Một số hình thức lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương hoằng hóa ở lớp 12 trường THPT hoằng hóa

SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT HOẰNG HÓA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI

MỘT SỐ HÌNH THỨC LỒNG GHÉP DẠY VÀ HỌC LỊCH SỬ ĐỊA
PHƯƠNG HOẰNG HÓA Ở LỚP 12 TRƯỜNG THPT HOẰNG
HÓA

Họ và tên tác giả: Phạm Thị Thủy
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Lịch sử

THANH HÓA, NĂM 2019
1


MỤC LỤC
Phần I. Lý luận chung
1.
Mở đầu.
1.1. Lí do chọn đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.
Phần II. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lí luận.
2.2. Thực trạng dạy và học lịch sử địa phương hiện nay.

2.3. Các hình thức sử dụng.

3
3
3
4
4
4
4
4
5
6
8

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Phần III. Kết luận và kiến nghị.
3.1. Kết luận.
3.2. Kiến nghị

18
19
19
20

2


PHẦN I: LÝ LUẬN CHUNG
1.1.

Lí do chọn đề tài
Sử dụng tài liệu lịch sử địa phương trong dạy học lịch sử dân tộc là một vấn
đề rất quan trọng, cần thiết. Những tư liệu lịch sử địa phương không chỉ giúp học
sinh củng cố, khắc sâu, mở rộng kiến thức, mà còn giúp bồi dưỡng lòng yêu quê
hương, giúp học sinh ý thức được trách nhiệm của bản thân đối với quê hương, đất
nước. Giáo sư Phan Ngọc Liên khẳng định: “ Lịch sử địa phương có ý nghĩa giáo
dưỡng, giáo dục và phát triển rất quan trọng trong chương trình lịch sử ở trường
phổ thông. Lịch sử địa phương là biểu hiện cụ thể của lịch sử dân tộc, là sự minh
họa của lịch sử dân tôc. Nghiên cứu, học tập lịch sử địa phương cũng là một biện
pháp tích cực để thực hiện việc gắn liền nhà trường với đời sống xã hội”.
- Tuy nhiên, trong bối cảnh việc dạy và học lịch sử của các nhà trường đang
tồn tại nhiều bất cập như hiện nay, việc đưa lịch sử địa phương vào giảng dạy trong
các nhà trường sẽ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm cung cấp những kiến thức
cơ bản về các danh nhân, các di tích lịch sử văn hóa, anh hùng dân tộc của quê
hương, qua đó giáo dục truyền thống, khơi dậy tình yêu quê hương đất nước trong
các em học sinh. Việc giáo dục Lịch sử Địa phương cũng góp phần tăng sự hấp
dẫn, thu hút các em học sinh đối với việc học môn Lịch sử.
- Nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua dạy tốt, học tốt nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện trong nhà trường, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dạy
học môn Lịch sử phát huy khả năng sáng tạo của giáo viên, giúp cho học sinh yêu
thích môn Lịch sử, hiểu biết về lịch sử địa phương.
- Nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh về lịch sử địa phương, góp phần
thu hút sự quan tâm của các lực lượng xã hội tham gia giáo dục học sinh hiểu biết
nhiều hơn nữa về di tích lịch sử, di tích nghệ thuật, văn hóa....ở xã địa phương mình
như: đình, chùa, tượng đài...
- Bên cạnh đó tăng cường khuyến khích động viên giáo viên học hỏi, trau
dồi, truyền đạt, phổ biến kinh nghiệm trong việc giảng dạy phân môn Lịch sử, nhất
là các tiết Lịch sử địa phương.
- Hơn nữa năm học 2018 – 2019, cả nước đang tiếp tục học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, ngành Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa “Tiếp tục

đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng dạy và học”. Thực hiện “Mỗi thầy cô
giáo là một tấm gương tự học và sáng tạo”. Để góp phần khắc phục những hạn chế
nói trên, đồng thời phát huy những ý nghĩa to lớn của lịch sử địa phương trong quá
trình giảng dạy, tôi xin đề xuất đề tài nghiên cứu:
3


“Một số hình thức lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương Hoằng Hóa ở lớp 12
trường THPT Hoằng Hóa”
1.1. Mục đích nghiên cứu:
Dạy lịch sử địa phương cho học sinh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm
cung cấp những kiến thức cơ bản về các danh nhân, các di tích lịch sử văn hóa, anh
hùng dân tộc của quê hương, qua đó giáo dục truyền thống, khơi dậy tình yêu quê
hương đất nước trong các em. Vì vậy, nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử Địa
phương cũng góp phần tăng sự hấp dẫn, thu hút các em học sinh đối với việc học
môn lịch sử.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Đối tượng: Học sinh khối 12 trường THPT Hoằng Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Trong đề tài này tôi đã sử dụng phối kết hợp các nhóm phương pháp dạy học
như sau:
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp hỏi đáp.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
- Phương pháp kể chuyện.
- Phương pháp luyện tập thực hành.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
Trong đề tài này, tôi cố gắng đề xuất thêm một số phương pháp kết hợp lồng
ghép giữa dạy và học lịch sử địa phương với lịch sử Việt Nam bằng các phương
pháp cụ thể:

- Dạy lịch sử địa phương gắn với thực tế ở địa phương.
- Kết hợp vừa dạy học vừa tiến hành cho học sinh gặp gỡ nhân chứng lịch sử
và tham quan hiện trường lịch sử.
- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy lịch sử địa
phương thông qua các hình ảnh và bộ phim tư liệu.
- Tuyên truyền các phương pháp giáo dục cho học sinh tự học.
- Khuyến khích học sinh mở rộng địa bàn để tìm hiểu Lịch sử.

PHẦN II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
4


2.1. Cơ sở lý luận của việc lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương Hoằng
Hóa ở lớp 12 trường THPT Hoằng Hóa.
- Để sử dụng tốt tài liệu lịch sử địa phương, trước hết cần hiểu rõ khái niệm
“địa phương”. Hiện nay, có nhiều quan niệm về thuật ngữ “địa phương” song
chúng ta có thể hiểu: Địa phương là một đơn vị hành chính của đất nước, có những
mối quan hệ với cả nước và là bộ phận cấu thành của đất nước, song cũng có những
sắc thái riêng của vùng mình. Nhà trường gắn với địa phương. Vì vậy, địa phương
là một trong những đối tượng hoạt động của giáo viên và học sinh
- Về mối quan hệ lịch sử địa phương với lịch sử dân tộc: Có thể hiểu địa
phương là một bộ phận của cả nước mà lịch sử dân tộc là sự khái quát của lịch sử
địa phương do đó lịch sử địa phương vừa đóng góp sử liệu cho việc xây dựng lịch
sử dân tộc vừa làm nổi bật tính riêng lẻ của địa phương, tính đa dạng, phong phú
của lịch sử dân tộc. Lịch sử địa phương làm rõ mối quan hệ mật thiết qua lại giữa
các địa phương và tôn vinh sự đóng góp của nhân dân vào sự nghiệp chung của dân
tộc.
- Khái niệm tài liệu lịch sử địa phương: Là các nguồn tài liệu thành văn, tài
liệu hiện vật, tài liệu dân tộc học, ngôn ngữ học, truyền miệng… phản ánh các mặt
khác nhau trong đời sống quá khứ ở các khu vực, vùng miền. Tài liệu lịch sử địa

phương rất phong phú đa dạng.
- Việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương trong quá trình dạy học lịch sử đã
sớm được các nhà lí luận dạy học quan tâm:
+ Trên thế giới: AA. vaghin trong cuốn “Phương pháp dạy học lịch sử ở các
trường phổ thông” đã khẳng định việc sử dụng nguồn tài liệu lịch sử địa phương
trong quá trình dạy học chiếm một vị trí rất quan trọng. Ở Liên Xô, văn kiện giáo
dục năm 1918 đã yêu cầu đưa lịch sử địa phương vào giảng dạy.
+ Ở trong nước: Ngay từ thời phong kiến lịch sử địa phương đã được nghiên
cứu thông qua việc ghi chép địa lí vùng, miền, phong tục tập quán của từng địa
phương. Qua thời gian, việc nghiên cứu lịch sử địa phương ngày càng được quan
tâm, chú trọng. Ngày nay, nhiều bài viết, nhiều công trình nghiên cứu của các nhà lí
luận dạy học như GS Phan Ngọc Liên, GS Nguyễn Thị Côi, TS Trịnh Đình Tùng,
TS Trần Viết Thụ…đã đề cập tới vấn đề đưa lịch sử địa phương vào giảng dạy,
đồng thời nhấn mạnh việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương trong các bài học về
lịch sử dân tộc.
Ở Thanh Hóa, việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương đã bước đầu được
nghiên cứu và đưa vào sử dụng, trong đó phải kể tới bài viết của thầy Nguyễn Văn
5


Hồ nội dung bồi dưỡng về chuyên đề “Lịch sử địa phương Thanh Hóa” nhưng mới
chỉ là tài liệu lưu hành nội bộ và đó lại là tài liệu về lịch sử Thanh Hóa nói chung
mà chưa có lịch sử về địa phương Hoằng Hóa nói riêng.
2.2. Cơ sở thực tiễn của việc lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương Hoằng
Hóa ở lớp 12 trường THPT Hoằng Hóa.
Trong chương trình Lịch sử lớp 12 còn ít, chỉ có 2 tiết dạy dành cho địa
phương gồm: tiết 46 và 47. Vì vậy, để tăng cường nội dung lịch sử địa phương
trong chương trình lịch sử 12 CB, việc sử dụng tài liệu lịch sử địa phương lồng
ghép trong quá trình dạy học là cần thiết. Ngoài ra khi dạy Lịch sử người giáo viên
cần phải thường xuyên tích hợp các nội dung, kiến thức lịch sử trong sách giáo

khoa gắn với địa phương của học sinh. Hơn nữa, người giáo viên cần hiểu rõ mục
đích và tầm quan trọng của việc dạy Lịch sử Địa phương. Biết các vấn đề về lịch sử
địa phương, nguyên tắc và quy trình biên soạn tài liệu Lịch sử Địa phương. Xác
định được tài liệu Lịch sử Địa phương và một số lưu ý về phương pháp khi dạy
Lịch sử Địa phương. Có như vậy dạy Lịch sử Điạ phương mới gần gũi, hấp dẫn với
học sinh.
Dạy Lịch sử Điạ phương nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua dạy tốt, học tốt
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong trường, đồng thời góp phần nâng cao
chất lượng dạy học môn Lịch sử phát huy khả năng sáng tạo của giáo viên giúp cho
học sinh yêu thích môn Lịch sử, hiểu biết về lịch sử địa phương, góp phần tạo động
lực nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường, của địa phương, góp phần thu hút
sự quan tâm của các lực lượng xã hội tham gia giáo dục học sinh.
Dạy và học Lịch sử Đại phương cần có hình ảnh, tư liệu minh họa thực tế mỗi
dịp cho học sinh đi thăm các di tích ở địa phương chính là đồ dùng dạy học vô cùng
quý giá. Giúp học sinh tiếp thu bài nhanh hơn, hiệu quả hơn. Đánh giá thực trạng việc
dạy và học Lịch sử Địa phương, từ đó xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhằm
nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
- Trong giảng dạy lịch sử ở các trường trung học phổ thông trong tỉnh, hầu hết
giáo viên chưa chú ý khai thác nguồn tài liệu lịch sử địa phương để phục vụ dạy
học lịch sử dân tộc. Bởi nhiều lí do như: quan niệm chưa đúng về việc sử dụng tài
liệu lịch sử địa phương, thiếu kinh phí và sự giúp đỡ của cơ quan văn hoá, thiếu
nguồn tài liệu để biên soạn và sử dụng, lúng túng trong hình thức tổ chức và
phương pháp sử dụng các nguồn tài liệu lịch sử địa phương.
Hoằng Hóa là vùng đất có nền văn hóa đa dạng, là mảnh đất “địa linh nhân
kiệt”, có truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm. Hiện nay, một số nguồn tài liệu
6


về địa phương Hoằng Hóa cũng đã được biên soạn, bản thân các giáo viên giảng
dạy bộ môn lịch sử trong tỉnh, huyện đã được tập huấn về lịch sử địa phương trong

các tiết học nội khóa…Đây là cơ sở quan trọng để thực hiện việc sử dụng tài liệu
lịch sử địa phương trong quá trình giảng dạy lich sử dân tộc.
- Bên cạnh những hạn chế đó, việc dạy học lịch sử địa phương rất được nhà
trường quan tâm, khuyến khích, tạo điều kiện…
- Ở trường THPT Hoằng Hóa, đa số học sinh còn có hoàn cảnh khó khăn, điều
kiện học tập chưa đảm bảo, việc tìm và nghiên cứu tài liệu địa phương còn rất hạn
chế. Một bộ phận học sinh chưa thực sự hứng thú với môn lịch sử.
- Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành tìm hiểu và khảo sát thực tế 83 em học
sinh khối 12 trường THPT Hoằng Hóa. Tôi nhận thấy: Học sinh trường tôi hầu hết
bố mẹ làm nghề nông, chiếm tới 88%. Một số ít bố mẹ buôn bán và đi làm ăn xa,
chiếm 12%. Nên việc giúp đỡ, nhắc nhở kèm cặp cho các em trong học tập là rất
hạn chế. Nhất là việc tìm hiểu các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương chưa được
gia đình và các em quan tâm tìm hiểu.
- Hơn nữa với chất lượng học sinh của trường tương đối thấp vì đầu vào là
những em không đậu vào các trường công lập, không được thi nên các em và thậm
chí là cả cha mẹ không quan tâm nhiều đến việc học của các em, chất lượng giáo
dục thấp. Bên cạnh đó, môn Lịch Sử vốn xưa nay vẫn bị coi là môn phụ, hình thức
học chủ yếu là giáo viên đọc, học sinh chép bài thụ động, ít có các phương tiện trực
quan để thu hút các em vào bài học nên ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng học tập
bộ môn này.
- Chất lượng khảo sát khối 12 như sau:

Bài
Lịch sử
ĐP

Số HS

83

Chưa hoàn thành

Hoàn thành

T/S

%

T/S

%

35

42

48

58

- Trong những tiết học chuyên đề Lịch sử địa phương, tôi thấy 100% các em
tập trung, hứng thú, ham thích học tập. Các em thấy bất ngờ, ngạc nhiên khi chính
quê hương các em đã có những công trình, những di tích lịch sử từ lâu đời và cả
những anh hùng vốn dĩ chỉ được nghe trong sách hay những câu chuyện kể lịch sử
7


thì nay được tận mắt nhìn, tham quan và thậm chí là được nghe những anh hùng ấy
kể chuyện. Thông qua các hình ảnh, vở kịch hay bộ phim tư liệu...các sự kiện, nhân
vật lịch sử được tái hiện một cách trực quan sinh động nên các em rất hứng thú. Vì

vậy, dạy Lịch sử địa phương được tham quan di tích lịch sử, được nghe các anh
hùng kể chuyện đối với học sinh của trường là rất thích hợp và cần thiết, chắc chắn
sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục nói chung và Lịch sử địa phương nói riêng
cho học sinh.
Từ cơ sở khoa học và thực tế trên tôi thấy rằng, để nâng cao chất lượng giáo
dục Lịch sử địa phương trong nhà trường cần phải tiến hành nhiều biện pháp. Tôi
đã mạnh dạn trình bày “một số hình thức lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương
Hoằng Hóa trong quá trình dạy học lịch sử Việt Nam”.
2.3. Các hình thức lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương Hoằng Hóa ở
trường THPT Hoằng Hóa
2.3.1. Dạy Lịch sử địa phương gắn với thực tế ở địa phương.
Ngoài những tiết giảng lý thuyết trong môn Lịch sử, chương trình học “sử” còn có
các tiết dành cho địa phương. Thực tế cho thấy tại các di tích lịch sử hoặc gặp gỡ các
nhân chứng lịch sử của địa phương đã tạo thêm niềm đam mê về môn học Lịch sử trong
mỗi học sinh. Xuất phát từ đặc điểm tâm lí lứa tuổi THPT, suy nghĩ của các em còn
bồng bột, kinh nghiệm sống của các em còn ít, học sinh chủ yếu chất lượng đầu vào
thấp nên định hướng cho các em những chuẩn mực đạo đức là việc làm cần thiết
cho sự hình thành nhân cách con người. Mặt khác, nó giúp các em hình thành cơ sở
ban đầu, như một "sức đề kháng "chống lại sự xâm nhập của những cái xấu từ bên
ngoài và gột rửa những cái xấu đã bị tiêm nhiễm, những cái đã đi ngược với chuẩn
mực đạo đức mà xã hội đã quy định.
Để việc học Lịch sử địa phương của các em đạt hiệu quả cao, trở thành bài
học bình thường như các bài học khác hằng ngày của các em thì đòi hỏi người giáo
viên phải tổ chức tốt tiết ngoài giờ lên lớp như hoạt động tập thể. Vì qua tiết học đó
giúp các em hình thành được thao tác, hành động phù hợp với kiến thức rút ra từ
tiết học trước. Chính vì vậy, trong các tiết dạy thực tế về Lịch sử địa phương, tôi đã
tuân theo phương hướng và mục đích sau:
- Tiết học phải nhằm mục đích, yêu cầu phù hợp với nội dung bài học đó.
- Học sinh phải nắm vững kiến thức Lịch sử địa phương.
- Học sinh phải được mắt thấy, tai nghe về các số liệu, hình ảnh, chi tiết lịch

sử ở địa phương.
8


- Khi dạy Lịch sử địa phương giáo viên cần kết hợp lồng ghép khi giảng nội
dung từng bài của chương trình sách giáo khoa ở mỗi sự kiện của từng thời kì với
các sự kiện diễn ra ở cùng thời điểm đó, của từng địa phương để học sinh thấy được
mối liên hệ giữa lịch sử của quốc gia, dân tộc với lịch sử của quê hương mình.
Ví dụ: Trong bài 16 “Phong trào giải phóng dân tộc và tổng khởi nghĩa tháng
Tám (1939 – 1945). Nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa ra đời” có phần nói về
phong trào Cách mạng từ năm 1939 đến trước Tổng khởi nghĩa giành chính quyền
và sau khi đã nêu về tình hình chung của Việt Nam và Thanh Hóa:
Tháng 9 năm 1940 Nhật kéo vào Việt Nam và ngày càng mở rộng sự
chiếm đóng. Từ đây nhân dân Việt Nam phải chịu một cổ hai tròng. Mâu thuẫn
giữa nhân dân với bọn cướp nước trở nên gay gắt. Trước tình hình trên, Trung
ương Đảng chủ trương đưa nhiệm vụ đánh Pháp đuổi Nhật lên hàng đầu. Chủ
trương này đã kịp thời đến với Đảng bộ Thanh Hoá. Dưới ánh sáng của Nghị quyết
Trung ương Đảng lần thứ 8, mặt trận Việt Minh được xây dựng ở nhiều phủ,
huyện.Các
đoàn
thể
cứu
quốc
phát
triển
sâu
rộng trong mọi tầng lớp nhân dân. Phong trào cách mạng diễn ra rầm rộ ở các địa
phương: Thiệu Hoá, Thọ Xuân, Yên Định, Hoằng Hoá, Hậu Lộc, nhằm chống thuế,
chống bắt phu bắt lính, chống thu thóc, thu bông. Tháng 6 năm 1944 công nhân nhà
máy diêm Hàm Rồng đình công đòi chủ phải giải quyết yêu sách. Phối hợp với

phong trào sôi nổi rộng lớn ở bên ngoài, cuộc đấu tranh của tù chính trị ở nhà lao
Thanh Hóa cũng quyết liệt.
Thì cũng trong khoảng thời gian đó, tại Hoằng Hoá ngày 24 tháng 7, phát xít
Nhật cho lính bảo an phối hợp với tri phủ tiến hành khủng bố, đánh phá các cơ sở
cách mạng. Chi bộ Đảng ở đây đã tổ chức và lãnh đạo quần chúng và lực lượng tự
vệ chặn đánh địch. Bị truy kích, địch bỏ chạy, tri phủ Hoằng Hóa bị bắt. Phát huy
thắng lợi của cuộc đấu tranh chống khủng bố, nhân dân Hoằng Hoá tiến về bao vây,
giải tán triệt để bộ máy chính quyền bù nhìn ở các tổng, làng xã. Ủy ban dân tộc
giải phóng được thành lập, quản lí mọi công việc ở địa phương.
Thắng lợi ở Hoằng hoá đã mở đầu cho các cao trào khởi nghĩa giành chính
quyền và đưa phong trào cách mạng toàn tỉnh phát triển đến đỉnh cao. Hoằng Hóa
trở thành địa phương đầu tiên giành chính quyền sớm nhất cả nước.
Như vậy là khi giảng bài ở phần nào, giáo viên luôn phải liên hệ với tình
hình và các sự kiện diễn ra ở địa phương.
Hay khi nói về chiến thắng Điện Biên Phủ trong cuộc kháng chiến chống
Thực dân Pháp bài 20 “Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp kết thúc”
9


khi vào thăm Thanh Hoá lần thứ 2 (1957), Chủ tịch Hồ Chí Minh khen ngợi: “Bây
giờ tiếng Việt Nam đến đâu, tiếng Điện Biên Phủ đến đó; tiếng Điện Biên Phủ đến
đâu, đồng bào Thanh Hoá cũng có một phần vinh dự đến đó”. Nghĩa là trong chiến
công Điện Biên Phủ của nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp có đóng
góp của tỉnh Thanh nói chung và cũng có đóng góp không nhỏ của những người
con Hoằng Hóa.
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, nhân dân Hoằng Hóa nói chung, Hoằng
Trường nói riêng đã có chiến công làm nức lòng nhân dân cả nước là các cụ lão dân
quân Hoằng Trường bắn rơi chiếc máy bay phản lực thứ 2.400 của Mỹ, được Bác
Hồ gửi thư khen ngày 14-10-1967 và chiến công của các nữ dân quân Hoằng
Trường kết hợp với các nữ dân quân Hoa Lộc (Hậu Lộc) bắn rơi máy bay Mĩ.

Mỗi một sự kiện của lịch sử của cả nước luôn có những chiến công của quê
hương nơi mình gắn bó hàng ngày sẽ luôn khắc sâu trong trí nhớ của các em. Từ đó
khơi gợi tình yêu quê hương và lòng tự hào vê mảnh đất nơi mình đang gắn bó.
2.3.2: Kết hợp vừa dạy học vừa tham quan hiện trường lịch sử và tiến hành
cho học sinh gặp gỡ nhân chứng lịch sử.
Để có thể thực hiện tốt hình thức này, tôi chủ động đề nghị với Ban giám
hiệu cho học sinh khối lớp 12 được đi tham quan di tích lịch sử ở Hoằng Trường
và “Đài chiến thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam” cùng tượng đài lão
dân quân Hoằng Trường. Đồng thời đề nghị phụ huynh học sinh tạo điều kiện
tự đưa con em mình đi tham quan những nơi đó trong những ngày nghỉ hay những
thời gian thích hợp trong ngày. Qua việc phối kết hợp gia đình với nhà trường như
vậy đã giúp cho giờ học lịch sử địa phương hiệu quả hơn rất nhiều.
Đặc biệt, tôi còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa bằng cách trực tiếp liên
hệ với các nhân chứng lịch sử để tổ chức các buổi nói chuyện giữa các anh hùng
với các em học sinh của trường THPT Hoằng Hóa ngay tại những địa điểm đã diễn
ra các sự kiện lịch sử quan trọng với cả quê hương Hoằng Hóa nói riêng và Thanh
Hóa nói chung.
Điển hình hơn cả là buổi nói chuyện giữa người con của cụ Cao Văn Lanh
với các học sinh của trường trong sự kiện kỉ niệm Ngày các cụ dân quân xã Hoằng
Trường (Hoằng Hóa) dùng súng trường bộ binh bắn rơi chiếc máy bay F4 của
không quân Mỹ (14-10-1967); rồi lại phối hợp bắn rơi chiếc AD6 (24-10-1967)
cách đây đã 40 năm. Những tay súng cao tuổi thời ấy như cụ Nguyễn Hữu Đởn,
Cao Văn Lanh, Vũ Bá Trệu, Nguyễn Thị Hiệu, Đặng Thị Yên đã về “thế giới bên
kia”.
10


Ngày ấy, cả Hoằng Trường là trận địa đánh địch. Xã có sơ đồ chống chiến
tranh phá hoại, chấm điểm đỏ, điểm xanh, dự đoán chỗ nào địch có thể đánh phá để
triển khai các phương án tổ chức diễn tập trong phạm vi toàn xã. Những ngày đầu

tháng 10-1967, máy bay Mỹ liên tục bắn phá các địa phương trên miền Bắc và
Thanh Hóa. Lúc đầu, nhân dân cũng có tâm lý hoang mang lo sợ. Trước tình hình
đó, công tác lãnh đạo của đảng bộ, chính quyền phải tập trung giải quyết tốt vấn đề
tư tưởng, vận động người già, trẻ nhỏ đi sơ tán, thanh niên trai tráng đào hầm hào,
công sự sẵn sàng chiến đấu. Công tác chuẩn bị cơ bản hoàn tất, Đảng ủy, UBND tổ
chức lễ ra mắt lực lượng tự vệ, trong đó có Trung đội lão dân quân. Trong ngày ra
mắt cán bộ tỉnh, huyện xuống phát động, động viên toàn dân sẵn sàng chiến đấu
đánh trả máy bay địch. Những ngày tiếp theo, trận địa của các lão dân quân Hoằng
Trường sôi động hẳn lên. Người trực chiến, người lo công tác hậu cần, người giữ
gìn trật tự trị an trong thôn xóm.

Các cụ phụ lão dân quân Hoằng Trường trực chiến (ảnh : tư liệu)
Ngày 12 và 13-10-1967, nhiều lượt máy bay Mỹ từ phía Hạm đội 7 bay vào
đánh phá đất liền rồi lại vội lao ra biển. Ngày 14-10-1967, khi nhận được thông báo
sẵn sàng chiến đấu, cùng với các lực lượng khác, các lão dân quân Hoằng Trường
cũng vào trận địa. Mũ rơm đội đầu, mỗi người vào một vị trí sẵn sàng nhả đạn. Nửa
chiều, lợi dụng lúc nắng “xiên khoai” máy bay Mỹ lại từ biển ập vào đánh phá Hàm
11


Rồng. Gặp lưới lửa phòng không nhả đạn, nhiều chiếc trút bom bừa bãi để tháo
chạy. Từ trận địa ở lưng chừng núi, phát hiện máy bay Mỹ tháo chạy ra hướng biển,
súng phòng không của các lão dân quân bắt đầu nhả đạn đón đầu. Trong nháy mắt,
chiếc máy bay chao đảo, ngả nghiêng, phụt ra một vệt lửa dài lao ra hướng biển.
Chẳng nghĩ là chiến công của mình nhưng cả trận địa vang dậy tiếng hoan hô. Đến
khi các đài quan sát, rồi thông tin trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam thông tin,
xác định, chiếc máy bay F4 thứ 2.400 bị bắn rơi trên bầu trời miền Bắc là do những
tay súng bộ binh của lão dân quân Hoằng Trường bắn hạ thì cả xã, cả huyện, cả tỉnh
đều vui mừng.
Ngày 24-10-1967, máy bay địch lại bay vào ném bom đất liền. Sau khi lao

xuống trút bom, chúng chuồn luôn ra biển. Chiếc thứ nhất vút qua, mấy phút sau,
chiếc thứ hai lao đến. Khi vào đúng tầm bắn súng phòng không, các cụ lại đồng
loạt nhả đạn. Cùng thời điểm này, nhiều trận địa cũng đồng loạt giăng lưới lửa bắn
máy bay, bắt thêm 1 chiếc AD6 phải đền tội. Bạn bè trong nuớc, quốc tế nức lòng
khen ngợi chiến công của các lão dân quân Hoằng Trường, có một không hai ở tỉnh
Thanh.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm đơn vị lão dân quân Hoằng Hóa (Thanh Hóa)
đơn vị bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng trường, tại Lễ duyệt binh nhân ngày Quốc
khánh 2 - 9 - 1973. Ảnh: tư liệu
Ngày nay, ở vùng cửa biển này, công trình “Đài chiến thắng trận đầu của Hải
quân nhân dân Việt Nam” đã được xây dựng sừng sững hiên ngang như một cánh
buồm đỏ thắm vươn ra biển lớn. Công trình ghi lại chiến công oanh liệt của quân,
12


dân Lạch Trường và Hải quân nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng
dân tộc, thống nhất đất nước. Chiến thắng Lạch Trường là chiến thắng trận đầu của
bộ đội hải quân, của quân và dân Thanh Hóa, khẳng định tính đúng đắn của chiến
tranh nhân dân, việc phát huy sức mạnh tổng hợp và phối hợp hiệp đồng chặt chẽ
của các lực lượng vũ trang và nhân dân địa phương trong chiến đấu bảo vệ Tổ
quốc.

Tượng đài lão dân quân Hoằng Trường anh hùng
2.3.3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy Lịch sử địa
phương thông qua các hình ảnh và bộ phim tư liệu.
- Trong môn Lịch sử kênh hình vô cùng quan trọng đối với học sinh. Vì thế,
tôi cũng tập trung nghiên cứu và tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy
Lịch sử địa phương. Dạy học bằng bài giảng điện tử, trực tiếp đưa vào bài giảng
những hình ảnh, tư liệu minh họa thực tế sinh động. Được nhà trường quan tâm

trang bị cho máy chiếu Projector, hệ thống máy vi tính được nối mạng Internet, tôi
đã không ngừng học hỏi đồng nghiệp và tự học để ứng dụng công nghệ thông tin
vào các giờ dạy.
- Tôi rất coi trọng việc tự học. Trong sổ bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
hàng tuần, hàng tháng tôi đã ghi chép phần tự học: Trên sách, báo, truyền hình, học
13


kinh nghiệm của đồng nghiệp. Nhà trường tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
thông tin trong giảng dạy, tôi đã tích cực soạn bài bằng giáo án điện tử, thiết kế
được bài giảng điện tử thực hiện dạy trong các đợt thao giảng, thi giáo viên giỏi và
các giờ học lịch sử địa phương.
Mục tiêu cuối cùng của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là
nâng cao một bước cơ bản chất lượng học tập cho học sinh, tạo ra một môi trường
giáo dục bổ ích và lý thú. Học sinh được khuyến khích và tạo điều kiện để chủ
động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình tự học tập, tự rèn luyện của bản
thân. Các em hứng thú, say mê học tập hơn.
Từ những suy nghĩ trên tôi cố gắng biến các tiết Lịch sử địa phương thành
một hoạt động sinh động của trò, dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Tuỳ theo nội
dung từng bài mà học sinh được quan sát, theo dõi, nắm bắt thông tin đầy đủ. Trước
hoặc sau khi đưa ra nội dung, kiến thức Lịch sử nào tôi thường cho các em quan sát
hình ảnh hoặc xem các đoạn video trên màn hình do tôi xây dựng được ở từng bài:
Ví dụ: trong bài 22 “Nhân dân hai miền trực tiếp chiến đấu chống đế quốc
Mĩ xâm lược. Nhân dân miền Bắc vừa chiến đấu vừa sản xuất (1965 – 1973)” khi
nói về vai trò của miền Bắc ngoài vấn đề nêu chung về miền Bắc, về tỉnh Thanh, tôi
sẽ giới thiệu thêm về vai trò và sự hi sinh của những người con Hoằng Hóa. Trong
cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước không thể không nhắc đến sự hi sinh của
những người con Hoằng Hóa ở Hang Tám Cô ở Quảng Bình thông qua vở kịch
“Hồn trinh nữ” đã từng được phát sóng rất nhiều lần trên kênh truyền hình quốc
gia. Tôi đã lưu lại cả vở kịch trong máy tính và cho tới khi có tiết lịch sử địa

phương tôi đã bật cho cả lớp cùng xem thng qua màn hình máy chiếu.

14


“Hồn trinh nữ”- vở kịch dự thi liên hoan của Nhà hát ca múa kịch Lam Sơn
Vở kịch được diễn vào thời điểm kỷ niệm ngày thương binh liệt sĩ 27/7. Bối
cảnh được xây dựng lại dựa trên câu chuyện có thật về 8 thanh niên xung phong
(TNXP) gồm 4 nam 4 nữ khi làm nhiệm vụ lấp đường, vá hố bom đã vĩnh viễn hy
sinh khi bị chôn trong hang đá do tên lửa giặc Mỹ vào ngày 14/11/1972 tại đường
20 - Quyết Thắng, xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Tuổi đời của
họ lúc ấy còn rất trẻ từ 18 đến 20 và tất cả đều cùng quê ở huyện Hoằng Hóa, tỉnh
Thanh Hóa.
Họ đã lập được nhiều thành tích vẻ vang khi thông tuyến đường được coi là
“điểm chết” của giặc Mỹ, góp phần vận chuyển nhiều chuyến hàng từ Bắc vào
miền Nam thân yêu. Đạn bom của giặc không làm họ sờn lòng. Sau mỗi khi có
tiếng máy bay, tiếng súng nổ là họ lại lao ra đường, cùng nhau lấp các hố bom đang
bốc khói mù mịt, nối lại từng nhịp cầu gãy, hay thậm chí là cùng đứng dưới suối
dùng tay nâng cầu tạm để cho xe đạp và hàng gùi đi qua.
Những đoạn xe thồ hàng, gùi hàng, thương binh qua con đường Trường Sơn
huyền thoại gần hang 8 cô hiện lên rõ nét trong tiếng bom rơi đạn lạc, cảnh các
TNXP tiếp sức cho đoàn bộ đội khi chạy ra gùi hàng giúp, cõng thương binh, dùng
sức nâng cầu... đã khiến học sinh thực sự xúc động.
14/11/1972- ngày định mệnh, trong khi các đồng đội đi lấy thêm súng, đạn
tiếp tế, 8 thanh niên ở nhà trong lúc vào hang trú ẩn đã bị máy bay Mỹ dội bom,
bắn tên lửa làm một tảng đá gần 100 tấn từ đỉnh núi rơi xuống lấp ngay trước
miệng hang.
Chiến trường khốc liệt, những người đồng đội buộc phải nén đau thương
trước sự hy sinh của 8 thanh niên xung phong để bước tiếp về phía trước...

15


8 TNXP ở lại vĩnh viễn trong hang đã bị lấp bởi khối đá khổng lồ
Hang 8 cô sau ngày hòa bình trở thành một di tích lịch sử, vào năm 2009,
Chủ tịch nước đã quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho 8
TNXP đã hy sinh anh dũng tại đây. Hang tám cô hiện đã được Bộ Văn hóa – Thông
tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia.
2.3.4. Tuyên truyền các phương pháp giáo dục cho học sinh tự học.
- Để phát huy tính tích cực của học sinh trong phân môn lịch sử lớp 12 thì việc
lựa chọn phương pháp dạy học và hướng dẫn học sinh cách học là rất quan
trọng. Giáo viên phải lựa chọn phương pháp sao cho phù hợp với từng bài, với
từng đối tượng học sinh sao cho học sinh phải tự khám phá ra kiến thức (dưới
sự hướng dẫn của giáo viên) vì hoạt động của trò là quá trình tự giác, tích cực, tự vận
động, nhận thức và phát triển nhưng phải được điều khiển. Vì vậy, tôi đã hướng dẫn học
sinh cách tự học bộ môn lịch sử theo từng loại bài Lịch sử địa phương.
Với dạng bài nói về nhân vật lịch sử: Tôi thường yêu cầu học sinh sưu
tầm tranh ảnh hoặc tư liệu về cuộc sống và sự nghiệp của nhân vật lịch sử đó.
Kết hợp với đọc tài liệu trước ở nhà để nắm được nội dung của bài đó về cuộc sống
và sự nghiệp của nhân vật lịch sử trước khi đến lớp. Trước khi nhắc đến nhân vật
lịch sử nào đó, tôi đã cung cấp để học sinh biết được những nét sơ lược về bối cảnh
lịch sử (không gian, thời gian) mà nhân vật hoạt động để học sinh tự trình bày cơ sở
hiểu biết đã có của mình về nhân vật lịch sử đó. Những bài học lịch sử trong đó các
nhân vật có những lời đối thoại đắt giá thể hiện phẩm chất cao quí của nhân vật tôi
hướng dẫn học sinh có thể tự đóng vai để diễn lại.
16


Ví dụ: khi giới thiệu về chiến công của trung đội lão dân quân Hoằng Trường
anh hùng, tôi sẽ hướng dẫn cho học sinh về tìm hiểu các nhân chứng lịch sử trước,

sau đó thu thập thành một bài thu hoạch và cho học sinh giới thiệu trước lớp. Nếu
bài thu hoạch về học sinh làm tốt sẽ cho điểm để khuyến khích học sinh tự học.
Với dạng bài nói về sự kiện lịch sử: Tôi gợi mở cho học sinh hiểu việc sưu tầm
tranh ảnh tư liệu là rất quan trọng để các em dễ hình dung, dễ nhớ, nhớ lâu các sự
kiện đó. Chính vì vậy học sinh phải sưu tầm tranh ảnh từ ở nhà, đọc trước tài liệu
kết hợp với những tư liệu sưu tầm được hoặc do giáo viên cung cấp để nắm vững
được nội dung bài. Từ đó học sinh được trình bày cơ sở hiểu biết đã có của mình.
Ví dụ: khi giới thiệu về sự kiện Hoằng Hóa khởi nghĩa giành chính quyền, tôi sẽ
cho học sinh về tìm hiểu trước sự kiện này, thu thập các hình ảnh có liên quan và
đặc biệt sẽ tìm hiểu các bài hát có liên quan đến địa danh Hoằng Hóa này.. Sau khi
học sinh tìm hiểu xong, trong tiết về lịch sử địa phương sẽ cho học sinh giơi thiệu
và sau đó nếu có hát được sẽ cho điểm cao để khuyến khích tinh thần tự học, ham
tìm hiểu của học sinh.
Từ các ví dụ trên cho thấy việc tự học của học sinh nhằm phát huy tính
tích cực của các em sẽ có ý nghĩa như thế nào trong việc giúp cho các e có được
kiến thức mà chủ yếu do mình tìm hiểu, từ đó kích thích tính hiếu học, ham hiểu
biết cho học sinh ở môn Lịch sử nói chung và lịch sử địa phương nói riêng.
2.3.5. Khuyến khích học sinh mở rộng địa bàn để tìm hiểu Lịch sử.
Tất cả các biện pháp nêu trên đã giúp học sinh hiểu sâu về Lịch sử của địa phương
mình. Song Lịch sử cũng như các môn học khác, khi học các em được mở rộng
hiểu biết, được biết nhiều các di tích lịch sử, các nhân vật lịch sử sẽ gây hứng thú
và thu hút học sinh học hơn. Vì vậy, trong giờ học Lịch sử nói chung và lịch sử địa
phương nói riêng, tôi luôn khơi gợi để học sinh phát huy hết hiểu biết của mình và
muốn khám phá.
Ví dụ: Trong lớp có những học sinh có quê không cùng xã. Tôi đã chủ động
gợi mở để các em đó kể cho bạn nghe về quê mình có Di tích lịch sử gì? Lễ hội vào
ngày nào?
- Em Nguyễn Văn Tùng kể về ngày Hội làng ở quê của em gọi là lễ Cầu ngư
chủ yếu của dân vùng biển Hoằng Trường để cầu cho mưa thuận gió hòa, một năm
mùa màng tươi tốt. Mặt khác, hiện nay Tượng đài lão dân quân và tượng đài Hải

quân nhân dân Việt nam ở địa bàn xã cũng là một trong những điểm vừa du lịch
vừa là di tích lịch sử văn hóa thu hút khách du lịch.
17


Em Nguyễn văn Phong kể về lễ hội đền Thánh Cả ở xã Hoằng Tiến diễn ra
vào mùng 6 tháng hai âm lịch hằng năm, thu hút đông đảo bà con khắp nơi về dự
hội.
Em Nguyễn Thị Hòa kể về ngôi chùa Hồi Long nằm trên địa bàn xã Hoằng
Thanh giờ đây trở thành một trong những địa chỉ không chỉ về mặt tâm linh mà trở
thành địa điểm để khách du lịch các nơi tham quan.
Khi được nghe kể về một địa danh của quê hương, học sinh rất tự hào về
quê hương mình. Và qua các câu chuyện, lời giới thiệu của các bạn đã thu hút học
sinh yêu thích và ham muốn tìm hiểu nhiều hơn về Lịch sử của quê hương mình.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua môn Lịch sử và các tiết Lịch sử địa phương, các em được mắt thấy tai
nghe, được quan sát thực tế để lĩnh hội kiến thức lịch sử của chính quê hương các
em. Từ đó, các em hứng thú học tập các môn học khác, nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện. Đặc biệt môn Lịch sử các em hứng thú học tập hơn những năm học
trước rất nhiều. Giờ học Lịch sử địa phương hiện nay các em học thật sự nhẹ
nhàng, tự nhiên, thoải mái và hiệu quả. Chính vì thế mà kết quả học tập Lịch sử Địa
phương của 83 học sinh khối 12 trường tôi khảo sát năm học 2018-2019 như sau:
* Học kì I: Tổng số: 83 em
Bài
Lịch sử Địa phương

Số HS
83

Chưa hoàn thành

Hoàn thành

T/S

%

T/S

%

35

42

48

58

* Đến tháng 5: Tổng số: 83 em

Bài

Lịch sử Địa phương

Chưa hoàn thành

Hoàn thành

Số HS

83

T/S

%

T/S

%

2

2.4

81

97.5

Như vậy so với đầu năm học, kết quả học Lịch sử Địa phương của học sinh
trường tôi tăng lên rõ rệt. Học sinh hoàn thành bài học tăng hơn đầu năm là 33 em
đạt 40%. Đặc biệt, rất nhiều em có năng lực nổi trội trong giới thiệu về lịch sử quê
hương mình.
18


PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.

19

Từ một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy Lịch sử Địa phương cho
học sinh lớp 12 trường THPT Hoằng Hóa, tôi thấy các em thể hiện rõ qua các mặt
sau:
- Biết tự hào về truyền thống, thể hiện tình yêu quê hương đất nước.
- Tăng sự hấp dẫn, thu hút các em học sinh đối với việc học môn lịch sử và
nhất là Lịch sử địa phương.
- Các em thích đến tham quan, học tập thực tế ở địa phương và hứng thú với
việc học hơn.
- Biết giữ gìn, chăm sóc, bảo vệ các công trình công cộng, di tích lịch sử, văn
hóa ở địa phương.
- Biết đoàn kết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Đến lớp không khí học tập vui
tươi, thoải mái, tự tin hơn.
- Biết quảng bá, giới thiệu với mọi người về: di tích lịch sử, danh lam thắng
cảnh, sản vật quê hương mình.
- Biết giữ gìn và bảo vệ trường lớp xanh - sạch - đẹp.
Ngoài ra còn nhiều em khác còn thường xuyên đến đình, chùa là di tích lịch
sử của địa phương để quét dọn, chăm sóc. Phụ huynh các em này qua buổi họp phụ
huynh cuối năm có chia sẻ, cảm ơn thầy cô giáo đã dạy bảo các em tiến bộ, ngoan
ngoãn, chăm học hơn hẳn đầu năm học.
- Giờ học Lịch sử địa phương thật sự nhẹ nhàng hơn, thoải mái hơn, không
còn khô khan cứng nhắc nữa.
- Nội dung giáo dục mà giáo viên muốn truyền đạt với học sinh sẽ được các
em tiếp thu nhanh hơn, hấp dẫn hơn.
*Với tất cả những gì nêu trên, tôi tin tưởng rằng các em sẽ trở thành con
người có ích cho gia đình và xã hội.
3.2. Kiến nghị.
- Để có được trang thiết bị dạy học Lịch sử địa phương nhà trường cần đầu
tư một số máy tính, một số máy chiếu để phục vụ dạy và học đạt hiệu quả cao hơn.
Giáo viên cần dành nhiều thời gian nghiên cứu, sưu tầm các hình ảnh để nâng cao

chất lượng dạy và học lịch sử địa phương trong nhà trường.
- Giáo viên thường xuyên nghiên cứu trau dồi vốn kiến thức về Lịch sử các
khối lớp ở tiểu học, nghiên cứu sách giáo khoa, sách hướng dẫn. Tìm hiểu và đọc
thêm sách tham khảo phục vụ môn Lịch sử và lịch sử địa phương. Sưu tầm các tư
liệu, câu chuyện, bài thơ, sự tích về lịch sử địa phương. Giáo viên phải biết sử dụng
thành thạo máy tính, điện thoại di động hoặc máy ảnh (nếu có). Tham khảo hình
20


ảnh động, đoạn video phục vụ cho tiết Lịch sử địa phương trong môn Lịch sử ở lớp
12.
- Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp dạy học, tích cực ứng dụng
công nghệ thông tin trong giảng dạy nhất là tiết Lịch sử địa phương, để chuyển tải
những giá trị lịch sử, những nội dung, kiến thức lịch sử cho học sinh. Gây hứng
thú, tích cực, chủ động trong quá trình dạy và học. Tạo cơ hội cho học sinh được tự
học, tự tìm hiểu về Lịch sử địa phương. Người giáo viên cần biết biên soạn tài liệu
để giảng dạy Lịch sử Địa phương với yêu cầu cơ bản nhất. Cần phối kết hợp với
nhà trường, với địa phương khi sưu tầm tài liệu lịch sử địa phương.
- Mỗi tiết Lịch sử địa phương, giáo viên cần phải lựa chọn, sử dụng kết hợp
các phương pháp và hình thức dạy học phù hợp với nội dung, tính chất từng bài và
điều kiện thực tế cho phép. Tạo không khí thoải mái để mỗi tiết học lịch sử địa
phương của các em thực sự nhẹ nhàng, tự nhiên và hiệu quả.
- Các cấp cần tổ chức các chương trình hội thảo hướng đến những nội dung
quan trọng trong phong trào “Học sinh tích cực, trường học thân thiện”, trong đó
nhà trường tạo điều kiện cho học sinh tìm hiểu, bảo vệ và phát huy giá trị di sản của
địa phương; tăng cường việc học đi đôi với hành...
- Nhà trường cần tăng cường tuyên dương, khen thưởng cho các giáo viên và học
sinh đạt nhiều thành tích trong các phong trào thi đua tìm hiểu lịch sử địa phương.
- Đề tài này được áp dụng với học sinh THPT, nhất là với học sinh lớp 12.
Đề nghị các bậc phụ huynh hãy quan tâm, phối hợp với nhà trường giáo dục học

sinh ý thức bảo vệ, giữ gìn, chăm sóc công trình công cộng, di tích lịch sử ngay tại
thôn, xóm mình, hãy dành thời gian đưa con em thường xuyên được đến thăm di
tích lịch sử tại địa phương.
- Đề nghị các thầy cô giáo hãy tận tâm tận lực và chủ động dạy dỗ các em ở
lớp theo đúng các tiết Lịch sử địa phương. Hãy dành thêm thời gian để nghiên cứu
bài dạy, sưu tầm tư liệu, minh chứng phục vụ giảng dạy lịch sử địa phương tại đơn
vị mình. Khi dạy Lịch sử Địa phương hãy gần gũi với các em sẽ tạo sự đồng cảm,
hứng thú, hấp dẫn hơn. Ngoài ra cần ứng dụng công nghệ thông tin nhiều hơn nữa,
có hiệu quả hơn nữa. Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương sáng về đạo đức, tự học
và sáng tạo để các em noi theo.
- Đề tài này không chỉ thực hiện trong năm học này, mà còn tiếp tục bổ sung
hoàn chỉnh trong những năm học tiếp theo để đạt hiệu quả cao hơn.
Trên đây là một số biện pháp lồng ghép dạy và học lịch sử địa phương nhằm
nâng cao chất lượng giảng dạy Lịch sử Địa phương cho học sinh lớp 12 trường
21


THPT Hoằng Hóa. Tôi rất mong sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp, của Ban
giám hiệu và của các cấp lãnh đạo để tiết dạy Lịch sử địa phương cho học sinh
được hứng thú và đạt hiệu quả cao nhất.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 20/5/2019
Tôi xin cam đoan SKKN do tôi viết
không sao chép. Nếu sai, tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm.
TÁC GIẢ

Phạm Thị Thủy

Danh mục tài liệu tham khảo.
1. Nguyễn Ngọc Bảo (1995). Phát triển tính tích cực, tính tự học của học sinh
trong quá trình dạy học, Nxb Hà Nội.
2. Nguyễn Thị Côi (2009). Rèn luyện kĩ năng nghiệp vụ sư phạm môn Lịch sử,
Nhà xuất bản Đại học sư phạm.
3. Đảng bộ Huyện Hoằng Hóa. Lịch sử Đảng bộ và phong trào cách mạng của
nhân dân Hoằng Hóa (1930 – 2015), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự
thật.
4. Phan Ngọc Liên (2002). Phương Pháp dạy học Lịch sử tập 2, Nxb Đại học sư
phạm.

22


5. Nguyễn Cảnh Toàn (2001), Tuyển tập tư tưởng Giáo dục, tự học, tự nghiên
cứu, tập I, II, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội I - Trung tâm văn hóa ngôn
ngữ Đông Tây.
6. Thái Duy Tuyên, phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới, Nxb Giáo
dục, Hà Nội.

23