Giáo án Ngữ văn 12 tuần 21 bài: Nghị luận về một đoạn trích, một tác phẩm văn xuôi

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI
A. MỤC TIÊU:
Giúp học sinh:
-Củng cố và nâng cao tri thức về văn nghị luận văn học.
-Hiểu và biết cách làm bài văn ghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.
B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
C. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ:
* Giáo viên

: Soạn giáo án.

* Học sinh

: Soạn bài.

D. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1. Ổn định lớp - kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ: Anh (chị) hãy nêu những nhận xét của mình về đặc điểm của
tác phẩm văn xuôi (truyện)?
3. Nội dung bài mới:
a. Đặt vấn đề: Trong học kì I chúng ta đã học "Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ".
Chúng ta cũng đã tìm hiểu những đặc trưng riêng của từng thể loại văn học. Mỗi
thể loại có những đặc điểm riêng đòi hỏi người phân tích, bình giảng phải chú ý
nếu không sẽ hoặc lạc đề, hoặc phiến diện,…Trong tiết học này, chúng ta sẽ tìm
hiểu cách viết bài văn nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.
b. Triển khai bài dạy:
Hoạt động thầy và trò

Nội dung kiến thức

-Hoạt động 1: Tìm hiểu Cách viết I. Cách viết bài văn nghị luận về một tác phẩm,
bài văn nghị luận về một tác đoạn trích văn xuôi.
phẩm, đoạn trích văn xuôi.

1. Gợi ý các bước làm đề ở bài tập 1.

Bài tập 1: Phân tích truyện ngắn Tìm hiểu đề, định hướng bài viết.
Tinh thần thể dục của Nguyễn
+Phân tích truyện ngẵn Tinh thần thể dục của
Công Hoan.
Nguyễn Công Hoan tức là phân tích nghệ thuật đặc
sắc làm nổi bất nội dung của truyện.
Giáo viên nêu yêu cầu và gợi

+Cách dựng truyện đặc biệt: sau tờ trát của

ýhướng dẫn. Học sinh thảo luận quan trên là các cách bắt bớ.
về nộ dungvấn đề nghị luận, nêu
+Đặc sắc kết cấu của truyện là sự giống nhau và
được dàn ý đại cương.
khác nhau của các sự việc trong truyện.
+Mâu thuẫn trào phúng cơ bản: tinh thần thể
dục và cuộc sống khốn khổ, đói rách của nhân dân.
Bài tập 2: Qua việc nhận thức đề 2. Cách làm nghị luận một tác phẩm văn học.
và lập ý cho đề trên, anh (chị) rút
+Đọctìm hiểu, khám phá nội dung, nghệ thuật
ra kết luận gì về cách làm nghị
của tác phẩm.
luận một tác phẩm văn học.

+Đánh giá giá trị của tác phẩm.
Học sinh thảo luận và phát biểu.
3. Gợi ý các bước làm đề ở bài tập 3.
Bài tập 3: Nhận xét về nghệ thuật
sử dụng ngôn từ trong Chữ người

Tìm hiểu đề, định hướng bài viết.
+Đề yêu cầu nghị luận về một khía cạnh của tác

tử tù của Nguyễn Tuân (có so sánh phẩm: nghệ thuật sử dụng ngôn từ
với chương Hạnh phúc của một
tang gia- trích Số đỏ của Vũ

+Các ý cần có:
-Giới thiệu truyện ngắn Chữ người tử tù, nội


Trọng Phụng).

dung và đặc sắc nghệ thuật, chủ đề tư tưởng của
truyện.
-Tài năng nghệ thuật trong việc sử dụng ngôn

Giáo viên nêu yêu cầu và gợi ý.
Học sinh thảo luận và trình bày.

ngữ để dựng lại một vẻ đẹp xưa-một con người tài
hoa, khí phách, thiên lương nên ngôn ngữ trang trọng
(dẫn chứng ngôn ngữ Nguyễn Tuân khi khắc hoạ hình
tượng Huấn Cao, đoạn ông Huấn Cao khuyên quản

ngục).

Bài tập 4: Từ việc tìm hiểu đề

-So sánh với ngôn ngữ trào phúng cỉa Vũ

trên, anh (chị) rút ra kết luận gì về trọng Phụng trong Hạnh phúc của một tang gia đề làm
cách làm nghị luận một khía cạnh nổi bật ngôn ngữ Nguyễn Tuân.
của tác phẩm văn học?

4. Cách làm nghị luận một khía cạnh một tác phẩm
văn học.

Học sinh thảo luận và phát biểu.

+Cần đọc kĩ và nhận thức được khía cạnh mà đề

Bài tập 5: Từ hai bài tập trênanh yêu cầu.
(chị) hãy rút ra cách làm bà văn

+Tìm và phân tích những chi tiết phù hợp với

nghị luận về một tác phẩm, một khía cạnh mà đề yêu cầu.
đoạn trích văn xuôi.

5. Cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm,

Học sinh phát biểu. Giáo viên một đoạn trích văn xuôi.
nhận xét, nhấn mạnh những ý cơ
bản.

+Có đề nêu yêu cầu cụ thể, bài làm cần tập
trung đáp ứng các yêu cầu đó.
+Có đề học sinh tự chọn nội dung viêt. Cần
phỉa khảo sát và nhận xét toàn truyện Sau đó chọn ra

-Hoạt động 2: Luyện tập

hai, ba điểm nổi bật nhất, sắp xếp theo thứ thự hợp lí


Bài tập: Đòn châm biếm, đả kích để trình bày. Các phầm khác nói lướt qua. Như thế bài
trong truyện ngắn Vi hành của làm sẽ nổi bật phần trọng tâm, không làn man.
Nguyễn Ái Quốc.

II. Luyện tập.
1. Nhận thức đề.

-Giáo viên gợi ý, hướng dẫn.

-Yêu cầu nghị luận một khía cạnh của tác pẩm: đong

-Học sinh tham khảo các bài tập châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của
trong phần trên và tiến hành tuần Nguyến Ái Quốc.
tự theo các bước.

2. Các ý cần có.
+Sáng tạo tình huống: nhầm lẫn.
+Tác dụng của tình huống: miêu tả chân dung
Khải Định mà không cần y xuất hiện, từ đó là rõ thực

chất những ngày trên đất Pháp của vị vua An Nam
này, đồng thời tố cáo cái gọi là "văn minh", "khai
hoá" của thực dân Pháp.

4. Củng cố: -Nắm phần ghi nhớ.
5. Dặn dò:

-Tự đặt một số đề và phân tích, tìm ý cho bài viết.
-Tập lập dàn ý cho bài viết và viết thành lời văn một số đoạn
trong dàn ý.
-Tiết sau học Đọc văn "Rừng Xà Nu".