NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI pot

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, MỘT
ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI


A.MỤC ĐÍCH YÊU CẦU: Giúp HS :
- Có kĩ năng vận dụng các thao tác phân tích , bình luận, chứng minh, so
sánh để làm văn nghị luận văn học.
- Biết cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm, một trích đoạn văn xuôi .
B. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ: Yêu cầu HS nhắc lại kiến thức đã học về bài này trong
chương trình Ngữ Văn 9
3. Giới thiệu bài mới ( )

Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
HS đọc đề 1. GV tổ chức cho
HS thực hiện các yêu cầu
I. CÁCH VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT TÁC PHẨM, ĐOẠN TRÍCH
(SGK)
Đề 1: Phân tích truyện ngắn
“Tinh thần thể dục” của
Nguyễn Công Hoan.

- GV nêu yêu cầu và gợi ý, hư-
ớng dẫn.
- HS thảo luận về nội dung vấn
đề nghị luận, nêu được dàn ý
đại cương.

VĂN XUÔI
1. Gợi ý các bước làm đề 1
a) Tìm hiểu đề, định hướng bài viết:
+ Phân tích truyện ngắn Tinh thần thể dục
của Nguyễn Công Hoan tức là phân tích
nghệ thuật đặc sắc làm nổi bật nội dung
của truyện.
+ Cách dựng truyện đặc biệt: sau tờ trát
của quan trên là các cảnh bắt bớ.
+ Đặc sắc kết cấu : Truyện gồm những
cảnh khác nhau tưởng như rời rạc(van xin,
đút lót, thuê người đi hay, bị áp giải đi xem
đá bóng) nhưng đều biểu hiện chủ đề: bọn
quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng
để thực hiện một ý đồ bịp bợm đen tối
+ Mâu thuẫn trào phúng cơ bản: tinh thần
thể dục và cuộc sống khốn khổ, đói rách
của nhân dân.
+ Đặc điểm ngôn ngữ của truyện:
- Ngôn ngữ người kể chuyện: ít lời như

Qua việc nhận thức đề và lập
ý cho đề trên, em có nhận xét
gì về cách làm nghị luận một
tác phẩm văn học.

GV tổ chức cho HS nhận xét
về nghệ thuật sử dụng ngôn từ
trong “Chữ người tử tù” của
Nguyễn Tuân (có so sánh với
chương “Hạnh phúc một tang
gia” Trích “Số đỏ” của Vũ
Trọng Phụng).

- GV nêu yêu cầu và gợi ý.
- HS thảo luận và trình bày.
để người đọc tự hiểu ý nghĩa
- ngôn ngữ các nhân vật: đối thoại tự
nhiên sinh động…thể hiện đúng thân phận
và trình độ
+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của
truyện: châm biếm trò lừa bịp của chính
quyền
b) Cách làm nghị luận một tác phẩm văn
học
+ Đọc, tìm hiểu, khám phá nội dung,
nghệ thuật của tác phẩm.
+ Đánh giá được giá trị của tác phẩm.

2. Gợi ý các bước làm đề 2
a)Tìm hiểu đề, định hướng bài viết:
+ Đề yêu cầu nghị luận về một kía cạnh
của tác phẩm: nghệ thuật sử dụng ngôn từ.
+ Các ý cần có:
- Giới thiệu truyện ngắn Chữ ngời tử tù,
nội dung và đặc sắc nghệ thuật, chủ đề tư
tưởng của truyện.






Qua việc nhận thức đề và lập
ý cho đề trên, em có nhận xét
gì về cách làm nghị luận một
khía cạnh của tác phẩm văn
học.

Từ hai bài tập trên, em hãy rút
ra những kết luận về cách làm
bài văn nghị luận về một tác
phẩm, một đoạn trích văn xuôi.

- HS phát biểu. GV nhận xét,
nhấn mạnh những ý cơ bản.

- Tài năng nghệ thuật trong việc sử dụng
ngôn ngữ để dựng lại một vẻ đẹp - một con

người tài hoa, khí phách, thiên lương nên
ngôn ngữ giọng văn trang trọng cổ kính
- So sánh với ngôn ngữ trào phúng của
Vũ Trọng Phụng trong Hạnh phúc của một
tang gia : dùng nhiều từ, cách chơI chữ để
mỉa mai giễu cợt tính giả dối lố lăng đồi
bại của XH “thượng lưu”
- Việc dùng từ, chon giọng văn phảI phù
hợp với chủ đề của truyện và tư tưởng của
t/g
b) Cách làm nghị luận một khía cạnh của
tác phẩm văn học
+ Cần đọc kĩ và nhận thức được kía cạnh
mà đề yêu cầu.
+ Tìm và phân tích những chi tiết phù
hợp với khía cạnh mà đề yâu cầu.
3. Cách làm bài văn nghị luận về một
tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi


Đề: Nghệ thuật châm biếm, đả
kích trong truyện ngắn Vi hành
của Nguyễn ái Quốc.
- GV gợi ý, hướng dẫn.
- HS tham khảo các bài tập
trong phần trên và tiến hành
tuần tự theo các bước.
+ Có đề nêu yêu cầu cụ thể, bài làm cần
tập trung đáp ứng các yêu cầu đó.
+ Có đề để HS tự chọn nội dung viết.

Cần phải khảo sát và nhận xét toàn truyện.
Sau đó chọn ra 2, 3 điểm nổi bật nhất, sắp
xếp theo thứ tự hợp lí để trình bày. Các
phần khác nói lướt qua. Như thế bài làm sẽ
nổi bật trọng tâm, không lan man, vụn vặt.
II. LUYỆN TẬP
1. Nhận thức đề
Yêu cầu nghị luận một khía cạnh của tác
phẩm: NT châm biếm, đả kích trong
truyện ngắn Vi hành của Nguyễn ái Quốc.
2. Các ý cần có:
+ Sáng tạo tình huống: nhầm lẫn.
+ Tác dụng của tình huống: miêu tả chân
dung Khải Định không cần y xuất hiện, từ
đó mà làm rõ thực chất những ngày trên
đất Pháp của vị vua An Nam này đồng thời
tố cáo cái gọi là "văn minh", "khai hóa"
của thực dân Pháp.
III CỦNG CỐ-DẶN DÒ
Phân tích, bình luận phải căn cứ vào đặc
điểm của tác phẩm, bám sát câu chữ, chi
tiết, tránh nói chung chung, suy diễn vô
căn cứ