Giáo án Ngữ văn 12 tuần 24 bài: Chiếc thuyền ngoài xa Nguyễn Minh Châu

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
Nguyễn Minh Châu
Học sinh:
- Kiểm tra vệ sinh, nề nếp.
2- Kiểm tra bài cũ:
3- Tổ chức giờ dạy:
Phương pháp

Nội dung bài học

Hoạt động 1: Hướng dẫn

I- Tiểu dẫn:

tìm hiểu phần tiểu dẫn.

1- Tác giả:

- Gv cần gợi lại kiến thức

- Nguyễn Minh Châu: (20/10/1930) Quê Quỳnh Lưu,

khái quát về văn học thời

Nghệ An.

đổi mới.
- Cho hs đọc kĩ phần tiểu
dẫn về hai giai đoạn sáng
tác của Nguyễn Minh

- Là nhà văn có tâm huyết với nghề.
- Quá trình sáng tác chia làm hai gia đoạn:
+ Trước những năm 80: ngòi bút sử thi có thiên

Châu.

hướng trữ tình lãng mạn.

- Hs nêu những tác phẩm

+ Sau những năm 80: chuyển sang cảm hứng thế sự

tiêu biểu và giải thích khái

với các vấn đề đạo đức và triết học nhân sinh.

niệm “ thế sự”

- Các tác phẩm tiêu biểu: Sgk.

- Tìm hiểu vài nét về tác

2- Tác phẩm:

phẩm “ Chiếc thuyền ngoài

- “ Chiếc thuyền ngoài xa” ra đời 1983. Lúc đầu

xa”

được in trong tập “ Bến quê” xuất bản 1985, sau


+ Xuất xứ?

được NMC lấy làm tên chung cho tuyển tập truyện

+ Hoàn cảnh sáng tác?

ngắn từ “ Bức tranh” trở đi. 1987.
- Hoàn cảnh sáng tác: tác phẩm ra đời khi đất nước
đã thoát khỏi chiến tranh, bước vào giai đoạn phát
triển kinh tế.Nhu cầu dân chủ hoá xã hội trở thành
mối quan tâm hàng đầu và là nỗi trăn trở suy tư của
giới văn nghệ sĩ.
- Tác phẩm tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ
góc độ thế sự của NMC ở giai đoạn thứ hai.Tâm
điểm khám phá là con người trong cuộc mưu sinh,
trong hành trình nhọc nhằn tìm kiếm hạnh phúc và
hoàn thiện nhân cách.
II- Đọc hiểu:
1- Tình huống truyện:

Hoạt động 2: Hướng dẫn

Tình huống nhận thức: nhân vật tôi qua những sự

tìm hiểu tác phẩm:

kiện chứng kiến đã vỡ lẽ ra nhiều điều.

Bước 1: Tìm hiểu “ Tình

kịch gia đình: phức

huống truyện”:
- Gv cho hs đọc một số
đoạn tiêu biểu.

- Cái đẹp ngoại cảnh

><

- Bi

tạp, nhiều nghịch

lí như
chiếc thuyền, bình minh

- Tình huống truyện là tình buộc phải
huống nhận thức. Hãy tìm
sương sớm, con người,
và phân tích những chi tiết
thể
chính đưa đến sự nhận thức
hài hoà thành một tổng thể đẹp
mới của nhân vật tôi.

ng con người

chấp nhận không

thay đổi.


- Chân lí được ngộ ra từ → “ cảnh đắt”
nhân vật tôi là gì?

→ Chân lí được ngộ ra:
+ Đối lập với thực tế là những lí thuyết sách vở đẹp
đẽ và lòng tốt xa vời.
+ Có độ chênh lớn giữa bức ảnh đẹp và cuộc sống

TIẾT 02
Bước 2:Tìm hiểu các nhân
vật trong truyện.
- Tâm lí, hành động của

nhọc nhằn, đau đớn của những nhân vật chính trong
ảnh. Những trăn trở về nghề của Phùng: nghệ thuật
chưa phản ánh hết đa chiều cuộc sống.
2- Nhân vật truyện:

người đàn ông đánh vợ?

a) Người bố:

Nguyên nhân từ đâu?

- Trước: hiền lành, cục tính.

- Người đàn bà vùng biển - Sau: thô lỗ, cộc cằn, vũ phu thường xuyên rất dã
dưới ngòi bút miêu tả của man
Nguyễn Minh Châu hiện → Sự cơ cực biến đổi con người sâu sắc
lên như thế nào?
b) Người mẹ:
+ Tại sao người đàn bà lại
- Ở người đàn bà này toàn những nét xấu xí, thô
cam chịu nhẫn nhục vô lí
kệch.
như thế?
- Luôn phải chịu đựng những bi kịch gia đình:
+ Tính cách của người đàn
bà qua mối quan hệ với + Bị chồng đánh đập một cách tàn bạo, nhẫn tâm.
chồng, con, cán bộ toà án ?
+ Vì sao người đàn bà
cương quyết không li hôn
với chồng?

+ Luôn có thái độ cam chịu đầy nhẫn nhục
→ Đó là thái độ hi sinh cao cả
→ Nhà văn dùng hình ảnh “ chiếc xe tăng hỏng”
như dụng ý: cuộc chiến chống đói nghèo tăm tối con


gian nan hơn cả cuộc chiến đấu chống giặc ngoại
xâm và chừng nào chưa thoát khỏi cảnh đói nghèo
chừng ấy con người còn phải sống chung với cái ác

cái xấu.
- Ẩn đằng sau lớp vỏ xấu xí đó lấp lánh vẻ đẹp tâm
hồn nơi người đàn bà:
+ đau đớn, nhục nhã, thương tổn trước sự chứng
kiến của con.→ che dấu sự khốn khổ của bản thân,
cảnh bạo lực gia đình, bảo vệ con đừng căm thù bố.
+ Vẻ đẹp của người đàn bà thể hiện rõ hơn khi đối
diện với toà án:
 Đầu tiên là phản ứng quyết liệt
 Tiếp đến là nét mặt tái xám, lo sợ đứng ngồi
không yên & bà bác bỏ tất cả những lí lẽ mà
Đẩu đưa ra.
 Bà hiểu nỗi bế tắc, khốn khổ của chồng và cao
hơn là hiểu được thiên chức của người mẹ &
van xin “ Đừng bắt tôi bỏ nó”.
→ Là người hiểu đời, hiểu người, vì vậy bà cương
- Phản ứng giậndữ, căng

quyết không li hôn với chồng, yêu thương gia đình,

thẳng của cậu bé Phác là

luôn bảo vệ hạnh phúc nhỏ nhoi có phần cam chịu

xuất phát từ lòng yêu mẹ

song tha thiết với những gì nhỏ bé.

hay căm phẫn?

c) Cậu bé Phác:
- Yêu mẹ, bênh vực mẹ nên sinh ra căm thù bố.


- Tính cách Đẩu được thể - Xông vào đánh bố để bảo về mẹ:
hiện như thế nào qua hành
động của anh đối với người
đàn bà nghèo khổ?

+ Nièm tin tuổi thơ bị đổ vỡ.
+ Phản ứng tự nhiên của đứa trẻ yêu mẹ mà thành
căm phẫn mù quáng.

Điều gì vỡ ra trong đầu vị
Bao Công vùng biển?

d) Đẩu - thẩm phán huyện:
- Cán bộ có lương tâm và có kiến thức.
- Tốt bụng, đầy thiện chí nhưng nông nỗi, không thực
sự hiểu biết đời sống thực tế.
→ Hiểu ra sự thật: con người muốn thoát khỏi đau

Bước 3: Tìm hiểu tư tưởng

khổ, tăm tối, man rợ cần có những giải pháp thiết

nhân đạo của NMC.

thực chứ không phải là thiện chí hoặc lí thuyết xa

Chiều sâu tư tưởng nhân vời.
đạo của tác phẩm?

3- Tư tưởng nhân đạo của NMC:

Hình ảnh bãi xe tăng hỏng - Báo động về tình trạng bạo lực, xót thương, lo âu
và việc đánh vợ một cách về tình trạng phụ nữ và trẻ em bị ngược đãi.
hùng hổ của người đàn ông
gợi những suy nghĩ
những liên tưởng gì?

&

- Nguy cơ trẻ em sớm nhiễm thói vũ phu, thô bạo do
bị tổn thương tâm hồn, mất niềm tin.
- Nôi lo âu đầy trách nhiệm của NMC về tình trạng
đói nghèo, tăm tối, bế tắc dẫn đến tình trạng bạo lực.
III- Tổng kết:
- Nghệ thuật:
+ Hình ảnh chi tiết, chân thực giàu ý nghĩa biểu
tượng.


+ Lời văn giản dị, giọng văn nhỏ nhẹ triết lí.
+ Quan sát tinh tế, rung cảm giàu chất thơ.
- Chiếc thuyền ngoài xa thể hiện cái nhìn về đời sống
của NMC đầy lo âu, trĩu nặng tình thương đầy trách
nhiệm về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống
người dân
D- Củng cố & dặn dò:

- Chú ý: tình huống truyện & giá trị nhân đạo của tác phẩm.
- Soạn: “ Thực hành về hàm ý”
------------------------------------------------------------Tiết 72