Vận dụng kế toán quản trị tại trường cao đẳng nghề thanh niên dân tộc tây nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

BÙI THỊ LÝ

VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN
DÂN TỘC TÂY NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Đà Nẵng - Năm 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

BÙI THỊ LÝ

VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN
DÂN TỘC TÂY NGUYÊN
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 60.34.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. HOÀNG TÙNG

Đà Nẵng - Năm 2016

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng
đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Bùi Thị Lý


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu......................................................2
4. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................2
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài............................................2
6. Kết cấu của luận văn...........................................................................3
7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu............................................................ 3
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỂ VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
VÀO CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ.................................................8
1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ................................................8
1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của kế toán quản trị................8
1.1.2. Khái niệm, vị trí và bản chất của kế toán quản trị........................9
1.1.3. Đặc điểm thông tin của Kế toán quản trị....................................16
1.1.4. Vai trò của kế toán quản trị.........................................................17
1 .2. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ Ở
VIỆT NAM..................................................................................................... 21
1.2.1. Đặc điểm hoạt động của các trƣờng Cao đẳng nghề..................21
1.2.2. Công tác quản lý tài chính của các trƣờng Cao đẳng nghề........23

1.2.3. Sự cần thiết của vận dụng kế toán quản trị trƣờng cao đẳng nghề
25
1.3. NỘI DUNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG
NGHỀ..............................................................................................................26
1.3.1. Một số điểm khác biệt giữa Doanh nghiệp và trƣờng Cao đẳng
nghề.................................................................................................................26


1.3.2. Lập dự toán trong Trƣờng Cao đẳng Nghề................................ 28
1.3.3. Kiểm tra, đánh giá thực hiện dự toán trong Trƣờng Cao đẳng
Nghề................................................................................................................31
1.3.4. Ra quyết định quản lý trong Trƣờng Cao đẳng Nghề................34
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1...............................................................................37
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY
NGUYÊN....................................................................................................... 38
2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH
NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN..................................................................38
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trƣờng Cao Đẳng Nghề
Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên.................................................................... 38
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý.................................................. 39
2.2. TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN...................................................50
2.2.1. Mô hình kế toán áp dụng tại Trƣờng..........................................50
2.2.2. Chế độ kế toán áp dụng ở trƣờng...............................................56
2.3. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ĐỐI VỚI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN
58
2.3.1. Công tác lập dự toán...................................................................58
2.3.2. Kiểm tra, kiểm soát đánh giá tình hình thực hiện dự toán..........64

2.3.3. Cung cấp thông tin thích hợp cho việc ra quyết định.................69
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VÀ CÁC NGUYÊN NHÂN HẠN CHẾ VẬN
DỤNG KTQT TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN
TỘC TÂY NGUYÊN......................................................................................72
2.4.1. Đánh giá chung...........................................................................72


2.4.2. Các nguyên nhân hạn chế vận dụng KTQT tại trƣờng...............73
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2...............................................................................74
CHƢƠNG 3. VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI TRƢỜNG CAO
ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN.......................75
3.1. QUAN ĐIỂM CỦA VIỆC VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN
75
3.2. TỔ CHỨC VẬN DỤNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN
76
3.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán phục vụ cho kế toán quản trị...............76
3.2.2. Tổ chức hạch toán ban đầu......................................................... 77
3.2.3. Tổ chức vận dụng tài khoản kế toán, sổ kế toán.........................78
3.3. HOÀN THIỆN MỘT SỐ NỘI DUNG CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THANH NIÊN DÂN TỘC TÂY NGUYÊN
79
3.3.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán................................................. 79
3.3.2. Hoàn thiện công tác kiểm tra kiểm soát, đánh giá, phân tích chi
phí....................................................................................................................79
3.3.3. Hoàn thiện công tác cung cấp thông tin thích hợp cho việc ra
quyết định........................................................................................................80
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3...............................................................................87
KẾT LUẬN....................................................................................................88

TÀI LIỆU THAM KHẢO
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao)
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCTC

Báo cáo tài chính

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

BGH

Ban giám hiệu

CĐN

Cao Đằng Nghề

CSVC

Cơ sở vật chất

DN

Doanh nghiệp

HCSN

Hành chính sự nghiệp

HSSV

Học sinh sinh viên

KTQT

Kế toán quản trị

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NSNN

Ngân sách nhà nƣớc

NXB

Nhà xuất bản

PCƢĐ

Phụ cấp ƣu đãi

TCN

Trung cấp nghề

TC- KT

Tài chính - Kế toán

TSCĐ

Tài sản cố định

TNDT

Thanh niên dân tộc

UBND

Ủy ban Nhân dân

XB

Xuất bản


DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
Bảng

Tên bảng

Trang

1.1

Phân biệt kế toán tài chính và kế toán quản trị

14

2.1

Quy trình lập dự toán của Trƣờng CĐN TNDT Tây
Nguyên

59

2.2

Dự toán kết quả thu chi tài chính của Lớp CĐN Lâm
sinh 14

70

3.1

Phân loại chi phí đối với lớp CĐN Lâm sinh 14

82

3.2

Tổng hợp kết quả đào tạo theo nghề Nông lâm – Thú y
năm 2014

85

3.3

Báo cáo đánh giá hiệu quả theo nghề đào tạo của khoa
Nông lâm- Thú y năm 2014

86


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Số hiệu
Sơ đồ

Tên sơ đồ

Trang

1.1

Hệ thống kế toán trong Doanh Nghiệp

11

1.2

Các cấp độ quản trị và loại quyết định phải thực hiện

18

1.3

Quan hệ giữa thông tin KTQT với chức năng quản trị

19

2.1

Sơ đồ cơ cấu tổ chức trƣờng CĐN TNDT Tây Nguyên

40

2.2

Bộ máy kế toán tại Trƣờng CĐN TNDT Tây Nguyên

51

3.1

Tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình kết hợp

76

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa ngày
càng phát triển, cùng với quá trình hội nhập của nền kinh tế, các hoạt động sự
nghiệp ngày càng phong phú và đa dạng, góp phần quan trọng vào sự phát
triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, để các hoạt động sự nghiệp thực sự vận hành
theo cơ chế thị trƣờng thì phải có phƣơng hƣớng và giải pháp phát triển phù
hợp. Một trong những biện pháp đƣợc quan tâm đó là phải xây dựng một hệ
thống kế toán hoàn chỉnh bao gồm cả kế toán tài chính và kế toán quản trị.
Trong đó, đề cao vai trò của kế toán quản trị mới có thể phát huy đầy đủ chức
năng thông tin và chức năng kiểm tra của bộ phận kế toán trong mỗi đơn vị.
Con ngƣời đƣợc vũ trang bằng những tri thức hiện đại sẽ là động lực
cơ bản của sự phát triển kinh tế - xã hội. Do vậy giáo dục, đào tạo luôn giữ vai
trò cốt tử đối với mỗi quốc gia. Nằm trong hệ thống giáo dục của Việt Nam,
Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên đã không ngừng
đổi mới, vƣơn lên phát triển, hiện nay là một trong 15 trƣờng trọng điểm của
cả nƣớc tham gia Dự án Giáo dục Kỹ thuật và Dạy nghề, đƣợc đầu tƣ nâng
cấp toàn diện, trong đó có 5 nghề trọng điểm đƣợc đầu tƣ tập trung để đạt
chuẩn quốc gia. Để có thể hoàn thành nhiệm vụ to lớn mà Đảng và Nhà Nƣớc
giao phó, trong quá trình hoạt động, Nhà trƣờng phải luôn chủ động đáp ứng
các yêu cầu về quản lý kinh tế - tài chính, tăng cƣờng quản lý kiểm soát các
khoản chi tiêu từ quỹ Ngân sách nhà nƣớc cấp hay các nguồn kinh phí khác
nhƣ thu sự nghiệp, phí, lệ phí, viện trợ không hoàn lại của các tổ chức nƣớc
ngoài, quản lý tài sản công, kịp thời đƣa ra những thông tin quan trọng cho
các nhà quản lý trong việc hoạch định, tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá
và ra quyết định nhằm nâng cao chất lƣợng công tác kế toán và hiệu quả

2
quản lý của Nhà nƣớc và đơn vị
Qua nghiên cứu lý luận về kế toán quản trị và thực trạng công tác kế
toán tại Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên, tác giả
chọn đề tài “Vận dụng kế toán quản trị tại Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh
niên Dân tộc Tây Nguyên” cho Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Kế toán.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa lý luận về kế toán quản trị và vận dụng những nội dung
phù hợp của kế toán quản trị có thể áp dụng đối với các trƣờng cao đẳng nghề
- Đánh giá thực trạng của việc vận dụng kế toán quản trị tại Trƣờng
Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên.
- Đƣa ra những giải pháp tổ chức thực hiện kế toán quản trị tại Trƣờng
Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Nội dung kế toán quản trị vận dụng vào các
trƣờng cao đẳng nghề
- Phạm vi nghiên cứu: Vận dụng các nội dung của kế toán quản trị tại
Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp luận dựa trên cơ sở chủ nghĩa
duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử và các phƣơng pháp nghiên
cứu cụ thể nhƣ: Phƣơng pháp thu thập, nghiên cứu tài liệu; phƣơng pháp
thống kê; phƣơng pháp phân tích và tổng hợp; phƣơng pháp so sánh, đánh
giá; phƣơng pháp chuyên gia, …dựa trên tài liệu của đơn vị vận dụng với
điều kiện cụ thể và cơ chế chính sách hiện hành.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Về mặt cơ sở lý luận, luận văn đã góp phần làm rõ bản chất của kế
toán quản trị, khẳng định vai trò và vị trí của kế toán quản trị trong các trƣờng

3
cao đẳng nghề
-Về ý nghĩa thực tiễn, luận văn đã nêu đƣợc thực trạng công tác kế toán
quản trị tại Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên và đƣa
ra các nội dung kế toán quản trị có thể vận dụng tại Trƣờng Cao Đẳng Nghề
Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận chung và danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận để vận dụng KTQT vào các trƣờng cao đẳng
nghề
Chƣơng 2: Thực trạng công tác kế toán quản trị tại Trƣờng Cao Đẳng
Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên
Chƣơng 3: Vận dụng kế toán quản trị tại Trƣờng Cao Đẳng Nghề
Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên
7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Ở Việt Nam, KTQT là một lĩnh vực còn khá mới mẻ đối với Doanh
nghiệp. Trƣớc đây, việc quản trị về kế toán còn sơ khai và chƣa mang tính hệ
thống và thậm trí khái niệm về KTQT còn khá mơ hồ đối với các nhà quản lý.
Năm 2003, khi luật kế toán Việt Nam đƣợc ban hành, thông tƣ 53/2006/TTBTC của Bộ tài Chính về hƣớng dẫn áp dụng KTQT trong Doanh Nghiệp
chính thức đƣợc ra đời đã góp phần hoàn thiện hơn công tác quản trị về kế
toán cho các Doanh nghiệp.
Vận dụng kế toán quản trị tại trƣờng đại học, cao đẳng, hay trung cấp
chuyên nghiệp không phải là một vấn đề mới, nhƣng luôn là đề tài có tính
thời sự, thu hút đƣợc sự quan tâm của nhiều ngƣời trong lĩnh vực kế toán, đặc
biệt là kế toán trong đơn vị hành chính sự nghiệp và cũng không kém phần
phức tạp. Đến nay đã có nhiều công trình đƣợc công bố dƣới những góc độ,

4
mức độ, khía cạnh, hình thức thể hiện khác nhau đã đƣợc đăng tải và công bố
trên một số sách, báo, tạp chí ở trung ƣơng và địa phƣơng. Song hầu hết các
công trình nghiên cứu đó đều tập trung phân tích, đánh giá và đƣa ra những
định hƣớng hoàn thiện một số nội dung của kế toán quản trị vận dụng trong
các Doanh nghiệp, các tổ chức, đơn vị. Dƣới đây là một số công trình nghiên
cứu tác giả sử dụng phục vụ cho việc nghiên cứu vấn đề vận dụng kế toán
quản trị tại Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên:
- PGS.TS. Phạm Văn Dƣợc, luận án tiến sĩ – năm 1997 với nghiên cứu
“ Phương hướng xây dựng nội dung và tổ chức vận dụng kế toán quản trị vào
các doanh nghiệp Việt Nam”, tác giả đã đƣa ra phƣơng hƣớng và giải pháp
xây dựng hệ thống kế toán tài chính và kế toán quản trị chung cho các loại
hình doanh nghiệp ở Việt Nam.
- TS. Nguyễn Thị Minh Tâm, vài nét về thực trạng công tác kế toán
quản trị chi phí và giá thành tại một số doanh nghiệp sản xuất ở Hà Nội, tạp
chi khoa học ĐHQGHN,kinh tế và kinh doanh 26 (2010), bài báo tập trung
phân tích, đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí và giá thành tại các
doanh nghiệp sản xuất ở Hà Nội nói riêng và ở Việt Nam nói chung, từ đó
đƣa ra kiến nghị về việc vận dụng KTQT vào các doanh nghiệp Việt Nam là
điều khả thi và cần thiết phải thực hiện.
- PGS.TS Hoàng Tùng, “Kế toán quản trị -Từ khía cạnh lợi ích doanh
nghiệp đến khía cạnh trách nhiệm xã hội”, Tạp chí Kinh tế và Phát triển. Số:
Số 206 Tháng 8/2014, Trang: 69-75, Năm 2014. Tác giả đã làm rõ thêm sự
cần thiết của việc vận dụng kế toán quản trị trong bối cảnh hiện nay. Trƣớc
thách thức biến đổi của khí hậu toàn cầu, vấn đề môi trƣờng và sử dụng
nguồn tài nguyên thiên nhiên hữu hạn, việc mở rộng phạm vi và nội dung của
KTQT trở nên cần thiết, từ việc cung cấp thông tin tài chính đến cung cấp
thông tin về việc sử dụng các nguồn lực của xã hội và trách nhiệm với các

5
nguồn lực đó.
- Ths. Hồ Tuấn Vũ, vận dụng kế toán quản trị vào việc kiểm soát chất
lượng toàn diện tại các Doanh nghiệp sản xuất, tác giả đã phân tích vai trò
quan trọng của kế toán quản trị trong việc giúp tổ chức đạt đƣợc mục tiêu
chất lƣợng của mình bằng cách cung cấp một sự đa dạng về phƣơng pháp đo
lƣờng và các báo cáo để thúc đẩy và đánh giá nổ lực cải tiến chất lƣợng của
nhà quản trị.
- TS. Phạm Ngọc Toàn, luận án tiến sĩ - năm 2010 với nghiên cứu
“Xây dựng nội dung và tổ chức kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và
nhỏ ở Việt Nam”, tác giả đã đƣa ra phƣơng hƣớng và giải pháp tổ chức công
tác kế toán quản trị cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam.
- TS. Nguyễn Thị Loan, trƣờng đại học ngân hàng TP.Hồ Chí Minh,
Khoa kế toán – kiểm toán, giáo trình kế toán quản trị, NXB kinh tế thành phố
Hồ Chí Minh, XB năm 2013, sách chuyên khảo, Tài liệu đã làm rõ thêm cơ sở
lý luận về kế toán quản trị trong Doanh nghiệp
- TS. Huỳnh Lợi, trƣờng đại học kinh tế TP.Hồ Chí Minh, Khoa kế toán
– kiểm toán, giáo trình và bài tập kế toán quản trị, NXB thống kê, XB năm
2010. sách chuyên khảo, Tài liệu đã làm rõ thêm cơ sở lý luận về kế toán quản
trị trong Doanh nghiệp, trong từng chƣơng, tác giả đều có phần câu hỏi
lý thuyết, đề bài tập và một số bài giải mẫu để giúp cho ngƣời đọc có thể vận
dụng lý thuyết vào từng trƣờng hợp cụ thể, nhiều tình huống cho các quyết
định đầu tƣ khác nhau.
- Tác giả Dƣơng Thị Cẩm Vân- luận văn thạc sỹ năm 2007 với đề tài
“Vận dụng kế toán quản trị vào các trường chuyên nghiệp”, tác giả đã hệ
thống hóa cơ sở lý luận về KTQT trong tổ chức, phản ánh thực trạng về hệ
thống kế toán tại các Trƣờng chuyên nghiệp để từ đó đƣa ra một số nội dung
chủ yếu của KTQT có thể vận dụng.

6
- Tác giả Nguyễn Thị Hƣờng- luận văn thạc sỹ năm 2008 với đề tài “
Vận dụng kế toán quản trị tại Trường Đại học ngoại ngữ- Đại học Đà Nẵng”,
tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận của KTQT, trên cơ sở thực trạng công
tác KTQT tại Trƣờng Đại học ngoại ngữ- Đại học Đà Nẵng, đã đƣa ra những
quan điểm và định hƣớng phù hợp để vận dụng kế toán quản trị tại Trƣờng.
- Tác giả Nguyễn Thị Hạnh, luận văn thạc sỹ Quản trị kinh doanh - năm
2012, với đề tài: vận dụng kế toán quản trị tại Đại Học Đà nẵng, tác giả đã
phân tích thực trạng vận dụng KTQT tại Đại học Đà Nẵng, đánh giá khách
quan những ƣu điểm và những điểm còn tồn tại khi vận dụng KTQT, trên cơ
sở đó đƣa ra những nội dụng KTQT có thể vận dụng đối với các trƣờng đại
học công lập.
- Tác giả Nguyễn Thị Hồng Hải- luận văn thạc sỹ năm 2013 với đề tài
“kế toán quản trị tại Trường Cao đẳng điện lực miền Trung”, tác giả đã hệ
thống hoá lý luận với những nội dung phù hợp về KTQT có thể vận dụng đối
với các đơn vị sự nghiệp có thu, trên cơ sở thực trạng công tác KTQT tại
Trƣờng Cao đẳng điện lực miền trung, đã đƣa ra những quan điểm và kiến
nghị để thực hiện vận dụng kế toán quản trị tại Trƣờng.
Qua những nghiên cứu trên, các tác giả đã nhấn mạnh vai trò, sự cần
thiết của KTQT trong đơn vị, hệ thống các nội dung cơ bản của KTQT và đƣa
ra những giải pháp vận dụng KTQT vào các ngành, các lĩnh vực cụ thể theo
phạm vi nghiên cứu của các đề tài. Đó đều là những công trình, sản phẩm trí
tuệ có giá trị, ý nghĩa lớn cả về mặt lý luận và thực tiễn, là cơ sở để kế thừa
cho việc nghiên cứu tiếp theo.
Tuy KTQT chƣa bắt buộc áp dụng đối với các đơn vị hành chính sự
nghiệp, nhƣng hiện nay Nhà nƣớc đã dần trao quyền tự chủ tài chính cho các
đơn vị, do vậy sẽ không tránh khỏi sự cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là trong
lĩnh vực giáo dục. Để tồn tại và phát triển các nhà quản trị rất cần tiếp cận với

7
phƣơng pháp quản lý tài chính theo hƣớng tự chủ, tự chịu trách nhiệm và sử
dụng hiệu quả nguồn lực tài chính hiện có. Nhận thấy đƣợc tầm quan trọng
của thông tin mà KTQT mang lại, trên cơ sở những nghiên cứu của các tác giả
đi trƣớc, luận văn sẽ phân tích, đánh giá thực trạng công tác kế toán tại
Trƣờng Cao Đẳng Nghề Thanh niên Dân tộc Tây Nguyên, từ đó vận dụng
những nội dung của KTQT phù hợp vào hoạt động của Trƣờng.


8
CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỂ VẬN DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
VÀO CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của kế toán quản trị
Kế toán quản trị ra đời và phát triển trên thế giới có thể đánh dấu từ đầu
thế kỷ 19, về cơ bản quá trình phát triển của KTQT có thể chia thành 4 giai
đoạn chính sau đây:
- Giai đoạn trƣớc những năm 1950: đây là giai đoạn sơ khởi của kế toán
quản trị. Trong giai đoạn này, KTQT chủ yếu quan tâm vào việc xác định chi phí
và kiểm soát tài chính, thông qua việc sử dụng các kỹ thuật dự toán và kế

toán chi phí
- Giai đoạn từ sau năm 1950 đến năm 1985: sự quan tâm của KTQT đã
chuyển vào việc cung cấp thông tin cho hoạt động lập kế hoạch và kiểm soát
của nhà quản trị, thông qua việc sử dụng các kỹ thuật nhƣ phân tích quyết
định và kế toán trách nhiệm.
- Giai đoạn từ sau năm 1985 đến năm 1995: KTQT tập trung quan tâm
vào việc làm giảm hao phí nguồn lực sử dụng trong các quá trình hoạt động

SXKD, thông qua việc sử dụng các kỹ thuật phân tích quy trình và quản lý chi
phí
- Giai đoạn từ năm 1995 đến nay: KTQT quan tâm vào việc tạo ra giá
trị bằng cách sử dụng hiệu quả các nguồn lực, thông qua việc sử dụng các kỹ
thuật phân tích đánh giá các yếu tố tạo nên giá trị cho khách hàng, giá trị cho
cổ đông và sự thay đổi cho tổ chức
Tại Việt Nam, KTQT là một lĩnh vực còn khá mới mẻ đối với Doanh
Nghiệp.Trƣớc đây, việc quản trị trong kế toán của các đơn vị chỉ dừng lại ở
việc kiểm soát các khoản mục chi phí trên cơ sở các kế hoạch sản xuất kinh


9
doanh, đồng thời kết hợp một số các chỉ tiêu phân tích về thực tế so sánh với
kế hoạch và định mức. KTQT còn sơ khai và chƣa mang tính hệ thống và
thậm chí khái niệm về KTQT còn khá mơ hồ đối với các nhà quản lý. Năm
2003, khi Luật Kế toán Việt Nam đƣợc ban hành, khái niệm về kế toán quản
trị mới đƣợc chính thức hóa. Đến năm 2006, thông tƣ số 53/2006/TT- BTC
của Bộ Tài Chính về hƣớng dẫn áp dụng KTQT trong Doanh nghiệp chính
thức đƣợc ra đời nhằm hƣớng dẫn cho các DN thực hiện KTQT. Điều này đã
góp phần hoàn thiện hơn công tác quản trị về kế toán cho các DN.
Nhƣ vậy, cùng với sự phát triển của xã hội và công nghệ thông tin, kế
toán quản trị dần dần đã đƣợc phát triển. Nó không chỉ hỗ trợ nhà quản lý
kiểm soát chi phí mà đã trở thành công cụ không thể thiếu của nhà quản trị
doanh nghiệp.
1.1.2. Khái niệm, vị trí và bản chất của kế toán quản trị
a. Khái niệm về kế toán quản trị
Kế toán là một quá trình thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp
thông tin về các hoạt động kinh tế tài chính cho những ngƣời ra quyết định.
Hệ thống kế toán là một phần không thể thiếu của bất kỳ một Doanh nghiệp
nào. Nó cung cấp thông tin về hoat động tài chính cho cả ngƣời quản lý ở bên

trong doanh nghiệp và các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp. Chính vì phạm
vi cung cấp và phục vụ các thông tin khác nhau, nên kế toán của doanh
nghiệp đƣợc chia thành kế toán quản trị và kế toán tài chính.
Do KTQT bao hàm nhiều nội dung cần giải quyết để nâng cao hiệu quả
trong hoạt động quản lý nên đã xuất hiện những quan điểm về KTQT đứng
trên những lập trƣờng khác nhau.
Theo định nghĩa của Hiệp hội kế toán quốc gia Mỹ tháng 3/1981 thì:
“Kế toán quản trị là quá trình cung cấp thông tin cho nhà quản lý DN trong
việc lập và thực hiện kế hoạch, trong việc kiểm soát, điều hành các họat động


10
của DN”
Theo TS. Ronald. W.Hilton (1991) của trƣờng Đại học comell Mỹ,
KTQT là hệ thống thông tin quản trị trong một tổ chức. Trên cơ sở đó, các nhà
quản lý sẽ dựa vào đó hệ thống thông tin quản trị để điều hành và kiểm soát
các hoạt động của tổ chức nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị.
Đối với Garrison & Noreen (1999) cho rằng KTQT nhằm cung cấp
thông tin cho các nhà quản lý bên trong DN, những ngƣời sẽ trực tiếp điều
hành hoạt động kinh doanh của DN
Theo Học viện kế toán quản trị (The Institute of Management
Accountants) thì KTQT là việc thiết lập các hoạt động kinh doanh trong nội
bộ của đơn vị mà trong đó những nhà quản lý sẽ là ngƣời thiết kế, thực hiện
để điều hành hệ thống quản lý nội bộ. Việc quản trị này thông qua việc lập kế
hoạch, dự toán cũng nhƣ kiểm soát để đảm bảo việc ra quyết định đƣợc hiệu
quả.
Theo luật kế toán Việt Nam ngày 17/06/2003 tại khoản 3 điều 4 quy
định: „„Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông
tin kinh tế tài chính theo yêu cầu quản trị và ra quyết định kinh tế tài chính
trong nội bộ đơn vị kế toán‟‟

Nhƣ vậy, KTQT là một lĩnh vực kế toán đƣợc thiết kế để thỏa mãn nhu
cầu thông tin của các nhà quản trị và các cá nhân khác trong một tổ chức. Các
tổ chức trong xã hội dù thuộc nhóm nào cũng đều cần thông tin kế toán để
hoạt động và phát triển. Tổ chức kinh doanh cần thông tin kế toán để theo dõi
tình hình va kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ kế toán; tổ chức
phi kinh doanh cần thông tin kế toán để xác định mức độ phục vụ của mình;
tổ chức Nhà nƣớc cần thông tin kế toán để đánh giá mức độ cung cấp các
dịch vụ về an ninh và phục vụ xã hội.


11
b. Vị trí của kế toán quản trị
Tuỳ thuộc vào nguyên tắc, nội dung, yêu cầu quản lý và phạm vi sử
dụng thông tin kế toán của doanh nghiệp mà công việc kế toán của doanh
nghiệp đƣợc chia làm 2 bộ phận: Kế toán tài chính và kế toán quản trị, tuy
nhiên cả 2 bộ phận trên đều do bộ máy kế toán của doanh nghiệp thực hiện
theo sự chỉ đạo của kế toán trƣởng doanh nghiệp.
NGHIỆP VỤ KINH TẾ PHÁT
SINH

HỆ THỐNG KẾ TOÁN DN:
GHI CHÉP, TỔNG HỢP, PHẢN
ÁNH

CUNG CẤP DỮ LIỆU

LẬP BCTC

LẬP KẾ HOẠCH:
NGẮN, TRUNG, DÀI HẠN

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

KIỂM TRA, KIỂM
SOÁT
HOẠT ĐỘNG SXKD

KẾ TOÁN QUẢN TRỊ

HỆ THỐNG KẾ TOÁN
Sơ đồ 1.1. Hệ thống kế toán trong Doanh Nghiệp


12
KTQT là một bộ phận của hệ thống kế toán nói chung, không thể thiếu
đƣợc đối với hệ thống quản trị của Đơn vị và nó có mối quan hệ chặt chẽ với
kế toán tài chính. Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều có một số điểm
chung cơ bản sau:
- Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều có mối quan hệ chặt chẽ với
thông tin kế toán, đều nhằm vào việc phản ánh kết quả hoạt động của doanh
nghiệp, đều quan tâm đến doanh thu, chi phí và sự vận động của tài sản, tiền
vốn.
- Cả hai loại kế toán đều có mối quan hệ chặt chẽ về số liệu thông tin.
Các số liệu của kế toán tài chính và kế toán quản trị đều đƣợc xuất phát từ
chứng từ gốc.
- Đều quan tâm đến trách nhiệm của nhà quản lý và đều là công cụ
quản lý giúp quản lý, giám đốc và sử dụng hiệu quả các nguồn lực kinh tế của
Đơn vị.
Tuy nhiên, do đối tƣợng sử dụng thông tin khác nhau, mục đích sử
dụng thông tin khác nhau, nên giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính có

nhiều điểm khác biệt:
Kế toán quản trị cung cấp thông tin cho ngƣời sử dụng là các nhà quản
trị trong nội bộ đơn vị, phục vụ cho việc điều hành hoạt động sản xuất kinh
doanh. Trong khi đó, kế toán tài chính cung cấp thông tin phục vụ cho việc
lập các báo cáo tài chính đơn vị
Đối tƣợng sử dụng thông tin của kế toán quản trị là các thành viên bên
trong doanh nghiệp: Ban giám đốc, Chủ sở hữu, Trƣởng bộ phận,... Trong khi
đó, đối tƣợng của kế toán tài chính chủ yếu là ở bên ngoài doanh nghiệp: Các
cổ đông, Cơ quan thuế, Cơ quan quản lý tài chính,...
Thông tin kế toán tài chính phải tuân thủ các nguyên tắc, chuẩn mực và
chế độ hiện hành về kế toán của từng quốc gia. Trái lại, trong nền kinh tế thị


13
trƣờng, do yêu cầu phải nắm bắt nhanh các cơ cội kinh doanh đa dạng nên
thông tin kế toán quản trị cần phải linh hoạt, nhanh chóng và phù hợp với
từng quyết định của ngƣời quản trị, không buộc phải tuân thủ các nguyên tắc
hay chuẩn mực kế toán chung.
Kế toán tài chính có tính pháp lệnh, nghĩa là hệ thống sổ sách, ghi chép,
trình bày và cung cấp thông tin của kế toán tài chính đều phải tuân theo các
quy định thống nhất nếu muốn đƣợc thừa nhận. Ngƣợc lại, tổ chức công tác
quản trị lại mang tính nội bộ, thuộc thẩm quyền của từng doanh nghiệp phù
hợp với đặc thù quản lý, yêu cầu quản lý, điều kiện và khả năng quản lý cụ
thể của từng doanh nghiệp.
Thông tin của kế toán tài chính là thông tin thực hiện về những nghiệp
vụ đã phát sinh, đã xảy ra, đƣợc thu thập từ các chứng từ ban đầu về kế toán.
Trong khi đó, thông tin của kế toán quản trị chủ yếu đặt trọng tâm cho tƣơng
lai vì phần lớn nhiệm vụ của nhà quản trị là lựa chọn phƣơng án, đề án cho
một sự kiện hoặc một quá trình chƣa xảy ra.
Báo cáo đƣợc sử dụng trong kế toán tài chính là các báo cáo kế toán

tổng hợp (gọi là các Báo cáo tài chính) phản ánh tổng quát về sản nghiệp, kết
quả hoạt động của doanh nghiệp trong một thời kỳ (gồm Bảng cân đối kế
toán; Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh; Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ;
Thuyết minh báo cáo tài chính). Trong khi đó báo cáo của kế toán quản trị đi
sâu vào từng bộ phận, từng khâu công việc của doanh nghiệp (nhƣ báo cáo
chi phí sản xuất và giá thành, báo cáo nợ phải trả, báo cáo nhập xuất và tồn
kho của hàng tồn kho...).
Kỳ lập báo cáo của kế toán tài chính thƣờng là tháng, quý, năm. Trong
khi đó kỳ lập báo cáo của kế toán quản trị thƣờng đƣợc lập theo yêu cầu của
nhà quản trị, có thể là ngày, tuần hoặc bất kỳ thời hạn nào.


14
Bảng 1.1. Phân biệt kế toán tài chính và kế toán quản trị
STT

Tiêu chí
phân biệt

Kế toán tài chính

Kế toán quản trị

1

Mục đích sử Báo cáo tóm tắt kết quả
dụng thông tin
hoạt động

Thông tin sử dụng để ra

quyết định

2

Đối tƣợng sử Chủ yếu là bên ngoài tổ
dụng thông tin
chức

Các nhà quản trị bên trong
tổ chức

Hình thức báo Đƣợc yêu cầu bởi chế độ,
cáo thông tin
chuẩn mực
(biểu mẫu)

Đƣợc yêu cầu bởi Lãnh

4

Tính pháp lý Có tính pháp lệnh
của thông tin

Không có tính pháp lệnh

5

Nội dung
cáo

Chi tiết

3

báo Tổng hợp

Đặc điểm của Thông tin quá khứ, khách
6

7

thông tin

quan, có thể kiểm tra

Kỳ báo cáo

Báo cáo định kỳ

đạo tổ chức

Thông tin mang tính linh
hoạt, thích hợp (số dự
toán), hƣớng về tƣơng lai
Báo cáo bất kỳ (theo nhu
cầu của Lãnh đạo tổ chức)

Nhƣ vậy, kế toán là một bộ phận cấu thành quan trọng của hệ thống
công cụ quản lý kinh tế tài chính. Để kế toán có thể phát huy đầy đủ chức
năng thông tin và kiểm tra phục vụ cho nhà quản lý thì mỗi Tổ chức, Đơn vị

kinh tế phải xây dựng cho mình một hệ thống kế toán hoàn chỉnh gồm cả kế
toán tài chính và kế toán quản trị.
c. Bản chất của kế toán quản trị
Chức năng của kế toán là cung cấp thông tin về hoạt động của một đơn


15
vị, một tổ chức.Trong một đơn vị kinh tế, thông tin kế toán không những cần
thiết cho ngƣời ra quyết định quản lý ở bên trong đơn vị mà còn cần thiết cho
các đối tƣợng ở bên ngoài đơn vị. Do có phạm vi cung cấp, phục vụ thông tin
khác nhau nên kế toán đƣợc chia thành kế toán tài chính và kế toán quản trị
Khác với các thông tin tài chính chủ yếu phục vụ cho các đối tƣợng
bên ngoài Đơn vị, kế toán quản trị cung cấp thông tin thõa mãn nhu cầu của
các nhà quản trị đơn vị, là những ngƣời mà các quyết định và hành động của
họ ảnh hƣởng trực tiếp đến sự thành bại của Đơn vị đó. KTQT không những
cung cấp thông tin cho các nhà quản trị cấp cao để ra quyết định kinh doanh,
quyết định đầu tƣ và sử dụng các nguồn lực mà còn cung cấp cả các thông tin
về các mặt kỹ thuật để các nhà quản lý thừa hành sử dụng thực thi trách nhiệm
của mình.
Xuất phát điểm của kế toán quản trị là kế toán chi phí, nghiên cứu chủ
yếu về quá trình tính toán giá phí sản phẩm nhƣ giá phí tiếp liệu, giá phí sản
xuất, nhằm đề ra các quyết định cho phù hợp, xác định giá trị hàng tồn kho và
kết quả kinh doanh theo từng hoạt động. Dần dần cùng với sự phát triển của
khoa học quản lý nói chung, khoa học kế toán cũng có những bƣớc phát triển
mạnh mẽ, đặc biệt từ năm 1957 trở lại đây, nhiều quốc gia có nền kinh tế phát
triển trên thế giới đã đi sâu nghiên cứu áp dụng và sử dụng những thông tin kế
toán phục vụ cho yêu cầu quản lý. Sự phát triển mạnh mẽ của kế toán đã đặt
ra hƣớng nghiên cứu các công cụ kiểm soát và lập kế hoạch, thu nhận và sử lý
thông tin phục vụ cho việc ra quyết định quản trị gọi là kế toán quản trị.
Nhƣ vậy, KTQT là một khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp các thông

tin về hoạt động sản xuất kinh doanh một cách cụ thể, phục vụ cho các nhà
quản lý trong việc lập kế hoạch, điều hành, tổ chức thực hiện kế hoạch và
quản lý hoạt động kinh tế, tài chính trong nội bộ Đơn vị.


16
Từ đó rút ra bản chất của KTQT như sau
- Kế toán quản trị không chỉ thu thập, xử lý và cung cấp các thông tin
về các nghiệp vụ kinh tế đã thực sự hoàn thành, đã ghi chép hệ thống hóa
trong các sổ kế toán mà còn xử lý, cung cấp các thông tin phục vụ cho việc ra
quyết định quản trị. Để có đƣợc những thông tin này, KTQT phải sử dụng các
phƣơng pháp khoa học để phân tích, xử lý chúng một cách cụ thể, phù hợp
với nhu cầu thông tin của nhà quản trị. Hệ thống hóa các thông tin theo một
trình tự dễ hiểu và giải trình quá trình phân tích theo các chỉ tiêu cụ thể, phục
vụ cho công tác quản trị ở Đơn vị.
- KTQT chỉ cung cấp những thông tin về hoạt động kinh tế tài chính
trong phạm vi yêu cầu quản lý nội bộ của một đơn vị kinh tế. Những thông tin
đó chỉ có ý nghĩa đối với những ngƣời, những bộ phận và những ngƣời điều
hành, quản lý Đơn vị kinh tế đó, không có ý nghĩa đối với các đối tƣợng bên
ngoài.
- KTQT là một bộ phận cấu thành không thể tách rời của hệ thống kế
toán, có nhiệm vụ tổ chức hệ thống thông tin kinh tế, tài chính trong doanh
nghiệp. KTQT trực tiếp cung cấp thông tin cho các nhà quản lý bên trong tổ
chức kinh tế - ngƣời có trách nhiệm điều hành và kiểm soát mọi hoạt động
của tổ chức đó.
1.1.3. Đặc điểm thông tin của Kế toán quản trị
Thông tin trong kế toán quản trị là thông tin quản lý, không phải thông
tin tài chính đơn thuần. Trƣớc khi tập hợp thông tin kế toán quản trị phải biết
rõ mục đích của thông tin đó. KTQT chỉ cung cấp thông tin về hoạt động kinh
tế, tài chính trong phạm vi yêu cầu quản lý nội bộ gắn liền với dự báo, đánh

giá, kiểm soát và trách nhiệm trong việc điều hành DN.
Nhà quản trị luôn có tầm nhìn hƣớng về tƣơng lai khi điều hành hoạt
động của tổ chức nên thông tin KTQT cung cấp không chỉ là thông tin quá