Giáo án Ngữ văn 11 tuần 12: Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số đỏ)

Giáo án Ngữ văn 11
HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
Trích Số Đỏ - Vũ Trọng Phụng
A. Mục tiêu cần đạt: giúp hs:
- Nhận ra bản chất lố lăng, giả dối, đồi bại của xã hội tư sản thành thị VN
trước cách mạng tháng Tám.
- Thấy được bút pháp trào phúng châm biếm mãnh liệt đầy tài năng của
VTPhụng
B. Phương pháp thực hiện: Đọc hiểu, đàm thoại thảo luận , quy nạp
C. Các bước tiến hành:
1. Ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt

Họat động 1 Hướng dẫn đọc I. Tìm hiểu chung
hiểu khái quát

1. Tác giả: VTP (1912- 1939)

Nêu ý chính về tác giả?

-Cuộc đời ngắn ngủi, nghèo túng, bệnh tật, vất
vả
- Trong 10 năm cầm bút ông để lại sự nghiệp
sáng tác đồ sộ :
9 tiểu thuyết, 8 phóng sự, 6 vở kịch, 30 truyện
ngắn…

Hạnh phúc của một tang gia

Page 1


Giáo án Ngữ văn 11
- Ông mang nỗi lòng căm phẫn mãnh liệt xh
thối nát đen tối đương thời. Ông viết văn như trút
giận lên đầu xã hội tư sản.
- Ông có nhiều đóng góp lớn cho văn xuôi
VN, là nhà văn hiện thực lớn của văn học hiện
đại.
=> Ông vua phóng sự đất Bắc.
2. T/p số đỏ
Hs tóm tắt tp và cho biết vị trí

* Đăng năm 1936 trên HN báo (in thành sách

đoạn trích, thể loại, bố cục, năm 1938)
giá trị tác phẩm?
* Tóm tắt và giá trị tác phẩm:
“Đây là 1 trong những cuốn sách ghê gớm có thể
làm vinh dự cho mọi nền văn học”.
*Thể loại và bố cục
- Nghệ thuật trào phúng : Xây dựng mâu
thuẫn trào phúng, tình huống trào phúng, dùng
tiếng cười giễu nhại để châm biếm
- Bố cục : 3 phần
- Hs đọc đoạn trích và nhận

* Đọc đoạn trích " Hạnh phúc một tang gia"

xét cách đọc?
-tiếng cười hóm hỉnh mạnh mẽ
và độc đáo
- nhấn mạnh những từ
Hạnh phúc của một tang gia

Page 2


Giáo án Ngữ văn 11
ngữ có t/c trào phúng:tiếng
khóc và hđ của ông phán mọc
sừng , tiếng trò chuyện của
khách đưa tang.
Hoạt động 2 Hướng dẫn đọc
hiểu chi tiết
-Thảo luận chung:
+ mâu thuẫn trào phúng là
gì ?
+ Tình huống trào phúng?

II. Tìm hiểu chi tiết:
1.Mâu thuẫn và tình huống trào phúng
- Mâu thuẫn trào phúng là tạo nên tiếng cười
dựa trên sự đối lập tương phản giữa bên trong và
bên ngoài...
- Trong đoạn trích muâu thuẫn: bản chất của xã

hội tư sản thành thị với hình thức bên ngoài và

+ Sự thể hiện mâu thuẫn và biểu hiện của nó
tình huống trào phúng trong
- Tình huống trào phúng: đám tang cụ cố Tổ,
đoạn trích này?
nhan đề của đoạn trích .
+ Hạnh phúc: niềm vui, sung sướng của con
người khi đạt được mơ ước của mình
+ Tang gia: gđ có người chết : đau thương
buồn tiếc nuối…
Nhan đề hài hước ngược đời: đám tang lại đem
lại niềm vui cho mọi người.
2. Niềm vui và hạnh phúc của mọi người khi
cụ Tổ qua đời:
a/ Niềm vui chung:
Cái chết của cụ cố Tổ làm cho nhiều người sung
Hạnh phúc của một tang gia

Page 3


Giáo án Ngữ văn 11
sướng lắm, ai cũng vui vẻ.
- Người ta tưng bừng đi đưa giấy cáo phó, gọi
- Thảo luận nhóm:

phường kèn, thuê xe đám ma…

+ chỉ ra và pt những biểu + Bề ngoài: Họ cũng đi tìm lang băm đông, lang

hiện và tâm trạng của từng băm tây, lang tì, lang phế…Đặc biệt là đốc tờ
thành viên trong gđ cụ cố tổ , Xuân.
khi cụ cố tổ qua đời

Họ vui mừng vì cái chúc thư đi vào thời kì thực

+ Cách miêu tả có chân hành.
thực ko, có phóng đại ko? b. Niềm vui của từng thành viên trong gia
Tiếng cười trào phúng bật ra đình.
từ đâu
+ Em thích nhất chi tiết nào?
vì sao ?

* Con trai trưởng (cụ cố Hồng)
- Thản nhiên nằm trên gác hút thuốc phiện và
gắt 1872 “Biết rồi khổ lắm nói mãi”
- Mơ màng đến lúc được mặc đồ xô gai.
- Tỏ ra là người có hiếu,
- Thích được khen: nhớn, già thế kia…
-> kẻ háo danh, khoe khoang, tàn nhẫn, tình phụ
tử chỉ là giả dối.
* Cháu đích tôn Văn Minh:
Văn minh chồng.
- Băn khoăn đăm chiêu "hợp thời trang" đi
mời luật sư và lo lắng không biết đối xử như thế
nào với Xuân.

Hạnh phúc của một tang gia

Page 4

Giáo án Ngữ văn 11
-Mừng vì di chúc sẽ được thực hiện.
* Bà văn minh( cháu dâu)
- Sốt ruột vì chưa phát tang.
- Mừng vì được mặc đồ xô gai tân thời….
=> Đám tang ông nội trở thành sân khấu thời
trang.
*Cháu gái nội (Cô Tuyết)
- Buồn đau khổ 1 cách chính đáng khi "bạn
giai" chưa tới:
- Vui vì có cơ hội tốt để thanh minh với thiên
hạ mình chưa đánh mất cả chữ trinh), được mặc
quần áo ngây thơ, khiêu dâm.
=> Biến đám tang thành buổi dạ hội.
* Cháu nội: cậu Tú Tân
- Sướng điên người lên vì có cơ hội khoe tài
chụp ảnh .
=> Bất hiếu vì những sở thích tầm thường, phù
phiếm.
*Ông TYPN
- Hồi hộp chờ đợi giây phút sp chế tạo của
mình ra mắt công chúng
* Ông phán mọc sừng
Hạnh phúc của một tang gia

Page 5

Giáo án Ngữ văn 11
-Vui mừng vì cái sừng hươu vô hình trên đầu.
- Vui vì khoản thừa kế được chia, ông ta nghĩ
ngay đến cuộc doanh thương với Xuân.
KLC => mỗi người có niềm hp riêng nhưng đều
có chung một thái độ:
+ sốt ruột, điên lên, bực mình… háo hức chờ
phát tang như chờ đón lễ hội
+ Hồi hộp chờ chia gia tài kếch xù của người
chết
-> vô nhân đạo, bất hiếu, háo danh, trái với
truyền thống đạo lí .
b. Niềm vui của những thành viên ngoài gia
đình
Tiết 2:
Hoạt động 3:
Chia lớp thành 4 nhóm thảo
luận :
- Niềm vui của những người

* Xuân tóc đỏ
- Sung sướng, tự hào, hãnh diện vì " có công lớn
"
- Uy tín và danh dự càng to. Cơ hội được trọng
vọng, thăng tiến càng lớn.

ngoài gia đình? Nhận xét về Nhờ có hắn mà đám tang cụ cố Tổ to hơn khi hắn
xuất hiện với 6 xe…2 vòng hoa.
xã hội tư sản?
* 2 Cảnh sát: Min đơ- Min Toa

- Vinh dự, vui cực điểm vì: chấm dứt tháng
ngày thất nghiệp nên trông nom rất nhiệt tình.
Hạnh phúc của một tang gia

Page 6


Giáo án Ngữ văn 11
* Sư cụ Tăng Phú:
- Sung sướng, vênh váo vì đánh đổ được hội phật
giáo, cuộc đắc thắng đầu tiên của báo Gõ Mõ.
* Bạn bè cụ cố Hồng
- Khoe khoang huân chương….
- Khoe râu…
-Ngắm vẻ đẹp của Tuyết
* Bạn bè của bà VM, cô Tuyết, bà phó Đoan.
( Đám trai thanh gái lịch của Hà thành)
- Tưng bừng thăm hỏi
- Có cơ hội gặp gỡ hẹn hò, chim chuột nhau,
bình phẩm, chê bai nhau, cười tình với nhau…
=> Đám tang trở thành đám rước, lễ hội…
Mọi vui buồn đều không liên quan đến đám tang,
nhưng họ che đậy bằng bộ mặt buồn rầu giả tạo.
Người đi đưa đám là những người thanh lịch,
giàu sang nhưng chỉ chiếu lệ ( thực chất dâm
đãng, thì thầm trêu cợt, dung tục …)
* Hàng phố:
- Sung sướng chiêm ngưỡng đám ma to, gương
mẫu chưa từng thấy.
=> bằng bút pháp tp hiện thực tác giả vạch trần

bộ mặt giả rối, rởm đời, chó đểu của xh đương
Hạnh phúc của một tang gia

Page 7


Giáo án Ngữ văn 11
thời.
Cả xã hội suy đồi đạo đức.
3. Cảnh đám ma gương mẫu
-Nghi thức: Ta, Tàu, Tây
+ Hàng trăm câu đối, vòng hoa, lợn quay đi
lọng, kiệu bát cống, vài trăm người đi đưa, ảnh
Hoạt động 4: Gợi mở, thảo
luận chung.
- Đám tang diễn ra như thế
nào?
- Nghi thức, quang cảnh,
không khí?
- Nhận xét về điệp ngữ “Đám
cứ đi”?
- Thái độ của tác giả?

chụp như hội chợ, quần áo như buổi dạ hội…
-> Quá đầy đủ, long trọng nhưng hổ đốn, bát
nháo cốt để khoe sang, giàu một cách lố bịch và
hợm hĩnh
( Thật là một đám ma to tát khiến người chết
cũng phải mỉm cười sung sướng, nếu không gật
gù cái đầu)

- Không khí:
+ Sôi nổi hỗn loạn
+ Vui vẻ, đông đúc, nhộn nhịp. Đám đi tới
đâu huyên náo tới đó -> như một lễ hội
* đám cứ đi: lặp lại và ngắt xuống dòng
- Diễn tả tốc độ chậm chạp đến dềnh dàng của
đám tang
- Thể hiện sự quyến luyến đau thương và chủ
yếu để cố ý khoe sang, giàu của gđ cụ cố Hồng
-> tác giả xót xa tố cáo sự vô tâm của mọi người,

Hạnh phúc của một tang gia

Page 8


Giáo án Ngữ văn 11
xã hội .
4. Cảnh hạ huyệt
- Là màn hài kịch nhỏ:
+ Cậu Tú Tân lăng xăng chụp ảnh, bắt bẻ mọi
người tạo dáng để chụp.
Hoạt động 4: gợi ý học sinh

+ Xuân trang nghiêm 1 cách giả vờ

trả lời câu hỏi

+ Cụ cố Hồng: ho, khạc, mếu máo, ngất đi

Cảnh hạ huyệt được tác giả

+ ông Phán mọc sừng khóc to " hứt hứt hứt",

miêu tả như thế nào? chi tiết mãi ko thôi. Ông không đủ sức mang tình thương
nào đáng chú ý nhất?

nhưng vẫn đủ sức rúi vào tay Xuân tờ giấy bạc 5
đồng gấp tư.
+ Chi tiết đó lột trần vỏ bọc giả tạo, chẳng qua
để che giấu 1 hđ thanh toán với Xuân và thiết lập
một quan hệ mới.
III. Tổng kết
- Đoạn trích là 1 tấn đại hài kịch nói lên sự lố
lăng đồi bại của xh ts thượng lưu trước cm.
- Bằng nt trào phúng bậc thầy VTP đã xd thành
công 1 sự " báo hiếu linh đình của gđ đại bất
hiếu " 1 đám ma gương mẫu cho sự giả dối ,
đáng lên án.

Hoạt động 5: Tổng kết.

Hạnh phúc của một tang gia

Ông đã quay những thước phim hiện thực cận
cảnh, toàn cảnh để phơi bày, bóc trần bộ mặt cái
Page 9


Giáo án Ngữ văn 11

xấu xa, tàn bạo vô nhân tính của xã hội đương
Hs đọc ghi nhớ sgk.

thời.
Vi. Luyện tập:
Chỉ ra những chân dung, những hành vi, những
câu nói trào phúng trong đoạn trích “ Hạnh phúc
của một tang gia”.

Hs tiến hành theo nhóm và
từng đại diện trình bày, các
nhóm nhận xét => kl.

Hạnh phúc của một tang gia

Page 10