Luận án tiến sĩ luật học hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp ở nước cộng hòa dân chủ nhân dân lào những vấn đề luận và thực tiễn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

XAYKHAM VANNAXAY

HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở NƯỚC
CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO - NHỮNG VẤN ĐỀ
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC
CHUYÊN NGÀNH

: LUẬT KINH TẾ

MÃ SỐ

: 9380107

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. TRẦN NGỌC DŨNG
2. PGS. TS. NGUYỄN THỊ VÂN ANH

HÀ NỘI - NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận án này là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Mọi
số liệu, kết quả nghiên cứu đã được công bố được tham khảo trong luận án đều trung
thực, có trích dẫn đầy đủ nguồn tài liệu theo đúng quy định. Những kết luận khoa học

của luận án là mới và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào
khác.

NGHIÊN CỨU SINH

XAYKHAM VANNAXAY


MỤC LỤC
Trang
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................................... 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ................................... 6
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP VÀ PHÁP LUẬT VỀ
DOANH NGHIỆP ...................................................................................................... 28
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP........................................... 28

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của doanh nghiệp ................................................ 28
1.1.2. Phân loại doanh nghiệp ............................................................................ 32
1.1.3. Vai trò của doanh nghiệp đối với sự phát triển kinh tế - xã hội................. 34
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP ................ 37

1.2.1. Khái niệm và đặc trưng của pháp luật về doanh nghiệp ............................ 37
1.2.2. Khái quát cấu trúc hệ thống pháp luật về doanh nghiệp............................ 39
1.2.3. Vai trò của pháp luật về doanh nghiệp ..................................................... 43
1.2.4. Những yếu tố tác động đến quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật về
doanh nghiệp ..................................................................................................... 46
1.3. PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP CỦA MỘT SỐ NƯỚC VÀ BÀI HỌC KINH
NGHIỆM CHO CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ....................................... 54

1.3.1. Pháp luật về doanh nghiệp của Singapore ................................................ 54

1.3.2. Pháp luật về doanh nghiệp của Thái Lan .................................................. 57
1.3.3. Pháp luật về doanh nghiệp của Việt Nam ................................................. 58
1.3.4. Các bài học kinh nghiệm cho Lào trong việc xây dựng và hoàn thiện pháp
luật về doanh nghiệp.......................................................................................... 60
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ......................................................................................... 63
Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THI HÀNH LUẬT DOANH
NGHIỆP Ở NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO .................................. 64
2.1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHÁP LUẬT VỀ DOANH
NGHIỆP Ở NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO.................................. 64

2.1.1. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1994 trước khi Luật Kinh doanh (1994)
được ban hành ................................................................................................... 64


2.1.2. Giai đoạn từ khi có Luật kinh doanh (1994) đến trước khi Luật Doanh
nghiệp (2005) được ban hành ............................................................................ 65
2.1.3. Giai đoạn từ khi có Luật Doanh nghiệp (2005) đến trước khi Luật Doanh
nghiệp (2013) được ban hành ............................................................................ 66
2.1.4. Giai đoạn từ khi Luật Doanh nghiệp (2013) được ban hành đến nay ........ 67
2.2. THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VỀ DOANH NGHIỆP...... 69

2.2.1. Thực trạng quy định về các loại hình doanh nghiệp ................................. 69
2.2.2. Thực trạng quy định về quyền thành lập doanh nghiệp, góp vốn vào doanh
nghiệp ............................................................................................................... 81
2.2.3. Thực trạng quy định về hồ sơ, thủ tục thành lập doanh nghiệp ................. 89
2.2.4. Thực trạng quy định về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp .................. 96
2.2.5. Thực trạng quy định về tổ chức quản lý nội bộ các loại hình doanh nghiệp ... 101
2.2.6. Thực trạng quy định về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp ..................... 116
2.3. THỰC TIỄN THI HÀNH LUẬT DOANH NGHIỆP ........................................... 122

2.3.1. Khái quát tình hình doanh nghiệp Lào trong thời gian qua ..................... 122
2.3.2. Thực trạng thực hiện Luật Doanh nghiệp (2013).................................... 125
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ....................................................................................... 140
Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG
CAO HIỆU QUẢ THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở NƯỚC CỘNG
HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO .......................................................................... 141
3.1. PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở CỘNG
HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ....................................................................... 141

3.1.1. Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp bảo đảm thực hiện quyền tự do kinh
doanh của công dân ......................................................................................... 141
3.1.2. Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế
quốc tế............................................................................................................. 143
3.1.3. Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp phù hợp với điều kiện chính trị, kinh
tế, xã hội của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ................................................ 144
3.1.4. Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ,
khả thi, dễ tiếp cận và chi phí tuân thủ thấp ..................................................... 146


3.1.5. Trong việc hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp phải tham khảo các quy
định pháp luật về doanh nghiệp của các nước khác và vận dụng một cách sáng
tạo, phù hợp vào hoàn cảnh của Lào ................................................................ 149
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở CỘNG
HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ....................................................................... 150

3.2.1. Về cấu trúc hệ thống pháp luật về doanh nghiệp .................................... 150
3.2.2. Sửa đổi, bổ sung các quy định về quyền thành lập doanh nghiệp, góp vốn
vào doanh nghiệp ............................................................................................ 151
3.2.3. Sửa đổi, bổ sung các quy định về hồ sơ và thủ tục thành lập doanh nghiệp . 153
3.2.4. Sửa đổi, bổ sung các quy định về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp . 157

3.2.5. Sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức quản lý nội bộ các loại hình
doanh nghiệp ................................................................................................... 159
3.2.6. Sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp ...... 163
3.3. KIẾN NGHỊ XÂY DỰNG CƠ CHẾ THỰC THI PHÁP LUẬT, NÂNG CAO HIỆU
LỰC, HIỆU QUẢ CỦA PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP.................................... 164

3.3.1. Chính phủ Lào cần ban hành thêm các nghị định hướng dẫn thi hành Luật
doanh nghiệp (2013)........................................................................................ 164
3.3.2. Các cơ quan có thẩm quyền của Lào cần tổ chức việc nghiên cứu sâu rộng,
quán triệt đầy đủ và áp dụng kịp thời các quy định của Luật doanh nghiệp (2013)
và các văn bản hướng dẫn thi hành trong các cơ quan quản lý nhà nước đối với
các doanh nghiệp, trong các doanh nghiệp và đối với các nhà đầu tư ............... 165
3.3.3. Cần cơ cấu lại (sắp xếp lại) các doanh nghiệp, chuyển đổi các doanh
nghiệp theo các quy định của Luật doanh nghiệp (2013) và các văn bản hướng
dẫn thi hành cho phù hợp với tình hình mới và đáp ứng được các yêu cầu mới 165
3.3.4. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp .................... 166
3.3.5. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính .................................................. 169
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ....................................................................................... 170
KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 171
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ ........................................................ 173
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................... 174


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CHDCND

: Cộng hòa dân chủ nhân dân

CHXHCN

: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

CTCP

: Công ty cổ phần

DNNN

: Doanh nghiệp nhà nước

DNTN

: Doanh nghiệp tư nhân

Đảng NDCM Lào

: Đảng Nhân dân Cách mạng Lào

ĐHĐCĐ

: Đại hội đồng cổ đông

ĐKKD

: Đăng ký kinh doanh

LDN

: Luật Doanh nghiệp

TLDN

: Thành lập doanh nghiệp

TNHH

: Trách nhiệm hữu hạn

VBPL

: Văn bản pháp luật

WTO

: Tổ chức Thương mại Thế giới

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


1

LỜI NÓI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Năm 1986, Đại hội lần thứ IV của Đảng NDCM Lào đã đề ra chủ trương đổi mới
toàn diện đất nước, phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Để thực hiện đường lối đổi mới, Nhà nước CHDCND Lào đã ban hành nhiều văn bản
pháp luật nhằm khuyến khích phát triển kinh tế, phát huy nội lực, thu hẹp dần khoảng

cách giữa Lào với các nước trong khu vực và trên thế giới. Trải qua hơn 30 năm đổi
mới, nền kinh tế Lào trong những năm gần đây có tốc độ phát triển khá cao. Đặc biệt
từ khi Lào trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)
vào ngày 02/2/2013 đã đánh dấu những bước tiến lớn của Lào trong quá trình hội nhập
kinh tế quốc tế. Tuy cũng có nhiều khó khăn, nhưng Lào vẫn đạt được nhiều thành tựu
đáng kể về thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài, kim ngạch xuất khẩu,
đồng thời, cùng với việc phát triển kinh tế, nhiều khu công nghiệp, công ty trong và
ngoài nước đã thành lập và phát triển mạnh mẽ.
Để hình thành và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, việc công
nhận, bảo hộ chế độ đa sở hữu và phát triển các doanh nghiệp thuộc các thành phần
kinh tế là nhân tố quan trọng, bởi vì doanh nghiệp luôn là một trong những chủ thể
quan trọng nhất của mọi nền kinh tế, đặc biệt doanh nghiệp dân doanh có vai trò ngày
càng quan trọng ở Lào. Bởi vậy, yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo điều kiện
thuận lợi cho các loại hình doanh nghiệp phát triển là nhiệm vụ đặt ra cho Đảng
NDCM Lào và Nhà nước CHDCND Lào trong công cuộc xây dựng nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN.
Doanh nghiệp là trung tâm của kinh tế thị trường, là nơi tạo ra sản phẩm, hàng
hóa là cho nên kinh tế phát triển, tạo việc làm, tăng thu ngân sách, góp phần giải quyết
những vấn đề xã hội… Trong nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, các doanh
nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đều có quyền tự do kinh doanh và bình đẳng
trước pháp luật. Quyền tự do kinh doanh và bình đẳng của các doanh nghiệp chỉ thực
sự được bảo đảm trên cơ sở hệ thống pháp luật, đặc biệt là hệ thống pháp luật về tổ
chức doanh nghiệp, ngày càng được hoàn thiện.
Trong thời kỳ đầu của quá trình đổi mới cơ chế kinh tế ở CHDCND Lào, pháp
luật kinh tế nói chung và pháp luật về các hình thức tổ chức kinh doanh nói riêng được
xây dựng trên cơ sở những đặc thù về chính trị, kinh tế, xã hội có tính chất giải pháp
tình thế, nhằm giải quyết những vấn đề bức xúc do thực tiễn kinh doanh đặt ra.
Với quan điểm xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường, theo định hướng
XHCN, những năm gần đây Nhà nước Lào rất quan tâm xây dựng và hoàn thiện pháp

2

luật về doanh nghiệp. Những vấn đề pháp lý về thành lập, tổ chức - quản lý, tổ chức lại
doanh nghiệp được quy định trong nhiều văn bản khác nhau, đặc biệt được quy định
trong Luật Doanh nghiệp (2013). Pháp luật về doanh nghiệp của Lào về cơ bản đã cập
nhật các thông lệ quốc tế chung nhất, tuy nhiên, cũng có những điểm chưa tương thích.
Điều đó có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân quan trọng là việc nghiên cứu
lý luận chưa thật đầy đủ nên một số định chế không rõ ràng về mục đích, không có
tính khả thi… Hơn nữa, trong quá trình thực thi, các văn bản pháp luật này, bên cạnh
những thành công nhất định, còn bộc lộ nhiều nhược điểm, bất cập cả về nội dung
pháp lý và kỹ thuật lập pháp. Tính phức tạp, mâu thuẫn, chồng chéo là những biểu hiện
không hiếm thấy trong hệ thống pháp luật hiện hành của Lào về doanh nghiệp. Thực tế
này là nguyên nhân không nhỏ dẫn đến việc kìm hãm sự phát triển sản xuất, kinh doanh
của các doanh nghiệp, tạo ra sự phân bổ các nguồn lực không hợp lý, tác động tiêu cực
đến sản xuất, kinh doanh và tính công bằng trong môi trường kinh doanh.
Tình hình trên đặt ra nhiều vấn đề cần phải được giải quyết, trong đó, một yêu
cầu cấp thiết là phải nghiên cứu một cách kỹ lưỡng các vấn đề pháp luật về các loại
hình doanh nghiệp, về thành lập, tổ chức - quản lý, tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp
và đề xuất phương hướng và các giải pháp cụ thể nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật
về doanh nghiệp của Lào trong tương lai.
Đồng thời, trong xu thế toàn cầu hoá hiện nay, việc xây dựng cũng như hoàn
thiện pháp luật đòi hỏi các nhà làm luật phải nắm bắt được nhu cầu thực tiễn, đồng
thời phải đảm bảo sự phù hợp của pháp luật quốc gia với pháp luật của các nước khác
trên thế giới. Do đó, việc học tập kinh nghiệm của các nước để hoàn thiện pháp luật
doanh nghiệp của Lào đang trở thành một trong những phương thức hữu hiệu, không
những có thể bảo đảm sự điều chỉnh pháp luật hiệu quả đối với hoạt động của các
doanh nghiệp mà còn giúp tạo sự tương thích giữa pháp luật quốc gia của Lào với
pháp luật của các nước khác.
Do vậy, nghiên cứu sinh đã chọn vấn đề “Hoàn thiện pháp luật về doanh

nghiệp ở nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào - Những vấn đề lý luận và thực
tiễn” làm đề tài luận án tiến sĩ luật học của mình.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng của việc nghiên cứu đề tài là những vấn đề lý luận về doanh nghiệp và
pháp luật về doanh nghiệp; hệ thống các quy định trong pháp luật hiện hành của Lào
về doanh nghiệp và thực tiễn thi hành pháp luật về doanh nghiệp của Lào ở các khía
cạnh: thành lập, tổ chức - quản lý, tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp.


3

2.2. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài có phạm vi khá rộng, bao trùm lên nhiều chuyên ngành khác nhau của
lĩnh vực luật kinh tế như: luật doanh nghiệp, luật đầu tư, luật tài chính, luật chứng
khoán, v.v... Tuy nhiên, trong phạm vi nghiên cứu của luận án này, chỉ tập trung
nghiên cứu các quy định về thành lập, tổ chức - quản lý, tổ chức lại, giải thể doanh
nghiệp trong LDN (2013) cùng các văn bản pháp luật hướng dẫn LDN (2013).
- Về không gian, luận án tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật về doanh
nghiệp của Lào; nhưng, có phân tích, bình luận các quy định pháp luật của một số
nước khác. Việc nghiên cứu quy định pháp luật về doanh nghiệp của một số nước khác
chỉ nhằm rút ra một số bài học kinh nghiệm cho quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp
luật về doanh nghiệp ở Lào.
- Về thời gian, luận án tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật hiện hành để
đánh giá chính xác thực trạng pháp luật của Lào về doanh nghiệp từ năm 2013 đến
nay. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi của các kiến nghị, luận án cũng nghiên cứu
quá trình vận động và phát triển của hệ thống pháp luật về doanh nghiệp ở nước
CHDCND Lào.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ của việc nghiên cứu đề tài
Mục tiêu của việc nghiên cứu đề tài là đưa ra phương hướng và các giải pháp cụ

thể nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về doanh nghiệp
của nước CHDCND Lào.
Để đạt được mục tiêu trên, tác giả luận án thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Luận án nghiên cứu một cách hệ có thống những vấn đề lý luận về doanh
nghiệp và pháp luật về doanh nghiệp.
- Luận án nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển, phân tích các yếu tố chi
phối và xác định những nội dung cơ bản của pháp luật về doanh nghiệp của nước
CHDCND Lào.
- Luận án khảo cứu mô hình và quy định pháp luật một số quốc gia trên thế giới,
từ đó có so sánh, đánh giá nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho quá
trình xây dựng pháp luật về doanh nghiệp ở Lào.
- Luận án nghiên cứu một cách có hệ thống pháp luật thực định của nước
CHDCND Lào về doanh nghiệp trên các khía cạnh: thành lập, tổ chức - quản lý, tổ
chức lại, giải thể doanh nghiệp; chỉ ra những ưu điểm, thành công, cũng như những
nhược điểm, bất cập của hệ thống pháp luật này và thực trạng thi hành các quy định về
doanh nghiệp ở Lào.
- Luận án đề xuất phương hướng và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp
luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về doanh nghiệp của nước CHDCND Lào.


4

4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu đề tài
Để nghiên cứu đề tài đã chọn, tác giả luận án sử dụng phương pháp luận biện
chứng duy vật của Chủ nghĩa Mác - Lênin. Đây là phương pháp chủ đạo xuyên suốt
toàn bộ quá trình nghiên cứu của luận án, để đưa ra những nhận định, kết luận khoa
học đảm bảo tính khách quan, chân thực.
Từ phương pháp luận chung đó, tác giả luận án sử dụng các phương pháp nghiên
cứu cụ thể, phù hợp với từng nội dung nghiên cứu, như: phương pháp phân tích, tổng
hợp, thống kê, logic, lịch sử, so sánh, đối chiếu, v.v… nhằm làm sáng tỏ các vấn đề

nghiên cứu. Trong đó:
- Phương pháp phân tích, logic, tổng hợp được sử dụng trong toàn bộ nội dung
của luận án;
- Phương pháp lịch sử, đối chiếu được sử dụng trong nội dung nghiên cứu về lịch
sử hình thành và phát triển của pháp luật về doanh nghiệp ở nước CHDCND Lào qua
các giai đoạn;
- Phương pháp so sánh được sử dụng trong nội dung nghiên cứu mô hình và pháp
luật về doanh nghiệp của một số quốc gia trên thế giới;
- Phương pháp thống kê được sử dụng trong phần đánh giá thực trạng pháp luật
về doanh nghiệp của Lào tại Chương 2 của luận án.
Những phương pháp nghiên cứu hiện đại này bảo đảm độ tin cậy của những kết
quả nghiên cứu của luận án.
5. Những đóng góp mới của luận án
Kết quả luận án là sự kế thừa, chọn lọc và phát triển những vấn đề lý luận về
doanh nghiệp và pháp luật về doanh nghiệp ở nước CHDCND Lào. Luận án đóng góp
một số thành tựu mới cho khoa học pháp lý như sau:
Thứ nhất, luận án là công trình nghiên cứu tổng thể và toàn diện những vấn đề lý
luận về doanh nghiệp và pháp luật về doanh nghiệp, thực trạng pháp luật về doanh
nghiệp tại Lào.
Thứ hai, luận án đã phân tích, lập luận về sự phát triển của pháp luật về doanh
nghiệp của Lào, các yếu tố chi phối pháp luật về doanh nghiệp của Lào. Pháp luật về
doanh nghiệp là một bộ phận của pháp luật về kinh doanh. Sự hình thành và phát triển
của pháp luật về doanh nghiệp chịu sự chi phối sâu sắc bởi cơ sở kinh tế, trình độ phát
triển của thị trường và các yếu tố khác của kiến trúc thượng tầng: chế độ chính trị,
truyền thống văn hóa, phong tục tập quán kinh doanh của Lào.
Thứ ba, luận án nhận diện những quy định bất cập trong pháp luật về doanh
nghiệp ở nước CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay. Đây là cơ sở để đánh giá thực
trạng pháp luật về doanh nghiệp của Lào hiện nay để từ đó nghiên cứu, xây dựng

5

phương hướng và các giải pháp cụ thể, hợp lý nhằm hoàn thiện pháp luật về doanh
nghiệp của Lào.
Thứ tư, luận án đưa ra phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và
nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về doanh nghiệp của CHDCND Lào. Phương
hướng và những giải pháp được đề xuất có tính khả thi cao, góp phần vào việc xây
dựng và hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp của Lào nói chung, các quy định trong
LDN (2013) của Lào nói riêng.
6. Kết cấu của luận án
Cấu trúc luận án gồm các phần:
- Lời nói đầu.
- Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài luận án.
- Nội dung luận án được kết cấu gồm ba chương như sau:
Chương 1. Những vấn đề lý luận về doanh nghiệp và pháp luật về doanh nghiệp.
Chương 2. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành Luật doanh nghiệp ở nước
Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.
Chương 3. Phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả
thực thi pháp luật doanh nghiệp ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào.
- Kết luận.
- Danh mục các công trình đã công bố.
- Danh mục tài liệu tham khảo.


6

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI LUẬN ÁN

Qua thời gian tìm hiểu về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, tác giả luận
án thấy rằng, Đề tài “Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp ở nước Cộng hòa Dân chủ
Nhân dân Lào - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” là đề tài chưa được nghiên cứu ở
trình độ tiến sĩ luật học. Cùng với sự phát triển hàng trăm năm trên thế giới cũng như ở
Lào và Việt Nam, vấn đề hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp đã được nhiều nhà
khoa học bàn luận đến, với những hình thức đa dạng, từ các giáo trình; sách tham
khảo; một số đề tài khoa học; các luận án, luận văn; bài viết đăng trên các tạp chí khoa
học và các hội thảo khoa học... Do Luận án được thực hiện tại Việt Nam, nên, về logic,
nghiên cứu sinh đã chia các công trình nghiên cứu thành hai nhóm là các công trình
nghiên cứu tại Việt Nam và Công trình khoa học ở nước ngoài (chủ yếu tại Lào).
1.1. Công trình khoa học tại Việt Nam
Nghiên cứu về pháp luật doanh nghiệp không phải vấn đề mới ở Việt Nam. Các
học giả Việt Nam đã nghiên cứu vấn đề hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp một cách
toàn diện, dưới nhiều khía cạnh khác nhau, với các hình thức đa dạng, đây là nguồn tài
liệu tham khảo quan trọng cho tác giả luận án. Sau đây là những công trình khoa học
mà tác giả đã tiếp cận được:
* Nhóm công trình nghiên cứu về doanh nghiệp, pháp luật về doanh nghiệp:
+ Những vấn đề chung về doanh nghiệp, pháp luật về doanh nghiệp trước hết
được nghiên cứu trong các Giáo trình Luật Thương mại, Giáo trình Pháp luật kinh tế
Việt Nam. Các giáo trình này hầu hết đều dành một dung lượng lớn để trình bày về vấn
đề địa vị pháp lý, và quy chế pháp lý chung về thành lập, tổ chức quản lý và hoạt động
doanh nghiệp. Các giáo trình là những kiến thức được chuẩn hóa và mang tính khái
quát cao về doanh nghiệp, là cơ sở để tác giả luận án phát triển việc nghiên cứu, đối
chiếu với thực tiễn và hệ thống các quan điểm lý luận đang được phổ biến tại nước
CHDCND Lào hiện nay. Trong đó, có thể kể đến: Giáo trình Luật Thương mại tập I
của Trường Đại học Luật Hà Nội (2017) – Nguyễn Viết Tý (chủ biên), Nxb Công an
nhân dân, Hà Nội. Công trình được bố cục thành 13 chương, trình bày những nội dung
cơ bản của môn học Luật Thương mại Việt Nam học phần 1, gồm: những vấn đề
chung về Luật Thương mại Việt Nam (chương 1, 2); địa vị pháp lý của doanh nghiệp
tư nhân, hộ kinh doanh, công ty hợp danh, CTCP, công ty TNHH, DNNN, hợp tác xã

(từ Chương 3 đến Chương 10); quy chế pháp lý về thành lập doanh nghiệp, tổ chức lại,
giải thể, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã (chương 11 đến chương 13). Hay Giáo trình
pháp luật kinh tế của Trường Đại học kinh tế quốc dân (2017) – Nguyễn Hợp Toàn,
Dương Nguyệt Nga (đồng chủ biên), Nxb Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. Công
trình được bố cục thành 7 chương, trong đó, các vấn đề pháp lý về doanh nghiệp được


7

trình bày tại các Chương 2- Quy chế pháp lý chung về thành lập, tổ chức quản lý và
hoạt động doanh nghiệp; Chương 3 – Chế độ pháp lý về doanh nghiệp tư nhân và công
ty; Chương 4 – Chế độ pháp lý về các hình thức tổ chức và chủ thể kinh doanh khác.
+ Nguyễn Như Phát (đồng tác giả, 2002), Luật kinh tế Việt Nam, Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà Nội. Đây là cuốn sách chuyên khảo mang tính chất của một giáo trình về
luật kinh tế. Trong công trình này, tập thể tác giả đã dành 3 chương để trình bày về các
chủ thể là các doanh nghiệp theo các quy định của pháp luật tại thời điểm công trình
nghiên cứu. Hệ thống các doanh nghiệp của Việt Nam đã thể hiện tính đa dạng của
một nền kinh tế nhiều thành phần theo cơ chế thị trường định hướng XHCN. Công
trình có ý nghĩa tham khảo đối với tác giả luận án.
+ Phạm Duy Nghĩa (2004), Chuyên khảo Luật Kinh tế, Nxb Đại học Quốc gia,
Hà Nội. Đây là một công trình khảo cứu công phu, toàn diện về pháp luật kinh tế. Tác
giả đã dành 4 chương để phân tích, bình luận về các doanh nghiệp, một chủ thể quan
trọng của pháp luật kinh tế. Công trình đã đề cập một cách cụ thể, chi tiết về hệ thống
pháp luật về doanh nghiệp trên tinh thần so sánh, đối chiếu với các quy định của pháp
luật kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới. Công trình là một tài liệu tham khảo quan
trọng của luận án.
* Nhóm công trình nghiên cứu về việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp:
+ Trần Du Lịch (chủ biên, 2000), Hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế để
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Công trình
đã đi sâu nghiên cứu vấn đề hệ thống pháp luật kinh tế, trên cơ sở khảo cứu thực trạng

pháp luật kinh tế của Việt Nam, đã để xuất các giải pháp hiệu quả để hoàn thiện hệ
thống pháp luật về kinh tế nhằm đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước. Các vấn đề lý luận về hệ thống pháp luật kinh tế đã được tác giả làm rõ, có
giá trị tham khảo rất lớn cho tác giả luận án.
+ Lê Minh Tâm (2003), Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam,
những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Công an Nhân dân, Hà Nội. Tuy không phải là
công trình chuyên khảo về pháp luật kinh tế nhưng nội dung của cuốn sách này đem lại
những kiến thức lý luận tổng quát về hệ thống pháp luật nói chung, trong đó có hệ
thống pháp luật kinh tế. Cuốn sách cũng phản ánh rất rõ quan điểm, đường lối của
Đảng và Nhà nước Việt Nam về xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong sự
nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN.
+ Bùi Nguyên Khánh (chủ nhiệm, 2016), Cải cách pháp luật doanh nghiệp trong
tiến trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam, Đề tài khoa học cấp bộ, Viện Nhà nước và
pháp luật chủ trì. Đây là công trình nghiên cứu vĩ mô về doanh nghiệp và pháp luật về
doanh nghiệp trong bối cảnh cải cách thể chế thị trường ở Việt Nam. Đề tài tập trung
nghiên cứu các nội dung chính sau đây: (1) Bối cảnh cải cách thể chế kinh tế thị
trường và nhu cầu cải cách pháp luật về doanh nghiệp và đầu tư ở Việt Nam; (2) Đánh
giá thực trạng và thực tiễn áp dụng các quy định pháp luật về doanh nghiệp ở Việt


8

Nam; (3) Đánh giá thực trạng và thực tiễn áp dụng các quy định pháp luật về đầu tư ở
Việt Nam; (4) Kinh nghiệm, thông lệ quốc tế và xu hướng điều chỉnh pháp luật về
doanh nghiệp và đầu tư ở một số quốc gia trên thế giới. Đây là những nội dung quý
báu để tác giả luận án tham khảo và đề xuất một số giải pháp phù hợp cho Lào.
+ Trần Ngọc Liên (2002), Hoàn thiện pháp luật về các loại hình công ty trong
nền kinh tế thị trường ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà
Nội. Công trình này đã nghiên cứu về công ty và pháp luật công ty - một loại hình
doanh nghiệp có rất nhiều ưu điểm so với các loại hình doanh nghiệp khác. Trong đó,

tác giả đã đưa ra quan niệm, pháp luật công ty, hiểu theo nghĩa truyền thống là tổng
hợp các văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành, quy định về cách thức thành lập,
chế độ đăng ký kinh doanh, cơ cấu tổ chức (bộ máy) quản lý công ty, cơ chế vận hành
của bộ máy đó, quyền và nghĩa vụ của các thành viên công ty và các vấn đề khác có
liên quan đến quá trình hình thành, hoạt động, giải thể, chuyển đổi hình thức của công
ty. Trên cơ sở nghiên cứu về thực trạng pháp luật về các loại hình công ty, công trình
đã đề ra các giải pháp để hoàn thiện pháp luật về các loại hình công ty trong nền kinh
tế thị trường ở Việt Nam. Đây là một nguồn tài liệu tham khảo quan trọng của luận án.
+ Nguyễn Viết Tý (2002), Phương hướng hoàn thiện pháp luật kinh tế trong điều
kiện có Bộ luật Dân sự, Luận án tiến sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội. Điểm
nhấn của công trình này là đã làm rõ mối quan hệ biện chứng giữa Luật Kinh tế và
Luật Dân sự của Việt Nam trong mỗi thời kỳ lịch sử - đó là mối quan hệ giữa cái
chung và cái riêng. Với tư cách là cái chung và cái riêng, Luật Dân sự và Luật Kinh tế
đều tồn tại khách quan và độc lập tương đối với nhau. Bộ luật Dân sự của Việt Nam
(1995) ra đời, đã đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các hoạt động kinh
doanh, là nền tảng pháp lý cho hoạt động kinh doanh của Việt Nam. Trên cơ sở đó,
công trình đã đề xuất phương hướng quan trọng để phát triển hệ thống pháp luật kinh
tế trên cơ sở Bộ luật Dân sự (1995) đã ra đời và có hiệu lực hơn nửa thập kỷ, để hai hệ
thống pháp luật kinh tế và dân sự độc lập với nhau nhưng hỗ trợ nhau chặt chẽ. Vấn đề
quan trọng là phải hạn chế sự chồng chéo, mâu thuẫn với nhau trong nhiều quy định
pháp luật của hai hệ thống đó, gây ra nhiều khó khăn trong việc áp dụng pháp luật cho
các cơ quan thực tiễn.
+ Đồng Ngọc Ba (2005), Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc hoàn thiện pháp luật
về doanh nghiệp ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.
Công trình đã nghiên cứu những vấn đề lý luận về doanh nghiệp, pháp luật về doanh
nghiệp và chỉ ra rằng, pháp luật về doanh nghiệp là một bộ phận của pháp luật kinh
doanh, quy định các vấn đề về tổ chức và hoạt động của doanh nghiệp. Việc tiếp tục
hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp là tất yếu khách quan ở Việt Nam, bắt nguồn từ
những đòi hỏi của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, trong bối cảnh hội nhập
kinh tế quốc tế. Trên cơ sở xác định việc hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp cần

dựa trên những quan điểm chỉ đạo thống nhất và có những giải pháp cụ thể, khoa


9

học, với một lộ trình hợp lý, tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện
pháp luật về doanh nghiệp. Những nội dung nghiên cứu và các giải pháp được đưa ra
trong công trình này là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho việc nghiên cứu các
giải pháp hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp của Lào trong giai đoạn mới.
+ Đỗ Kim Hoàng (1999), Những vấn đề pháp lý cơ bản trong việc sửa đổi, hoàn
thiện pháp luật về công ty, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.
Luận văn đã viết về pháp luật về công ty trong bối cảnh Luật Doanh nghiệp được ban
hành và đã được triển khai thực hiện: môi trường kinh doanh được cải thiện đáng kể;
các nhà kinh doanh có thể yên tâm hơn khi đầu tư kinh doanh. Cùng với loại hình
doanh nghiệp khác, các công ty của Việt Nam đã có những bước đi vững chắc, góp
phần không nhỏ vào sự tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy nhanh hơn sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, cũng cần phải nghiên cứu để thấy những
vấn đề còn hạn chế của pháp luật Việt Nam về công ty nhằm góp phần hoàn thiện hơn
nữa pháp luật về loại hình doanh nghiệp này. Luận văn đã đề ra một số kiến nghị để
hoàn thiện hơn nữa các quy định của pháp luật về công ty. Những nội dung, kết luận
khoa học của luận văn là tài liệu tham khảo bổ ích cho tác giả luận án.
Ngoài ra, còn có thể kể đến một số bài viết đăng trên tạp chí, Báo cáo, hội thảo
như: Nguyễn Như Phát (1999), “Dự thảo Luật Doanh nghiệp - Một số vấn đề phương
pháp luận”, Tạp chí Nhà nước và pháp luật, (5), tr. 45 – 53; Nguyễn Như Phát (2005),
“Cải cách pháp luật doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay”, Tham luận của tại hội thảo
của Hội luật gia Việt Nam, Nha Trang… Các bài viết, báo cáo hội thảo này tuy không
mang tính thời sự nhưng những nội dung của nó là tài liệu tham khảo quan trọng,
giúp tác giả luận án có thể so sánh, đối chiếu với quá trình chuyển đổi tư duy kinh tế
và pháp lý của nước CHDCND Lào.
* Nhóm công trình nghiên cứu về các khía cạnh cụ thể của pháp luật doanh

nghiệp có nội dung khá rộng, từ vấn đề thành lập doanh nghiệp, góp vốn vào doanh
nghiệp; các loại hình doanh nghiệp, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp, tổ chức quản lý nội bộ các loại hình doanh nghiệp; tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp. Trong
đó, có thể khái quát lại như sau:
- Về quyền thành lập doanh nghiệp, góp vốn vào doanh nghiệp, có thể kể đến
một số công trình sau:
+ Bùi Ngọc Cường (2004), Một số vấn đề về quyền kinh doanh trong pháp Luật
kinh tế hiện hành ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Nội dung công trình
này gần với các vấn đề cần nghiên cứu của luận án. Tác giả đã khảo cứu về quyền kinh
doanh trong pháp luật kinh tế của Việt Nam thời điểm năm 2004. Quyền kinh doanh là
cơ sở quan trọng của quy định của pháp luật về doanh nghiệp và những nội dung lý
luận của công trình sẽ là nội dung lý luận quan trọng của luận án.
+ Mai Hồng Quỳ (chủ biên, 2012), Tự do kinh doanh và vấn đề đảm bảo quyền
con người tại Việt Nam, Nxb Lao động, Hà Nội. Nội dung của cuốn sách được tác giả


10

phân tích, bình luận đánh giá pháp luật về doanh nghiệp Việt Nam trong việc đảm bảo
quyền tự do kinh doanh như những quy định về thủ tục ĐKKD, chủ thể tham gia thành
lập doanh nghiệp, ngành nghề được phép kinh doanh và cấm kinh doanh. Theo tác giả,
để mở rộng đảm bảo quyền tự do theo đúng tinh thần của Hiến pháp, nhà nước cần tạo
ra một môi trường kinh doanh thuận lợi thông qua hệ thống pháp luật về doanh nghiệp
phải phù hợp không được trái với nguyên tắc tự do kinh doanh, đồng thời đẩy mạnh
việc cải cách quy trình ĐKKD rút ngắn thời gian và chi phí để doanh nghiệp được thực
hiện kinh doanh một cách thuận lợi.
+ Lê Thị Hoàng Thanh (chủ nhiệm, 2017), Quyền tự do kinh doanh và đảm bảo
quyền tự do kinh doanh theo Hiến pháp (2013), Đề tài khoa học cấp bộ, Viện Khoa
học pháp lý – Bộ Tư pháp chủ trì. Trên cơ sở chỉ rõ tầm quan trọng của quyền tự do
kinh doanh, các tác giả tham gia công trình đã điểm lại các mốc phát triển của quyền
tự do kinh doanh trong các bản Hiến pháp và hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam

qua các thời kỳ. Công trình tập trung nghiên cứu các vấn đề như: Khái niệm quyền tự
do kinh doanh; giới hạn của tự do kinh doanh; các quyền liên quan đến quyền tự do
kinh doanh, vấn đề thực thi quyền tự do kinh doanh… nhằm củng cố pháp luật về
quyền tự do kinh doanh, đáp ứng yêu cầu hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định
hướng XHCN trong giai đoạn hiện nay. Đây là tài liệu mới, mang tính thời sự, là
nguồn tài liệu quan trọng cho tác giả khi nghiên cứu các quy định liên quan đến quyền
tự do thành lập doanh nghiệp tại Lào hiện nay.
- Về các công trình nghiên cứu về các loại hình doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức
nội bộ của các loại hình doanh nghiệp. Đây là nhóm nghiên cứu có khối lượng công
trình rất đồ sộ, nghiên cứu về từng khía cạnh khác nhau của từng loại hình doanh
nghiệp. Do đó, có thể thống kê dựa trên từng loại hình doanh nghiệp như sau:
+ Nghiên cứu về DNNN, có thể kể đến: Lê Hồng Hạnh (2004), Cổ phần hóa
DNNN - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội; Vũ Thị
Nhung (2017), Pháp luật về kiểm soát vốn tại các doanh nghiệp có 100% vốn nhà
nước, Luận án tiến sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Nguyễn Bích Phượng
(2014), Tổ chức quản lý nội bộ DNNN theo Luật Doanh nghiệp năm 2014, Luận văn
thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Đinh Văn Trung (2017), “"Doanh
nghiệp nhà nước" - khái niệm và thực tiễn ở Việt Nam hiện nay”, Tạp chí Lí luận
chính trị, số 12/2017, tr. 89 – 95;…
+ Nghiên cứu về công ty TNHH, có thể kể đến: Lê Thị Tú Hồng (2006), Công ty
TNHH một thành viên theo LDN 2005 - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Luận văn
thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Nguyễn Thị Hạnh (2016), Quản trị nội
bộ công ty TNHH một thành viên theo pháp luật Việt Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học,
Trường Đại học Luật Hà Nội; Nguyễn Hoài Thu (2017), Quyền sở hữu tài sản trong
công ty TNHH hai thành viên trở lên theo quy định của LDN năm 2014, Luận văn thạc
sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Lê Thị Hạnh (2017), Tổ chức quản lý công


11

ty TNHH hai thành viên trở lên theo pháp luật Việt Nam hiện hành, Luận văn thạc sĩ
Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội …
+ Nghiên cứu về CTCP, có thể kể đến: Phan Thị Bảo Yến (2014), Mô hình quản
trị CTCP tại Việt Nam hiện nay - Thực trạng và phương hướng hoàn thiện, Luận văn
thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Lưu Thị Dung (2015), Tổ chức quản lý
nội bộ CTCP theo LDN năm 2014, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà
Nội; Phạm Trung Hiếu (2017), Rủi ro pháp lý trong tổ chức, quản lý CTCP theo LDN
năm 2014, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Mai Thị Hương
Chanh (2017), Những đổi mới trong cách thức tổ chức, quản lý, điều hành CTCP theo
LDN năm 2014, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội;…
+ Nghiên cứu về công ty hợp danh, có thể kể đến: Nguyễn Văn Đông (2013),
“Bàn về tư cách pháp nhân của Công ty hợp danh theo quy định của Luật Doanh
nghiệp”, Tạp chí Kiểm sát, Số 19/2013, tr. 39 – 41; Nguyễn Vĩnh Hưng (2016), “Các
nguyên tắc của công ty hợp danh theo LDN năm 2014”, Tạp chí Dân chủ và pháp luật,
Số 5/2016, tr. 22 – 26; Trần Ngọc Dũng, Trần Ngọc Anh (2017), “Các quy định của
LDN năm 2014 về công ty hợp danh và giải pháp hoàn thiện”, Tạp chí Nhà nước và
Pháp luật, Số 3/2017, tr. 37 - 42, 54; Đồng Thái Quang (2018), “Bàn về hình thức góp
vốn vào công ty hợp danh”, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, Số 5/2018, tr. 31 – 34;…
+ Nghiên cứu về DNTN, có thể kể đến: Nguyễn Trí Tuệ (2003), Địa vị pháp lý
của DNTN, Luận án tiến sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Trương Vĩnh Xuân
(2011), “Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam trong cộng đồng doanh nghiệp ngoài nhà
nước”, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, Số 6/2011, tr. 41 - 46, 60; Trương Công Đắc
(2015), “Bàn về các hình thức đầu tư của doanh nghiệp tư nhân theo quy định của
pháp luật hiện nay”, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, Số 12/2015, tr. 46 – 50;…
Những công trình trên đây mặc dù chỉ nghiên cứu về một vài khía cạnh trong
từng loại hình doanh nghiệp khác nhau, nhưng đây là những công trình có giá trị tham
khảo về lý luận cũng như thực tiễn quy định pháp luật các loại hình doanh nghiệp.
Đồng thời, những kiến nghị, giải pháp của tác giả trong một số công trình (như Công
trình “Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” của
tác giả Lê Hồng Hạnh về cổ phần hóa DNNN) về sau đã trở thành hiện thực, thể hiện

rõ tính khoa học đúng đắn của công trình. Những nội dung khoa học cũng như phương
pháp nghiên cứu của công trình là tài liệu tham khảo cho tác giả luận án.
- Các công trình nghiên cứu về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp:
+ Bùi Thị Long (2006), Những vấn đề pháp lý về tổ chức lại doanh nghiệp nhà
nước (qua thực tiễn tại tỉnh Bình Định), Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học
Luật Hà Nội. Nội dung cơ bản của luận văn này tập trung chủ yêu nghiên cứu về thực
trạng tổ chức và hoạt động của DNNN, tính cấp thiết của việc tổ chức lại DNNN; hệ
thống pháp luật và thực trạng thi hành quy định pháp luật về tổ chức lại DNNN tại thời
điểm LDN (2005) của Việt Nam có hiệu lực thi hành. Từ đó đưa ra phương hướng và


12

những giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật về tổ chức lại DNNN. Mặc dù thời
điểm nghiên cứu luận văn này đã khá lâu, nhưng những nội dung cơ bản của luận văn
vẫn có giá trị tham khảo đối với nội dung luận án, đặc biệt là vấn đề lý luận về tổ chức
lại doanh nghiệp.
+ Lê Ngọc Anh (2014), Pháp luật về giải thể doanh nghiệp ở Việt Nam - Thực
trạng và hướng hoàn thiện, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.
Đây là một trong số ít các công trình nghiên cứu một cách hệ thống về giải thể doanh
nghiệp tại Việt Nam. Nội dung luận văn trải dài từ những vấn đề lý luận về giải thể
doanh nghiệp, về pháp luật giải thể doanh nghiệp; quy định pháp luật về giải thể doanh
nghiệp và đánh giá; định hướng và kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về giải thể
doanh nghiệp ở Việt Nam. Mặc dù chỉ ở mức độ khái quát, nhưng những nội dung
nghiên cứu trong công trình này là nguồn tham khảo quan trọng cho luận văn khi
nghiên cứu những vấn đề chung về pháp luật về giải thể doanh nghiệp; đánh giá quy
định pháp luật Việt Nam về giải thể doanh nghiệp. Trên cơ sở đối sánh với pháp luật
Lào và Việt Nam, có thể tham khảo một số kiến nghị khi hoàn thiện pháp luật doanh
nghiệp Lào về giải thể doanh nghiệp.
+ Hà Kim Sơn (2017), Pháp luật về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp và thực

tiễn áp dụng trên địa bàn tỉnh Yên Bái, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học
Luật Hà Nội. Đây là một trong số ít các công trình nghiên cứu trực tiếp về tổ chức lại,
giải thể doanh nghiệp tại một địa bàn cụ thể. Nội dung các công trình này về cơ bản
vẫn nghiên cứu những vấn đề lý luận về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp, pháp luật
về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp. Trên cơ sở đánh giá thực trạng áp dụng quy định
pháp luật tại địa bàn cụ thể để đưa ra một số kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện pháp
luật về tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp cũng như giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt
động tổ chức lại, giải thể doanh nghiệp. Những luận giải kiến nghị trong công trình
này đưa đến một góc nhìn cụ thể cho tác giả luận án khi đánh giá thực tiễn áp dụng
pháp luật để đưa ra những kiến nghị hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp Lào.
* Nhóm công trình nghiên cứu việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp dưới
góc độ so sánh, có thể kể đến một số công trình sau:
+ Lương Xuân Quỳ (1999), “Khảo sát một số vấn đề về kinh tế Trung Quốc”,
Tạp chí Nghiên cứu kinh tế, (251). Đây là bài nghiên cứu về kinh tế ở một quốc gia có
quan hệ mật thiết và ảnh hưởng rất lớn đối với Việt Nam và Lào. Bài viết cho thấy
những định hướng phát triển kinh tế của Trung Quốc để từ đó có những bài học kinh
nghiệm cho các quốc gia trong khu vực. Tuy thời điểm và những thông tin của bài viết
không còn tính thời sự nhưng cũng là một tài liệu tham khảo nhất định để thấy quá
trình phát triển, chuyển biến sang cơ chế thị trường của các quốc gia trong khu vực.
+ Tiêu Lâm Hạ và Diêu Dương (2002), “Khu vực kinh tế tư nhân Trung Quốc:
Chính sách, quá trình phát triển và những trở ngại trước mắt”, Tạp chí Nghiên cứu
kinh tế, (4). Bài báo này phản ánh sự nhìn nhận, chuyển biến tư duy kinh tế của Trung


13

Quốc trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế bao cấp sang cơ chế thị trường. Bài báo
này là tài liệu tham khảo về quá trình chuyển đổi tư duy kinh tế cũng như tư duy pháp
lý về các loại hình doanh nghiệp.
+ Vũ Thị Lan Anh (2009), “Pháp luật Singapore về các tổ chức kinh doanh”, Tạp

chí Luật học, (12), tr.51-57. Những nội dung quan trọng của bài viết về pháp luật của
Singapore về các tổ chức kinh doanh; các hình thức tổ chức kinh doanh theo pháp luật
của Singapore là tài liệu tham khảo quan trọng cho tác giả khi nghiên cứu pháp luật
của Singapore về doanh nghiệp và đúc rút bài học kinh nghiệm cho Lào.
Ngoài ra còn hàng loạt các bài viết đăng trên tạp chí về các khía cạnh liên quan
đến doanh nghiệp, tiêu biểu như: Nguyễn Am Hiểu (2003), “Hình thức pháp lý của
doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay nhìn từ góc độ luật so sánh”, Tạp chí Nhà nước và
pháp luật, (1), tr. 20-23; Bùi Xuân Hải(2006), “So sánh cấu trúc quản trị nội bộ của
CTCP Việt Nam với các mô hình điển hình trên thế giới”, Tạp chí Khoa học pháp
lý,(6), tr. 37-42; Báo cáo về nghiên cứu cải cách đa dạng hóa quyền tài sản ở các
doanh nghiệp vừa và lớn (2003), Nghiên cứu chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc,
(2)… Các báo cáo hội thảo này tuy không mang tính thời sự nhưng những nội dung
của nó là tài liệu tham khảo quan trọng, giúp tác giả luận án có thể so sánh, đối chiếu
với quá trình chuyển đổi tư duy kinh tế và pháp lý của nước CHDCND Lào.
1.2. Các công trình nghiên cứu tại nước ngoài
Ở các nước trên thế giới, nghiên cứu về pháp luật doanh nghiệp không phải vấn
đề mới. Các học giả thế giới đã nghiên cứu vấn đề hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp
một cách toàn diện, dưới nhiều khía cạnh khác nhau, với các hình thức đa dạng.
Tuy nhiên, tại nước CHDCND Lào, cùng với lịch sử phát triển và hình thành của
pháp luật về doanh nghiệp non trẻ, sự quan tâm của Nhà nước Lào đối với doanh
nghiệp còn chưa đúng mức, đã dẫn đến việc pháp luật về doanh nghiệp còn chưa được
quan tâm nghiên cứu ở Lào. Trong giai đoạn hiện nay chưa có các công trình nghiên
cứu một cách toàn diện về pháp luật doanh nghiệp cũng như vấn đề hoàn thiện pháp
luật về doanh nghiệp tại Lào. Các công trình là sách mới chỉ đề cập đến những vấn đề
cơ bản của pháp luật về doanh nghiệp, còn các công trình là luận án, luận văn, báo, tạp
chí lại nghiên cứu chuyên sâu về một số khía cạnh cụ thể của pháp luật về doanh
nghiệp. Cụ thể:
* Nhóm công trình nghiên cứu về doanh nghiệp, pháp luật về doanh nghiệp:
+ V.V.Xi-mô-nốp (1988), Sự phát triển kinh tế Lào, Nxb Khoa học, Matxcơva.
Đây là tác phẩm của tác giả nước ngoài, nghiên cứu chuyên sâu về quá trình phát triển

kinh tế của nước CHDCND Lào. Nước CHDCND Lào bước vào xây dựng kinh tế thị
trường với một nền kinh tế lạc hậu, yếu về cơ sở vật chất lẫn nhận thức lý luận, quản
lý. Đây chính là những cơ sở quan trọng giúp cho Lãnh đạo đất nước xác định đúng
khả năng của đất nước để từ đó đề ra những sách lược, chiến lược phát triển kinh tế
đúng đắn.


14

+ Viện Kinh tế thế giới, Ủy ban Khoa học xã học và Nhân văn (1995), Một số
đặc điểm tự nhiên kinh tế - xã hội của CHDCND Lào, Hà Nội. Đây là công trình
nghiên cứu tập thể của các tác giả Việt Nam và Lào, khảo cứu một cách tổng quát về
các đặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội của Lào. Công trình đã cung cấp một bức
tranh toàn cảnh về các vấn đề kinh tế - xã hội của nước Lào. Tuy nội dung có liên quan
đến luận án trong công trình này không nhiều nhưng đây cũng là một tài liệu tham
khảo có giá trị cho tác giả luận án.
+ Bộ Công nghiệp và Thương mại Lào (2005), Pháp luật về doanh nghiệp, Nxb
Thống kê, Viêng Chăn. Công trình đã làm rõ các vấn đề về doanh nghiệp, pháp luật về
doanh nghiệp của nước CHDCND Lào trên cơ sở hệ thống hóa, đánh giá các quy định
của quốc gia từ trước đến thời điểm nghiên cứu (2005) pháp luật về doanh nghiệp.
Mặc dù công trình này ra đời đã lâu, mới chỉ phân tích và đánh giá các quy định về
doanh nghiệp một cách cơ bản, nhưng đây vẫn là tài liệu tham khảo rất quan trọng về
phương diện hệ thống các quy định của pháp luật và các quan điểm của nhà nước về
vấn đề mà luận án quan tâm nghiên cứu.
+ Bộ Tư pháp Lào (tháng 4, 2007), Giải thích pháp luật về doanh nghiệp nước
CHDCND Lào, Sách hợp tác với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (Japan
International Cooperation Agency - JICA). Công trình đã đưa ra những giải thích, làm
rõ các quy định của LDN (2005), thông qua đó, đã thể hiện một số vấn đề có tính chất
lý luận về doanh nghiệp và pháp luật về doanh nghiệp theo quan điểm, đường lối của
Đảng và Nhà nước Lào trong những năm đầu thiên nhiên kỷ mới. Những quan điểm

giải thích trong công trình này, trên một số khía cạnh, vẫn còn phù hợp với tình hình
thực tế và những nội dung của LDN (2013). Do đó, đây cũng một tài liệu tham khảo
quan trọng, đồng thời cũng gợi ra định hướng nghiên cứu của luận án.
* Nhóm công trình nghiên cứu về hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp:
+ Rémi Bouchez (2004), Một số nhận xét và bình luận về dự thảo Luật DNNN
sửa đổi (Dự thảo tháng 4 năm 2004), Bản dịch của Nhà Pháp luật Việt - Pháp. Đây là
công trình của tác giả nước ngoài nghiên cứu (bình luận) về một dự thảo luật của Việt
Nam. Nội dung của công trình này đúng với nội dung của luận án, đồng thời phương
pháp nghiên cứu, lập luận của công trình thực sự là một tài liệu tham khảo quan trọng
mà luận án đặc biệt quan tâm.
+ Chom khăm Búp Phả Li Văn (1998), Xây dựng và hoàn thiện pháp luật trong
điều kiện đổi mới hiện nay ở CHDCND Lào, Luận án tiến sĩ luật học, Học viện Chính
trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Công trình đã làm rõ những vấn đề lý luận trong việc xây
dựng và hoàn thiện pháp luật trong điều kiện đổi mới ở CHDCND Lào, trong đó, trọng
tâm là vai trò to lớn của pháp luật trong đời sống xã hội. Nhờ nhận thức sâu sắc và đầy
đủ về vai trò, giá trị to lớn của pháp luật đối với sự phát triển xã hội, từ sau Đại hội IV
của Đảng NDCM Lào (1986) đến năm 1998, Nhà nước Lào đã ban hành Hiến pháp và
hơn 40 đạo luật đáp ứng công cuộc xây dựng và phát triển đất nước theo cơ chế quản


15

lý mới. Tuy nhiên, nhìn chung tốc độ ban hành các văn bản pháp luật còn chậm, chưa
đáp ứng đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới. Vì vậy, trong những năm tới Nhà nước Lào
phải đẩy mạnh công tác xây dựng pháp luật để đảm bảo nguyên tắc quản lý nhà nước,
quản lý kinh tế - xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế XHCN.
Những nội dung được nghiên cứu và kiến nghị trong công trình này sẽ là tài liệu tham
khảo, giúp cho tác giả luận án có được những kiến thức làm nền tảng lý luận để có thể
luận giải những vấn đề pháp luật về doanh nghiệp ở nước CHDCND Lào.
+ Xổm Xay Xỉ Hà Chắc (2001), Hoàn thiện pháp luật kinh tế trong quá trình đổi

mới kinh tế của CHDCND Lào, Luận án tiến sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.
Trong công trình, tác giả đã phân tích cơ sở lý luận của việc Nhà nước quản lý kinh tế
bằng pháp luật trên cơ sở quan điểm cơ bản của Đảng NDCM Lào được xác định trong
văn kiện Đại hội VI (1996). Tác giả cũng chỉ ra thực trạng quản lý nền kinh tế - xã hội
bằng pháp luật, theo đó, có một thời gian rất dài, Nhà nước lấy đường lối, chủ trương
chính sách của Đảng thay cho pháp luật, việc giải quyết nhiều vấn đề kinh tế ở Lào
vẫn dựa vào phong tục tập quán, dẫn đến tình trạng coi nhẹ pháp luật. Từ thực trạng
đó, công trình đã đề xuất kiến nghị về những giải pháp hoàn thiện pháp luật kinh tế
trong quá trình đổi mới quản lý kinh tế của Lào. Trong đó, về quan điểm và phương
hướng, công trình đã chú ý đến việc hoàn thiện cơ chế xây dựng pháp luật kinh tế,
hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của các chủ thể kinh doanh, pháp luật về
hợp đồng, pháp luật về phá sản doanh nghiệp, pháp luật về giải quyết tranh chấp kinh
tế và hoàn thiện cơ chế thi hành. Đây là những tư liệu tham khảo trong việc nghiên cứu
quan điểm và phương hướng hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp của Lào trong giai
đoạn hiện nay.
+ Vanhseng Keobounphanh (2007), Hoàn thiện pháp luật kinh tế đối ngoại của
nước CHDCND Lào hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà
Nội. Qua phân tích thực trạng pháp luật của Lào về kinh tế đối ngoại cho thấy, các quy
định của pháp luật trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại ngày càng được sửa đổi, bổ sung
hoàn thiện cho phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, pháp luật kinh tế đối ngoại
của Lào vẫn không tránh khỏi những hạn chế, bất cập nhất định. Trên cơ sở nhận định
rằng, việc hoàn thiện pháp luật là một nhân tố bảo đảm quá trình phát triển kinh tế, góp
phần mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế đối ngoại ở nước CHDCND Lào, luận văn đã
đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường hiệu quả
của các quy định pháp luật kinh tế đối ngoại của Lào. Những nội dung của luận văn là
tài liệu tham khảo của luận án trong việc đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hiệu
quả các quy định pháp luật doanh nghiệp nước CHDCND Lào.
+ Vathsana Lathtanaphanh (2011), Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc hoàn
thiện pháp luật về doanh nghiệp ở nước CHDCND Lào, Luận văn thạc sĩ Luật học,
Trường Đại học Luật Hà Nội. Tác giả đã chỉ ra rằng, pháp luật về doanh nghiệp ở

CHDCND Lào đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải được hoàn thiện, nhằm đáp ứng


16

kịp thời những đòi hỏi của thực tiễn tổ chức hoạt động kinh doanh, thúc đẩy sự phát
triển của nền kinh tế. Việc hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp cần dựa trên những
quan điểm chỉ đạo thống nhất và có những giải pháp cụ thể, khoa học, với một lộ trình
hợp lý để đảm bảo vừa khắc phục những khó khăn trước mắt, vừa có thể hình thành
đồng bộ hệ thống pháp luật về doanh nghiệp cho sự tồn tại và phát triển lâu dài của các
loại hình doanh nghiệp. Theo tác giả luận văn, hệ thống pháp luật về doanh nghiệp cần
được cấu trúc lại trên quan điểm mới về tiêu chí phân loại doanh nghiệp, phù hợp với
điều kiện cụ thể của Lào và xu hướng phổ biến trên thế giới. Trên cơ sở đó, nội dung
pháp luật về doanh nghiệp cần được hoàn thiện theo hướng xóa bỏ triệt để sự phân biệt
đối sự với nhà đầu tư thuộc các thành phần kinh tế và hình thức sở hữu khác nhau
trong tổ chức, vận hành doanh nghiệp; hoàn thiện pháp luật về công ty, doanh nghiệp
tư nhân; hoàn thiện các văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động của doanh nghiệp
trong các lĩnh vực khác nhau trên cơ sở khắc phục sự mâu thuẫn, chồng chéo trong các
văn bản pháp luật về doanh nghiệp.
+ Xổm Xay Xỉ Hà Chắc (2000), “Mấy vấn đề về hoàn thiện hệ thống pháp luật
kinh tế của CHDCND Lào”, Tạp chí Luật học, (4), tr. 42-48. Trong bài viết này, tác
giả trình bày các vấn đề lý luận và các giải pháp để hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh
tế của nước CHDCND Lào, phù hợp với những quan điểm cơ bản của Đảng NDCM
Lào được xác định trong văn kiện Đại hội Đảng NDCM Lào lần thứ VI (1996), đổi
mới cơ chế quản lý kinh tế, phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo cơ
chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
+ Ông Xa Mản Vi Nhạ Kệt - Chủ tịch Quốc hội nước CHDCND Lào (1995), Bài
phát biểu tại Hội nghị tư pháp toàn quốc, Viêng Chăn. Đây là bài phát biểu quan trọng
thể hiện quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước Lào về công tác thực thi và bảo
vệ pháp luật, trong đó có vấn đề thực thi và bảo về pháp luật về kinh tế nói chung và

pháp luật về doanh nghiệp nói riêng. Trong bài phát biểu này, Chủ tịch Quốc hội cũng
đã đề cập đến yêu cầu bức thiết phải hoàn thiện pháp luật về DNNN và pháp luật về
kinh tế nói chung.
+ Bộ trưởng Bộ tư pháp Lào (2000), Báo cáo tổng kết công tác năm 1999-2000,
Viêng Chăn. Đây là một báo cáo có đề cập nhiều đến vấn đề thực thi và bảo vệ pháp
luật về kinh tế. Qua báo cáo tổng kết năm, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã nêu lên những
hạn chế, bất cập của pháp luật về kinh tế nói chung và pháp luật về doanh nghiệp của
Lào nói riêng. Những hạn chế, bất cập này đã gây trở ngại cho các cơ quan tư pháp của
nước CHDCND Lào trong hoạt động xét xử và thi hành pháp luật.
* Nhóm công trình nghiên cứu về các khía cạnh cụ thể của pháp luật
doanh nghiệp:
+ Phô Thi Lát Phôm Phô Thi (2005), Tổ chức quản lý DNNN trong nền kinh tế
thị trường ở CHDCND Lào, Luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh. Trong công trình, tác giả đã làm rõ các vấn đề lý luận về doanh nghiệp,


17

DNNN cũng như tầm quan trọng của việc quản lý DNNN trong nền kinh tế thị trường.
Công trình đã phân tích và chỉ ra rằng, ở Lào hiện nay, DNNN vẫn đóng vai trò chủ
lực, nòng cốt trong nhiều ngành quan trọng của nền kinh tế và có nhiệm vụ góp phần
giải quyết các vấn đề xã hội, hướng dẫn hỗ trợ các thành phần kinh tế cùng phát triển,
làm cơ sở để Nhà nước thực hiện chức năng điều tiết vĩ mô, tạo nền tảng cho xã hội
mới. Trên cơ sở chỉ ra những yếu kém trong hoạt động quản lý DNNN, công trình đã
đề xuất những biện pháp về đổi mới tổ chức, quản lý DNNN ở Lào một cách triệt để,
nhất quán và đồng bộ.
+ Phukham Lênin (2003), Hoàn thiện pháp luật về công ty TNHH ở nước
CHDCND Lào, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội. Đây là luận
văn đi sâu vào nghiên cứu một loại hình trong các doanh nghiệp quan trọng ở Lào, đó
là công ty trách nhiệm hữu hạn. Tác giả công trình đã chỉ ra rằng, cùng với nền lập

pháp non trẻ, các quy định của Lào về công ty TNHH vẫn còn những hạn chế, bất cập
nhất định. Từ đó, tác giả đã đề xuất phương hướng và một số giải pháp sửa đổi bổ
sung, hoàn thiện các quy định về tổ chức và hoạt động của công ty TNHH ở Lào
hướng tới việc hòa nhập và tương thích với pháp luật của các nước trong khu vực cũng
như trên thế giới.
+ Xaykham Vannaxay (2007), Những vấn đề pháp lý cơ bản về cổ phần hóa
DNNN ở nước CHDCND Lào, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà
Nội. Tác giả luận văn đã nghiên cứu và chỉ ra rằng, việc cổ phần hóa DNNN là một
phần rất quan trọng của chương trình sắp xếp, đổi mới và phát triển DNNN với mục
tiêu là thay đổi cơ cấu khu vực kinh tế nhà nước, nâng cao hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế thị trường ở nước CHDCND Lào. Từ đó, tác
giả luận văn đã đề xuất kiến nghị mở rộng đối tượng cổ phần hóa. Nội dung nghiên
cứu của Luận văn đã cung cấp tài liệu về thực trạng và xu hướng phát triển của các
doanh nghiệp của CHDCND Lào hiện nay.
+ Thoong-sa-lít Mang-no-mệc (1994), “Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý và sắp
xếp lại doanh nghiệp nhà nước ở CHDCND Lào”, Tạp chí Nghiên cứu lý luận, (4),
tr.12-16. Đây là một trong những bài viết đầu tiên về vấn đề doanh nghiệp nói chung
và DNNN nói riêng ở nước CHDCND Lào. Trên cơ sở khảo sát về DNNN tại thời
điểm năm 1994, tác giả đã đề xuất một số giải pháp về đổi mới cơ chế quản lý và sắp
xếp lại DNNN xuất phát từ góc độ người quản lý nói chung, chưa đi sâu vào vấn đề
pháp luật về doanh nghiệp. Tuy nhiên, tác giả luận án vẫn có thể tham khảo những nội
dung liên quan tới quá trình vận động, phát triển của các doanh nghiệp và pháp luật về
doanh nghiệp của nước CHDCND Lào trong bài viết.
+ Phô Thi Lát Phôm phô Thi (2003), “Cổ phần hóa DNNN”, Alunmay (Tạp chí
lý luận và thực tiễn của Đảng NDCM Lào), (5), tr. 32-39. Bài viết đã trình bày những
cơ sở lý luận, thực trạng của vấn đề quản lý DNNN ở nước CHDCND Lào để từ đó


18

nêu lên những biện pháp về đổi mới tổ chức, quản lý DNNN một cách triệt để, nhất
quán và đồng bộ.
* Nhóm công trình nghiên cứu việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp dưới
góc độ so sánh, có thể kể đến một số công trình sau:
+ Beelee Yearseng (2011), Luật doanh nghiệp năm 2005 của Lào và Việt Nam
dưới góc độ so sánh, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội. Tác giả
đã nghiên cứu và chỉ ra rằng, LDN (2005) của CHDCND Lào từ khi ra đời đã góp
phần thay đổi diện mạo nền kinh tế đất nước, thúc đẩy sự ra đời của các doanh nghiệp
và tạo cơ sở pháp lý cho các doanh nghiệp hoạt động trong thời gian dài. Tuy nhiên,
trước nhu cầu thực tế của tình hình kinh tế - xã hội Lào trong xu thế hội nhập kinh tế
quốc tế thì việc sửa đổi, hoàn thiện LDN của Lào trở nên cấp thiết. Trên cơ sở phân
tích, so sánh giữa LDN (2005) của Lào và LDN (2005) của Việt Nam, luận văn đã chỉ
ra những điểm hạn chế trong các quy định của LDN (2005) của Lào, đó là các vấn đề
thành lập doanh nghiệp, vốn, tổ chức quản lý công ty... Từ đó, tác giả đã mạnh dạn đưa
ra các kiến nghị sửa đổi, hoàn thiện các quy định của LDN (2005) của Lào cho phù
hợp, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Cùng với đó, để tổ chức đưa pháp luật đi vào
cuộc sống đúng như tinh thần xây dựng luật, cần phải nâng cao cơ sở vật chất, bồi
dưỡng đào tạo con người... Như vậy, mặc dù nội dung của luận văn này chỉ mới dừng
lại ở mức độ khái quát, nhưng những kết luận của luận văn cũng là những tài liệu tham
khảo quan trọng của tác giả luận án.
+ Anousone Vongphachanh (2016), Pháp luật về quyền thành lập doanh nghiệp
của Việt Nam và Lào dưới góc độ so sánh, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học
Luật Hà Nội. Tác giả luận văn đã nghiên cứu và chỉ ra những nội dung cơ bản của pháp
luật về quyền thành lập doanh nghiệp là: chủ thể có quyền thành lập doanh nghiệp,
quyền lựa chọn loại hình, mô hình doanh nghiệp, quyền lựa chọn ngành, nghề kinh
doanh, quyền lựa chọn địa điểm đặt trụ sở, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp, lựa
chọn tên của doanh nghiệp, quyền trong việc thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp.
Những nội dung so sánh quy định pháp luật Việt Nam và Lào về quyền thành lập doanh
nghiệp và giải pháp hoàn thiện các quy định pháp luật Lào về quyền thành lập doanh
nghiệp từ kinh nghiệm của Việt Nam mà tác giả luận văn đưa ra là nguồn tài liệu quan

trọng cho tác giả luận án khi đánh giá về những nội dung liên quan.
+ Monesay Phinpachan (2017), Chuyển đổi doanh nghiệp theo quy định của
pháp luật Lào và Việt Nam dưới góc độ so sánh, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường
Đại học Luật Hà Nội. Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp là một nội dung tái cấu trúc
pháp lý doanh nghiệp. Tác giả luận văn, trên cơ sở nghiên cứu về khái niệm, đặc điểm,
bản chất của chuyển đổi doanh nghiệp, đã so sánh những điểm tương đồng và khác
biệt trong các quy định về chuyển đổi doanh nghiệp giữa pháp luật Lào và pháp luật
Việt Nam về đối tượng chuyển đổi, điều kiện chuyển đổi, thủ tục chuyển đổi; vấn đề
bảo vệ người thứ ba từ sự tác động của chuyển đổi doanh nghiệp. Trên cơ sở lý giải


19

nguyên nhân của sự tương đồng và khác biệt, tác giả đã đưa ra một số bài học kinh
nghiệm rút ra từ việc so sánh quy định pháp luật về chuyển đổi doanh nghiệp Lào và
Việt Nam. Từ đó đưa ra một số kiến nghị trong việc hoàn thiện quy định chung về
doanh nghiệp, về chuyển đổi doanh nghiệp. Những kiến nghị này mang tính mới và có
giá trị tham khảo cao đối với những nghiên cứu của nội dung luận án.
+ Các công trình nghiên cứu pháp luật về các loại hình doanh nghiệp của Lào
dưới góc độ so sánh như: Beang Saiyachit (2016), Địa vị pháp lý của công ty trách
nhiệm hữu hạn dưới góc độ so sánh pháp luật của Lào và Việt Nam, Luận văn thạc sĩ
Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Sengdeuane Vansilalom (2016), Địa vị pháp
lý của doanh nghiệp nhà nước dưới góc độ so sánh giữa pháp luật Lào và Việt Nam,
Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; Phoutsavanh Chanthasith
(2017), Địa vị pháp lý của công ty hợp danh theo pháp luật Lào và Việt Nam dưới góc
độ so sánh, Luận văn thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội… Nội dung các
công trình này có giá trị tham khảo rất lớn trong quá trình nghiên cứu và đánh giá thực
trạng quy định pháp luật về các loại hình doanh nghiệp trong Chương 2 luận án.
Ngoài ra còn một số bài viết mà Luận án có thể tham khảo như: Rezamin và
Leila Webster (1998), “Một số bài học từ công tác cổ phần hóa hiện nay ở Việt Nam”,

Hội thảo quốc tế về cổ phần hóa do Bộ Tài chính và Ngân hàng Thế giới tổ chức từ
19-20/2; Soog. D.H. (1999), “Cải cách DNNN, tư nhân hóa và kinh nghiệm của các
nước Đông Nam Á”, Hội thảo do SIDA/CIEM tổ chức tại Hà Nội, từ 27-28/5…
2. ĐÁNH GIÁ VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐÃ NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI LUẬN ÁN

Trên cơ sở tóm tắt những vấn đề có liên quan đến đề tài luận án trong các công
trình khoa học đã nêu, tác giả luận án nhận thấy: ở các mức độ khác nhau, các công
trình khoa học trên đều chứa đựng những kết quả nghiên cứu liên quan đến nội dung
của đề tài luận án. Cụ thể như sau:
2.1. Về những vấn đề lý luận
2.1.1. Vấn đề khái niệm của doanh nghiệp
Với tính chất là một thực thể kinh tế - xã hội, doanh nghiệp là đối tượng nghiên
cứu của nhiều ngành khoa học, trong đó có khoa học pháp lý, từ trước tới nay những vấn
đề lý luận về doanh nghiệp ít được đề cấp dưới giác độ của khoa học pháp lý. Xung
quanh khái niệm doanh nghiệp cho đến nay vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết
triệt đề cả trên phương diện lý luận cũng như luật thực định. Việc làm rõ những vấn đề
lý luận cơ bản về doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng cho việc xây dựng và hoàn thiện
hệ thống pháp luật kinh doanh nói chung và pháp luật về doanh nghiệp nói riêng.
Thuật ngữ được các nhà nghiên cứu áp dụng để định danh những người hành
nghề kinh doanh là rất phong phú và đa dạng. Thực tiễn phát triển của khoa học pháp
lý và pháp luật thực định trên thế giới cho thấy nhiều khái niệm để chỉ những người
hành nghề kinh doanh như chủ thể kinh doanh, nhà kinh doanh, thương nhân, doanh