Giáo án Ngữ văn 12 tuần 21 bài: Nghị luận về một đoạn trích, một tác phẩm văn xuôi

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, ĐOẠN TRÍCH TRONG VĂN XUÔI

A- Mục tiêu: giúp hs.
- Có kĩ năng vận dụng các thao tác phân tích, bình luận, chứng minh, so sánh...để
làm bài nghị luận văn học.
- Biết cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.
B- Dự kiến cách thức tiến hành giảng dạy:
- Phương pháp thuyết giảng.
- Phương pháp đàm thoại, đặt vấn đề, gợi mở.
C- Tiến trình dạy học:
1- Ổn định:
- Kiểm tra số hs.
- Kiểm tra vệ sinh, nề nếp.
2- Kiểm tra bài cũ:
- Tình huống và bối cảnh của câu chuyện “ Vợ nhặt”?
- Nhân vật bà cụ Tứ? nghệ thuật truyện?
3- Tổ chức giờ dạy:
Hoạt động 1:Gv lần lượt nêu các câu hỏi hướng dẫn hs tìm hiểu đề và các ý cần
thiết để làm bài.
Bước 1: Tìm hiểu đề & lập dàn ý cho đề 1.
a) Tìm hiểu đề: Xem gợi ý đã trình bày sgk.


b) Gợi ý lập dàn bài:
- Mở bài: Giới thiệu ngắn gon truyện ngắn “Tinh thần thể dục” của Nguyễn Công
Hoan.
- Thân bài:
+ Đặc sắc của kết cấu truyện: truyện gồm những cảnh khác nhau tưởng như rời
rạc nhưng đều tập trung thể hiện chủ đề: bọn quan lại cầm quyền cưỡng bức dân
chúng để thực hiện một ý đồ đen tối.

+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng của chuyện:
 Việc đi xem bóng đá vốn mang tính chất giải trí thành một tai hoạ đối với
người dân.
 Sự tận tuỵ, siêng năng thực thi lệnh trên của lí trưởng đã gặp phải mọi cách
đối phó của người dân khốn khổ
+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:
 Ngôn ngữ người kể chuyện: rất ít lời, mỗi cảnh có khoảng hai dòng, như
muốn người đọc tự hiểu lấy ý nghĩa.
 Ngôn ngữ các nhân vật.
+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện.
- Kết bài: Qua tác phẩm, cần thấy được mối quan hệ giữa văn học và thời sự, văn
học và sự thức tỉnh xã hội.
Bước 2: Tìm hiểu đề, lập dàn ý đề 2.
a) Tìm hiểu đề:
- Trong “ Chữ người tử tù”, tác giả sử dụng nhiều từ Hán việt cổ, cách nói cổ để
dựng nên những cảnh tượng, những con người thời phong kiến suy tàn. Với giọng


văn cổ kính trang trọng, tác giả nói đến những con người tài hoa, trọng thiên lương
nay chỉ còn “ vang bóng” của “ một thời”.
- Trong “ Hạnh phúc của một tang gia”, tác giả đã dùng nhiều từ, cách chơi chữ để
mỉa mai, giễu cợt tính chất giả tạo, lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu ở thành
thị những năm trước cách mạng tháng Tám.
- Việc dùng từ, chọn giọng văn phải phù hợp với chủ đề của truyện và thể hiện
những tư tưởng tình cảm của tác giả.
b) Gợi ý lập dàn ý:
Có thể viết theo trình tự các câu hỏi khi tìm hiểu đề để lập dàn bài cho riêng mình.
Hoạt động 2: Gv tổ chức cho hs thảo luận để hình thành tri thức cơ bản về cách
viết bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi.
Hoạt động 3: Luyện tập.

Gv gợi ý bài tập:
- Truyện ngắn “ Vi hành” châm biếm, đả kích vua bù nhìn Khải Định và bọn mật
thám trong chuyến KĐ công du sang P dự cuộc đấu xảo Pa-ri.
- Đòn châm biếm, đả kích tập trung vào các mặt sau:
+ Biến KĐ thành một tên hề.
+ Biến KĐ thàn một kẻ có hành động lén lút đáng ngờ.
+ Biến mật thám Pháp thành những người phục vụ tận tụy.
D- Củng cố & dặn dò:
- Tìm hiểu đề, lập dàn ý cho một bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn
xuôi.
- Soạn: “ Rừng xà nu”