SKKN gd HS cá biệt THCS

Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở trờng THCS
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------a. đặt vấn đề
Trờng THCS An Khê nằm bên dòng sông Luộc, là địa phơng rất xa trung
tâm huyện, nơi tiếp giáp với hai tỉnh Hải Dơng và Hải Phòng, dân số
trên 8 000 ngời và là một trong những xã có tỉ lệ đàn ông đi làm xa nhà
nhiều nên thiếu sự chăm sóc và dạy dỗ của ngời bố. Đây cũng là điều dễ
lí giải khi nói đến học sinh An Khê dễ hiếu động, nhiều em cha ngoan
và trong những năm gần đây có những biểu hiện:
- Lời học có hệ thống;
- Thờng xuyên mất trật tự trong giờ học;
- Hay gây gổ đánh nhau nơi công cộng;
- Trốn học, bỏ tiết thờng xuyên đến các quán Internet để chơi Game.
Tuy số học sinh cá biệt không nhiều lắm song cũng ảnh hởng đến môi
trờng giáo dục trong nhà trờng. Vì vậy là một giáo viên chủ nhiệm (GVCN)
trong nhiều năm học của các lớp 6,7,8,9 tôi đã thành công lớn trong việc
giáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt trở thành một học sinh tốt, một
công dân có ích cho xã hội. Vậy vấn đề giáo dục học sinh cá biệt có khó
khăn không? Làm thế nào để đạt hiệu quả giáo dục cao?
Để làm sáng tỏ câu hỏi đó tôi có vô vàn điều muốn nói. Trong phạm
vị bài này tôi xin trình bày một số việc tôi đã làm trong quá trình giáo
dục học sinh cá biệt. Rất mong các thầy cô, các bạn đồng nghiệp góp ý
kiến để giúp tôi hoàn thành tốt hơn công tác chủ nhiệm.

B. giải quyết vấn đề
Chất lợng giáo dục của một nhà trờng là sự tổng hoà của nhiều yếu tố,
trong đó chất lợng của một lớp học bao gồm nhiều mặt: chất lợng trí dục,
chất lợng giáo dục đạo đức, chất lợng giáo dục thầm mĩ ... Sự nỗ lực của
mỗi học sinh tạo nên chất lợng chung cho cả lớp.
Song vấn đề đặt ra là làm thế nào để gần 40 học sinh, 40 tâm hồn
với những năng lực, tình cảm riêng, với nhu cầu, động cơ, cá tính khác
nhau ấy lại có chung một định hớng là xây dựng phong trào chung của lớp

thật tiến bộ.
Câu trả lời này là điều trăn trở của GVCN.
Vậy ngời GVCN phải là ngời có vai trò, trách nhiệm nh thế nào để thực
hiện yêu cầu nêu trên?
Theo tôi, trớc hết ngời GVCN phải hiểu đợc:
I. Vị trí, vài trò của GVCN.
- GVCN phải xác định đúng vị trí của mình trong việc giáo dục đạo
đức học sinh.
- Phải là ngời s phạm, thấu hiểu chủ đề của năm học trớc, phát huy năm
học sau .Trờng học thân thiện, học sinh tích cực, phải giàu lòng yêu nghề
mến trẻ, nhân hậu vị tha, kiên trì, biết kiềm chế, nhiệt tình, tận tuỵ,
tôn trọng học sinh và đợc học sinh tin yêu.

Tran
g1


Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở trờng THCS
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Biết cảm hoá, thuyết phục, kích thích học sinh theo chiều hớng tiến
lên.
- Biết xử lí học sinh kịp thời, phù hợp với các tình huống giáo dục đa
dạng, phức tạp xảy ra.
- Phải tôn trọng nhân cách, đảm bảo sự công bằng, tâm lí với tấm lòng
đầy yêu thơng, vị tha và bao dung.
- Phải có chuyên môn và trình độ s phạm tốt, biết đối xử khéo léo với
học sinh.
- Có khả năng quản lí lớp tốt, biết tìm hiểu, nghiên cứu từng đối tợng,
xây dựng kế hoạch chủ nhiệm cụ thể.
- Biết phối hợp, khai thác, sử dụng sức mạnh tổng hợp các lực lợng giáo
dục bằng nhiều hình thức đa dạng mà hiệu quả.

II. Thực trạng.
Nói đến học sinh cá biệt trong trờng, chúng ta đều nhận thấy rất
phong phú đa dạng, phức tạp: em có hoàn cảnh mồ côi cha, mồ côi mẹ,
con ngoài giá thú, bố mẹ mải làm ăn xa gởi ông bà chăm sóc, em thì bố
mẹ luôn cãi và trớc mặt con cái, có em gia đình quá nuông chiều tạo cho
em thói h tật xấu, có em vì học yếu, có em bị ảnh hởng bên ngoài:
video, quán Internet ...
Từ tình trạng trên tôi có thể nhận thấy một vài loại hình học sinh cá
biệt tiêu biểu sau:
- Cá biệt do giáo dục của gia đình;
- Cá biệt do ảnh hởng của xã hội;
- Cá biệt do hoàn cảnh gia đình;
- Cá biệt do tính cách.
Cái khó và cái tài của GVCN là làm thế nào để sàng lọc, nắm bắt
đúng đợc hoàn cảnh, tâm lí của từng học sinh, lựa chọn đúng phơng
pháp để giáo dục có hiệu quả. Đây là một kì công của GVCN.
III. Những việc đã làm.
Vấn đề giáo dục học sinh cá biệt là một đề tài rất rộng lớn. Trong phạm
vị nhỏ này tôi xin trình bày một phần nhỏ công việc tôi đã làm trong quá
trình giáo dục học sinh cá biệt.
Năm học 2005 - 2006 tôi đợc phân công chủ nhiệm lớp 6B với 40 gơng
mặt. Bớc vào lớp tôi thấy ấn tợng ngay với một số em. Không tỏ vẻ lo lắng lạ
lẫm trớc cấp học mới, cô giáo mới mà khá tự do trong mọi hoạt động. Trong
đó tiêu biểu là em Huân con ông Khôi, con bà Xa xóm 1. Qua việc kiểm
tra lại hồ sơ lớp 5 tôi thấy:
- Hạnh kiểm: Trung bình với lời phê nghịch ngợm, bớng bỉnh, ý thức
tu dỡng kém;
- Học lực: Trung bình với lời phê tiếp thu chậm hai môn Văn, Toán,
chữ xấu, thờng xuyên không học bài.
Xác định đây là một học sinh xếp vào diện cá biệt nên tôi quyết

định: lấy việc giáo dục Huân làm mẫu đề giáo dục cả lớp.

Tran
g2


Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở trờng THCS
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1. Đầu năm tôi thờng xuyên kiểm tra vở ghi và vở bài tập ở nhà của em
Huân.
2. Hỏi những em ở gần nhà em Huân về tình hình gia đình em và
đợc biết bố em Huân hay uống rợu và bét rợu, hay chửi vợ con, mẹ không
có công ăn việc làm, kinh tế eo hẹp, hai con đều còn nhỏ.
Tôi cho rằng em h không phải do bản chất, cá tính mà do sự tác động
và giáo dục của gia đình, hoàn cảnh gia đình tạo cho em có một cá
tính riêng biệt.
3. Trực tiếp tâm sự về hoàn cảnh và suy nghĩ của em.
4. Trực tiếp xuống gia đình gặp mẹ em Huân và mẹ kể hết hoàn
cảnh gia đình và rất thơng con, sợ con h hỏng.
5. Khi đã hiểu rõ hoàn cảnh của Huân, tôi rất thơng em và thờng hay
gần gũi động viên, quan tâm hay trò chuyện với em về gia đình, về
chuyện học tập, bạn bè và những ớc muốn của em thì em khóc và trả lời:
Em không muốn bố uống rợu nhiều, bố mẹ đừng cãi nhau nữa mà ảnh hởng đến chúng em ... Ngậm ngùi trớc câu nói vô tội của em Huân, lòng
tôi se lại và thầm nghĩ bằng mọi biện pháp sẽ giúp em Huân ngày một
tiến bộ.
Sau lần trò chuyện thân mật ấy, tôi nhận thấy em đã bớt nghịch,
không nói chuyện riêng nữa mà tập trung vào học tập và đặc biệt có
điều gì trong gia đình hay hỏi ý kiến cô. đến đây tôi khẳng định
rằng em Huân rất a nói nhẹ nhàng, nói thật không thích đao to búa lớn.
Tôi thấy bớc đầu mình đã có chút thành công.
Song tuổi còn nhỏ, tính hiếu động cộng thêm với hoàn cảnh gia

đình, Huân lại a dua cùng bạn bè gây ra sự chán nản trong lớp. Tôi họp lớp
lại động viên, kiên trì giúp đỡ và cảm hoa bạn đừng để bạn đi sâu vào
khuyết điểm.
Với các thầy cô bộ môn, tôi trao đổi về tình hình em này đề nghị
các thầy cô cùng giúp đỡ Huân. Với câu hỏi dễ, bài tập dễ thì tôi cùng các
thầy cô hay gọi em đẻ em có điều kiện ghi điểm tốt. Có lẽ đây là
nguồn động viên khích lệ lớn đối với Huân vì thế trong các giờ học
Huân hăng hái phát biểu ý kiến và ghi đợc nhiểu điểm tốt hơn và vở
nghi và vở bài tập cũng chu đáo và đầy đủ hơn. Thêm vào đó, tôi luôn
theo sát các hoạt động của em trong giờ học, gời chơi, hỏi thêm các thầy
cô bộ môn về tình hình học tập của em để đến giờ sinh hoạt lớp có
những lời khen, tuyên dơng kịp thời, đồng thời gửi danh sách những học
sinh có thể tiến bộ, đợc điểm tốt đến cô Tổng phụ trách, cô Phó Hiệu
trởng để tuyên dơng trớc toàn trờng vào các sáng thứ 2 chào cờ.
Kết quả của sự nỗ lực và kiên trì của cô giáo chủ nhiệm và của em
Huân là một thời gian dài đến kì I Huân đã đợc các bạn trong lớp xếp
loại Khá và Tốt. Tôi rất vui và rất vui đợc tuyên bố với lớp, em Huân đã tiến
bộ về mọi mặt và đợc xếp hạng Hạnh kiểm tốt, Học lực khá trong kì II.
Sau nhiều lần nh vậy, tôi thấy Huân không phải là cậu học sinh để lại
ấn tợng trong tôi hôm đầu tiên vào lớp mà là một hình ảnh mới trong

Tran
g3


Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở trờng THCS
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Huân hoà mình vào tập thể có ý thức học tập, lao động tích cực, chan
hoà với bạn bè, lễ phép với thầy cô và bố mẹ.
Trên đây là một trờng hợp học sinh cá biệt tôi giáo dục đã trở thành
học sinh có học lực khá và đạo đức tốt.

IV. Kết quả.
Làm giáo viên đã khó, nhng làm công tác chủ nhiệm còn khó hơn
nhiều. Ngời GVCN phải làm nh thế nào để thể hiện rõ trách nhiệm của
ngời quản lí, tình thơng của ngời mẹ, ngời cô, sự chân thành của ngời
chị, sự hoà giải khéo léo tài tình của một luật s.
Thực tế trong quá trình công tác, đặc biệt là công tác chủ nhiệm, tôi
luôn luôn xác định đây là công việc khó, phải kiên trì, kì công. Nên
ngay từ đầu, khi mới bớc vào nghề tôi luôn tạo ra cho mình một thói
quen: đề ra nội dung gì và hứa điều gì với học sinh thì phải thực hiện
bằng đợc, phải tôn trọng lời nói của mình với học trò. Vì thế, những năm
tôi làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi đều đợc Ban thi đua đánh giá xếp thứ
hạng cao.
Bằng một số biện pháp nêu trên áp dụng phù hợp với từng đối tợng, từng
lứa tuổi học sinh tôi đã đạt kết quả nh sau:
Năm học
2005 - 2006
2006 - 2007
2007 - 2008
2008 - 2009

Số Hs cá biệt

Số HS tiến bộ khá

Số HS tiến bộ tốt

5
6
7
6

3
4
3
5

2
2
4
1

V. Bài học.
1. Muốn trở thành GVCN giỏi chẳng có bí quyết nào, chẳng có
phép nhiệm màu nào, cũng chẳng có lí thuyết nào để ngời GVCN cảm
hoá học sinh cá biệt nếu không có cái tâm, một lòng nhân ái với công
việc mình làm.
2. GVCN phải phân nhóm học sinh cá biệt, có biện pháp phù hợp giáo
dục đối tợng đó.
a/ Phân nhóm học sinh cá biệt:
- Cá biệt do giáo dục của gia đình;
- Cá biệt do ảnh hởng của xã hội;
- Cá biệt do hoàn cảnh của gia đình;
- Cá biệt do tính cách.
b/ Biện pháp giáo dục:
+ Nhóm học sinh cá biệt do giáo dục của gia đình:
- GVCN trực tiếp gặp gỡ gia đình nói để họ hiểu đợc biện pháp
giáo dục đó của gia đình cho phù hợp.
- Cùng gia đình gần gũi, tâm sự với học sinh để cảm hoá.
- Có thái độ dứt khoát với hành động và lời nói của học sinh.
- GVCN luôn sát sao kiểm tra công việc giao cho các em về nhà.

+ Nhóm học sinh cá biệt do ảnh hởng của xã hội:

Tran
g4


Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở trờng THCS
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tiếp cận với học sinh, quản lí chặt chẽ thời gian ở trờng, gia đình
quản lí thời gian ở nhà;
- Tạo môi trờng mới ở lớp lôi cuốn các em hoà nhập;
- Phân tích để các em hiểu tác hại của sự lêu lổng, thấy đợc sự có
ích phong trào tập thể nhà trờng.
- Chọn và hớng cho em chọn bạn;
- Luôn kết hợp chặt chẽ mối quan hệ giữa gia đình và nhà trờng.
+ Nhóm học sinh cá biệt do hoàn cảnh của gia đình;
- Giúp em hiểu đúng về gia đình;
- Gần gũi, trao đổi, cảm hoá trực tiếp học sinh;
- Thầy cô, gia đình, bạn bè luôn động viên, khích lệ.
+ Nhóm học sinh cá biệt do tính cách:
Đây là nhóm khó cảm hoá nhất vì thuộc bản chất của các em, ngời
GVCN phải thực sự kiên trì, nhẫn nại, bằng lòng nhiệt tình và trái tim yêu
thơng của ngời mẹ thứ hai mà cảm hoá dần dần. Bên cạnh đó phải có sự
hậu thuẫn của tập thể lớp, các giáo viên bộ môn, gia đình, đặc biệt là
bản thân em phải xá định thực sự muốn thay đổi.
3. Ngời GVCN phải thực sự là ngời mẹ thứ hai, ngpì Tổng phụ trách
nhỏ, tâm huyết say mê với công việc của mình.
4. GVCN coi công tác giáo dục học sinh cá biệt là một quá trình lâu
dài chứ không phải chỉ trong chốc lát.
5. Phải nắm bắt, thông báo kịp thời tin tức, biểu hiện của học sinh
để có biện pháp xử lí hữu hiệu.

6. Phải sáng suốt, công bằng, khen chê đúng ngời đúng tội.
7. Động viên, khen là chính, chê là phụ.

b. Kết luận
Trên đây là một vài biện pháp tôi đã làm khi giáo dục học sinh cá biệt.
Tôi nhận thấy những việc làm đó đạt kết quả khá tốt. Tôi mạnh dạn trình
bày với hi vọng đợc các bạn đồng nghiệp góp ý kiến bổ sung để tôi hoàn
thnàh tốt hơn công tác chủ nhiệm của các năm học tới.
Trớc khi kết thúc tôi xin trích ý kiến của một phụ huynh lớp tôi năm học
2007 2008: Ngời có tác dụng lớn nhất với con em mình là GVCN

D. Kiến nghị
1- Đối với nhà trờng:
- BGH nhà trờng phải chọn những giáo viên thực sự có năng lực quản lí
làm công tác chủ nhiệm.
- Tham mu với các cấp chính quyền địa phơng mở chuyên đề .Giáo
dục đạo đức học sinh cá biệt
2- Đối với phòng Giáo dục và Đào tạo: thờng xuyên tổ chức hội nghị
bàn về gáo dục đạo đức cho học sinh cá biệt để chúng tôi có thêm kinh
nghiệm trong việc giáo dục đạo đức học sinh.

Tran
g5


Mét sè biÖn ph¸p gi¸o dôc häc sinh c¸ biÖt ë trêng THCS
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------An Khª, ngµy 28 th¸ng 4 n¨m
2019

Ngêi thùc hiÖn

Tran
g6