Giáo án Ngữ văn 12 tuần 2: Viết bài làm văn số 1 Nghị luận xã hội

Ngữ văn 12: Nghị luận xã hội

BÀI VIẾT SỐ 1 : NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
I. Mục tiêu cần đạt:
- Kiến thức: Vận dụng kiến thức và kĩ năng về văn nghị luận đã học để viết
được bài nghị luận xã hội bàn về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
- Kĩ năng: Tiếp tục rèn luyện các kĩ năng tìm hiểu đề và các thao tác lập luận
trong bài nghị luận xã hội như giải thích, phân tích, bác bỏ, so sánh, bình luận
...
- Thái độ: Nâng cao nhận thức về lí tưởng, cách sống của bản thân trong học
tập và rèn luyện.
II. Chuẩn bị của thầy và trò:
- GV: bài soạn, câu hỏi kiểm tra
- HS: ôn tập về các thao tác nghị luận, giấy kiểm tra
III. Tiến trình bài giảng:
1. Kiểm tra bài cũ:
2. Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
HĐI. GV chép đề lên bảng.

Kiến thức cơ bản
I. Đề bài: Trong bài thơ “Một khúc ca xuân”
(12/1977), Tố Hữu có viết:
“ Nếu là con chim chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả

Page 1


Ngữ văn 12: Nghị luận xã hội

Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”
Anh (chị) hãy phát biểu ý kiến của mình về đoạn thơ
trên.
II. Đáp án và thang điểm:
1. Đáp án:
* Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm bài văn nghị luận. Bài viết có bố cục rõ ràng, kết cầu
chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.
* Yêu cầu về kiến thức : HS có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đáp
ứng được những nội dung sau:
- Giải thích được ý nghĩa của đoạn thơ:
+ Nếu là: cách nói giả định.
+ Con chim, chiếc lá: những sinh linh nhỏ bé trong cõi đời. Tuy nhỏ bé nhưng khi đã
hiện diện trên đời thì phải có trách nhiệm với đời. Nghĩa là “con chim phải hót, chiếc lá
phải xanh”. Từ đó suy ra con người cũng vậy một khi đã sống, đã “vay” nhiều của xh thì
phải biết “trả”. “Lẽ nào vay mà không có trả” là như vậy. Biết trả nợ xh đó là trách nhiệm
của con người ở đời “sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”. Con người trong xh đâu
phải chỉ là hưởng thụ mà còn phải biết cống hiến.
- Khẳng định quan niệm sống trong đoạn thơ là hoàn toàn xác đáng
+ Quan niệm sống phải biết cống hiến của nhà thơ thể hiện một lẽ sống cao đẹp, vị tha
của thanh niên trong thời đại Bác Hồ hiện nay.
+ Là một thành viên sống trong cộng đồng xh, mỗi con người đều phải biết sống với
nhau, sống có trách nhiệm với nhau. Vay nhiều của xh, ai cũng vậy đều phải ra sức trả
món nợ ấy cho xh. Để trang trải món nợ đã vay ấy của xã hội, chúng ta phải biết cống
hiến hết sức lực của mình
+ Nếu mọi người đều như vậy, đất nước ta nhất định sẽ tiến lên văn minh, công bằng
và giàu mạnh.
- Bàn luận mở rộng:
+ Phê phán: những ai chỉ biết hưởng thụ, vị kỉ, vụ lợi, chỉ biết “vay” mà không biết “trả”,
sống ở trên đời mà thiếu tinh thần trách nhiệm đối với cuộc đời.
+ Trong tình hình hiện nay, mỗi một con người đều phải xác định đúng việc rèn luyện tu

Page 2


Ngữ văn 12: Nghị luận xã hội
dưỡng của bản thân mình, luôn luôn biết sống vì mọi người, thấy được “sống là cho” đó
là điều hạnh phúc.
+ Là hs, ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường cần phải có ý thức sống vì mọi người,
sống là cống hiến.
2. Thang điểm:
Điểm 9 - 10: Đáp ứng được yêu cầu nêu trên. Bài viết có cảm xúc, sáng tạo.
Diễn đạt lưu loát, bố cục rõ ràng. Có thể mắc một vài sai sót nhỏ.
Điểm 7 – 8 : Nêu đủ ý, bài viết có cảm xúc, bố cục rõ ràng, sai không quá 3 loại
lỗi về chính tả, ngữ pháp và dùng từ.
Điểm 5 - 6: Có thể thiếu 1 ý, bài viết có bố cục rõ ràng, diễn đạt tương đối sai
không quá 5 loại lỗi chính tả, ngữ pháp và dùng từ.
Điểm 4: bài thiếu ý, diễn đạt không lưu loát, sai không quá 7 loại lỗi về chính tả,
ngữ pháp, dùng từ.
Điểm 2-3 : Bài viết sơ sài, sai nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp, dùng từ.
Điểm 1:Bài viết không đề cập tới các ý trong đề hoặc lạc đề.
Điểm 0: Bỏ giấy trắng phần này.
HĐII. Học sinh làm bài trong 45p.
HĐIII. GV thu bài sau 45p
3. Hướng dẫn soạn bài: “Tuyên ngôn độc lập” – Hồ Chí Minh
-

Bố cục của bản tuyên ngôn
Giá trị nội dung và nghệ thuật của bản tuyên ngôn

Page 3