Giáo án ngữ văn 8 (phần 1)

Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 1
1
Ngày soạn : 28-8-2006
Tiết :1 TÔI ĐI HỌC
Thanh Tònh
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
+ Kiến thức : Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường
đầu tiên trong đời.
+ Kó năng : Đọc, phát hiện, phân tích, cảm nhận truyện ngắn có bố cục theo dòng hồi tưởng .
+ Giáo dục : Yêu trường lớp, q trọng tuổi học trò .
II- CHUẨN BỊ : + Phương án : - Đồ dùng : Bảng phụ
- Phương pháp : Vấn đáp, bình giảng
+ Giáo viên : Tìm hiểu thêm về tác giả Thanh Tònh .
+ Học sinh :Soạn bài
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
A-n đònh tổ chức : ( 1 phút ) Kiểm tra sỉ số- vệ sinh- việc chuẩn bò của HS
B-Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút ) Kiểm tra vở sách của học sinh, giới thiệu chương trình NV8
C-Dạy bài mới :
* Giới thiệu : Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm của tuổi học trò thường gây ấn tượng
khó quên, đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiên. Thanh Tònh đã gieo vào lòng người đọc bao nỗi niềm
bâng khuâng ,bao rung cảm trữ tình ấy qua truyện ngắn “ Tôi đi học’’
* Tổ chức các hoạt động của tiết dạy ::
Thời
lượng
CÁC HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Của thầy Của trò
5’
HĐ1 :Giới thiệu sơ lược về tác
giả, tác phẩm
Lưu ý thêm cho học sinh

Tên khai sinh:Trần Văn Ninh lên 6
tuổi_Trần Thanh Tònh
-Sáng tác nhiều lónh vực.Truyện
ngắn,truyện dài,thơ,ca dao,bút
ký,văn học;thành công nhất là
truyện và thơ.
-Truyện ngắn của ông toát lên một
tình cảm êm dòu,trong trẻo,nhẹ
nhàng mà thấm sâu,vừa man mác
buồn thương,vừa ngọt ngào quyến
luyến
H: (K)Vì sao có thể nói đây là một
truyện ngắn đặc biệt
-Toàn bộ tác phẩm là những kỉ
HĐ1 : Đọc và tóm tắt
phần :chú thích
-1em đọc
-1em tóm tắt
-Góp ý bổ sung
-Không chứa đựng nhiều
+Sự kiện
+Nhân vật
+Những xung đột
I-Tìm hiểu khái quát :
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 2
2
5
20
niệm mơn man của buổi tựu trường
HĐ2 :Hướng dẫn học sinh đọc

và tìm hiểu chung
Giọng đều,trầm diễn tả tình
cảm,tâm trạng của một đứa trẻ lần
đầu đến lớp
-Đọc mẫu một đoạn
Nhận xét cách đọc của học sinh
H: (Y) Cho biết chủ đề của truyện
ngắn này?
H: (Tb) Tâm trạng và cảm xúc ấy
được diễn tả theo trình tự nào ?
H: (Tb) Dựa vào trình tự xác đònh
bố cục của truyện ?
HĐ3 : Hướng dẫn tìm hiểu chi
tiết cụ thể .
Cho đến năm học này,các em đã
trải qua 8 lần khai giảng .Cảm
giác của em trong lần tựu
trường,đặc biệt làcái tâm trạng lần
đầu tiên đến trường .
H: ( K) Chính cái cảm giác ấy,tác
giả đã diễn tả tâm trạng của nhân
vật tôi trên đường cùng mẹ đến
trường qua những chi tiết nào?
-Những kỉ niệm thông qua
hồi tưởng của nhân vật tôi
`
HĐ2 : Đọc
2 em thay đọc
-Lớp nhận xét
-Tìm chủ đề

-Thời gian
Từ hiện tại nhớ về dó
vãng,quá khứ.
(Thảo luận nhóm )
-4 Đoạn
-Từ đầu …tựu trường :Giới
thiệu ngày tựu trường
-Tiếp …ngọn núi:Tâm
trạng trên đường đến
trường.
-Tiếp …nào hết :Tâm
trạng,cảm giác khi nhìn
mọi vật xung quanh và
nghe gọi tên mình.
-Còn lại :Cảm giác về giờ
học đầu tiên.
HĐ3 : Phát hiện theo bố
cục
Gọi một em nêu cảm giác
tâm trạng của mình
Lòng tôi như mấy cành
hoa tươi mỉm cười giữa
bầu trời quang đãng.
-Con đường quen thuộc
-Chủ đề:Tâm trạng hồi
hộp,cảm giác bỡ ngỡ của
nhân vật tôi trong buổi tựu
trường đầu tiên trong đời .
-Trình tự :thời gian
-Bố cục :4 đoạn

-Ngôi kể thứ nhất .
II / Phân tích:
a/ Tâm trạng cảm giác của
nhân vật tôi trên con đường
đến trường:
-So sánh :Cảm giác …như mấy
cành hoa…
-Trong sáng,hồn nhiên.Đẹp.
-Cảnh vật như xa lạ-con
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 3
3
5
-Hình ảnh so sánh
H: (CL) Em thử hình dung tâm
trạng và cảm giác của nhân vật tôi
lúc này?
H: (K) Tại sao nhân vật tôi lại có
tâm trạng và cảm giác như vậy ?
-Liên hệ:Ngày công đầu tiên
cuảCu Tí
-Mổi sự kiện trong cuộc đời con
người là một bước ngoặt,một dấu
ấn,một kỉ niệm khó quên.Đó cũng
chính là tâm trạng của nhân vật
tôi,của tác giả và của chúng ta.
H: (Tb)Những chi tiết nào cho thấy
tâm trạng ngỡ ngàng, cảm giác
mới lạ của nhân vật tôi?
Đó là cảm giác,tâm trạng rối
bời,lúng túng lo sợ những sự việc

sắp xảy ra
-Rời tay mẹ.
-Ngồi vào đâu?
-Ai dạy
-Học những gì
Đó cũng chính là cảm giác của
những ai lần đầu tiên đến lớp .
H: (Tb)Thế rồi giờ học đầu tiên đã
đến, nhân vật tôi lại có cảm giác
như thế nào?
H: (CL) Cảm giác ấy có giống em
khi bước vào lớp không ?
Củng cố kết thúc tiết 1
ngày nào nay tự nhiên
thấy lạ.
-Tâm trạng :đúng đắn với
bộ quần áo,cẩn trọng
nâng niu mấy quyển vở
Thảo luận
-Ngày đầu tiên đến
trường là sự thay đổi lớn
trong đời người .
Mọi sự vật như đổi thay
như chính tâm trạng nhân
vật tôi

Phát hiện
Kết luận
Cảm nhận
+Đọc thầm đoạn 3

-Sân trường đông người ai
cũng ăn mặc đẹp sạch
sẽ,gương mặt vui tươi.
-Ngôi trường xinh xắn oai
nghiêm-thấy mình nhỏ bé
lo sợ
-Các bạn khác cũng như
mình .
-Hồi hộp chờ gọi tên
-Sợ vì sắp rời bàn tay
dìu dắt của mẹ
Thảo luận
người cũng thay đổi –đi học
-Trân trọng,yêu q,bỡ ngỡ
 Tâm trạng,cảm giác hồi
hộp mới mẻ,một sự thay đổi
lớn trong cuộc đời
Vừa ngỡ ngàng vừa tự tin
D -DẶN DÒ – HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ(4’)
Phântích nét đặc sắc qua các phép so sánh
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 4
4
Chuẩn bò cho tiết 2.Phân tích phần còn lại
IV- RÚT KINH NGHIỆM- BỔ SUNG
Ngày soạn : 29/8/2006
Tiết 2 TÔI ĐI HỌC ( tt)
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
+ Kiến thức : Tiếp tục tìm hiểu tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi
Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ của tác giả.
+ Kó năng : Rèn luyện kỹ năng phân tích truyện ngắn giàu chất thơ của tác giả

Tích hợp các biện pháp tu từ, văn miêu tả.
+ Giáo dục : Yêu trường lớp bạn bè .
Kính trọng,biết ơn thầy cô giáo.
II- CHUẨN BỊ : + Phương án : - Đồ dùng : Bảng phụ
- Phương pháp :Phát vấn –bình giảng
+ Giáo viên :Tìm hiểu một vài truyện của Thanh Tònh
+ Học sinh :Soạn bài
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
A-n đònh tổ chức : ( 1 phút ) Kiểm tra sỉ số- vệ sinh- việc chuẩn bò của HS
B-Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút )
• Câu hỏi : Cho biết cảm giác và tâm trạng của nhân vật tôi trên con đường đến trường?Vì sao có
tâm trạng đó ?
• Dự kiến trả lời : Theo kiến thức tiết 1
C-Dạy bài mới :
* Giới thiệu : Tiếp tục tìm hiểu văn bản( Theo MTCĐ)
* Tổ chức các hoạt động của tiết dạy :
Thời
lượng
CÁC HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Của thầy Của trò
10
p
HĐ1 :Hướng dẫn tìm hiểu
tiếp theo
H: (K) Em có nhận xét gì về
thái độ cử chỉ của người lớn.
(ông đốc,thầy giáo, phụ huynh )
đối với những em bé lần đầu
tiên đi học ?

H: (K) Qua đó, em có nhận xét
gì về người lớn đối với thế hệ
HĐ1 :
Đọc đoạn còn lại )
-PH:chuẩn bò chu đáo cho con ,
dìu dắt các con, trân trọng dự lễ
khai giảng
-Ông đốc: Từ tốn, bao dung
Thảo luận : nêu cảm nghó của
mình
III- Phân tích (tt)
2- Người lớn đối với những
em bé lần đầu tiên đi học
-Quan tâm với một tình cảm
đặc biệt
 Một môi trường giáo dục
ấm áp, là nguồn nuôi dưỡng
các em trưởng thành
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 5
5
15
5
trẻ?
HĐ2 :Hướng dẫn tìm hiểu
nghệ thuật
H: (K-G) Tìm một số hình ảnh
so sánh hay trong truyện? Nêu
tác dụng
-Nhờ cách so sánh độc đáo mà
mọi cảm giác, ý nghó được

người đọc cảm nhận một cách
cụ thể,rõ ràng-

Truyện ngắn
man mác chất thơ trong trẻo
H: ( K) Tác dụng của sự đặc sắc
này?
Chính nhờ các hình ảnh so sánh
này đã làm cho mạch cảm xúc
trở nên cụ thể, tăng chất trữ
tình, gợi cảm giác, cảm xúc. Đó
chính là nét độc đáo của phép
so sánh
H: (K) Ngoài ra nét đặc sắc về
nghệ thuật còn biểu hiện như
thế nào nữa?
H: (Tb) Cho biết phương thức
biểu đạt của truyện ?
-Bên cạnh ấy:bố cục được phân
chia theo dòng hồi tưởng cảm
xúc của nhân vật theo trình tự
thời gian.
Chính sự kết hợp độc đáo mà
làm cho truyện ngắn này mang
đầy chất thơ
H: (CL) Sức cuốn hút của
truyện được tạo nên từ những
yếu tố nào ?
Bình luận thêm các yếu tố tạo
nên chất thơ trong truyện

HĐ3 : Hướng dẫn tổng kết
H: ( CL) Cảm nhận chung của
HĐ2 :
- Thảo luận nhóm:
Tìm ra một số hình ảnh so sánh
và phân tích
…Như mấy cành hoa tươi mỉm
cười
…như một làn làn mây lướt nhẹ
trên ngọn núi
…như con chim con đứng bên
bờ tổ
 Giàu chất gợi hình, làm tăng
thêm tính trữ tình, ý nghó của
nhân vật được cụ thể
-TS, MT, BC
-Bố cục theo dòng hồi tưởng,
theo thời gian
- Sự kết hợp giữa các phương
thức biểu đạt :TS,MT.BC
Thảo luận nhóm:
_ Bản thân sự việc có trong mọi
người
-Cảm nghó của nhân vật chân
thật gần gũi
- Lời văn chân thành, tình cảm,
trữ tình
- Các hình ảnh so sánh
HĐ3
3- Những đặc sắc về nghệ

thuật
- Sử dụng những hình ảnh
so sánh độc đáo
- Kết hợp giữaTS,MT,BC
-Bố cục theo dòng hồi
tưởng
- Truyện có sức cuốn hút
lớn
- Tình cảm trong trẻo, lời
văn thiết tha êm dòu
III- Tổng kết
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỮ NGỮ
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 6
6
5
em về nội dung, nghệ thuật của
truyện ?
HĐ4 :Hướng dẫn luyện tập
Nêu câu hỏi
Gợi ý
-Về nhà đọcï lại : Cổng trường
mở ra và đối chiếu
- 1 em đọc ghi nhớ
HĐ4 : IV _ Luyện tập
Nêu những ấn tượng, cảm
nghó của em trong buổi đến
trường dự lễ khai giảng đầu
tiên
D -DẶN DÒ – HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ(4’)
+ Học bài, làm bài tập

+ Soạn bài :Trong lòng mẹ
+ Tiết 3: Cấp độ khái quát của từ ngữ
Ngày soạn : 2/9/2006
Tiết 3
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
+ Kiến thức : hiểu rõ cấp độ khái quát của nghóa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghóa
từ ngữ
+ Kó năng : Phân biệt được các cấp độ khái quát về nghóa từ ngữ
+ Giáo dục : Rèn luyện tư duy về nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng
II- CHUẨN BỊ : + Phương án : - Đồ dùng : Bảng phụ
- Phương pháp : Vấn đáp, qui nạp
+ Giáo viên :các` Vd lên bảng phụ
+ Học sinh :Soạn bài
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
A-n đònh tổ chức : ( 1 phút ) Kiểm tra sỉ số- vệ sinh- việc chuẩn bò của HS
B-Kiểm tra bài cũ : ( 3 phút )
Kiểm tra việc chuẩn bò bài của học sinh
C-Dạy bài mới :
* Giới thiệu : Ở các lớp dưới chúng ta từng tìm hiểu về mối quan hệ đồng nghóa và trái nghóa của từ
ngữ, ở lớp 8 chúng ta tìm hiểu thêm về một mối quan hệ nữa, đó là quan hệ bao hàm> Nói đến quan
hệ bao hàm tức là nói đến phạm vi khái quát nghóa của từ ngữ. Đó chính là nội dung của bài học
hôm nay
* Tổ chức các hoạt động của tiết dạy :
Thời
lượng
CÁC HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Của thầy Của trò
20
HĐ1 :Hướng dẫn tìm hiểu

khái niệm
Bảng phụ: Sơ đồ vòng tròn
( Theo sách GV)
Hướng dẫn HS tìm hiểu theo
HĐ1 :
Quan sát
I-Khái niệm
Nghóa của một từ ngữ có
thể rông hơn hoặc hẹp
nghóa của từ ngữ khác
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 7
7
17
các câu hỏi SGK
H: (Tb) Xét mối quan hệ nghóa
giữa các từ ngữ:
- Động vật với thú, chim, cá
- Thú so với voi, hươu
- Chim so với tu hú, sáo
…Thú so với động vật và voi,
hươu
H: (K) Thử tìm một từ có nghóa
rộng hơn nghóa từ này nhưng
đồng thời có nghóa rộng hơn từ
kia
HĐ2 :Hướng dẫn luyện tập
Hướng dẫn lập sơ đồ theo mẫu
SGK hoặc sơ đồ vòng tròn như
tìm hiểu
H: (Tb) Từ ngữ nào có nghóa

rộng hơn so với nghóa của các từ
ngữ ở các nhóm từ sgk ?
Bài tập 3 cách tiến hành như
bài tập 2 nhưng tìm từ có nghóa
ngược lại
H: (Tb) Trong các nhóm từ, chỉ
ra những từ có nghóa không
thuộc phạm vi của nhóm ?
L: 1 HS đọc đoạn văn BT5
Tìm 3 tữ cùng thuộc một phạm
vi nghóa
L: 1 em đọc lại phần ghi nhớ
Nghóa của từ động vật rộng hơn
nghóa của các từ ; thú, chim, cá
- Nghóa từ thú rộng hơn…
- Nghóa từ chim rộng hơn…
-Nghóa của tữ cá rô hẹp hơn
nghóa của từ cá . . . . . .
Động vật > Thú > Voi, hươu
Từ >Từ phức > Từ ghép
HĐ2 :
- các nhóm lập trên bảng phụ
a-Chất đốt
b-Nghệ thuật
c-Thức ăn
d- Nhìn
e- Đánh
Tìm, góp ý, thống nhất đáp án
a- Thuốc lào
b-Thủ q

c- Bút điện
d-Hoa tai
- 1 Em đọc
thảo luận:
Khóc, nức nở, sụt sùi
- Rộng hơn: Khiphạm vi
nghóa của từ đó bao hàm
phạm vi nghóa của các từ
ngữ khác
- Hẹp hơn : Khi phạm vi
nghóa của nó được bao hàm
trong phạm vi nghóa của
một từ ngữ khác
-Một từ có nghóa rộng đối
với những từ ngữ này nhưng
đồng thời có nghóa hẹp hơn
đối với một từ ngữ khác
II- Luyện tập
1-Lập sơ đồ thể hiện cấp độ
khái quát của nghóa từ ngữ
2- Tìm từ ngữ có ngjhóa
rộng hơn
3- Tìm các từ có nghóa được
bao hàm…
4- Những từ ngữ không
thuộc phạm vi nghóa của
nhóm
TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 8
8

D -DẶN DÒ – HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ(4’)
+ Học bài, làm bài tập
+ Soạn bài : trường từ vựng
+ Tiết 4: tính thống nhất về chủ đề của văn bản
IV- RÚT KINH NGHIỆM- BỔ SUNG
Ngày soạn : 6/9/2006
Tiết 4
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
+ Kiến thức : nắm được văn bản phải có chủ đề và tính thống nhất về chủ đề của văn bản
+ Kó năng : Bước đầu biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề. Biết cách duy trì đối
tượng trình bày, lựa chọn sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình
+ Giáo dục : Thích tìm hiểu văn chương
II- CHUẨN BỊ : + Phương án : - Đồ dùng : Bảng phụ
- Phương pháp : Vấn đáp, qui nạp
+ Giáo viên :Làm bảng phụ, bài tập trắc nghiệm
+ Học sinh :Soạn bài
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
A-n đònh tổ chức : ( 1 phút ) Kiểm tra sỉ số- vệ sinh- việc chuẩn bò của HS
B-Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút )
Kiểm tra việc chuẩn bò bài của học sinh
C-Dạy bài mới :
* Giới thiệu : Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là một trong những đặc trưng quan trọng trong
quá trình tạo lập văn bản, nó phân biệt được văn bản với chuỗi câu hỗn độn, bất thường về nghóa.
Đặc trưng này gắn kết với tính mạch lạc, tính liên kết văn bản. Vì vậy muốn văn bản mạch lạc và có
tính liên kết thì nó phải đảm bảo tính thống nhất về chủ đề
* Tổ chức các hoạt động của tiết dạy :
Thời
lượng
CÁC HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG

Của thầy Của trò
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 9
9
10
10
HĐ1 :Hướng dẫn tìm hiểu
khái niệm chủ đề
Bảng phụ:
H: (Y) Chủ đề truyện Tôi đi học
thể hiện ở câu nào ?
A- hằng năm cứ vào cuối thu…
B-Tôi quên thế nào được…
C-Buổi mai hôm ấy…
D- Hôm nay tôi đi học.
H: (Tb) Vì sao em lại chọn B ?
H: (Y) Hãy nhắc lại chủ đề của
văn bản Tôi đi học ?
H: Từ đó em hiểu thế nào là
chủ đề ?
HĐ2 : Hướng dẫn tìm hiểu tính
thống nhất về chủ đề của văn
bản
H: căn cứ vào đâu em biết văn
bản Tôi đi học nói lên kỉ niệm
của tác giả về buổi tựu trường
đầu tiên ?
Gợi ý :
- Nhan đề
- Các từ ngữ
- Các câu

H: (K) Để tô đậm cảm giác
trong sáng của nhân vật tôi
trong ngày đầu tiên đi học tác
giả đã sử dụng từ ngữ và chi tiết
HĐ1 :
- Đọc văn bản : Tôi đi học
Giải bài tập ở bảng phụ
Chọn B
Tác giả nhớ lại kỉ niệm sâu sắc
và những ấn tượng trong ngày
đầu tiên đi học
Hồi tưởng về ngày đầu tiên đi
học để bộc lộ cảm xúc của
mình về một kỉ niệm thû tiếu
thời
Là vấn đề chủ chốt, những ý
kiến, những cảm xúc của tác
giả được thể hiện một cách
nhất quán trong văn bản
HĐ2 :
- Nhan đề có ý nghóa rõ ràng, ta
hiểu ngay đến chuyện đi học
-các từ ngữ : Buổi tựu trường<
đến trường, đi học, hai quyển
vở mới….
Các câu :Hôm nay, tôi đi học.
Hằng năm….Tôi quên thế nào
được…
- Khác lạ, mới mẻ
-Đã được đi học thật sự

-Lo sợ vẩn vơ
- Ngỡ ngàng lúng túng
1- Chủ đề của văn bản
Là đối tượng và vấn đề
chính mà văn bản biểu đạt
2-Tính thống nhất về chủ
đề của văn bản
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 10
10
15
nghệ thuật nào ?
H: (Tb) Như vậy ta thấy văn
bản tôi đi học có tính thống nhất
về chủ đề. Vậy thế nào là tính
thống nhất về chủ đề của văn
bản ?
H: (K) Những cơ sở nào biểu
hiện chủ đề văn bản tôi đi học ?
HĐ 3: Hướng dẫn luyện tập
L: 1 HS đọc văn bản
H: (Tb) Tính thống nhất chủ đề
của văn bản này được thể hiện
qua vấn đề nào ?
- Nhan đề
- Miêu tả
-Bộc lộ cảm xúc
- Các ý sắp xếp như thế nào ?
H: (Y) Ý nào làm cho bài viết
lạc đề
Hướng dẫn học sinh thảo luận

bài tập 3
L: Hs đọc phần ghi nhớ SGK
-Bâng khuâng khi xa mẹ
( Tìm các câu, từ ngữ ứng với
những cảm giác trên )
Là sự nhất quán về ý đồ, ý
kiến, cảm xúc của tác giả được
thể hiện trong văn bản
Nhan đề
Câu,từ
Cảm xúc
. . .
HĐ3 :
- 1 Em đọc
Toàn văn bản tập trung thể
hiện sự gắn bó và tình cảm yêu
thương của người dân sông
Thao với rừng cọ quê hương
mình
Thảo luận nhóm bài tập 2
Nên bỏ 2 ý b và d
Thảo luận bài tập 3
- lạc chủ đề c,g
- thiếu tập trung do diễn đạt:
b,e
Viết lại câu b: Con đường quen
thuộc mọi ngày dường như trở
nên mới lạ !
1 em đọc
Văn bản có tính thống nhất

về chủ đề khi chỉ biểu đạt
chủ đề đã xác đònh, không
xa rời hay lạc sang chủ đề
khác.
-Để viết hoặc hiểu một văn
bản, cần xác đònh chủ đề
được thể hiện ở nhan đề, đề
mục, trong quan hệ giữa các
phần của văn bản và các từ
ngữ then chốt thường lặp đi
lặp lại
III- Luyện tập :
1-Phân tích tính thống nhất
về chủ đề của văn bản:
Rừng cọ quê tôi
2-xác đònh những câu lạc đề
3-Bổ sung, lựa chọn, điều
chỉnh các ý sát với yêu cầu
của đề bài
D -DẶN DÒ – HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ ( 4’)
+ Học bài, làm bài tập
+ Soạn bài :Bố cục của văn bản
+ Tiết 5 : trong lòng mẹ
TRONG LÒNG MẸ
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 11
11
IV- RÚT KINH NGHIỆM- BỔ SUNG
Ngày soạn :7/9/2006
Tiết 5
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:

+ Kiến thức : hiểu được tình cảnh đáng thương và nỗi đau tinh thần của nhân vật bé hồng, cảm nhận
được tình yêu thương mãnh liệt của Hồng với mẹ
+ Kó năng : Bước đầu hiểu được văn hồi kí, cách thể hiện đặc sắc của Nguyên Hồng: Thấm đượm chất trữ
tình, lời văn chân thành giàu sức truyền cảm
+ Giáo dục : Tình cảm thiêng liêng, kính yêu mẹ
II- CHUẨN BỊ : + Phương án : - Đồ dùng : Ảnh
- Phương pháp : Vấn đáp, bình giảng
+ Giáo viên :Đọc tập hồi kí, tìm hiểu thêm về tác giả
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 12
12
+ Học sinh :Soạn bài
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
A-n đònh tổ chức : ( 1 phút ) Kiểm tra sỉ số- vệ sinh- việc chuẩn bò của HS
B-Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút )
* Câu hỏi : Trình bày những điểm cần ghi nhớ của truyện ngắn “ tôi đi học”
* Dự kiến trả lời : Theo kiến thức tiết 1,2
C-Dạy bài mới :
* Giới thiệu : Trong cuộc đời mỗi con người tình mẫu tử là thiêng liêng và sâu đậm nhất, với lời văn
chân thành, giàu sức gợi cảm và mang đậm chất trữ tình, Nguyên Hồng đã cho ra đời cuốn hồi kí “
những ngày thơ ấu” đầy xúc động về tình cảm mẹ con. Đoạn trích trong lòng mẹ ta đi tìm hiểu trong
tiết học này thể hiện được tình cảm ấy của cậu bé Hồng
* Tổ chức các hoạt động của tiết dạy :
Thời
lượng
CÁC HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Của thầy Của trò
10’
HĐ1 :Hướng dẫn tìm hiểu
khái quát

L: 1 em đọc phần chú giải sgk
Giới thiệu những nét chính về
Nguyên Hồng và tập hồi kí
Thời thơ ấu với nhiều nổi đắng
cay đã trở thành nguồn cảm
hứng của những trang hồi kí, tác
phẩm gồm 9 chương, mỗi
chương là một kỉ niệm.
Đọc với giọng chậm rãi, tình
cảm, chú ý từ ngữ thay đổi cảm
xúc của nhân vật tôi và những
lời đay nghiến của bà cô
L:2 Hs đọc
H: (Tb) Cho biết thể loại của
văn bản này?
H: (K) Ngôi kể? Tác dụng?
Hướng dẫn tìm hiểu từ khó
H: (K) Truyện Tôi đi học và
Trong lòng mẹ có những điểm
nào giống và khác ?
H: (CL) Cho biết bố cục của
HĐ1 :
-1 em đọc
- Tóm tắt theo SGK
- 2 em đọc
- Tiểu thuyết, tự truyện< kết
hợp giữa các phương thức TS,
MT, BC
- Ngôi thứ nhấtTrung thực,
chân thành

- Giống :Trình tự thời gian, kể
tả kết hợp bộc lộ cảm xúc
-Khác :Chuyện tôi đi học liền
mạch hơn và diễn ra trong một
thời gian ngắn
2 phần :
I- Tìm hiểu khái quát
- Thể loại : Tiểu thuyết, tự
truyện
- Ngôi kể : Thứ nhất
- Theo trình tự thời gian
- Bố cục : 2 phần
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 13
13
văn bản?
H: (Y) Cho biết chủ đề của văn
bản?
HĐ2 :Hướng dẫn tìm hiểu vb
H: (Y) Những chi tiết nào biểu
hiện thái độ của bà cô ?
Chú ý thêm thái độ của bà cô
song song với sự phản ứng của
bé Hồng
Bé Hồng chỉ còn người nương
tựa là cô, thế nhưng Thò lại tỏ ra
tàn nhẫn, đặc biệt là cái cười
rất kòch với trò chơi tai ác với
đứa cháu tội nghiệp của mình
H: (Tb) Từ đó em có nhận xét
gì về bà cô của bé Hồng ?

H: (K) Em có nhận xét gì về
đoạn văn này của tác giả
( Phương thức biểu đạt, từ ngữ…)
Nhờ vậy mà đã làm nổi bật bản
chất của bà cô cũng như sự nhói
đau của bé Hồng trước trò chơi
quái nghiệt của cô. Hiønh ảnh
của bà cô cho thấy được một xã
hội rất ít tình người
HĐ3 :Hướng dẫn củng cố tiết
học :
H: (CL) Qua đoạn trích, em
hiểu như thế nào là hồi kí
Nguyên Hồng đã ghi lại tuổi thơ
đầy cay đắng của mình
H- ( K) Trình bày những bước
phát triển “Rắp tâm tanh bẩn
của bà cô”
- Cho Hs đóng vai 2 nhân vật
+ Từ đầu…đến chứ: Cuộc trò
chuyện của bà cô
+ Còn lại :Cuộc gặp gỡ giữa 2
mẹ con bé Hồng
Nỗi đau tinh thần và tình yêu
mãnh liệt của Hồng với mẹ
HĐ2 :
- Cười hỏi
- Vỗ vai
- Cười và nói
- Ngân dài tiếng : em bé

-Tươi cười kể chuyện về mẹ bé
Hồng
- Thảo luận để rút ra kết luận
về bản chất
- Tự sự, xen kẻ miêu tả
HĐ3 :
Thể kí ghi lại những điều còn
nhớ sau khi đã trải qua, đã
chứng kiến sự việc
- Chủ đề : Nỗi đau tinh
thần- Lòng yêu thương mẹ
II- Phân tích
1 Bà cô bé Hồng:
Là người lạnh lùng, độc ác
và thâm hiểm
Đó là hình ảnh mang ý
nghóa tố cáo hạng người
sống tàn nhẫn, khô héo cả
tình máu mủ ruột rà
TRONG LÒNG MẸ ( T T )
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 14
14
diễn lại cuộc trò chuyện này
D -DẶN DÒ – HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ ( 4 ‘)
+ Học bài, làm bài tập
+ Soạn bài :Trong lòng mẹ (tt)
+ Tiết 6 :Trong lòng mẹ (tt)
IV- RÚT KINH NGHIỆM- BỔ SUNG
Ngày soạn : 10/9/2006
Tiết 6

I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 15
15
+ Kiến thức : Hiểu được nỗi đau của bé Hồng phải sống mồ côi xa mẹ và tình yêu thương vô bờ của chú
bé Hồng đối với mẹ
+ Kó năng : Cảm nhận được chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm của chương
hồi kí này
+ Giáo dục : Tình cảm kính yêu mẹ
II- CHUẨN BỊ : + Phương án : - Đồ dùng : Bảng phụ
- Phương pháp : Vấn đáp, bình giảng
+ Giáo viên :Đọc thêm một số bài viết về chương này
+ Học sinh :Soạn bài
III- TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
A-n đònh tổ chức : ( 1 phút ) Kiểm tra sỉ số- vệ sinh- việc chuẩn bò của HS
B-Kiểm tra bài cũ : ( 5 phút )
* Câu hỏi : Cho biết bản chất của bà cô bé Hồng , Từ đó em có kết luận gì về hiện tượng xã hội này ?
* Dự kiến trả lời : Theo kiến thức tiết 5
C-Dạy bài mới :
* Giới thiệu : Ai đã từng xa mẹ một ngày, ai đã từng mồ côiâ cha chỉ còn lại mẹ, mà mẹ cũng phải xa
con…. Thật cảm động trước tình cảnh này, đó cũng chính là tình cảnh mà chú bé Hồng phải chòu
đựng
* Tổ chức các hoạt động của tiết dạy :
Thời
lượng
CÁC HOẠT ĐỘNG
NỘI DUNG
Của thầy Của trò
20
HĐ1 :Hướng dẫn phân tích
tình yêu thương mẹ của bé

Hồng
H: (K) Mỗi lời nói, cử chỉ của
bà cô, bé Hồng có những phản
ứng gì ?Qua đó em có nhận xét
gì về tình cảm của bé Hồng đối
với mẹ ?
H:( K) Qua đó em có kết luận
gì về bé Hồng ?
H: (K) Chính vì lòng thương
yêu mẹ, bé Hồng đã nhận ra
được một vấn đề của xã hội là
gì?
HĐ1 :
-Cúi đầu không đáp
Nhưng đã hiểu được thâm ý của
cô nên cười và đáp lại
 Phản ứng thông minh xuất
phát từ sự nhạy cảm vừa lòng
thương yêu mẹ
-Lòng thắt lại , khóe mắt cay
cay, đau đớn, phẫn uất, nước
mắt ròng ròng, cười dài trong
tiếng khóc
 Thông minh nhạy cảm
- Những hủ tục của xã hội
phong kiến
2- Tình yêu thương của bé
Hồng đối với mẹ :
-Ý nghó, cảm xúc khi trả lời
với cô :

+Xuất phát từ lòng thương
me
+ Thông minh nhạy cảmï
Giáo án Ngữ văn 8 * Năm học 2006 – 2007 * Trang 16
16
H: (K) Phân tích câu: “ giá
những cổ tục… nát vụn mới
thôi”
H: (Y) Những chi tiết nào cho
thấy cảm giác sung sướng cực
điểm của bé Hồng khi trong
lòng mẹ
Gợi ý :
- Tiếng gọi
-Khóc
-cảm giác khi ngồi trong lòng
mẹ
Cái hay và hấp dẫn của Nguyên
Hồng là sự so sánh, nó mới lạ
và phù hợp với tâm trạng của bé
Hồng lúc này, hi vọng tột cùng,
thất vọng cũng tột cùng, tột
cùng hạnh phúc, tột cùng đau
khổ, cảm giác gần với cái
chết .Đó chính là phong cách
văn chương, cái sâu sắc, nồng
nhiệt riêng của Nguyên Hồng
Nhòp văn nhanh gấp, mừng vui,
hờn tủi và rất trẻ con, nủng nòu
trước tính cảm bao la của mẹ

Đoạn nằm trong lòng mẹ được
cảm nhận bằng tất cả các giác
quan. Đó là những giây phút
thần tiên hạnh phúc hiếm hoi
nhất, đẹp nhất của con người,
người mẹ trở nên vó đại cao cả
và thân thương ( không gian,
ánh sáng, màu sắc, hương vò )
H: (Tb) Chỉ ra sự kết hợp các
phương thức biểu đạt trong đoạn
văn ?
Đoạn văn là sư kết hợp giữa các
phương thức biểu đạt một cách
- Biện pháp liệt kê tăng tiến
thể hiện lòng căm tức những cổ
tục của xã hội, thể hiện lòng
thương yêu kính trọng mẹ
- Tiếng gọi cuống qt mừng tủi
xót xa, hi vọng, tiếng gọi trong
lúc khát khao tìm mẹ
- Vội vã cuống cuồng đưởi theo
xe mẹ, thơ hồng hộc, ríu cả
chân, òa lên khóc
- Hạnh phúc khi nằm trong lòng
mẹ, quên hết những tủi nhục,
ưu phiền, thỏa nỗi nhớ mong
Thảo luận
- Cảm giác cực điểm sung
sướng khi được trong lòng
mẹ

+ cảm giác hạnh phúc được
diễn tả bằng một cảm hứng
đặc biệt say mê cùng những
rung động vô cùng tinh tế
+ Một thế giới dòu dàng kỉ
niệm và ăm ắp tình mẫu tử