HOẠT ĐỘNG MUA bán và sát NHẬP NGÂN HÀNG THƯƠNG mại tại VIỆT NAM

1 
 

B

GIÁO D C VĨ ĨO T O

NGỂN HĨNG NHĨ N

C VI T NAM

H C VI N NGỂN HĨNG

--------o0o---------

HO T

NG MUA BÁN VĨ SÁP NH P

NGỂN HĨNG TH

NG M I T I VI T NAM

LU N ÁN TI N S KINH T

HĨ N I - 2018


2 
 

B

GIÁO D C VĨ ĨO T O

NGỂN HĨNG NHĨ N

C VI T NAM

H C VI N NGỂN HĨNG

--------o0o---------

HO T

NG MUA BÁN VĨ SÁP NH P

NGỂN HĨNG TH

NG M I T I VI T NAM

CHUYểN NGĨNH: TĨI CHệNH, NGỂN HĨNG
Mĩ S : 62340201

LU N ÁN TI N S KINH T
Ng

ih

ng d n khoa h c: 1. PGS.TS Lê Th Tu n Ngh a
2. PGS.TS Nguy n Th B t

HĨ N I - 2018


3 
 

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, t li u
đ

c s d ng trong lu n án có ngu n g c rõ rƠng. Các gi i pháp vƠ ki n ngh đ a ra

lƠ xu t phát t th c t nghiên c u vƠ kinh nghi m cá nhơn.
Hà N i, ngày tháng n m 2018
Nghiên c u sinh

V

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 

ng Th Minh

c


4 
 

L IC M

N

V i tình c m vƠ lòng bi t n chơn thƠnh nh t, tôi xin đ
-

c g i l i c m n đ n:

ng y, Ban giám đ c, Khoa sau đ i h c H c vi n Ngơn hƠng, Ban lưnh đ o
Phơn vi n B c Ninh đư t o đi u ki n giúp đ tôi trong quá trình h c t p vƠ lƠm
lu n án.

-

QuỦ Th y/cô Khoa sau đ i h c đư cung c p cho tôi ki n th c chuyên môn, k
n ng nghiên c u trong su t khóa h c

-

QuỦ Th y/cô trong h i đ ng ch m lu n án đư đóng góp cho tôi nh ng Ủ ki n
quỦ báu trong quá trình vi t vƠ hoƠn thƠnh lu n án.

-

PGS.TS Lê Th Tu n Ngh a vƠ PGS.TS Nguy n Th B t đư t n tình h

ng

d n, đ ng viên, giúp đ vƠ ch b o tôi trong su t th i gian h c t p, nghiên c u
vƠ hoƠn thi n lu n án.
-

Các cán b lƠm vi c trong các NHTM, các khách hƠng c a các NHTM đư tham
gia kh o sát đ tôi có nh ng thông tin th c t v v n đ nghiên c u.

-

Gia đình, đ ng nghi p, b n bè đư luôn đ ng viên, giúp đ giúp tôi v

t qua

nh ng khó kh n trong quá trình h c t p vƠ hoƠn thƠnh lu n án.
M c dù đư c g ng r t nhi u trong quá trình nghiên c u nh ng lu n án không

tránh kh i nh ng khi m khuy t, tôi kính mong nh n đ

c nh ng Ủ ki n đóng góp

quỦ báu c a quỦ th y/cô, đ ng nghi p đ b n lu n án đ

c hoƠn thi n h n.

Trơn tr ng c m n!
Hà N i, ngày tháng n m 2018
Nghiên c u sinh

V

ng Th Minh

c


5 
 

M CL C
DANH M C CH

VI T T T

DANH M C B NG S
DANH M C S
M

CH

LI U

BI U

Uầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
NG 1: C

S

Lụ LU N V

NH P NGỂN HĨNG TH
1.1.

HO T

HO T

NG MUA BÁN VĨ SÁP

1
21

NG M Iầầầầầầầầầầầầầầầầ.

NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN HÀNG TH

NG M I..

21

1.1.1. Khái ni m ………………………………………….…………………………

21

1.1.2.

25

c đi m ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th ng m i……………..

1.1.3. Các ph

ng th c mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th

1.1.4. Trình t ti n hƠnh mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th

ng m i……………

26

ng m i…………..

30

1.1.5. Tác đ ng c a ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th
1.1.6. Nhơn t

ng m i……...

34

nh h ng đ n ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th ng m i…

40

1.1.7. Ch tiêu đánh giá ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th ng m i

48

1.2. KINH NGHI M MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN HÀNG TH

50

NG M I

T M T S QU C GIA TRÊN TH GI I……………………………….
1.2.1. Kinh nghi m c a M …………………………………………………………..

50

1.2.2. Kinh nghi m c a Trung Qu c……………………………………………….

58

1.2.3. Kinh nghi m c a Thái Lan………………………………………………….

63

1.2.4. BƠi h c kinh nghi m đ i v i Vi t Nam………………………………………..

70

K T LU N CH

77

CH

NG 1…………………………………………………………

NG 2: TH C TR NG HO T

HĨNG TH

NG MUA BÁN SÁP NH P NGỂN

78

NG M I T I VI T NAMầầầầầầầầầầầầầầầ

2.1. B I C NH H

TH NG NGÂN HÀNG TH

NG M I VI T NAM

78

TRONG QUÁ TRỊNH MUA BÁN VÀ SÁP NH P……………………………..
2.1.1. S l

ng ngơn hƠng…………………………………………………………

78

2.1.2. V quy mô v n………………………………………………………………...

80

2.1.3. V quy mô tƠi s n…………………………………………………………...

82

2.1.4. V n ng l c qu n tr ………………………………………………………….

83

2.1.5. V kh n ng sinh l i………………………………………………………….

85


6 
 

2.1.6. V tình hình thanh kho n……………………………………………………..

87

2.1.7. V tình hình n x u…………………………………………………………..

88

2.2.

NG L C TH C HI N HO T

HÀNG TH

NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN

91

NG M I T I VI T NAM…………………………………

2.3. KHUNG PHÁP Lụ
NGÂN HÀNG TH

I V I HO T

NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P

95

NG M I T I VI T NAM…………………………………

2.3.1. Quy đ nh v ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p trong các v n b n lu t……………..

95

2.3.2. Các v n b n pháp lỦ liên quan đ n ho t đ ng đ u t , góp v n mua c ph n ………

97

2.3.3. Các v n b n pháp lỦ liên quan đ n ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng ….

99

2.4. CÁC PH

100

TH

NG TH C MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN HÀNG

NG M I T I VI T NAM…………………………………………………

2.4.1. Các th

ng v mua bán sáp nh p trong l nh v c ngơn hƠng t 2011 đ n nay… 100

2.4.2. Các ph

ng th c mua bán sáp nh p ngơn hƠng th

ng m i t i Vi t Nam... 103

2.4.3.  o l ng hi u qu các th ng v mua bán sáp nh p ngơn hƠng n i b t t i Vi t Nam.. 112
2.5.
TH

ÁNH GIÁ HO T

NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN HÀNG 118

NG M I T I VI T NAM…………………………………………………

2.5.1. Nh ng k t qu đ t đ

c……………………………………………………. 118

2.5.2. Nh ng t n t i……………………………………………………………….. 122
2.5.3. Nguyên nhơn c a nh ng t n t i…………………………………………….. 126
K T LU N CH
CH

NG 2…………………………………………………………. 137

NG 3: GI I PHÁP V HO T

NGỂN HĨNG TH
3.1.

NH H

HÀNG TH

3.1.1.

nh h

NG V

NG MUA BÁN VĨ SÁP NH P

138

NG M I T I VI T NAMầầầầầầầầầầầ
HO T

NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN 138

NG M I T I VI T NAM…………………………………………
ng phát tri n h th ng ngơn hƠng th

ng m i Vi t Nam đ n n m 138

2025
3.1.2. Nh ng c h i vƠ thách th c đ i v i các ngơn hƠng th

ng m i Vi t Nam 144

trong ti n trình h i nh p qu c t
3.1.3.

nh h

ng v ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p ngơn hƠng th

3.2. GI I PHÁP V HO T
TH

ng m i

146

NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P NGÂN HÀNG 146

NG M I T I VI T NAM…………………………………………………

3.2.1. Các ngơn hƠng th

ng m i ti p t c thúc đ y quá trình mua bán vƠ sáp nh p... 148


7 
 

3.2.2. Ngơn hƠng th ng m i đ y m nh vi c t c c u l i, nơng cao n ng l c ho t đ ng… 150
3.2.3. Xơy d ng k ho ch các th
3.2.4. a d ng hóa ph

ng v ch t ch , c th …………………………. 154

ng th c mua bán vƠ sáp nh p……………………………. 156

3.2.5. Ti p t c x lỦ n x u……………………………………………………….. 157

3.2.6. Qu n lỦ t t h u mua bán vƠ sáp nh p………………………………………. 159
3.3. KI N NGH …………………………………………………………………... 159
3.3.1. Ki n ngh v i chính ph ……………………………………………………. 159
3.3.2. Ki n ngh v i Ngơn hƠng NhƠ n
K T LU N CH

c………………………………………… 167

NG 3………………………………………………………....

172

K T LU Nầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ. 173
TĨI LI U THAM KH Oầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
PH L Cầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ
DANH M C CÁC CỌNG TRỊNH C A TÁC GI Cị LIểN QUAN

N

LU N ÁNầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ


8 
 

DANH M C CH

CÁI VI T T T

T vi t t t Tên đ y đ b ng Ti ng Vi t

ASEAN

Tên đ y đ b ng Ti ng Anh

CN

Hi p h i các qu c gia ông Nam Á Association of Southeast Asian
Nations
Chi nhánh
Branch

BHTG

B o hi m ti n g i

Deposit insurance

DN

Doanh nghi p

Enterprises

FED

C c d tr liên bang M

Federal Reserve System

GDP

T ng s n ph m qu c n i

Gross Domestic Product

IMF

Qu ti n t qu c t

International Monetary Fund

KH

Khách hƠng

Customers

NH

Ngơn hƠng

Banks

NHNN

Ngơn hƠng nhƠ n

NHTM

Ngơn hƠng th

c

The State bank of Vietnam

ng m i

Commercial banks

NHTM NN Ngơn hƠng th

ng m i nhƠ n

c

NHTM CP

Ngơn hƠng th

ng m i c ph n

NHTW

Ngơn hƠng trung

ROA

T su t sinh l i trên t ng tƠi s n

ROE

T su t sinh l i trên v n ch s h u Return On Equity

VAMC

Công ty qu n lỦ tƠi s n

VND

Vi t Nam đ ng

ng

UBGSTCQG

y ban giám sát tƠi chính qu c gia

USD

ôla M

State owned commercial banks
Joint stock commercial banks
Central Bank
Return On Assets
Vietnam Asset Management
Company
Vietnamese dong
National financial supervision
commission

United State dollar

TD

Tín d ng

Credit

TCTD

T ch c tín d ng

Credit institutions

WB

Ngơn hƠng th gi i

World Bank

WTO

T ch c th

World Trade Bank

ng m i th gi i


\ 

 

9 

DANH M C B NG
B ng 1.1

Các ch th tham gia quá trình mua bán vƠ sáp nh p……………

23

B ng 1.2

Phơn bi t ho t đ ng mua bán sáp nh p doanh nghi p vƠ mua bán

25

sáp nh p ngơn hƠng th
B ng 1.3

Nh ng th

ng m i…………………………………

ng v sáp nh p ngơn hƠng đi n hình

M giai đo n

56

2008-2016……………………………………………………….
B ng 1.4 M t s th

ng v mua bán sáp nh p ngơn hƠng đi n hình

Thái

68

Lan ………………………………………………………………
B ng 2.1

S l

ng các ngơn hƠng th

ng m i t i Vi t Nam t 2008-2016

78

B ng 2.2

S h u c a t p đoƠn, t ng công ty t i m t s NHTM n m 2014..

94

B ng 2.3

Nh ng th

c…………

101

B ng 2.4

Các ho t đ ng mua bán c ph n c a các NHTM Vi t Nam …………

102

B ng 2.5

M t s th

ng v mua bán sáp nh p NHTM t nguy n ………..

106

B ng 2.6

Kh i l

ng giao d ch n i b t c a c phi u Sacombank…………

110

B ng 2.7

K t qu kinh doanh c a Eximbank vƠ Sacombank………………

111

B ng 2.8

Thông tin mư hóa các NH th c hi n M&A………………………

113

B ng 2.9

T ng h p thay đ i k t qu đo l

115

ng v sáp nh p c a các NHTM trong n

ng hi u qu c a các NHTM

th c hi n M&A………………………………………………….


10 
 

DANH M C HỊNH V
S đ 1

Khung mô hình nghiên c u………………………………….

17

Hình 1.1

Thu nhơp ròng c a các NHTM M ………………………….

50

Hình 1.2

T l ROA, ROE c a các NHTM M ………………………

51

Hình 1.3

S l

57

Hình 1.4

H th ng NHTM

Hình 1.5

ROA c a các NHTM Thái Lan………………………………

69

Hình 2.1

Quy mô v n t có c a các NHTM t i Vi t Nam giai đo n 2011-2016

81

Hình 2.2

H s an toƠn v n t i thi u c a các NHTM t i Vi t Nam giai

82

ng NHTM t i M …………………………………….
Trung Qu c…………………………….

58

đo n 2011-2016……………………………………………….
Hình 2.3

Quy mô t ng tƠi s n c a các NHTM Vi t Nam giai đo n 2010-

83

2016……………………………………………………………
Hình 2.4

T l ROA, ROE c a các NHTM t i Vi t Nam giai đo n 2010-2016.

86

Hình 2.5

T l n x u trên t ng d n c a các NHTM Vi t Nam giai

89

đo n 2011- 2016………………………………………………..
Hình 2.6

Di n bi n giá c phi u c a Eximbank vƠ Sacombank t i th i

110

đi m cu i 2011………………………………………………
Hình 2.7
Hình 2.8

ánh giá ch t l

ng s n ph m d ch v c a NH sau M&A…..

121

H n m c chi tr b o hi m ti n g i c a m t s qu c gia trên

133

th gi i……………………………………………………….
Hình 2.9

Nh n đ nh v s phát tri n ho t đ ng M&A NHTM t i Vi t

147

Nam………………………………………………………….
Hình 2.10 Nh n đ nh xu h

ng ho t đ ng M&A NHTM t i Vi t Nam…

148


1 
 

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tƠi
Ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p (Mergers and Acquisitions ậ M&A) đ

c

b t đ u vƠo cu i th k 19, đ u th k 20, lƠ thu t ng đ ch s k t h p gi a hai
hay nhi u doanh nghi p v i nhau thông qua hình th c sáp nh p, h p nh t hay mua
l i.  M&A mang l i l i ích to l n cho t t c các bên tham gia. Nó giúp các doanh
nghi p gi m chi phí đ u t , t p trung các ngu n l c vƠ t n d ng m i th m nh c a
các bên tham gia đ t đ

c l i th c nh tranh trên th tr

Trên th gi i, ho t đ ng mua bán, sáp nh p đ

ng.
c coi lƠ m t trong nh ng gi i

pháp t ch c l i các doanh nghi p, đ ng th i c ng t o ra xu th t p trung l i đ
th ng nh t, t p h p các ngu n l c v tƠi chính, công ngh , nhơn l c, th

ng hi u

nh m nơng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh. Trong l nh v c tƠi chính ngơn hƠng,
ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p NHTM lƠ xu h
NHTM, t ng c

ng ph bi n nh m c i t h th ng

ng tính c nh tranh vƠ khai thác các l i th kinh t . L ch s ho t

đ ng M&A NHTM trên th gi i cho th y ho t đ ng nƠy, ngoƠi vi c đem l i l i ích
giúp các NHTM nơng cao n ng l c tƠi chính còn mang đ n nh ng k t qu kh quan
khác nh gia t ng l i nhu n, tinh gi m b máy ho t đ ng, ti t ki m chi phí xơm
nh p th tr

ng hay gi i c u các NHTM bên b v c phá s n.

T i Vi t Nam, ho t đ ng M&A xu t hi n t n m 1997 vƠ th tr

ng cho ho t

đ ng nƠy phát tri n k t n m 2006, khi mƠ Lu t doanh nghi p 2005 có hi u l c vƠ
đi vƠo đ i s ng. Trong quá trình tái c c u h th ng NH, ho t đ ng M&A đóng vai
trò h t s c quan tr ng. V n đ tái c u trúc n n kinh t nói chung vƠ h th ng NH
nói riêng đư tr thƠnh đi m nóng Vi t Nam trong th i gian qua. Ngh quy t s 05NQ/TW H i ngh l n th t Ban Ch p hƠnh Trung
n i dung chính v m t s ch tr
t ng tr

ng, nơng cao ch t l

ng

ng khóa XII v i nh ng

ng, chính sách l n nh m ti p t c đ i m i mô hình
ng t ng tr

ng, n ng su t lao đ ng, s c c nh tranh

c a n n kinh t trong đó đ a ra các m c tiêu v c c u l i th tr

ng tƠi chính, tr ng

tơm lƠ các TCTD v i m c tiêu c th lƠ ti p t c lƠnh m nh hoá tình hình tƠi chính,
nơng cao n ng l c qu n tr c a các TCTD theo quy đ nh c a pháp lu t vƠ phù h p
v i thông l qu c t .

i v i h th ng NHTM Vi t Nam, đ ng tr

khi mƠ tình hình kinh t v mô đ t n

c thách th c l n

c g p nhi u khó kh n, nh ng y u kém c a h


2 
 

th ng NH tích t trong m t th i gian dƠi đư l rõ, c nh tranh gi a các NHTM ngƠy
cƠng kh t khe h n, khi n ho t đ ng mua bán, sáp nh p NHTM tr thƠnh m t xu th
t t y u. Ho t đ ng M&A NHTM t i Vi t Nam đư b
vƠ giá tr , tuy nhiên quy mô, ph
n

c đ u phát tri n c v s l

ng

ng th c th c hi n v n còn khiêm t n so v i các

c trong khu v c vƠ trên th gi i, trong quá trình tri n khai ho t đ ng M&A

NHTM c ng xu t hi n nhi u b t c p, khó kh n.
Xu t phát t b i c nh tái c u trúc h th ng ngơn hƠng di n ra ngƠy cƠng sơu
r ng, t tính t t y u c a khuynh h

ng mua bán sáp nh p toƠn c u nh m t o s c

m nh cho các NHTM trên th gi i, vi c ti p t c nghiên c u nh ng v n đ lỦ lu n
vƠ th c ti n giúp đ y m nh ho t đ ng M&A NHTM
cùng c n thi t. Nh n th c đ

Vi t Nam lƠ m t đi u vô

c tính b c thi t c a v n đ tôi đư l a ch n nghiên c u

đ tƠi “Ho t đ ng mua bán và sáp nh p ngân hàng th

ng m i t i Vi t Nam” lƠm

đ tƠi nghiên c u c a mình.
2. T ng quan tình hình nghiên c u
2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
Ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p đư xu t hi n t r t lơu trên th gi i, cho đ n
nay đư có khá nhi u các công trình nghiên c u lỦ thuy t vƠ th c nghi m liên quan
đ n ho t đ ng mua bán sáp nh p nói chung vƠ ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p NH
nói riêng.
Stevens, K.L trong nghiên c u “Financial characteristics of merged firms”,
(1973) Journal of financial and quantitative analysis [94] nghiên c u các nhân t
nh h

ng đ n vi c ra quy t đ nh th c hi n mua bán sáp nh p. Trong nghiên c u

nƠy tác gi th c hi n phơn tích đ nh l

ng trên c s các y u t : M c đ t ng tr

ng,

quy mô v n, chính sách c t c, tình hình thanh kho n, l i nhu n, đòn b y tƠi chính,
quy mô th tr

ng ch ng khoán lƠ nh ng nhơn t có tác đ ng đ n chi n l

c M&A

c a doanh nghi p. Thông qua vi c nghiên c u các y u t đ c l p nƠy tác gi đ a ra
k t lu n r ng trong các nhơn t đó thì y u t quy mô v n vƠ l i nhu n chính lƠ 2
nhơn t c n b n tác đ ng t i vi c th c hi n M&A c a doanh nghi p.
Timothy J.Galpin vƠ Mark Herndon trong nghiên c u “The complete guide
to mergers and acquisitions: process tools to support M&A integration at every level”
(1999) [95] đ a ra nh ng n i dung h

ng d n hoàn ch nh v h p nh t và sáp nh p,


3 
 

lƠ cu n c m nang đ l p k ho ch vƠ qu n lỦ tích h p sau khi sáp nh p, bao g m đ y
đ các h

ng d n, công c hoƠn ch nh v sáp nh p vƠ mua l i, lƠ h

ng đi cho các

doanh nghi p mu n t i đa hoá giá tr c a giao d ch, cung c p thông tin cho phép các
công ty nhanh chóng vƠ th n tr ng n m b t đ

tính vƠ đ thúc đ y t ch c đ

c các k t h p chi phí vƠ doanh thu d

c k t h p v phía tr

gi đi xem xét các công c h tr quá trình M&A

c. Trong cu n sách nƠy, các tác
m i c p đ , nghiên c u s ph c

t p trong các v sáp nh p thƠnh công c ng nh cách đ i di n v i nhi u v n đ c n
gi i quy t, đ c bi t lƠ v n đ s p x p đi u hƠnh cùng v i nh ng chi n l

cc at

ch c m i, s phù h p v t ch c, s phù h p v v n hóa t ch c, th i đi m ra quy t
đ nh. Tác gi cho r ng v c b n m t th

ng v M&A đ

giá tr c đông t ng lên nhanh h n so v i tr
nhiên trong nhi u tr

c khi th

c xem lƠ thƠnh công khi
ng v đ

c ti n hƠnh, tuy

ng h p các công ty sáp nh p đ u không đ t m c tiêu chi n l

c

đư đ ra, nhơn t ph bi n nh t gơy ra nh ng th t b i lƠ các v n đ v nhơn s vƠ các
v n đ liên quan đ n v n hóa t ch c c a công ty. Trách nhi m qu n lỦ toƠn b chính
sách vƠ đ nh h

ng c a doanh nghi p vƠ các th

ng v M&A thu c v trách nhi m

c a ban giám đ c, các c p qu n lỦ c n cơn nh c th u đáo t i các v n đ c a công ty.
Tác gi thi t l p s đ các v n đ vƠ quy trình M&A trong đó g m các n i dung: hình
thƠnh (xác đ nh chi n l

c kinh doanh, xác đ nh chi n l

chí mua l i, b t đ u th c hi n chi n l

c t ng tr

ng, xác đ nh tiêu

c); đ nh v (xác đ nh các công ty vƠ th tr

ng

m c tiêu, ch n m c tiêu, công b th ng , xơy d ng k ho ch M&A, th đ xu t v

v n đ b o m t); đi u tra (th c hi n phơn tích th m tra tƠi chính, nhơn s , v n hóa,
pháp lỦ, môi tr

ng, v n tri th c, xơy d ng các k ho ch M&A s b , quy t đ nh vi c

đƠm phán); đƠm phán (thi t l p các đi u kho n th

ng v v pháp lỦ, c u trúc vƠ tƠi

chính, nhơn s ch ch t); th c hi n M&A (hoƠn thi n vƠ th c thi các k ho ch); thúc
đ y (g n k t các m c tiêu c a t ch c v i chi n l
c a t ch c trong t

c kinh doanh đ duy trì thƠnh công

ng lai, t i đa hóa giá tr lơu dƠi c a t ch c h u M&A). Tác gi

đ c bi t nh n m nh vai trò c a truy n thông trong ho t đ ng mua bán sáp nh p.
đ m b o s thƠnh công c a m t th

ng v M&A, đi u quan tr ng lƠ có đ

c s đ ng

thu n c a các bên trong giao d ch mua bán, ngoƠi ra còn các m i quan h v i c đông
vƠ đ i ng nhơn s . Các ph

ng th c truy n thông t i các ch th nƠy c n mô t s

h p lỦ vƠ c n thi t c a giao d ch M&A, vai trò m i c a đ i ng nhơn s hay nh ng

4 
 

l i ích mƠ khách hƠng, c đông, doanh nghi p mong đ i. Ph
đ

ng th c truy n thông

c s d ng có th thông qua các website, th đi n t , các bƠi di n thuy t, n b n

báo chí, cu c h p tr c ti p…N i dung truy n thông các ph
thì đ tin c y đ
M&A th

ng ti n cƠng nh t quán

c t o ra cƠng cao. Tác gi c ng khuy n cáo trong m i th

ng v

ng s xu t hi n nh ng tin đ n th t thi t, vi c đ a ra nh ng thông tin chính

xác vƠ hi u qu lƠ cách t t nh t đ ki m soát vƠ h n ch nh ng r i ro t nh ng tin
đ n th t thi t đó.
Gary A.Dymski trong nghiên c u “The Global bank merger wave:
Implication for developing country” (2002) [76], t p chí The Developing
Economies, s 40, trang 435ậ466, tháng 12/2002 xem xét l i nguyên nhân và tác
đ ng c a làn sóng sáp nh p NH toàn c u, đ c bi t là đ i v i các n n kinh t đang

phát tri n. Trong khi nh ng nghiên c u tr

c đó gi đ nh r ng vi c th c hi n M&A

xuyên qu c gia mang l i hi u qu theo đ nh h
K lƠ tr

ng c th vƠ tr

ng h p c a Hoa

ng h p tiêu bi u thì trong nghiên c u nƠy tác gi l p lu n r ng nh ng kinh

nghi m c a Hoa K lƠ cá bi t, không ph i mô hình chung cho t t c các qu c gia
khác, vƠ sáp nh p NH lƠ không hi u qu theo đ nh h

ng; thay vƠo đó, lƠn sóng sáp

nh p nƠy đư n y sinh do nh ng y u t thu c v c u trúc v mô vƠ vì s thay đ i theo
th i gian trong đ ng c chi n l

c c a các NH. BƠi vi t nƠy cho r ng các NH l n

tham gia vƠo các v sáp nh p xuyên biên gi i vì h mu n đ t đ
r ng vi c cung c p các d ch v tƠi chính

các qu c gia khác.

c m c tiêu m

i v i các n n kinh

t đang phát tri n, vi c mua l i xuyên biên gi i c a các NHTM đ a ph
NHTM n

ng v i các

c ngoƠi mang l i nh ng tác đ ng h n h p; vƠ nó không đ n thu n ch lƠ

nh ng tác đ ng tích c c.
Ingo Walter trong nghiên c u “Mergers and acquisitions in banking and
finance: what works, what fails, and why” (2004) [77] Oxford University Press, Inc,
pp 70-108 nghiên c u m t cách rõ ràng và tr c quan c ng nh toàn di n v sáp
nh p và mua l i trong ngành d ch v tài chính. Cu n sách nƠy xem xét các v n đ
qu n lỦ quan tr ng, t p trung vƠo các giao d ch M&A nh m t công c quan tr ng
trong chi n l

c kinh doanh v i m c tiêu đ gia t ng giá tr c đông. Tác gi đ c p

đ n 4 l nh v c c a ngƠnh d ch v tƠi chính bao g m các NHTM, NH đ u t , công
ty b o hi m vƠ qu n lỦ tƠi s n; đánh giá quy mô ho t đ ng M&A trong m i quan h


5 
 

v i th tr

ng tƠi chính. Tác gi nghiên c u m t s giao d ch t i B c M , chơu Âu

vƠ m t s n
th

c chơu Á. Tác gi ch ra m t s nguyên nhơn chính d n t i vi c m t

ng v M&A thƠnh công hay th t b i, các v n đ v phơn b ngu n l c c ng

nh lỦ do các t ch c l a ch n chi n l
th tr

c M&A nh gia t ng kh n ng thơm nh p

ng m i, m r ng danh m c s n ph m, nơng cao ti m l c tƠi chính, đ i m i

công ngh , gia t ng n ng l c c nh tranh.
Michael E.S.Frankel trong nghiên c u “Mergers and acquisitions basics: the
key steps of acquisitions, divestitures, and investments” (2005) [87] t p trung vào
vi c phân tích n i dung ho t đ ng mua bán sáp nh p c n b n. Trong công trình
nghiên c u nƠy tác gi t p trung nghiên c u các b

c quan tr ng trong quá trình

mua bán sáp nh p doanh nghi p vƠ đ u t . Trong vòng đ i c a mình, các công ty
th c hi n nhi u lo i giao d ch khác nhau v i các đ i tác khác nhau vƠ các giao d ch
mua bán sáp nh p lƠ nh ng s ki n quan tr ng lƠm thay đ i c n b n công ty. Michael
E.S.Frankel cung c p cái nhìn t ng quát v nh ng b
d ch chi n l

c quan tr ng trong m t giao

c. Trong m t giao d ch M&A s đ ng thu n gi a bên mua vƠ bên bán

có Ủ ngh a r t quan tr ng, bên mua c n hi u đ
c ng c n hi u đ

c nhu c u c a bên bán vƠ bên bán

c các m c tiêu c a bên mua, s k t h p gi a hai bên t o ra giá tr

gia t ng đ hai bên cùng chia s đ khai thông nh ng giá tr gia t ng mƠ m i bên
không t mình khai thác đ

c. Tác gi lƠm rõ vai trò, đ ng c vƠ cách th c các ch

th tham gia giao d ch bao g m bên bán, bên mua, lu t s , ki m toán viên, các nhƠ
t v n, khách hƠng, đ i tác, đ i th c nh tranh, c quan qu n lỦ nhƠ n

c…Bên

c nh vai trò c a bên bán vƠ bên mua thì các nhƠ t v n, công ty ki m toán c ng có
vai trò h t s c quan tr ng. Các nhƠ t v n th
giao d ch chi n l

ng xem xét bao quát chung quá trình

c, h tr các bên trong vi c th m đ nh chi ti t vƠ lên k ho ch

mua bán sáp nh p, nhìn nh n khách quan vƠ đ c l p đ t v n cách gi i quy t các
v n đ phát sinh, qu n lỦ ti n trình c a th
b o đ m cho hai bên tham gia th

ng v . Các ki m toán viên đem l i s

ng v , đ a ra l i khuyên cho vi c c c u l i công

ty v m t tƠi chính. Tác gi cho r ng quy t đ nh mua hay bán m t công ty lƠ m t
trong nh ng quy t đ nh b

c ngo t, tác đ ng l n t i ho t đ ng c a công ty, phơn

tích th u đáo nguyên nhơn vƠ th i đi m mua bán có th giúp các bên tham gia có
đ

c giao d ch t t nh t, t i đa hóa giá tr thu đ

c cho các c đông. V lỦ thuy t


6 
 

các cu c mua l i nh m giúp nơng cao giá tr cho các c đông tuy nhiên c n có s
phơn tích các l a ch n m t cách c n th n trên c s cơn nh c nh ng khó kh n vƠ
r i ro.

ng c mua bán sáp nh p có th lƠ khách hƠng, th ph n, nhu c u m r ng

đ a bƠn, công ngh , s n ph m, th

ng hi u hay ngu n nhơn l c. Michael

E.S.Frankel phơn tích rõ t ng giai đo n c th c a m t th

ng v M&A bao g m

đánh giá, th ng nh t, đƠm phán, c p v n, t ch c, k t thúc th

ng v mua bán vƠ

h u sáp nh p. M t giao d ch luôn đòi h i s ch p thu n v m t pháp lỦ, các c quan
qu n lỦ, vi c tuyên b công khai v th

ng v , th i đi m công b . Tác gi đ a ra

k t lu n r ng trên th c t không có gi i pháp nƠo lƠ hoƠn h o đ b o đ m cho s
thƠnh công c a m t giao d ch M&A, nh ng qu n lỦ quá trình nƠy m t cách hi u
qu , b trí nh ng ng

i khôn khéo thông minh, t o ra nh ng đ ng l c đúng đ n v i

nh ng b ph n th c hi n s đ m b o ch n l a phù h p vƠ th c hi n t t nh ng
th

ng v đó.
Max Coulthard, Paul de Lange vƠ Jarrod Mc Donald trong nghiên c u

“Planning for a successful banking merger or acquisitions: lessons from an Australian
study”, (2005) [86] Global Business and Technology magazine, 02, p.34-45 xem xét
các y u t t o nên s thành công c a m t th
mua bán sáp nh p lƠ m t chi n l

th gi i.

c t ng tr

ng v M&A. Nghiên c u kh ng đ nh
ng v

t tr i cho các công ty trên toƠn

ơy lƠ m t ph n do áp l c t các bên liên quan ch ch t th n tr ng trong

vi c theo đu i c a h v giá tr c đông t ng lên. Do đó, k p th i đ xác đ nh b
l p k ho ch quan tr ng s giúp các CEO vƠ ban công ty đ đ t đ

c

c M&A thƠnh

công. Jarrod Mc Donald vƠ c ng s t p trung vƠo vi c xem xét ba yêú t quan tr ng
c n thi t đ đ t đ

c m t th

ng v M&A thƠnh công: s p x p chi n l

ty; s tích c c; vƠ kinh nghi m t các th

ng v M&A tr

c đó. Nghiên c u s d ng

các cu c ph ng v n đ xác đ nh m i liên h gi a ho ch đ nh chi n l
chi n l

c c a công
c công ty vƠ

c M&A; ki m tra quá trình th m đ nh trong sƠng l c m t sáp nh p, mua l i;

vƠ đánh giá các kinh nghi m t các th

ng v thƠnh công tr

c đó. Nghiên c u c ng

kh ng đ nh r ng có m t s liên k t rõ rƠng gi a công ty vƠ chi n l

c.

John Mylonakis trong bƠi vi t “The Impact of Banks’ Mergers &
Acquisitions on their Staff” (2006) [80] t p trung phân tích tác đ ng c a ho t đ ng
M&A đ i v i ngu n nhân l c NH. Theo tác gi , h u h t các nhơn viên NH coi M&A


7 
 

nh m t m i đe d a cho công vi c c a h b i l các c đông th
h n ch v s l

ng đ t ra yêu c u

ng nhơn viên. Ph m vi c a bƠi vi t nƠy lƠ xem xét tác đ ng đ i v i

v n đ vi c lƠm vƠ v hi u qu c a ngu n nhơn l c. Tác gi nghiên c u tr
c th t i Hy L p, các th

ng h p

ng v mua bán sáp nh p NH đư khi n cho 3627 nhơn viên

NH b m t vi c lƠm trong giai đo n 1998-2003. Tuy nhiên các NH Hy L p đ t hi u
qu t t h n trong v n đ s d ng ngu n nhơn l c c a h thông qua ho t đ ng M&A.
Jefferson Wells trong nghiên c u “Mergers & Acquisitions: Turning your
vision into reality”, (2009) [79] Business Journal, 03, pp 57-82 đi sâu vào vi c
nghiên c u các nguyên nhân c a nh ng th
nghiên c u các th
th

ng v mua bán sáp nh p th t b i. Khi

ng v đi n hình tác gi th y r ng trên th c t có kho ng 2/3 các

ng v mua bán sáp nh p không đ t đ

xu t phát t vi c các bên tham gia các th

c k t qu nh mong đ i nguyên nhơn
ng v thi u kinh nghi m trong vi c ti n

hƠnh giao d ch, b t đ ng trong vi c đ a ra quan đi m v các v n đ n i b mƠ đ c
bi t lƠ nh ng v n đ liên quan đ n đ i ng nhơn s . Tác gi kh ng đ nh, y u t quan
tr ng đ có đ

c m t th

ng v mua bán sáp nh p thƠnh công đó chính lƠ s đ ng

thu n c a các bên có liên quan vƠ vi c ho ch đ nh chi n l

c m t cách c th rõ

rƠng vƠ c n tr ng.
Scott Moeller vƠ Chris Brady trong nghiên c u “Intelligent M&A:
navigating the mergers and acquisitions minefield” (2011) [93] lý gi i s c n thi t
c a vi c nghiên c u k l

ng, phân tích m t cách thông minh tr

c khi quy t đ nh

M&A. Nhóm tác gi kh ng đ nh s thông minh c n hi n di n trong t t c các khơu
c a quá trình M&A: t xơy d ng chi n l
tiêu, phơn tích, th m đ nh, đ nh giá, th

c, l a ch n nhƠ t v n, xác đ nh m c

ng l

ng…cho đ n chi n l

c phòng th

vƠ hòa nh p h u mua bán, sáp nh p. H u h t các v sáp nh p vƠ mua l i không mang
l i nh ng k t qu mong đ i, nh ng chúng v n c n thi t cho s phát tri n c a các
công ty t m c th gi i. Intelligent M&A xem xét toƠn b quá trình sáp nh p ho c
mua l i t đ u đ n cu i, s d ng các k thu t vƠ m t lo t các nghiên c u tình hu ng,
trích d n vƠ giai tho i, các chuyên gia cho th y lƠm th nƠo đ xơy d ng thƠnh công
m i giai đo n c a h p đ ng. Scott Moeller vƠ Chris Brady c ng đ c p đ n nh ng
bƠi h c trên th gi i giúp cho nh ng doanh nghi p đang theo đu i chi n l

c M&A,

các đ n v t v n, ki m toán, lu t, đ nh giá có thêm ngu n tham kh o đ theo đu i


8 
 

chi n l

c M&A m t cách thông minh nh t. Các tác gi đ a ra quan đi m c n xác

đ nh thƠnh công theo nh ng m c tiêu chính đ

c các công ty th c hi n M&A đ ra

vƠ so sánh k t qu th c hi n các m c tiêu đó. Trên th c t , các lo i hình M&A đ

c

xác đ nh v i các m c tiêu khác nhau t i th i đi m kh i t o giao d ch bao g m sáp
nh p ngang, sáp nh p d c vƠ sáp nh p k t h p. Nhóm tác gi cho r ng ho t đ ng
M&A th

ng x y ra theo t ng đ t sau m t giai đo n di n ra

t lƠ m t giai đo n

im ng, m i đ t đ u có nh ng nguyên nhơn vƠ tác đ ng ngo i vi kèm theo nh ng
ph

ng th c ngƠy cƠng m i m h n d a vƠo nh ng k n ng vƠ ph

tri n t các đ t M&A di n ra tr

c đó. Ho t đ ng M&A dù nhìn nh n t b t c góc

đ nƠo c ng lƠ c h i t t đ các t ch c đ y m nh t ng tr
h

ng pháp phát

ng vƠ ti t ki m chi phí,

ng t i l i th c nh tranh quan tr ng vƠ b n v ng so v i các đ i th khác. Scott

Moeller & Chris Brady c ng tìm ra nh ng giai đo n nƠo trong c quy trình c n có
s tham gia c a tình báo doanh nghi p nh m đ t đ

c nh ng k t qu nh mong đ i.

NgoƠi ra, các tác gi còn đi m l i hi n tr ng M&A trên th gi i c ng nh d báo
nh ng xu th trong t
luôn v ng vƠng tr

ng lai đ ng th i ch ra cách đ các giám đ c vƠ nhƠ qu n lỦ
c m i bi n c khi doanh nghi p c a mình ti n hƠnh quá trình

mua bán vƠ sáp nh p.
Joseph Benson and Jack Fole trong nghiên c u “Banks, brands, mergers and
acquisitions” (2012) [81] đã nghiên c u nh ng tác đ ng đ n th
nh p các NH. Thông th
hi u đ

ng trong các th

ng v mua bán sáp nh p NH, th

c xem xét sau các v n đ v tƠi chính, ho t đ ng tr

lỦ, nhơn s vƠ công ngh . Th

ng hi u khi sáp
ng

c khi sáp nh p, pháp

ng hi u không ph i lƠ t t c m i th v m t NH nó

ch lƠ v nh ng gì lƠm cho NH khác bi t. Th

ng hi u t o ra s khác bi t vƠ u tiên

trong trái tim vƠ tơm trí c a khách hƠng. Các bên tham gia nên quy t đ nh m t chi n
l

c th

ng hi u ti m n ng trong quá trình th m đ nh c a m t th

ng v sáp nh p

ho c mua l i, thuy t ph c khách hƠng, c khách hƠng hi n t i vƠ khách hƠng ti m
n ng trong m i th
hƠng khi th

ng v r ng NH v n ti p t c lƠ đ a ch đáng tin c y đ i v i khách

ng v sáp nh p ho c mua l i lƠ hoƠn t t.

Qua kh o sát các công trình nghiên c u trên th gi i thì th y r ng cho t i th i
đi m hi n nay, đư có khá nhi u công trình nghiên c u bƠn v ho t đ ng M&A NH.
Nh ng nghiên c u n

c ngoƠi đư b sung c s lỦ thuy t v ho t đ ng M&A NH,


9 
 

tuy nhiên ch a có nghiên c u nƠo v ho t đ ng M&A NH t i Vi t Nam.

ơy lƠ

nh ng ki n th c vô cùng quỦ báu đ lu n án k th a v m t lỦ lu n vƠ th c ti n đ
ti p t c nghiên c u đ i v i ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p NHTM t i Vi t Nam.
2.2.

Tình hình nghiên c u t i Vi t Nam
Trong nh ng n m g n đơy, t i Vi t Nam, do nh ng bi n đ ng l n trong

ngƠnh tƠi chính NH v i nh ng v n đ m i phát sinh nên nh ng v n đ liên quan đ n
ho t đ ng mua bán sáp nh p nói chung vƠ ho t đ ng mua bán sáp nh p NH nói riêng
ngƠy cƠng nh n đ

c nhi u s quan tơm c a gi i nghiên c u. Các nghiên c u ch

y u t p trung vƠo m t s khía c nh c a ho t đ ng nƠy nh :
Tr n Ái Ph

ng trong nghiên c u “Gi i pháp thúc đ y ho t đ ng mua bán

vƠ sáp nh p NH theo đ nh h

ng hình thƠnh t p đoƠn tƠi chính ngơn hƠng t i Vi t

Nam” (2008) [51] đã xem xét nh ng v n đ c b n v mua bán sáp nh p NH và xem
xét đ ng c xu h

ng hình thành t p đoàn tài chính.

it

ng nghiên c u lƠ ho t

đ ng sáp nh p vƠ mua l i c a các NHTM vƠ các công ty có liên quan ch t ch đ n
ho t đ ng NH nh b t đ ng s n, ch ng khoán, đ u t …Tác gi kh ng đ nh ho t
đ ng M&A lƠ m t trong nh ng công c quan tr ng giúp các NH kh i t ng l i nhu n,
xơy d ng vƠ phát tri n th

ng hi u, phát huy nh ng l i th kinh t nh quy mô.

Trong nghiên c u nƠy tác gi s d ng ph

ng pháp th ng kê, t ng h p th m dò

kh o sát th c t th c hi n phơn tích vƠ cho th y r ng nh ho t đ ng sáp nh p mua
l i mƠ h th ng NHTM đ

c lƠnh m nh hóa, các NHTM Vi t Nam có đi u ki n

ti p thu công ngh hi n đ i, khi các NH nh sáp nh p v i nhau s t o ra s c m nh
t t h n, ho t đ ng kinh doanh s t p trung h n t o đi u ki n tích l y đ hình thƠnh
các t p đoƠn tƠi chính NH. Tuy nhiên ho t đ ng nƠy t i Vi t Nam v n còn m t s
nh ng t n t i v khung pháp lỦ, thông tin, công tác t v n, môi gi i c ng nh m c
đ am hi u v M&A còn nhi u h n ch , tác gi đ a ra gi i pháp theo h
NHTM trong n

ng các

c t sáp nh p v i nhau đ hình thƠnh các t p đoƠn tƠi chính NH

đ s c c nh tranh v i các NH trong khu v c vƠ trên th gi i.
Ph m

c Nguy n trong nghiên c u “Thơu tóm vƠ sáp nh p - Gi i pháp

nơng cao n ng l c c nh tranh c a các NHTM c ph n Vi t Nam th i k h i nh p”
(2008) [38] xem ho t đ ng mua bán sáp nh p nh đ ng l c nâng cao n ng l c c nh
tranh c a các NHTM. Trong nghiên c u nƠy, tác gi lƠm rõ các khái ni m v thơu


10 
 

tóm vƠ sáp nh p, l i ích vƠ h n ch c a th

ng v thơu tóm vƠ sáp nh p NH c ng

nh th c tr ng n ng l c c nh tranh c a các NHTM c ph n t i Vi t Nam t n m
2008 tr v tr

c, phơn tích các xu h

nh m rút ra xu h

ng thơu tóm vƠ sáp nh p NH trên th gi i

ng cho các NHTM

mua bán sáp nh p NH

Vi t Nam. Tác gi kh ng đ nh ho t đ ng

Vi t Nam lƠ t t y u khách quan, phù h p v i xu h

phát tri n qu c t . Các NHTM trong n
ph n nói riêng c n t ng c

c nói chung vƠ kh i NH th

ng m i c

ng liên k t v i nhau đ t o nên nh ng t p đoƠn tƠi chính,

NH bán l đ l n đ c nh tranh v i NH n

c ngoƠi. Tác gi đ a ra m t s các gi i

pháp thơu tóm sáp nh p NH nh m t ng c
th

ng

ng n ng l c c nh tranh c a các NH

ng m i c ph n Vi t Nam nh th m dò tìm ki m, đánh giá kh o sát th n tr ng

các m c tiêu ti m n ng, l a ch n ph

h p v n hóa vƠ th

ng th c thanh toán, xơy d ng k ho ch hòa

ng hi u, đánh giá tác đ ng c a s c ng l c. H n ch c a nghiên

c u lƠ tác gi ch xem xét nh ng v n đ chung v ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p
trong kh i các NH th

ng m i c ph n

Vi t Nam t n m 2008 tr v tr

ra nh ng t t y u khách quan c n ti n hƠnh ho t đ ng M&A NH

c, đ a

Vi t Nam mƠ

ch a có nh ng đánh giá c th c ng nh rút ra nh ng bƠi h c kinh nghi m cho giai
đo n ti p theo.
Nguy n Th Minh Huy n trong Lu n án Ti n s kinh t “TƠi chính trong
sáp nh p các doanh nghi p Vi t Nam” (2009) [27] đã phân tích v lý lu n và th c
ti n v n đ v tài chính trong sáp nh p các doanh nghi p nói chung. Tác gi đư h
th ng hóa nh ng v n đ lỦ lu n v tƠi chính trong sáp nh p doanh nghi p nh đ nh
giá doanh nghi p khi sáp nh p, ph

ng th c thanh toán, ph

ng pháp k toán ho t

đ ng sáp nh p. Nghiên c u kinh nghi m v gi i quy t các v n đ tƠi chính nh đ nh
giá, thanh toán vƠ k toán sáp nh p vƠ rút ra bƠi h c kinh nghi m cho các doanh
nghi p Vi t Nam khi th c hi n sáp nh p. Phơn tích th c tr ng v tƠi chính trong sáp
nh p doanh nghi p

Vi t Nam t đó đánh giá nh ng k t qu đ t đ

c, nh ng h n

ch vƠ nguyên nhơn c a các h n ch , đ xu t các gi i pháp liên quan đ n đ nh giá
doanh nghi p, đ n công tác k toán trong ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p doanh
nghi p. Trong nghiên c u nƠy tác gi ch y u t p trung xem xét các v n đ v tƠi
chính trong sáp nh p các doanh nghi p Vi t Nam nói chung mƠ không đ c p đ n
khía c nh ho t đ ng mua bán sáp nh p trong l nh v c NH.


11 
 

Nguy n Th Minh Ph
trong ngƠnh NH: xu h

ng trong nghiên c u “Ho t đ ng mua l i vƠ sáp nh p

ng trên th gi i vƠ bƠi h c cho Vi t Nam” (2010) [28] đư

phân tích và ch ra r ng mua bán sáp nh p là xu h
l

c t o ra nhi u tên tu i trong môi tr

ng ph bi n và là m t chi n

ng kinh doanh qu c t . Trong xu h

ng

toƠn c u hóa, vi c sáp nh p gi a các doanh nghi p nói chung vƠ các NH nói riêng
ngƠy cƠng tr nên ph bi n. T i Vi t Nam trong th i k m c a vƠ h i nh p hi n
nay ngƠnh NH đang tr i qua giai đo n phát tri n k ch tính do đó m t s c u hình l i
lƠ c n thi t đ lƠm t ng hi u su t c nh tranh góp ph n t ng tr

ng kinh t . Mua bán

vƠ sáp nh p tr thƠnh công c h u hi u trong vi c tái c c u ngƠnh NH trên th gi i
vƠ c ng đang đ

c áp d ng vƠo Vi t Nam. S d ng chi n l

c M&A đ gia t ng

giá tr NH lƠ đi u mƠ b t c c đông hay nhƠ đ u t nƠo c ng mong mu n, tuy nhiên
đi cùng v i nh ng thƠnh công t M&A c ng có không ít nh ng bƠi h c th t b i n u
chi n l

c nƠy không đ
L

c th c hi n m t cách bƠi b n vƠ k l

ng.

ng Th Thanh Th y trong nghiên c u “H p nh t vƠ mua l i ngơn hƠng

nh m nơng cao n ng l c c nh tranh c a các ngơn hƠng th

ng m i Vi t Nam” (2010)

[12] đư phơn tích, nghiên c u v ho t đ ng M&A NH trên th gi i vƠ khu v c đánh
giá th c ti n ho t đ ng nƠy t i Vi t Nam đ ch ng minh r ng ho t đ ng M&A là
c n thi t nh m nâng cao n ng l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam vƠ đ a ra
m t s gi i pháp đ i v i ho t đ ng nƠy. Trong nghiên c u nƠy tác gi ch y u t p
trung phơn tích n ng l c c nh tranh c a các NHTM Vi t Nam, đi m l i ho t đ ng
mua bán sáp nh p NH t i Vi t Nam t n m 2009 tr v tr
đoán xu h

c. Nghiên c u c ng d

ng c a ho t đ ng h p nh t, sáp nh p vƠ mua l i NH t i Vi t Nam, đ a

ra nh ng gi i pháp v vi c l a ch n vƠ đánh giá NH m c tiêu, ph
giá vƠ tuyên truy n thông tin c n thi t v các th

ng pháp đ nh

ng v . Tác gi kh ng đ nh m c dù

ho t đ ng M&A các NHTM

Vi t Nam di n ra không quá r m r nh ng các giao

d ch M&A t 2009 tr v tr

c c ng đư đ t đ

c nh ng thƠnh t u nh t đ nh, góp

ph n lƠm lƠnh m nh hoá h th ng các NHTMCP, góp ph n th c hi n ch tr

ng

c ng c , s p x p l i ngƠnh NH c a chính ph , các NH th c hi n vi c sáp nh p gi m
b tđ

c chi phí đ u t vƠ xơy d ng chi nhánh, t n d ng đ

hƠng c a NH b sáp nh p nên d dƠng gia nh p vƠo th tr
đ ng M&A

n

c m ng l

i khách

ng m i. Tuy nhiên ho t

c ta di n ra có nh ng đ c tr ng riêng nên còn có r t nhi u nh ng

12 
 

t nt ic nđ

c gi i quy t nh v n đ v khung pháp lỦ cho ho t đ ng M&A nói

chung vƠ M&A các NHTM nói riêng ch a đ y đ , vi c ki m soát thông tin, tính
minh b ch trong kinh doanh còn nhi u b t c p. H n ch c a nghiên c u lƠ tác gi
ch a có s phơn tích đánh giá các th

ng v c th đư đ

nh ng thƠnh công vƠ nh ng h n ch c a nh ng th

c ti n hƠnh nh m rút ra

ng v đư th c hi n. Tác gi ch

y u đánh giá m t cách khái quát ho t đ ng M&A NH mƠ ch a phơn tích rõ ho t
đ ng M&A đó đư tác đ ng nh th nƠo đ i v i vi c nơng cao n ng l c c nh tranh
c a các NHTM Vi t Nam.
Phan Diên V trong Lu n án Ti n s kinh t “Sáp nh p, h p nh t vƠ mua bán
ngơn hƠng th

ng m i c ph n

Vi t Nam” (2013) [44] đã nghiên c u nh ng tác

đ ng c a sáp nh p, h p nh t và mua bán NHTM c ph n đem l i l i ích nh hi u
qu kinh t do quy mô, do ph m vi kinh doanh, l i ích có đ

c t hi u ng k toán

vƠ hi u ng qu n lỦ; nh ng tác đ ng đem l i l i ích cho n n kinh t vƠ xư h i. Tác
gi c ng đư nghiên c u, phơn tích, đánh giá ho t đ ng nƠy c a vƠi n

c phát tri n,

m t s NH trong khu v c nh m rút ra bƠi h c kinh nghi m có th v n d ng cho các
NH TMCP Vi t Nam. Trong lu n án c a mình, tác gi Phan Diên V nghiên c u,
phân tích ho t đ ng sáp nh p, h p nh t và mua bán NH trong n

c giai đo n tr

c

tái c c u NH (t 1990-2003) và trong quá trình tái c c u NH t n m 2004 đ n
2012, đ c p c s lỦ lu n đ nh giá doanh nghi p, xác l p vai trò quan tr ng trong
vi c xác đ nh v ph

ng pháp lu n, l a ch n ph

ng pháp đ nh giá vƠ cách th c

xác đ nh giá tr tƠi s n, nh t lƠ tƠi s n vô hình trong ho t đ ng sáp nh p, h p nh t
vƠ mua bán NH, đ t đó có ph

ng pháp áp d ng đ nh giá chính xác tr giá tƠi s n

trong ho t đ ng NH Vi t Nam phù h p v i đi u ki n phát tri n th tr

ng c a n n

kinh t Vi t Nam. Nghiên c u ch ra r ng ho t đ ng mua bán sáp nh p NH th i gian
qua đư h tr các NH quy mô nh , n ng l c tƠi chính y u có c h i thoát kh i s
phá s n vƠ t ng b

c phát tri n nh ng vi c x lỦ các kho n n t n đ ng còn nhi u

khó kh n, đ t bi t vi c x lỦ n x u m t r t nhi u th i gian, công s c do thi u s
ph i h p đ ng b , ch t ch c a ngƠnh NH, thu , tƠi chính, b xơy d ng, tòa án, thi
hƠnh án; h n ch v c ch giám sát k t qu đ nh giá tƠi s n NH, ti n đ , ch t l

ng

công tác đ nh giá NH. Tác gi c ng đư đ xu t m t s gi i pháp đ y nhanh quá trình
sáp nh p, h p nh t vƠ mua bán các NH th

ng m i c ph n Vi t Nam. H n ch c a


13 
 

nghiên c u lƠ ch a có nhi u c s d li u đ th c hi n phơn tích đánh giá ho t đ ng
M&A NH, tác gi ch y u s d ng ph

ng pháp th ng kê s li u, t ng h p, phơn

tích d li u, đúc rút kinh nghi m M&A trên th gi i, so sánh đ i chi u các quy đ nh
pháp lu t vƠ th c t ho t đ ng c a các NH đ đ xu t các nhóm gi i pháp, ít có s
phơn tích các th

ng v M&A c a các NH TMCP Vi t Nam đ rút kinh nghi m.

Nguy n Th Di u Chi trong Lu n án Ti n s kinh t “Phát tri n ho t đ ng
mua bán vƠ sáp nh p trong l nh v c tƠi chính ngơn hƠng Vi t Nam”(2013) [26] Lu n
án c ng t p trung làm rõ nh ng nhân t

nh h

ng t i ho t đ ng M&A trong l nh

v c tài chính NH bao g m: các nhơn t ngoƠi doanh nghi p (môi tr
pháp lu t; môi tr

ng kinh t ; môi tr

ng v n hóa xư h i; môi tr

ng th ch ,

ng k thu t, công

ngh tƠi chính), các nhơn t thu c doanh nghi p (n ng l c tƠi chính; kh n ng c nh
tranh; n ng l c qu n tr r i ro c a doanh nghi p). Qua vi c nghiên c u, đánh giá s
li u th c p v th c tr ng s l

ng, giá tr và ch t l

ng c a các th

ng v M&A

trong l nh v c tài chính NH Vi t Nam giai đo n 2007 đ n 2013, lu n án th y đ

c

có s tác đ ng tích c c c a ho t đ ng M&A t i k t qu kinh doanh c a doanh nghi p
tƠi chính sau M&A.

ng th i, v i vi c đánh giá mô hình Probit qua các s li u tƠi

chính c a 22 t ch c tƠi chính NH Vi t Nam v i bi n ph thu c lƠ xác su t doanh
nghi p s th c hi n M&A, vƠ 7 bi n đ c l p lƠ v n ch s h u, doanh thu, tƠi s n,
l i nhu n, l i nhu n/v n ch s h u, n x u, vƠ t ng d n , lu n án c ng cho th y
có m i quan h thu n chi u gi a v n ch s h u, doanh thu, tƠi s n, l i nhu n/v n
ch s h u, n x u v i xác su t, kh n ng doanh nghi p tƠi chính NH s th c hi n
M&A trong t

ng lai vƠ m i quan h ng

c chi u gi a xác su t DN s th c hi n

M&A v i tình hình l i nhu n vƠ d n hi n t i c a doanh nghi p. T đó, lu n án
ch ng minh đ

c vi c phát tri n ho t đ ng M&A trong l nh v c tƠi chính NH Vi t

Nam lƠ c n thi t.
Ph m Minh S n trong Lu n án Ti n s lu t h c “Pháp lu t v mua l i vƠ sáp
nh p ngơn hƠng th

ng m i

Vi t Nam hi n nay” (2016) [40] th c hi n nghiên

c u, phân tích, đánh giá th c tr ng pháp lu t v mua l i, sáp nh p DN nói chung
và trong l nh v c NHTM nói riêng. Tác gi phơn tích th c ti n th c hi n pháp lu t
v mua l i, sáp nh p NHTM

Vi t Nam góp ph n t o lu n c khoa h c cho vi c

hoƠn thi n pháp lu t trong l nh v c nƠy.

ng th i tác gi lu n án ch rõ pháp lu t


14 
 

v mua l i, sáp nh p NHTM Vi t Nam hi n nay còn có nh ng t n t i, h n ch đ a
ra ph

ng h

NHTM

ng vƠ các gi i pháp c th hoƠn thi n pháp lu t v mua l i, sáp nh p

Vi t Nam.

Nguy n Quang Minh trong Lu n án Ti n s kinh t “Hi u qu ho t đ ng kinh
doanh c a NHTM Vi t Nam sau M&A” (2016) [32] s d ng mô hình đ nh l

ng

đ đánh giá hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a NHTM Vi t Nam sau M&A, th i
gian nghiên c u đ n n m 2014. Trong mô hình đ nh l
ph

ng tác gi có s d ng

ng pháp DEA, ch s Malmquist đ xác đ nh m c thay đ i hi u su t t ng h p

hai th i đi m khác nhau t vƠ t+1 c a hai NHTM có th c hi n M&A lƠ SHB vƠ
HDBank, lu n án đư ch ng minh NHTM Vi t Nam trong vƠ ngay sau th i gian
M&A th

ng ch u s s t gi m l n v hi u qu ho t đ ng kinh doanh, bi u hi n rõ

rƠng nh t qua ch tiêu thu nh p trên m i c phi u. NH sau M&A m t th i gian
th

ng đ t đ

c xu h

ng hi u qu ho t đ ng kinh doanh tích c c. Các nhơn t

nh

h

ng t i hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a NHTM sau M&A g m nhơn t v n

vƠ các qu /t ng tƠi s n, d n cho vay/t ng tƠi s n, t l NIM, th i gian sau M&A,
t c đ t ng tr

ng kinh t n m tr

c, t c đ t ng tr

ng tín d ng m c đ

nh h

ng

có s khác bi t. Lu n án đ xu t m t s nhóm gi i pháp nh m nơng cao hi u qu
ho t đ ng kinh doanh c a NHTM sau M&A, trong đó t p trung vƠo công tác l a
ch n đ i tác M&A, c c u l i nhơn s ngay sau M&A, s d ng đòn b y tƠi chính.
N i dung nghiên c u c a lu n án ch t p trung vƠo vi c đánh giá hi u qu c a M&A
NHTM khi s d ng mô hình VDEA 2.0 tác gi ch nghiên c u v i 2 NHTM lƠ SHB,
HDBank mƠ ch a xem xét t i tr

ng h p c a các NHTM khác.

Các nghiên c u v ho t đ ng M&A NHTM t i Vi t Nam đư có nh ng đóng
góp quan tr ng v c s lỦ lu n vƠ th c ti n đ i v i ho t đ ng M&A trong l nh v c
ngơn hƠng vƠ s phát tri n c a ho t đ ng nƠy trong t

ng lai.

Nh ng nghiên c u v ho t đ ng mua bán sáp nh p nói chung vƠ mua bán sáp
nh p NH nói riêng c a các tác gi trên th gi i c ng nh

Vi t Nam lƠ ngu n t li u

quan tr ng đ nghiên c u sinh h c h i, tham kh o trong quá trình hoƠn thi n lu n án.
Nh ng tƠi li u nƠy lƠ nh ng c s vô cùng quan tr ng đ nghiên c u sinh nghiên c u
k h n các v n đ lỦ lu n, đi sơu vƠ phơn tích th c ti n đ t đó đ a ra nh ng gi i
pháp, khuy n ngh đ i v i ho t đ ng mua bán vƠ sáp nh p NHTM Vi t Nam.


15 
 

3. Kho ng tr ng nghiên c u
T ng quan nghiên c u cho th y, các nghiên c u ngoƠi n
c u v Vi t Nam. Nh ng nghiên c u trong n

c không có nghiên

c đa ph n đi sơu vƠo m t s khía

c nh c a ho t đ ng mua bán sáp nh p. M t s công trình nghiên c u tr
đi n hình v các th

ng h p

ng v mua bán sáp nh p NHTM. Th i gian nghiên c u đ n

n m 2014.
Kho ng tr ng nghiên c u đ nghiên c u sinh ti p t c lƠm rõ lƠ:
V m t lỦ lu n:
-

Nghiên c u toƠn di n v ho t đ ng M&A ngơn hƠng (
trình t ti n hƠnh, tác đ ng, nhơn t

-

nh h

c đi m, ph

ng th c,

ng, ch tiêu đánh giá)

LƠm rõ s khác bi t gi a mua bán sáp nh p DN vƠ mua bán sáp nh p NHTM
V m t th c ti n

-

c p đ n t t c các th ng v ngơn hƠng Vi t Nam trong giai đo n nghiên c u.

-

Th c tr ng ho t đ ng M&A NHTM Vi t Nam đ n n m 2016 vƠ đ a ra gi i
pháp đ n n m 2025

3.

M c tiêu nghiên c u vƠ cơu h i nghiên c u
M c tiêu nghiên c u
- H th ng l i c s lu n v ho t đ ng mua bán sáp nh p, đ a ra nh ng nh ng

quan đi m cá nhơn v ho t đ ng mua bán sáp nh p NHTM.
-

ánh giá th c tr ng ho t đ ng M&A NHTM t i Vi t Nam trong giai đo n

2011-2016 v i nh ng bi n đ ng c a n n kinh t , đ ng th i đ a ra nh ng đánh giá
c a NCS v ho t đ ng M&A NHTM t i Vi t Nam trong giai đo n nƠy.
-

xu t nh ng gi i pháp v ho t đ ng M&A NHTM cho đ n 2025
Câu h i nghiên c u:
đ t đ c nh ng m c tiêu nghiên c u đư đ ra, lu n án tr l i các cơu h i sau:

- Vì sao các NHTM ph i th c hi n M&A, đ c bi t trong nh ng giai đo n có
nh ng bi n đ ng c a n n kinh t ? (
- M&A NHTM đ

ng c , vai trò M&A NHTM)

c th c hi n nh th nƠo? (ph

ng th c th c hi n M&A

NHTM).
- Nh ng bƠi h c rút ra t nghiên c u kinh nghi m nghiên c u M&A NHTM c a
m ts n

cđ

c l a ch n?