Giáo án Ngữ văn 11 tuần 19 bài: Lưu biệt khi xuất dương Phan Bội Châu

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 11

Tuần :

LƯU BIỆT KHI XUẤT DƯƠNG

Tiết:

(Xuất dương lưu biệt )
Phan Bội Châu

I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC: giúp học sinh
Cảm nhận được vẻ đẹp lãng mạn hào hùng của lớp nhà Nho tiên tiến đầu thế kỷ XX: ý
tưởng mạnh mẽ, táo bạo, nhiệt huyết sục sôi, kỳ vọng cứu nước cháy bỏng.
- Cảm nhận được những nét đặc sắc về nghệ thuật và nhất là giọng thơ tâm
huyết, sôi sục, đầy sức thuyết phục của Phan Bội Châu.
- Rút ra những bài học về lẽ sống của thanh niên.
II/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
SGK,SGV
III/ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
Đọc, phát vấn, diễn giảng.
IV/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC:
-

Kiểm tra bài cũ:

-

Nội dung bài học:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

HĐ 1: làm việc cá nhân/nhóm

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
I. Giới thiệu:

- Gv: Dựa vào TD sgk, hãy nêu 1.Tác giả: +Quê: Nam Đàn, Nghệ An
những chi tiết quan trọng, cần ghi +Nhà Nho VN đầu tiên nuôi ý tưởng tìm một
nhớ về tác giả?
con đường cứu nước mới theo hướng dân chủ
- Hs giới thiệu về tg.

tư sản.

- GV tóm lược lại những ý cần ghi + Lập Duy Tân hội và lãnh đạo phtrào Đông


nhớ về PBC.

Du.

- Gv: Bài thơ được sáng tác trong +Nhà văn lớn, cây bút xsắc của văn thơ
hoàn cảnh nào?

c/mạng.

- Hs trả lời tại chổ

+Tác phẩm chính…

- GV giảng đôi nét về thời đại mới -Nhà chí sĩ yêu nước, khai sáng con đường

với sự ả/h Tân thư, NBản...Và cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản.
không khí đầy bi quan của nước ta - Khơi nguồn cho dòng vchương trữ tìnhđể thấy tầm vóc của PBC, ý nghĩa chtrị.
chuyến vượt biển.
HS đọc bài thơ, chú ý đối chiếu
giữa bản dịch nghĩa và bản dịch
thơ.
- Theo em có câu nào dịch chưa
thật sát không?
.Câu 6: ngu→hoài
.Câu 8:cùng bay lên→tiễn ra khơi

2. Tác phẩm « Xuất dương lưu biệt »
a. Hoàn cảnh sáng tác: Trước khi sang Nhật
Bản để lãnh đạo phong trào Đông Du, PBC
làm bài thơ này như một lời tiễn biệt.
b . Bố cục: Thể thơ : Thất ngôn BC Đường
Luật.
Bố cục : - Hai đề, hai thực, hai luận, hai kết.
Cảm hứng chủ đạo :Quan niệm sống tích cực,

- Bài thơ được làm theo thể thơ tiến bộ.
nào? Bố cục của thể thơ ấy?
Nhiệt tình, quan tâm của người cách mạng.
HĐ 2: làm việc cá nhân/nhóm
II. Đọc - hiểu:
- Hs đọc 2 câu đề. Đề cập đến vđề
1. Hai câu đề: - Quan niệm về chí làm trai:
gì?
+ Phải lạ: phải làm được những điều to lớn,
- Theo PBC, người làm trai phải

hiển hách.
ntn? Lạ có nghĩa là gì?
+ Thay đổi trời đất, xoay chuyển thời thế, nắm
chắc vận mệnh, không khuất phục trước số
phận.
- Đọc 2 câu thực. Mối hệ của2 câu 2. Hai câu thực:- Người nam nhi tồn tại hữu
này với 2 câu đề? Giải nghĩa từng


câu?

ích bằng công - danh
- Tiếp tục bàn về cái chí của người làm trai.
- Trong khoảng trăm năm cần có tớ: Trăm năm
là thời gian của một đời người, trong thời gian

- KL chung về ý nghĩa 2 câu thơ
này?

hiện hữu thì cần phải thể hiện vai trò của mình
sao cho sự hiện diện của mình trong cuộc đời
này là cần thiết.
- Khi đã có công thì sau này muôn thủa há

- Nhận xét về giọng điệu của 4 câu không ai còn nhớ đến mình.
thơ đầu? Hình thức thể hiện của
→khát vọng công danh, khát vọng sống hiển
câu 4?
hách, sống có trách nhiệm.
- Giọng điệu: khẳng định mạnh mẽ

- Gv giảng về tình nước ta lúc bấy
giờ:

Phải, há để, cần, há không ai? → Giọng khẳng
định.
Câu bốn khẳng định bằng cách chuyển sang
giọng nghi vấn. sự khẳng định lại càng mạnh
mẽ hơn.

Gv : Nội dung của hai câu luận có - Quan niệm này giống với quan niệm của
gì mới ?

Nguyễn Công Trứ, Phạm Ngũ Lão…

- Nêu vđề: Nếu qn của PBC k0 có ->PBC khai thác khía cạnh tích cực của quan
gì mới so với những qn về chí làm niệm chí làm trai.
trai của Nho gia thì ông có được 3. Hai câu luận:
xem như một nhà c/m k0? Em hãy
- Non sông: chết, sống: nhục
làm sáng tỏ điều đó bằng câu luận?
- Gìơ mà đọc sách THiền: ngu → lỗi thời, lạc
- Rút ra kết luận về quan niệm, về
hậu.
cái nhìn của PBC?
(Non sông đã chết mà vẫn sống thản nhiên thì
nhục.


Học sách Thánh hiền giờ là ngu
- Đọc lại hai câu kết. Nhận xét về Vì các sách ấy giờ đây đã trở nên lạc hậu, lỗi

những hình ảnh được bhiện trong thời rồi,
câu thơ cuối? Tdụng của những h/ả ->Quan niệm này của PBC hoàn toàn tiến bộ.
này?
Ông đã vượt qua được cái nhìn hạn hẹp của
(Trở lại vđề bản dịch→Người bay một nhà Nho để cái nhìn mang tầm tiến bộ
cùng sóng, gió để đi ra biển Đông. mới.
H/ả thơ đẹp, bay bổng. Con người → qn tiến bộ, cái nhìn của một người cách
là trung tâm được chắp cánh bởi mạng.
kvọng lớn lao, cả muôn trùng đại
dương như chắp cánh cho con

4. Hai câu kết:

người bay thẳng tới chân trời mơ - Bể Đông, sóng, gió và con người bay lên :
hình ảnh lãng mạn, bay bổng.
uớc.)
HĐ 3: làm việc cá nhân
- Qua bài thơ em rút ra được
những nét tbiểu nào về ND-NT ?

Khao khát được ra đi tìm đường cứu nước.
Người ra đi với quyết tâm và đầy nhiệt huyết
→Quyết tâm, nhiệt huyết cháy bỏng của PBC
với khao khát tìm ra con đường cứu nước.
III. Tổng kết:
- Qn sống hào hùng, tích cực, mới mẻ của
PBC.
- Khao khát, quyết tâm, nhiệt huyết cháy bỏng
của PBC để đi tìm đường cứu nước.
- Giọng thơ vừa bay bổng lãng mạn vừa hùng

tráng đầy sức thuyết phục.

II. Củng cố dặn dò :
- Xem lại bài : nắm tinh thần của bài thơ.- Học thuộc những câu thơ em thích.
- Soạn: Hầu trời.