và Nhân dân, đây là mối quan hệ máu thịt không thể tách rời, gìn giữ
và phát triển mối quan hệ là quy luật tồn tại, phát triển của Đảng, là nhân tố

16


quyết định sức mạnh của Đảng. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh có căn dặn
“Đồng bào có oan mới khiếu nại hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng,
Chính phủ mà khiếu nại. Ta phải giải quyết nhạn, tốt thì đồng bào thấy rõ Đảng
và Chính phủ quan tâm đến quyền của họ, do đó mối quan hệ giữa Nhân dân với
Đảng và Chính phủ ngày càng tốt hơn”.
Mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân được thể hiện quan cơ chế
lãnh đạo của Đản, quản lý của Nhà nước, Nhân dân làm chủ. Thông qua khiếu
nại, Nhân dân được thực hiện quyền làm chủ của mình, đồng thời thực hiện
quyền giám sát đối với hoạt động của cơ quan quản lý hành chính nhà nước,
tham gia ý kiến đề xuất với Nhà nước chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế trong
hoạt động của cơ quan nhà nước từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà
nước của chính quyền các cấp.
- Góp phần xây dựng Đảng, chính quyền, đoàn thể trong sạch vũng mạnh;
Mục đích của khiếu nại về đất đai không chỉ nhằm khôi phục, bảo vệ các
quyền lợi ich hợp pháp, chính đáng của công dân mà còn góp phần phát hiện

những hạn chế, khiếm khuyết trong hoạt động của cơ quan nhà nước các cấp,
chấn chỉnh những hành vi sai phạm của cán bộ công chức khi thực thi nhiệm vụ
công vụ. Thông qua đó có những biện pháp khắc phục nhàm hoàn thiện tổ chức
và hoạt động của cơ quan nhà nước, xử lý kịp thời những biểu hiện tiêu cực, sai
phạm của cán bộ công chức, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước.
- Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa:
Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và luôn không ngừng tăng cường
pháp chế xã hội chủ nghĩa. Để tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa đòi hỏi mọi
cơ quan nhà nước, mội tổ chức, mọi công dân phải chấp hành ngiêm và tuân thủ
pháp luật. Nhà nước phải không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật, kịp thời
pháp hiện và xử lý nghiêm đối với những hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời

17


đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật để qua đó nâng có ý thức
chấp hành pháp luật của người dân.
- Góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đất đai:
Bằng việc khiếu nại khi có căn cứ hco rằng quyết định hành chính, hành vi
hành chính của cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước
người dẫn đã trực tiếp thực hiện quyền của mình, đồng thời là hình thức giúp cơ
quan nhà nước rà soát, kiểm tra việc quản lý nhà nước nhất là trong lĩnh vực đất
đai. Thông qua khiếu nại mỗi cán bộ công chức làm việc trong cơ quan nhà nước
cang ý thức được trách nhiệm trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến đất
đai cho nhân dân, tranh oan sai qua đó nâng cao niềm tin của nhân dân.
1.2. Giải quyết khiếu nại đất đai:
1.2.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại đất đai:
Tại khoản 11 Điều 2 Luật Khiếu nại 2011 quy định “Giải quyết khiếu
nại là việc thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại”. Theo
quy định trên việc giải quyết khiếu nại là quá trình xem xét, kết luận tính hợp

pháp, hợp lý của quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính bị khiếu nại.
Căn cứ kết quả xác minh, người giải quyết khiếu nại phải ban hành quyết định
giải quyết khiếu nại, trong đó phải xác định nội dung khiếu nại của tổ chức, công
dân là đúng, đúng một phần hay là sai.
Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là một dạng của khiếu nại, đó là việc tổ
chức, công dân đề nghị cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền
trong cơ quan hành chính nhà nước xem xét lại quyết định hành chính, hành vi
hành chính.
Do đó, giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai cũng là một dạng của gải
quyết khiếu nại, đó là quá trình thụ lý, xác minh, kết luận và ban hành quyết định

18


giải quyết khiếu nại đối với hành vi hành chính, quyết định hành chính trong lĩnh
vực đất đai. Trình tự thủ tục đối với giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
được thực hiện theo quy định của Luật Khiếu nại 2011, Luật Đất đai 2013 và các
văn bản pháp luật liên quan. Đây là điểm phân biệt giữa việc giải quyết khiếu nại
trong lĩnh vực đất đai với giải quyết khiêu nại trong các lĩnh vực khác.
1.2.2. Đặc điểm của giải quyết khiếu nại về đất đai:
- Thứ nhất, giải quyết khiếu nại về đất đâi là trách nhiệm của các cơ quan
quản lý nhà nước về đất đai. Hiến pháp nước ta đã ghi nhận khiếu nại là quyền
dân chủ của cơ bản của công dân. Để cho quyền đó được đảm bảo, khi công dân
thực hiện quyền khiếu nại thì các khiếu nại của công dân phải được giải quyết
nhanh chóng kịp thời, đúng quy định pháp luật, có như vậy quyền của khiếu nại
của công dân mới có ý nghĩa trên thực tế. Chính vì vậy pháp luật đã quy định
giải quyết khiếu nại là trách nhiệm của các cơ quan nhà nước nói chung và là
trách nhiệm của các cơ quan quản lý về đất đai nói riêng. Điều này được thể hiện
qua việc pháp luật không chỉ đòi hỏi các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm
quyền phải thực hiện việc giải quyết khiếu nại chính đáng của nhận dân trong

lĩnh vực đất đai mà còn quy định hình thức trách nhiệm pháp lý đối với tổ chức,
cơ quan, cá nhân trong trường hợp không hoàn thành trách nhiệm, làm trái và vi
phạm các quy định trong giải quyết khiếu nại về đất đai.
- Thứ hai, giải quyết khiếu nại về đất đai được thực hiện theo các quy định
của pháp luật và phải tuân theo trình tự được quy định trong Luật Khiếu nại
2011, Luật Đất đại 2013 và các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành.
- Thứ ba, thẩm quyển giải quyết khiếu nại về đất đai trước hết thuộc về
người đã ban hành quyết định hành chính, người thực hiện hành vi hành chính bị
khiếu nại (nếu người đó là thủ trưởng cơ quan, đơn vị quản lý nhà nước về đất
đai) hoặc hoặc thủ trưởng cơ quan, đơn vị quản lý trực tiếp người ra quyết định

19


hành chính, thực hiện hành vi hành chính bị khiếu nại. Đặc điểm này giúp phân
biệt giữa giải quyết khiếu nại về đất đai với giải quyết tranh chấp về đất đai và
xử lý vi phạm về đất đai. Vì theo quy định việc giải quyết tranh chấp về đất đai
thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân, còn xử lý vi phạm pháp luật về đất đai
thì tùy theo tính chất, mức độ, người vi phạm sẽ bị áp dụng các hình thức trách
nhiệm pháp luật tương ứng (trách nhiệm kỷ luật, trách nhiệm hành chính, trách
nhiệm dân sự, trách nhiệm hình sự) theo trình tự, thủ tục quy định của pháp luật.
- Thứ tư, giải quyết khiếu nại về đất đai phản ánh mối quan hệ giữa cơ
quan nhà nước có thẩm quyền trong quản lý đất đai với người sử dụng đất. Trong
mối quan hệ này, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét nội dung quyết
định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại từ đó kết luận công nhận hay
không công nhận, công nhận một phần hay toàn bộ quyết định hành chính đó;
kết luận về tính đúng đắn về về hành hành chính bị khiếu nại là đúng hay sai.
Đây cũng là một trong những đặc điểm phân biệt giữa giải quyết khiếu nại về đất
đai với giải quyết tranh chấp về đất đai. Giải quyết khiếu nại về đất nay là quá
trình thụ lý, xác minh, báo cáo, kết luật và ra quyết định giải quyết khiếu nại còn

giải quyết tranh chấp về đất đai là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền để tìm ra các giải pháp đúng đắn trên cơ sở các quy định pháp luật nhằm
giải quyết các bất đồng, mâu thuẫn giữa các bên, qua đó khôi phục lại quyền cho
bên bị xâm hại đồng thời xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.
1.2.3. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại đất đai:
Tại Điều 4 Luật Khiếu nại 2011 quy định: “Việc khiếu nại và giải quyết
khiếu nại phải được thực hiện theo quy định của pháp luật; bảo đảm khách
quan, công khai, dân chủ và kịp thời”. Theo quy định trên, việc giải quyết khiếu
nại trong lĩnh vực đất đai phải tuân thủ những nguyên tắc sau:

20


Thứ nhất, nguyên tắc tuân thủ pháp luật: Điều 8 Hiến pháp 2013 quy định:
“Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã
hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; Các
cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng Nhân dân, tận
tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu
sự giám sát của Nhân dân; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và
mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền”.
Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đât đai cũng là một hoạt động quản lý
nhà nước nên cung phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật. trong quá
trình giải quyết khiếu nại cả người khiếu nại và người giải quyết khiếu nại đều
phải chấp hành theo đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật. Nghĩa là đối
với người giải quyết khiếu nại phải thực hiện việc giải quyết khiếu nại theo đúng
trình tự, thủ tục, thời gian, thẩm quyền...; căn cứ pháp lý để giải quyết khiếu nại
là văn bản quy phạm pháp luật của cơ qua nhà nước có thẩm quyền. Pháp luật
nghiêm cấm mọi hành vi cố ý giải quyết khiếu nại trái pháp luật hoặc can thiệp
trái pháp luật vào giải quyết khiếu nại (theo Điều 6 Luật Khiếu nại 2011).
Để thực hiện nguyên tắc này, Luật Khiếu nại 2011 và các văn bản hướng

dẫn thi hành quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, thời hiệu khiếu nại, thời hạn giải
quyết khiếu nại, thẩm quyền giải quyết khiếu nại, quyền và nghĩa vụ của các bên
tham gia giải quyết khiếu nại,...
Tuy nhiên, trên thực tế trong thời gian qua việc giải quyết khiếu nại tại
một số địa phương vẫn còn vi phạm nguyên tắc này, việc phân loại xử lý đơn
không đúng, kéo dài thời gian giải quyết khiếu nại, áp dụng các quy định pháp
luật chưa thống nhất, chồng chéo làm ảnh hướng đến quyền lợi ích chính đáng
của người dân.

21


Thứ hai, nguyên tắc khách quan, toàn diện: Theo nguyên tắc trên, về phía
người khiếu nại khi thực hiện quyền khiếu nại phải phản ánh trung thực, đúng sự
thật của vụ việc; cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ chính xác để có cơ sở giải
quyết khiếu nại. Về phía người giải quyết khiếu nại, cơ quan có thẩm quyền giải
quyết khiếu nại phải tiến hành kiểm tra, xác minh, kết luận nội dung khiếu nại
phải khác quan, trung thực, chính xác; tạo điều kiện thuận lợi cho người khiếu
nại được trình bày nội dung khiếu nại, cung cấp các chứng cứ, tài liệu chứng
minh; không được có thái độ, hành vi bao che cho người khiếu nại, cơ quan bị
khiếu nại, cố tình làm sai lệch thông tin, tài liệu, hồ sơ vụ việc.
Mặt khác, trong quá trình giải quyết khiếu nại người giải quyết khiếu nại
cần kiểm tra xem xét dầy đủ thông tin, chứng cứ, pháp lý của nội dung khiếu nại;
đảm bảo giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa lợi ích nhà nước và người dân, giữa
tập thể với cá nhân, giữa mục tiếu chính trị, kinh tế xã hội; việc giải quyết khiếu
nại vừa đảm bảo tính hợp pháp, vừa đảm bảo tính hợp lý. Tránh tình trạng xem
xét, giải quyết vụ việc một cách phiến diện, một chiều.
Thứ ba, nguyên tắc công bằng dân chủ: Điều 16 Hiến pháp 2013 quy định
“Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật; Không ai bị phân biệt đối xử trong
đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội”. Do đó, khi thực hiện việc

giải quyết khiếu nại phải đảm bảo công bằng, dân chủ nhằm bảo đảm sự bình
đẳng trước pháp luật giữa người khiếu nại, người bị khiếu nại và người giải
quyết khiếu nại.
Trong quá trình giải quyết khiếu nại cả người khiếu nại và cơ quan, cá
nhân bị khiếu nại đều bình đẳng trước pháp luật. Có quyền được cung cấp thông
tin tài liệu, chứng có liên quan và trình bày ý kiến của mình; được biết, đọc, sao
chụp, sao chép tài liệu thông tin có liên quan đến nội dung khiếu nại trù trường
hợp thông tin tài liệu thuộc danh mục bí mật nhà nước không công khai; được

22


quyền yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức đang lưu giữ, quản lý các thông tin, tài
liệu có liên quan để phục vụ cho quá trình giải quyết khiếu nại; được tham gia
đối thoại hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại,...đồng
thời có nghĩa vụ phải chấp hành nghiêm chỉnh quy định pháp luật trong quá trình
giải quyết khiêu nại, quyết định giải quyết khiếu nại của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền.
Thứ tư, nguyên tắc công khai, kịp thời: Việc giải quyết khiếu nại phải
được thực hiện một cách công khai từ từ giai đoan thụ lý giải quyết khiếu nại cho
đến khi ban hành quyết định giải quyết khiếu nại, điều này thể hiện sự minh bạch
về trình tự, thủ tục, kết quả giải quyết khiêu nại của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền. Người giải quyết khiếu nại có trách nhiệm phải cung cấp cho các bên
tham gia khiếu nại, quá trình giải quyết khiếu nại những tài liệu, những chứng cứ
do người giải quyết khiếu nại thu thập (trừ thông tin tài liệu thuộc bí mật nhà
nước) khi họ có yêu cầu được biết, được đọc, được sao chép. Trong quá giải
quyết khiếu nại đối với khiếu nại lần đầu nếu nội dung khiếu nại và kết quả kiểm
tra xác minh có sự đối lập, giải quyết khiêu nại lần hai người giải quyết khiếu nại
phải tổ chức đối thoại công khai giữa người khiếu nại, người bị khiếu nại, người
giải quyết khiếu nại trước khi ban hành quyết định giải quyết khiếu nại. Việc giải

quyết khiếu nại phải được thực hiện bằng quyết định và được gửi cho người
khiếu nại theo quy định.
Ngoài ra, việc giải quyết khiếu nại phải được thực hiện kịp thời, đúng thời
gian được pháp luật quy định. Giải quyết khiếu nại kịp thời thể hiện trách nhiệm
của cơ quan nhà nước trong việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công
dân, qua đó kịp thời sữa chữa, khác phục những hậu quả do quyết định hành
chính, hành vi hành chính trái pháp luật gây nên.

23


Thứ năm nguyên tắc khuyến khích hòa giải: Nhà nước khuyến khích hòa
giải tranh chấp giữa cơ quan, tổ chức và cá nhân trước khi cơ quan có thẩm
quyền giải quyết khiếu nại theo quy định.Thông qua việc hòa giải góp phần hạn
chế phát sinh khiếu nại phức tạp, vượt cấp, kéo dài.
Bên cạnh đó, việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai ngoài việc
tuân thủ các nguyên tắc chung còn phải đảm bảo những nguyên tắc sau:
- Giải quyết khiếu nại về đất đai trên cơ sở tôn trọng chế độ sở hữu về đất
đai:
Luật Đất đai 2013 quy đinh đất đai thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước
thống nhất quản lý, nhà nước giao quyền sử dụng đất cho cơ quan, tổ chức, công
dân. Do đó nhà nước có quyền thu hồi đất do người dân đang sử dụng để phục
vụ mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, mục đích công cộng.
Khi thực hiên việc thu hồi đất, Nhà nước thực hiện việc bồi thường giá trị quyền
sử dụng đất, thực hiện tái định cư theo quy định.
Trong những năm qua cùng với quá trình phát triển kinh tế xã hội, quá
trình đô thị hóa, Nhà nước đã thực hiện thu hồi đất của người dân để thực hiện
nhiều dự án phát triển hạ tầng giao thông, thủy lợi công trình công cộng, khu
công nghiệp,...trong khi chính sách bồi thường, hỗ trợ tái đinh cư khi thực hiện
thu hồi đất còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với tình hình thực tế của từng địa

phương đặc biệt là ở những đô thi lớn; nhiều địa phương trong quá trình thực
hiện thu hồi đất, bồi thường hộ trợ tái đinh cư không đúng quy định pháp luật từ
đó là nguyên nhân dẫn tới phát sinh nhiều trường hợp đơn thư khiếu nại phức
tạp, đông người.
Do đó khi giải quyết khiếu nại cần tôn trọng nguyên tắc về chế độ sở hữu
về đất đai, nghĩa là khi thực hiện việc thu hồi đất cần đảm bảo quy định của pháp

24


luật, việc bồi thường, đến bù , hỗ trợ, tái định cư cho người sử dụng đất đúng
quy định pháp luật.
- Việc giải quyết khiếu nại về đất đai trên cơ sở tôn trọng quá trình sử dụng
đất ổn định, liên tục của người sử dụng đất.
Một trong những yếu tố quan trọng để làm căn cứ giải quyết khiếu nại về
đất đai là quá trình sử dụng đất liên tục, ổn định của người sử dụng đất. Một
trong những điều kiện để được công nhận quyền sử dụng đất là người sử dụng
đất phải có quá trình sử dụng đất liên tục, lâu dài, đối với hình thức giao đất, cho
thuê đất nếu người được giao đất cho thuê đất mà không sử dung đất, bỏ đất
hoang hoặc sử dụng đất không hiệu quả thì nhà nước sẽ thực hiện việc thu hồi
đất. Nhà nước cũng không công nhận việc đòi lại đất cũ đã giao cho người khác
sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách ruộng đất trước đây. Do đó, việc
giải quyết khiếu nại về đất đai cơ quan có thẩm quyền cần căn cứ vào quá trình
sử dụng đất để giải quyết quyền lợi ích chính đáng cho người dân.
- Việc giải quyết khiếu nại về đất đai phải trên cơ sở tôn trọng tính lịch sử
của chính sách, pháp luật đất đai:
Qua từng thời ký phát triển của đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã có
những chủ trương, chính sách, pháp luật về đất đai điều chỉnh các quan hệ xã hội
về đất đai phù hợp với tình hình thực tế của thời điểm đó. Cùng với sự biến động
về lịch sử, những thay đổi về chính sách pháp luật về đất đai, quá trình công

nghiệp hóa, đô thị hóa dẫn tới những thay đổi về sử dụng đất làm phát sinh khiếu
nại mà việc giải quyết gặp nhiều khó khăn do phần lớn các quan hệ xã hội về đất
đai bị tranh chấp khiếu nại đã phát sinh từ lâu, qua nhiều giai đoạn khác nhau.
Do đó, trong quá trình giải quyết khiếu nại về đất đai việc vận dụng và áp dụng
chính sách pháp luật liên quan đến đất đai là một trong những yêu cầu hết sức
quan trọng đối với người giải quyết khiếu nại.

25