Giáo án Ngữ văn 11 tuần 24 bài: Từ ấy Tố Hữu

Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 11
BÀI:

TỪ ẤY

A. ĐỐI TƯỢNG GIẢNG DẠY:
- Học sinh lớp 11A2 (Ban cơ bản)

Tố Hữu

B. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức:
- Gíup học sinh thấy rõ niềm vui sướng, say mê mãnh liệt của Tố Hữu trong
buổi đầu gặp gỡ lí tưởng cộng sản và tác dụng kì diệu của lí tưởng nhà thơ.
- Hiểu được sự vận động của các yếu tố trong thơ trữ tình: tứ thơ, hình ảnh,
ngôn ngữ, nhịp điệu, … trong việc làm người nổi bật tâm trạng của cái tôi nhà
thơ.
2. Về kỹ năng:
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng đọc diễn cảm thơ
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng cảm thụ, phân tích thơ trữ tình…
C. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- SGK, sách giáo viên, sách tham khảo, hình ảnh, tư liệu về nhà thơ Tố Hữu.
D. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
- Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
E. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh ( Bao
gồm phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ). Trình bày cảm nhận của em về tâm hồn Hồ Chí
Minh thể hiện qua bài thơ.
1


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

Câu 2: Em hãy chì ra và phân tích nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ chiều tối.
2. Giới thiệu bài mới:
- Trong cuộc sống của chúng ta ai cũng có những giờ khắc không thể quên được,
đặc biệt là những giờ khắc đánh dấu một sự thay đổi lớn trong cuộc đời, nó sẽ đọng
lại trong kí ức và theo chúng ta đến suốt đời. Đó có thể là khi bạn nhận được tin đậu
đại học, tin đựơc đi du học.v.v.

2


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

VÀ HỌC SINH
. GV cho học sinh đọc phần tiểu dẫn trong I. TÌM HIỂU CHUNG
SGK và đặt câu hỏi cho học sinh trả lời.
Câu hỏi 1: Em hãy cho biết những nét chính
trong cuộc đời Tố Hữu.

1. Tác giả (SGK)
- Tố Hữu (1920 – 2002) tên khai sinh
là Nguyễn Kim Thành …
2. Tác phẩm:

Câu 2: Em hãy trình bày những hiểu biết của a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
em về thơ Tố Hữu mà em đã được học và
- Bài thơ nằm trong phần Máu lửacủa
được đọc.
tập thơ Từ ấy (1937 – 1946).
- Bài thơ được sáng tác khi Tố Hữu được
Câu 3: Theo em, hoàn cảnh sáng tác của bài

kết nạp vào đảng cộng sản Đông Dương

thơ từ ấy có điểm nào đáng chú ý?

và nguyện trọn đời đi theo lí tưởng cộng
sản.
b.Bố cục của bài thơ:

. Giáo viên cho học sinh đọc diễn cảm bài

- Bài thơ có ba khổ

thơ và trả lời câu hỏi:

+ Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê của

Câu 4: Em nào có thể chỉ ra ý chính của mỗi

tác giả khi gặp lí tưởng cộng sản

khổ

+ Khổ 2: Nhận thức mới về lễ sống

Thơ?

+ Khổ 3: Sự chuyển biến sâu sắc trong
tình cảm

 Giáo viên cho học sinh đọc khổ thơ thứ

II. ĐỌC HIỂU BÀI THƠ

nhất và đặt câu hỏi cho học sinh trả lời.

1.Khổ 1

3

Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

Câu 5: Em cảm nhận được điều gì khi đọc

- Từ ấy, gợi lên một cái mốc thời gian.

khổ thơ này?

Đây phải là cái mốc thời gian rất đặc

Câu 6: Em hiểu như thế nào về từ “Từ ấy”

biệt trong đời một con người. Từ ấy ở
trong bài thơ này chính là mốc thời gian
đánh dấu sự thay đổi lớn trong cuộc đời
Tố Hữu (Nhà thơ gặp gỡ lí tưởng cách
mạng).

Câu 7: Cảm xúc của Tố Hữu khi gặp lí

- Cảm xúc của Tố Hữu khi gặp lí tưởng

tưởng cách mạng được diễn tả qua những

cách mạng được diễn tả qua những từ

hình ảnh nào?

ngữ, hình ảnh:
bừng nắng hạ: mạnh mẽ, chói rực, bất
ngờ (Biện pháp so sánh trực tiếp)

Câu 8: Những từ ngữ, hình ảnh đó cho em

mặt trời chân lí : hình ảnh ẩn dụ mới lạ,

cảm nhận gì về tâm hồn tác giả khi gặp lí

hấp dẫn. Lí tưởng cách mạng của đảng,

tưởng cách mạng?

của chủ nghĩa Mac – Lênin sáng rực chói
lọi như mặt trời, vĩnh cửu như chân lí.
- Chói: chiếu sáng mạnh mẽ, không thể
cưỡng nổi. chói tính từ cực cấp, đựơc sử
dụng như động từ.

Câu 9: Tâm hồn của tác giả ở hai câu thơ sau - Hai câu đầu diễn tả niềm vui sướng,
được diễn tả như thế nào?
say mê nồng nhiệt của tác giả khi bắt gặp
Căn cứ vào những từ ngữ, hình ảnh nào mà

lí tưởng mới. Hai câu sau diễn tả sự vui

em nhận định như vậy?

tươi êm ái, tràn sức sống qua những hình

Câu 10: Em hãy nhận xét về cách dùng các

ảnh so sánh và ẩn dụ

từ ngữ , hình ảnh của tác giả trong hai câu
thơ cuối.

Hồn tôi …vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim
 Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ ở

4


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

đây rất chân thành, trong trẻo và
nồng nhịêt đã được diễn tả một
cách hấp dẫn.
2. Khổ 2:
- Lẽ sống mới: quan hệ giữa cá nhân và

tập thể. Hoà cái tôi với quần chúng, với
nhân dân, với nững người lao động
nghèo khổ.
 Giáo viên nêu vấn đề cho học sinh thảo

+ Từ buộc: ở đây là tự nguyện tôi buộc

luận:

=> niềm hạnh phúc được ràng buộc

- Lẽ sống mới mà nhà thơ tố hữu nhận

mình với nhân dân “…với mọi người”
+ Từ khối đời: hình ảnh ẩn dụ trừu

thức là gì?
- Tố Hữu chấp nhận lẽ sống đó với một

tượng hoá sức mạnh của nhân dân, của
tập thể rất chặt chẽ.

thái độ như thế nào?
- Căn cứ vào đâu mà em kết luận như

+ Từ để đượclặp lại hai lần ở đầu câu
càng nhấn mạnh thêm mục đích của lẽ

vậy?
- Căn cứ vào từ “buộc” trong câu thơ

“tôi buộc hồn tôi với mọi người” có
người cho rằng Tố Hữu chấp nhận lí
tưởng mới một cách miễn cưỡng. Ý

sống mới.
- Khổ thơ thứ hai thể hiện tinh thần háo
hức, hăm hở của tác giả khi nhận ra lẽ
sống mới. lẽ sống vì cộng đồng. Giọng
điệu thơ mạnh chắc gợi lên sự quả

kiến của các em thế nào?
- Em hiểu như thế nào về từ khối đời?

quyết…

3. Khổ 3:
- Nhà thơ cụ thể hoá lẽ sống của mình
5


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

bằng việc nêu lên mối quan hệ của bản
thân với các tầng lớp nhân dân.
 Giáo viên cho học sinh đọc khổ thơ, đặt

- Tôi đã là con của vạn nhà

câu hỏi cho học sinh trả lời.

Là em của vạn kíêp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm cù bất, cù bơ.

Câu 11: Qua khổ thơ thứ ba này Tố Hữu

+ Kiếp phôi pha (Nghèo khổ, vất vả, cơ

muốn khẳng định điều gì?

cực)

Câu12: Sự khẳng định đó cho ta thấy gì về ý

+ Cù bất cù bơ (Thành ngữ: lang thang,

chí của tác giả đối với lí tưởng, với lẽ sống

không nơi nương tựa).

mới?

+ Từ là lặp lại ở đầu câu như một sự
khẳng định rõ ràng chắc chắn mối quan
hệ của nhà thơ với nhân dân
+ Từ vạn lặp lại như khẳng định cái đông

đảo, rộng lớn
- Cách nói trực tiếp quả quyết, xác định
rõ ràng vị thế của mình trong gia đình
lớn của những người lao khổ.
=> Bài thơ thể hiện niềm vui sướng tột
cùng của tố hữu khi được tiếp nhận lí
tưởng cách mạng. Đồng thời bài thơ

Câu 13: Căn cứ vào bài thơ em nào có thể
làm sáng tỏ ý kiến cho rằng: Bài thơ từ ấy là
tuyên ngôn nghệ thuật của Tố Hữu.

cũng thể hiện một nhận thức mới của nhà
thơ về lẽ sống: Sống, đấu tranh và phục
vụ cộng đồng. đó là kim chỉ nam cho
mọi hành động của Tố Hữu.
- Những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ:

6


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

+Bài thơ sử dụng nhiều từ ngữ gợi tả,
gợi cảm mạnh ; cách dùng hình ảnh ẩn
dụ, so sánh trực tiếp(Bừng nắng hạ, mặt

trời chân lí…?).
+ Bài thơ giàu nhạc điệu, sử dụng
nhiều âm vang ở cuối câu, tạo cảm giác
ngân vang càng làm tăng sự hấp dẫn cho
việc diễn đạt cảm xúc.
III. TỔNG KẾT (Ghi nhớ - SGK)
IV. CỦNG CỐ - DẶN DÒ
- Tâm trạng
+ Các nhà thơ mới buồn chán, tuyệt
vọng

 Củng cố
- Em hãy so sánh tâm trạng của tố hữu với
tâm trạng của các nhà thơ mới mà em em đã
được học (nguyễn bính, xuân diệu, huy
cận…) để tìm ra sự khác biệt trong tâm trạng

+Tố Hữu vui vẻ, yêu đời tâm hồn tràn
đầy sức sống.
- Nguyên nhân
+ Các nhà thơ mới không tìm được lẽ

của tố hưu ới các nhà thơ mới. theo em đâu

sống thấy cuộc sống vô nghĩa vì không

olà nguyên nhân làm nên sự khác biệt đó?

gặp lí tưởng cách mạng.
Tố hữu được giác ngộ lí tưởng cách

mạng tìm được lẽ sống.

 Dặn dò:
- Giáo viên dặn học sinh về học thuộc bài
thơ, học thuộc phần ghi nhớ SGK
- Giáo viên dặn học sinh đọc các bài đọc
thêm trong SGK (Lai tân, nhớ đồng, tương
7


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

tư, chiều xuân)

 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Bao, Tuyển tập tố hữu – thơ, NXB Văn học, 1998.
2. Tố Hữu, trong Tố Hữu – về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục, Hà Nội,
1999)
3. Nguyễn Đăng Mạnh, con đường đi vào thế giới nghệ thuật của nhà văn, NXB
Giáo dục, Hà Nội, 2006.
4. Hoàng Như Mai, trong Tố Hữu – về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục, Hà
Nội, 1999.
5. Lê Đình Kị, Chuyên luận thơ Tố Hữu,

Tp. HCM ngày 25/02/2008
Xét duyệt của giáo viên hướng dẫn

Sinh viên thực hiện

Trịnh Văn Khoát

8


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

9


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh
Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

10


Giáo án giảng dạy
Bài: Từ ấy

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Phong Djinh

Sinh viên thực hiện: Trịnh Văn Khoát

11