Tải bản đầy đủ (.docx) (45 trang)

Sử dụng đàn korg pa

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (688.17 KB, 45 trang )

Nói chuyện về pad
1/…. chọn và tắt pad: chọn 1 trong 4 nút pad , nếu chọn 2 tiếng pad cùng lúc thì bấm 2 nút cùng lúc , và
khi bấm nút stop thì tắt 1 lúc cả 2 , còn nếu chọn nút số 1 rồi bấm nút số 2 ,3,4 thì khi bấm nút stop , nó sẽ
tắt lần lượt từng cái .
2/…. Thay đổi tiếng pad: chọn nút style play > tab pad ( ở cuối màn hình style play )
Sẽ hiện ra 1 bảng pad , ta click vào ô số 1 của pad , > nó sẽ hiện ra 1 trang select pad, aha bây giờ nó mới
chịu xuất đầu lộ diện lâu nay chưa thấy, trong USER phát hiện ra anh Bảo có cài đủ loại tiếng tranh , sáo,
bầu: xướng , rao lên rao xuống , rao 1 …. , dành cho tiếng pad, cám ơn anh Bảo nhiều lắm lắm .
Anh em có thể chọn hit> chọn theo band pad >chọn từng tiếng pad .
Kế đến chọn trở lại nút số 1 của pad ngoài màn hình ( nhớ khi chọn ô nào trong bảng tab pad thì khi trở ra
thì ta bấm lại ô số đó ngoài mặt đàn)
Nút khoá pad: khi chọn 1 style khác không muốn thay đổi tiếng pad ta chọn nút khoá cho pad ( ở trong
tab pad, khoá ở đây thì trong global >menu>control cũng khoá luôn ) thường thì nó mở.
3/… khi thay đổi style thì 4 nút pad cũng đổi theo luôn ( cho nên mới có nút khoá pad).
4/….. khi anh em lưu tiếng pad từ Usb vào đàn , đôi khi nó không cho lưu vào lý do trong global đã khoá
cho nên anh em chọn Global > menu( nút )> mode preferences > tab media > bỏ chọn factory style and
pad proteck.
5/... Bấm shift + 1 trong những nút pad > xuất hiện 1 bảng style play:pad assign.switch , ở đây anh em sẽ
chĩnh nhiều thứ về pad.
XIn thêm 1 phần nhỏ: khi chọn nút style change on lúc này nếu chọn 1 tiếng trong performance (chẳng
hạn chọn nút piano> chọn 1 tiếng trong performance, xong bấm cho chơi , kế chọn 1 tiếng khác thì style
cũng chuyển theo luôn tiếng đó ( trong trường hợp 1 bài chơi 2 style)thì style cũng đổi theo luôn).
NHỮNG ĐIỀU LƯU Ý KHI CHỌN EDIT SOUND.
Khi cầm 1 tấm ảnh đẹp lên , ta khen đẹp nhưng biết đâu rằng bên dưới tấm ảnh đó hoạ sỹ đã phải vẽ bao
nhiêu lớp mới ra được 1 tấm ảnh như thế, hoặc khi cầm 1 quyển tập lên , bên trong có rất nhiều trang và
mỗi trang chúng ta viết đủ thứ lên đó , tôi viết lên những hình ảnh này để gợi ý với anh em khi chúng ta
CHỈNH 1 tiếng sound đôi khi chỉ 1 trang cũng ra 1 tiếng mới , nhưng có lúc cần làm nhiều lớp thì mới ra
1 tiếng hoàn chỉnh.
Đầu tiên tiếng sound có 2 loại : 1/ sound ỏdinary: là loại tiếng chẳng hạn guitar, piano , kèn, bầu….còn
loại thứ hai đó là tiếng trống và percussion… gọi là drum kit.
Và mỗi loại chẳng hạn tiếng kèn thì đánh lên nó còn tiếng hơi ở đằng sau, muốn vậy thì khi làm tiếng


chúng ta cần có 1 damper để khi chỉnh sửa về tiếng kèn chúng ta cần nhấn thêm damper thì mới có tiếng
hơi nó xì ra , hoặc tiếng đàn bầu khi đánh chúng ta để ý đến tiếng gãy của miếng tre, tiếng đàn tranh thì
để ý đến tiếng móc sắt ở ngón tay , chúng ta để ý tới từng chi tiết nhỏ như thế thì tiếng nó ra mới sắc xảo,
nói tới đây chắc anh em sẽ còn rất phân vân ,nhưng không sao tất cả những chuyện kể trên nó đều nằm
trong pa 600 cả có điều chúng ta biết lấy ra cho đúng lúc để làm thôi.
Bây giờ chúng ta mới lấy 1 tiếng đàn trong pa có sẵn, hay 1 tiếng sample ở trong edit
sound>menu>basic>tab osc> trong ô multisample > chọn ram ( để chọn 1 tiếng sample ), còn rom chọn 1
tiếng của factory.
Chắc trong anh em cũng có người biết về 1 chương trình đồ hoạ chẳng hạn adobe , corel, max ,
cad,chương trình nào khi làm chúng ta cũng cần đều chọn những lớp, còn nếu không hình dung ra được
lớp (layer) thì chúng ta hình dung ra trong 1 quyển tập thì có nhiều trang , ta tạm gọi mỗi trang là 1 lớp
(layer).
Sau khi chọn 1 tiếng để đem ra làm, chúng ta cần tạo ra 1 lớp, trong pa chúng ta chọn ra 1 oscillator ( ở
trong trang basic sound > tab osc basic> trong ô oscillator count chúng ta chọn ô số to đùng , và quay
1


bánh xe chọn 1 , lúc này hàng cột bên tay phải hiện ra 1 ô số 1, tới đây chúng ta đã bày ra 1 trang ( lớp)
dùng để vẽ lên đó những gì chúng ta muốn.
Trong edit sound , sau khi bấm nút menu nó hiện ra 7 ô, nếu chúng ta chọn 1 tiếng sound ordinary ( chẳng
hạn tiếng saxo, guitar…) thì ô đầu tiên nó hiện ra chữ basic, còn nếu chúng ta chọn 1 tiếng trống nó sẽ
hiện ra chữ drum kit. Và nhà sản xuất họ cũng đã cố tình sắp xếp 1 thứ tự cho 7 ô , cho nên sau khi chúng
ta chọn 1 lớp ( lớp ô số 1 oascillator) thì chúng ta cũng cần nên chọn ô basic trước , trong trang này nó
còn có tới 6 tab nhỏ nữa , nhưng không phải ô nào chúng ta cũng phải sử dụng hết , chẳng hạn chúng ta
làm tiếng kèn sax hoặc harmonica cho có hơi thì chúng ta mới cần đến tab damper kit, damper mode..
Trong tab basic này chúng ta nên sử dụng hết 4 tab còn lại, vì mỗi tab cho chúng ta nhiều công năng khác
nhau.
Trên lớp này chúng ta lại tiếp tục chỉnh vô tiếp trang kế Pitch đó là cao độ, trang pitch có 2 tab nhỏ, muốn
chỉnh cao độ này ta có joystick (cần chỉnh ) và cây joystick này có 4 chiều , trong trang pitch này cho
phép ta xác định muốn rung joystick theo chiều y ( đi lên hay đi xuống ) hoặc chiều x ( đi ngang), cho nên

để ý khi người chỉnh tiếng họ chọn kiểu rung ở cây joystick rung lên xuống hay ngang qua lại thì nó mới
ra tiếng rung đúng ý , nếu không biết chúng ta cứ xoay 4 chiều để thử ,còn nếu không muốn biết chính
xác thì chúng ta vào trang này chúng ta sẽ biết ý của họ rung về hướng nào, và rung thì có kiểu rung, và
tốc độ rung.
Sau khi chỉnh rung thì đến chỉnh filter, ta chọn bảng filter , trang filter có 4 tab nhỏ,với filter ta có thể
nghĩ đến sự liên quan 1 tiếng sáng tối , giống như bên adobe, sau khi cắt gọt 1 tấm hình cô dâu chú rể
xong nếu chúng ta không tạo cho nó 1 nguồn sáng thì tấm hình không có hồn , khi có ánh sáng đưa vào
thì 1 tấm hình có độ sâu, những lọn tóc sẽ nỗi lên trên 1 nền tối ở phía sau, 1 nguồn sáng đúng thì tấm
hình sẽ có độ tương phản nổi bật, cho nên 1 tiếng cần có sáng tối để đưa tiếng đàn nó thể hiện độ tương
phản rõ rệt ,mớicó1 độ sâu nông lúc trầm lúc bổng.
Kế đến , ta chọn đến Amplitude, trang amplitude có 3 tab nhỏ, chức năng này ta liên tưởng đến âm lượng
biên độ rộng hẹp, chẳng hạn ta thấy 1 biên độ rộng hẹp của 1 dạng sóng sin ,hình thang, hình lưỡi cày,
hoặc ta thấy trên mặt nước biển nó lăn tăn lúc cao lúc thấp nhấp nhô rồi khi sóng nó vào gần bờ thì nó dãn
dài ra chạy vô tới bờ .
Bây giờ tới bảng LFO , trang này có thêm 2 tab nhỏ, bảng này ta liên tưởng tới rung , xoáy, 1 tiếng đàn
tranh thì cần phải tới tiếng rung , hoặc 1 tiếng guitar, 1 tiếng mandolin, banjo.
Sau cùng đến bảng effect, trang efect có thêm 3 tab nhỏ, khi chúng ta làm xong 1 tấm hình bây giờ ta cần
đến những effect chẳng hạn thêm 1 khung hình bẻ cong 1 góc hay 1 màu nâu cũ, để cho tấm hình giống
như 1 tấm hình cũ…, còn 1 tiếng đàn tranh sau khi làm xong ta lại liên tưởng đến những tiếng móc sắt
của ngón tay móc, hay tiếng đàn bầu thì cần nghe tiếng gảy của tiếng cây tre gãy , tiếng móc sắt ta có thể
chọn tiếng pick của guitar hay tiếng harmonic của guitar , hoặc tiếng saxo, trumpet khi chỉnh xong ta
muốn có tiếng hơi thì ta lại phối hợp với damper .
Chúng ta nên nhớ khi đang chỉnh sửa ở 1 trang nào đó pitch, hay amplitude …khi muốn quay lại bất kỳ
trang nào , ta cũng có thể trở lại ngay lập tức ,
1 tiếng đàn đôi khi làm 1 lớp chưa đạt ta có thể tạo thêm 1 lớp thứ hai hoặc thậm chí nó cho phép ta làm
tới 24 lớp , nhưng càng nhiều lớp thì tiếng quá dày và rất nặng file , giống như 1file làm trong adobe
( photoshop ) càng nhiều lớp thì nó càng trì trệ.
Những điểm ghi nhận trên đây chưa được đầy đủ hoàn toàn trong buổi trình bày về Sound edit của anh
Bảo , nhưng tôi xin tóm lượt những ý chính , và nó có 1 khái niệm chung để hình dung ra được 1 sự thứ
tự trong khi làm 1 edit sound, và chắc chắn trong sự khai phá của mỗi người sẽ đưa đến cho chúng ta

những thú vị khác rất nhiều.
Trong những bài kế tiếp tôi sẽ viết tiếp chi li hơn , nhưng tôi cũng xin nói 1 điều , những bài tôi viết đây
còn thiếu rất nhiều sự kinh nghiệm nên mong làm sao tất cả anh em có sự say mê về korg nói chung và
từng chủ đề nói riêng , chúng ta đưa ra những kinh nghiệm của mỗi người để chủ đề của chúng ta càng
2


ngày càng phong phú , tôi không ngại sự chỉ bảo của anh em , nhưng lấy đó là sự giúp đỡ cho những
người khác , vì 1 lý do nào đó họ không thể viết được .
1. Đang chơi style, có những tạp âm ( Như tiếng sôi của radio, hoặc tiếng rú của Micro, hoặc thậm chí là
tiếng nền String rất đẹp.... ). Tạp âm này khi thì ngân dài...tới lúc tắt nguồn, khởi động lại mới hết - Lúc
thì ngân 1, 2 phút (Cháu đã test nhiều trường hợp). Hiện tượng này chỉ sảy ra khi chơi các Style được cài
vào PA600.
Khi đàn bị hiện tượng trên, cháu đã đt nhờ NV. Đỗ Bảo đã giải thích và qua thực tế ( Cháu đã thử lại rất
nhiều lần): Giải thích của Đỗ Bảo là rất hợp lý và có cơ sở: Do khi covert Style từ các dòng đàn khác sang
Korg, có thể 1 số thông số không phù hợp đẫn tới việc PA600 không hiểu và gây nên hiện tượng như trên.
Cách khắc phục:
- Xác định rõ style nào bị lỗi , xóa luôn ko dùng Style đó nữa.
- Nế ko muốn xóa, vẫn cần dùng style đó thì phải sửa lại các dữ liệu của style đó theo các thông số của
PA600 (Trong phần hướng dẫn làm Style có, phần chỉnh sửa ).
Tùy từng trường hợp cụ thể để giải quyết vì cùng 1 style, khi căn chỉnh Eff, EQ... quá tầm ( so với gốc)
thì mới dẫn tới hiện tượng trên. Vì thế đôi khi chơi mãi ko sao, tới khi chỉnh lại EQ, Eff tổng thì cũng bị
ảnh hưởng.
2. Tiếng nổ ( Giật mình luôn ) khi đang chơi.
Cháu nhớ trong 1 bài viết của chú có 1 phần Chú tạm dịch là "Hoảng hốt" hay là gì đó tương tự... Chắc là
nó đây Chú ạ, AE VKB ai gặp thì đừng hoảng hốt, ko vấn đề gì đâu: Do căn EQ tổng ko hợp lý dẫn tới
tiếng nổ này. ( Cháu cũng đã thử nhiều lần, chính xác là do lỗi này ).
cắm pedal vào lỗ damper >chọn global> controllers> chọn damper> calibration> bình thường chú mua cái
kurweil thì chỉ việc nhấn pedal xuống và giữ lại +nhấn vào ô phía trên, sau đó nhả pedal ra bây giờ lại ấn
vào ô bên dưới để xác định cho nó ., còn pedal ngược thì mình xác định lại cách ở trên nó sẽ nhận , sau đó

muốn thấy nó ngân hay vang hay đảo thì vô sound edit >menu> basic> damper mode > chọn ô trên cùng
thường mặc địng là là normal trong đó còn 3 kiểu khác , tiếng piano không có pedal thì tiếng nó khô lắm
hoặc những tiếng đôi khi cũng cần pedal chẳng hạn tiếng guitar thùng , hoặc tiếng kèn saxo nó mới có
hơi, nhưng làm quá thì nó kêu kỳ kỳ.
CÁCH LOAD FILE TỪ USER TRONG ĐÀN RA USB
Nếu anh em đã cài phần mềm từ trong đĩa theo đàn và cắm sợi dây nối giữa đàn và máy tính thì chuyện
load file giữa đàn và máy tính thì dễ rồi ,còn bây giờ chúng ta xử lý ngay trên đàn thông qua tạo 1 folder
mới , mục đích tạo folder để sau này ta dễ nhận ra ngay.
1/ Đầu tiên chép những file tiếng ưa thích vào user1, 2, của sound, kể cả loại tiếng performance ,còn style
thì chép vào user 1,2,3.
2/ Tạo 1 folder : Chọn Media> chọn nút Menu ( góc phải phía trên ) > chọn create new folder> chọn chữ
T để đặt 1 tên ( chẳng hạn: dan toc ) > ok > yes.
3/ Save những user vào thư mục dan toc : chọn tab save> chọn chữ all> chọn chữ open > chọn chữ
sound> open> chọn user 1> chọn save to > chọn chữ dan toc > chọn chữ New set> chọn chữ T đặt tên dan
toc .set > ok> ok > ok> yes .
4/ Copy thư mục dan toc vào ổ Usb: Chọn tab copy> chọn thư mục dantoc > copy to > copy > yes.
Trở lại làm giống như trên cho User 2
Cách load tất cả những folder trong đàn vào Usb.
Media> save> chọn chữ All> save to > chọn New set> chọn chữ T để đặt tên ( chẳng hạn: Trung tong
hop.set) >ok> ok> nên chọn hết trong bảng này> ok> yes.
Chọn tab copy> chọn Trung tong hop.set >copy to> copy> yes.
Damper dùng tạo tiếng đàn hay hơn.
Anh em sử dụng pedal ( damper) của ya , kurweil cũng được , bình thường nếu chưa cài vào đàn thì tiếng
piano nghe rất khô không vang ( resonance, halo), hoặc 1 saxo không thấy tiếng hơi, 1 tiếng đàn tranh
3


không vang mấy , 1 tiếng đàn guitar khi vuốt dây không rõ và còn nhiều thứ…
Đầu tiên cắm pedal vào lỗ damper, >global> menu> controller> chọn tab foot controller> chọn damper>
calibration> hiện ra 1 bảng, đạp pedal xuống và giữ lại + bấm vào ô trên > kế đến nhả chân ra + bấm vào

ô bên dưới.
Chọn sound edit > menu> basic> chọn damper mode> trong ô damper mode có 4 loại chọn : normal ,
damper off, resonance/ halo, repedaling.
Khi đã chọn thiết lập cho pedal ở chế độ normal cho dù không đạp pedal tiếng nó vẫn vang rất tốt, và khi
ta nhấn nhả nó sẽ tạo 1 sắc thái riêng cho tiếng có sử dụng pedal,chỉ ngoại trừ khi ta reset lại đàn thì lúc
này chẳng hạn tiếng piano nó mới trở về như thưởu ban sơ ( nghe tiếng mộc ).
PAGE MENU CỦA EDIT SOUND CÓ CÁI GÌ TRONG NÀY?
Trong khi chỉnh sửa edit sound , đôi khi ta cần nhiều thứ để làm nhanh hơn , lúc này ta sẽ cần đến nó rất
nhiều.
1/….. Write sound : sau khi tinh chỉnh 1 tiếng xong ta chọn nó để lưu lại , nếu không sẽ trở thành công dã
tràng.
2/…. Solo oscillator : khi ta chọn chức năng này thì trên đầu trang sound: basic nó nhấp nháy oscillator
đang làm , có nghĩa chỉ có tiếng oscillator này nghe được thôi , những tiếng trong oscillator khác không
nghe thấy , bỏ chức năng này thì mọi tiếng oscillator khác đều nghe cùng một lúc.
3/… swap Lfo : chức năng này dùng thay thế đảo qua lại 2 cái lfo1 và lfo 2.
4/….Copy oscillator: trường hợp này rất tiện khi chúng ta muốn mì ăn liền, tức là cho phép copy từ
oscillator này vào oscillator kia là ta đã có 1 tiếng mới tiện và lợi. , đương nhiên muốn hay hơn nữa theo ý
mình thì chỉnh thêm.
Cách làm : chọn chức năng này (copy oscillator) nó hiện ra 1 bảng, chọn 1 tiếng nguồn> chọn 1 lớp
oscillator ( from oscillator)> chọn tới lớp nào muốn đưa vô ( to oscillator).
5/…..Copy drum kit: Nếu chọn 1 tiếng trống thì chọn copy drum kit và cũng làm như trên nhưng chọn tuỳ
dãy phím số mấy tới số mấy.
6/….. Copy /past fx: dung lịnh này để copy 1 effect đơn lẻ hoặc tất cả effect của 1 nhóm fx a hay b.
7/….. Init sound : chọn lịnh này để xoá tất cả những thông số , và thiết lập cho nó trở về mặc định.
8/….. Compare: chọn chức năng này nó dùng để so sánh thông số giữa thông số ban đầu với thông số
đang chỉnh , nhớ là khi đang xem thì nó không cho phép chỉnh, và khi đang xem thì có 1 dấu nhấp nháy
trên đầu trang .
Menu\Event Edit, chọn note rồi điều chỉnh velocity lại cho đều nhau, nếu ko, do mình đánh không đều
tay sẽ có note nghe to, note nghe nhỏ.
Còn nếu bạn muốn tiếng trống không bị chìm thì bạn đưa volume các track acc xuống, ví dụ: Trống 110

(Vel trung bình 90 - 100), percussion 100, bass 105, acc(piano) 70, acc2 (acoustic guitar) 70, acc3(pad)
50, acc4 (electric guitar) 60 - 70, acc5 (synth pad, E. Piano, brass, ...) 60
Volume track ở các Var nên cân cho đều nhau.
thêm gia vị cho 1 style.
Đang chơi style easy beat 1 , ngoài cách thay đổi tiếng từng track ( có 16 track , chọn track select) ta chọn
tab volume ở dưới đáy màn hình style play sẽ cho ta chọn tắt mở to nhỏ tiếng từng track, khi chọn qua tab
pad sẽ cho ta chọn lựa nhiều kiểu pad, chọn qua tab split nó chia bàn phím thành 3 loại tiếng từng octave,
còn nếu chọn nút menu ( ở góc trên bên phải) cho ta chọn easy mode , lúc này ta chọn đủ thứ trong này
chẳng hạn chọn mi xe r ( nó còn 6 tab vệ tinh nhỏ ), chỉ từ 1 style ta có thể tượng tượng ra muôn vàn
muôn vẻ luôn
muốn có sớm Style từ ya qua korg.
Anh em cài emc style works 2000 ( có trên diễn đàn ) nhưng chỉ có sử dụng được 4 ngày , nếu muốn sài
tiếp gho st lại máy 5 phút và cài lại chạy tiếp , khi cài xong anh em chọn style convert>chọn yamaha>
chọn 4 vartion s> chọn 1 style của ya ( đôi khi bị 1 style đọc hoài không xong đó là file bị lỗi anh em
4


thoát chương trình ra và vô trở lại và chọn lại 1 style khác) > đặt 1 tên ở thư mục my document chẳng hạn
,( thí dụ dantoc chứ không cần có .set )thế là xong .
bây giờ là anh em có 1 style từ ya qua korg y chang , còn thêm mắm muối anh em cần tìm hiểu thêm ở
phần edit style mode , còn đơn giản hơn anh em chỉ cần vô easy mode giống trong lượm lặt 25 tôi đã
viết , anh em gia giảm là có 1 style như ý của mình .
Xin dặn đôi điều , đôi khi chuyển vào đàn rồi bật lên có tiếng ngân dài ( không phải tiếng than thở đâu,
chắc tại em nó còn nhớ nhà từ ya qua nhà korg)thì anh em bấm nút accomp lên xong tắt trở lại ngay nó sẽ
hết ( lúc này em nó chịu qua nhà mới rồi).đôi khi gặp 1 style.
Điều thứ hai trước khi chép vào đàn chịu khó dọn bỏ bớt hết trong file tính chuyển vào đàn ngoại trừ file
u se r 1, khi load vào đàn chỉ chọn 1file đầu tiên có tên file mà mình muốn tải vào , cuối cùng khi nào đầy
hết use r, hay favorite thì chép ra bên ngoài .
NHớ chỉ có 4 ngày thôi chịu khó tải qua sẽ có rất nhiều style cho minh chơi, còn muốn hay thì lúc nhàn
rỗi làm lại .để nghe cho sướng hơn.

Còn phần mềm full ( có bản quyền hay đã có crack thì cho ta chọn lựa nhiều thứ và rất dễ để làm, có 1
phần mềm xt works trên diễn đàn có crack nhưng khi chọn chuyển style , xong nhưng nó không cho save
lại, chẳng hiểu).
hướng dẫn để convert style sang các loại đàn khác nhau. Ví dụ như đàn Korg ở bài viết dưới
Cách làm
Bước 1:
-Load model đàn mà ta định convert styles sang, trong trường hợp này là cho đàn Korg. Làm như hình
dưới

5


-Sau khi load xong moden đàn, cần load một bank styles USER nếu bạn định thêm tiếp styles vào bank
đó, còn nếu làm từ đầu cho thể chọn bank bất kỳ, như mình chọn luôn bank cho đàn Korg theo mặc định
có sẵn trong phần mềm mang tên INIPTA01
-Sau khi load bank styles xong cần chọn vị trí style nào trong bank tiếng đó ta sẽ thay bằng styles được
chuyển từ đàn trong Yamaha sang. Chú ý chũ U1 đầu tên style nói rằng đó là bank USER1, khi ta load
vào đàn nó sẽ tự thay hết các styles trong bank USER1 có trong đàn. Đây chính là lý do nếu ta định thêm
các styles mới vào bank nào thì ta cần savel bank đó ra ổ cứng, sau đó load vào phần mềm rồi mới làm
tiếp
-Sau khi chọn xong hết , nhấn nút Style Convetor sang bước 2
Bước 2
Chọn hãng đàn mà ta dùng styles của hãng đó để convert, trong trường hợp này ta chọn Yamaha, sau đó
làm như ảnh dưới để load một style cụ thể cần convert ra

6


Bước 3:
-Sau khi load xong style, nhấn vào các nút hình cái loa để nghe thử các mục main, intro ở mục Yamaha,

sau đó xem các mục đó chuyển sang các mục Intró, Variation, Fill, Ending1,2 đã hợp lý chưa, nghe thử
các mục của đàn Korg xem đã ưng ý chưa. Nếu chưa ưng ý có thể đổi vị trí các mục Main ABCD, Intro
1,2 sang mục đàn Korg bằng cách nhấn chuột vào từng mục tương ứng như trong hình, sao cho đường
mũi tên nối đúng như ta muốn
-Đổi tên Style cho đúng, nếu cần thiết đánh lại tempo cho hợp lý
-Sau khi đã ưng ý nhấn nút Convert để chuyển, sau khi chuyển xong hiện hình như bảng 4

7


Bước 4:
-Nhấn nút Play Style để nghe thử thành quả, nếu càn thiết có thể thay đổi tempo như hình dưới. Nếu tất cả
OK nhấn vào File và Save lại
-Sau khi Save xong có thể chọn style khác và convert style tiếp theo, cứ làm lần lượt cho đến khi hết các
styles trung bank USER

8


Sau khi làm xong hết bank ta đưa nó vô USB hoặc đĩa mềm, cho vào đàn và load bank đó vô là xong, nếu
muốn hay hơn có thể đổi lại voice cho phù hợp, cân lại volume và chỉnh lại Effect. Cuối cùng save lại
CÁCH LÀM STYLE KORG BAN ĐẦU
Sau 1 ngày học tập cách làm style với anh Bảo , trước khi viết bài này tôi xin cám ơn anh Bảo đã hướng
dẫn rất nhiệt tình với anh em , và tôi cũng xin viết ra những gì thu lượm được ngày hôm qua của anh Bảo
đã hướng dẫn, để anh em nào thích nghiên cứu về chỉnh sửa style korg có 1 cái nhìn tổng quát.
Tôi xin viết bài này trước khi anh BẢo sẽ cho ra video clip hướng dẫn chỉnh sửa style korg , đương nhiên
trong clip của anh Bảo sẽ còn có những điều hay khác nữa ( không dám qua mặt thầy Bảo, xin lỗi anh
Bảo trước nha), nhưng lý do để anh em có những thắc mắc hay trải nghiệm qua cách chỉnh sửa style korg,
sau đó anh em đặt những câu hỏi với anh Bảo , đương nhiên mỗi người sẽ có nhiều vấn nạn, nhưng hy
vọng với những câu hỏi này sẽ đưa ra cho chúng ta càng ngày có nhiều kinh nghiệm hơn về mãng chỉnh

sửa style korg.
Sau khi anh em chuyển 1 style ya qua korg và load vào đàn.
Chọn style muốn chuyển, bấm nút record> chọn record/edit current style > ok>ok .
Chọn nút menu > chọn style element track control > chọn thông số cho 8 nút dưới hàng chữ expression
thành 110 > chọn menu pop up >copy sound > ok >yes.
Chọn tiếp write sound ( trong menu pop up nút này nằm ở trên góc trên bên phải màn hình.> ok.
Chọn lần lượt và thay thế tiếng từng nút (8 nút) nằm bên dưới chữ volume ( bằng cách chẳng hạn chọn
nút trống , rồi bấm vào ô đen có chữ trk:drum ở phía trên , nó sẽ vào trang sound select , ở đây nếu chọn
tiếng trống thì nên chọn factory > drum& sfx ( nên chọn tiếng trong factory hay đôi khi chọn legacy hay
9


gm tiếng sẽ hay hơn).
Có thể chọn solo track trong menu pop up để nghe từng tiếng dễ chỉnh sửa hơn.
Chọn write style (trong menu pop up)> ok> yes.
Chọn menu > Style element>chord table> chuyển tất cả cv thành cv1.
Chọn nút Record để thoát ra nhớ bấm yes , nếu không sẽ là công dã tràng từ nãy đến giờ.
Chọn Menu > track control > tab drum edit> chọn chữ select của ô drum > bấm reset track > chọn select
cho ô Perc > chọn reset track.
Chọn Write current style settings ( trong menu pop up).> ok > yes.
Đến đây nếu anh em muốn thêm bớt hay chỉnh sửa chỗ nào trong record thì anh em vẫn có thể quay trở
lại chỉnh sửa và nhớ bấm write style.
khi chuyển style từ ya qua korg và khi anh em chỉnh sửa xong lúc chọn style để chơi thường hay bị
có 1 tiếng hú như tiếng trực thăng bay lên hay là tiếng nó lạc giọng như hôm qua anh Bảo nhận xét đánh
gam C mà nghe như Em, rất khó chịu , lúc này nhà sản xuất họ gợi ý cho chúng ta nên bấm nút
Shift+start/stop, như Vietungntn đã biết ,thì tức khắc tiếng nó sẽ rõ ràng sáng, to hơn và hết ngay kiểu lạc
giọng và tiếng hú.Anh BẢo nói có thể do tại mình chuyển file bằng phần mềm cũ cho nên nó chưa cập
nhật những dữ liệu của đàn mới , cỏn file nguyên thuỷ thì rất tuyệt. giống như hệ điều hành win mới khó
cập nhật những phần mềm cũ xưa .NHưng nhà sản xuất đã dự phòng cho ta 2 nút bấm trên rồi.
Tổ hợp Shift+start/stop nó như nút Reset trên các phần mềm làm nhạc hoăc nôm na như trên máy tính

thôi. Vấn đề bị tiếng ù hoặc các tạp âm khó chịu là do style làm ko chuẩn, ko quantize nên khi sang một
khuôn mới vẫn có một chút nốt ở khuôn cũ nó thòi sang nên nó cứ ngân mãi và trở thành tiếng ù hoặc làm
giai điệu bị lạc đi. Nút Shift+start/stop để ngừng những cái đó lại, nhưng nói chung ko giải quyết được
triệt để. Nếu các bác thạo chỉnh sử style thì có thể vào phần chỉnh sửa trên đàn và tim xem track nào gây
nhiễu (thường là các hợp âm đè hoặc các voice ngân dài) sau đó quantize lại hoặc xóa những đoạn thừa là
sẽ OK ngay
EXPRESSION MONITOR MUỐN NÓI GÌ ĐÂY
Khi anh em chọn epression để chỉnh sửa style ( vô đây để thay đổi tiếng , volume, ngắt bỏ tiếng , đồng bộ
từng track với nhau , khó phán đoán chính xác nếu chúng ta nghe cùng 1 lúc hết các track vậy để cho
chính xác lúc này anh em cần dùng đến expression monitor.
Đầu tiên chọn style cần chỉnh sửa> bấm nút record> chọn hàng đầu tiên >ok.
Bấm nút menu> style element track control>
Anh em cần để ý đến nút nhỏ bên dưới chữ expression monitor.
Chọn solo track trong page menu ( nút trên góc phải màn hình)>.
Chọn volume drum của hàng expression > và xoay bánh x e cho tới khi thấy nút nhỏ ( expression
monitor) nằm bên trên sáng lên.> chọn start/stop > ta chọn trk:drum để thay đổi tiếng mà ta thích. Và lần
lượt chọn hết số track để thay đổi tiếng .
Tắt solo track> chọn nút start/stop trở lại để nghe hết mọi tiếng .
Chọn núm drum ở hàng expression ( lúc này hàng nút expression tắt hết ) xoay bánh xe cho nó sáng lên
của nút drum > bấm shift+ nút trừ hay cộng tempo , anh em để ý đèn của expression sáng hết lên là được .
Nếu 1 tiếng trong 1 track nào đó không muốn nghe ta chọn ngay tiếng nút track đó trở về 0 thì tiếng đó
không còn nghe thấy nhưng cũng không hết được, bây giờ ta chọn bánh xe quay đến khi đèn không sáng
nữa thì khi save , ra ngoài nghe nó mới triệt tiêu . hoặc chọn chữ mute thay cho chữ play nằm bên dưới.
Bây giờ chọn volume cho từng track hoặc bấm shift + nút + tempo nó sẽ có tiếng to đồng bộ cho hết mọi
track .
Chọn copy expression ( trong page menu) > ok> yes.
Chọn write style ( trong page menu) >ok > yes.
Bấm record để thoát ra, bây giờ ta thấy tiếng rất đồng bộ .
Nếu muốn chỉnh cho từng variation , thì bấm exit > chọn từng element ( variation 2,hoặc variation 3....)
10



và có thể chọn nhiều thứ khác trong ô màu trắng trên cùng > menu > style element track control > bấm
start/stop> chọn nút drum của hàng e xpression > xoay bánh xe cho tới dèn sáng lên > bấm shift+ - hay
cộng nút tempo cho tới khi đèn sáng hết.
Nhớ lưu copy expression và write style.
Muốn cho Bend láy hay không láy có được không ?
Đây cũng là 1 cách Save của Performance dành cho Bend.
Muốn cho Bend không láy tạm thời:
Chọn 1 style trong user hay của performance hay chọn 1 tiếng của performance ( đương nhiên là có 1
style trong đó rồi) .
Bây giờ ta thử chọn 1 tiếng String & bell trong performance ( bấm nút string trong performance ) > exit
vô trang style play> ta chọn 1 tiếng horns và láy bằng cần bend ta sẽ nghe thấy tiếng láy của tiếng này.>
bấm Menu (nút)> keyboard ensemble> chọn tab kbd control> tắt 6 nút của joystick X và Y>.nhớ chọn 4
nút play hiển thị.> exit
Bây giờ ta thử chọn lại tiếng horns và láy bend > lúc này bend không còn hiệu quả chiều nào nữa hết .
Muốn cho Bend không láy vĩnh viễn theo như ý của anh Tuan dat , ta làm như sau:
Copy 1 style theo ý mình và paste ngay bên dưới để 1 lát dễ kiếm và dễ thử
Chọn style vừa dán.
Bấm Menu (nút)> keyboard ensemble> chọn tab kbd control> tắt 6 nút của joystick X và Y>. nhớ chọn
hết 4 nút play hiển thị chứ đừng chọn mute , vì đôi khi chọn cà 4 tiếng đều chơi
Chọn Write performance > chọn chữ T đổi tên khác .> ok.
Bây giờ chọn lại style vừa đặt tên lại , và thử lại tất cả những tiếng trong đó chắc chắn anh em sẽ hài lòng
với không bend.
Nhưng nhà sản xuất không nỡ dứt tình ra đi bò em lại 1 mình , và tạo 1 kẻ hở nói theo kiểu lập trình , cho
phép ta lấy lại bend bằng cách
Vô trở lại đúng style ta mới thử > chọn lại 6 nút joystick> write performance> đừng sửa tên em nó lần
nữa ( tên đẹp mà cứ để cho nhớ) > ok.
Bây giờ thử lại xem tiếng của em nó có còn nhỏng nhẻo được không anh Tuan Đat.
SỬ DỤNG FILE MIDI GIỮA MÁY TÍNH VỚI PA 600.

Với 1 sợi dây Usb Midi cắm vào đàn và máy tính ta có được nhiều thứ để làm .
Trước hết ta cài driver midi ( có trong đĩa theo đàn ) , sau đó ta cắm 2 đầu tròn vào đàn , còn đầu kia cắm
vào cổng usb máy tính. Bây giờ thưởng thức thứ đầu tiên :
Thiết lập từ máy tính : chọn Start ( win xp ở góc trái bên dưới màn hình)>settings > control panel > chọn
cái loa có chữ sounds and audio devices > chọn tab audio > chọn ô Midi music playback> nhớ cắm dây
cable usb midi vào máy tính > lúc này bấm mũi tên xuống chọn chữ Usb audio device >ok .
Ta mở Encore 5 lên , chọn new file tạo 1 trang piano , và cũng không quên tạo tempo, time signature, key
signature….
chọn menu Setup > midi setup> trong trang Midi setup chọn ô đầu tiên trong port a> chọn Usb audio
devices> chọn transmit sync.
ô record port chọn Usb audio device> cũng chọn Usb audio device cho receive sync port> chọn internal
( góc dưới trang midi setup)> ok.
Chọn cây bút chì ( hàng menu option của encore 5 )> chọn note tương ứng trong vùng chọn note của
encore 5 và bấm phím trên đàn , thí dụ note C thì bấm note C , còn 2 ,3 note trùng nhau thì bấm cùng 1
lúc .
Sau đó bấm space bar ( nút thanh dài trên bàn phím) thì nó sẽ phát trên đàn pa , có điều đặc biệt đàn
pa600 phát những chỗ phách mạnh nhẹ phát rõ ràng cho nên cung bậc nghe rất hay , nếu là 1 bài soạn cho
2 bè ( chẳng hạn piano ) thì trên đàn pa sẽ phát 2 bè nghe rất thích , phần này sẽ rất thích cho người tập
hoặc chơi piano, kể cà người tập hát cho 2,3 bè, và nếu muốn ngắt bè nào thì tắt bè đó,
11


Đến đây anh em muốn khám phá thêm liên quan về midi với cây đàn pa thì anh em lại vô phần Sequencer
mode , ( thu phát cắt dán , save , tạo file midi mới có 3 hình thức ….).
KẾT NỐI MÁY TÍNH VỚI ĐÀN PA 600 QUA LỔ DEVICE
Để quản lý file trong pa dễ dàng và có giao diện thân thiện gần gũi hơn , anh em nên cài song book của pa
vô máy tính , và cộng với 1 sợi dây máy in là đủ.
Anh em lấy 1 sợi dây máy in , 1 đầu cắm vào đàn ( đầu vuông ) lỗ Device, còn đầu kia cắm vào máy tính
( cổng USB).nhớ tắt đàn hãy cắm .
Sau đó cài phần mềm song book .

Chọn Media > tab Usb > bấm nút enable .
Trở vô trong win của máy tính sẽ có 1 ổ đĩa mới đó là korg
Lúc này nhìn vào phần song book sẽ xuất hiện tất cả dữ liệu trong đàn , tới đây anh em muốn thay đổi
copy save , dời vị trí , tạo folder …. Rất thoải mái .
Muốn thoát ra thì tắt nút Disable trong Media > exit thì đàn trở lại bộ mã đẹp như xưa của Pa 600.
Khi nào tôi đọc xong sẽ chuyển cho anh em xem , ngoài ra anh em nào đọc và sử dụng rồi cũng xin tham
gia để cho anh em được biết .Trong lúc chờ đợi anh em vào xem phần giới thiệu của phần mềm này.
/>
Phần chỉnh sửa style cũng như sound ở korg có 2 điểm hổ tương cho nhau
thứ nhứt 1 sound hay 1 style cần tinh chỉnh thường nó nằm ngay khi bấm menu > sẽ vô trang chính ( main
page), ở trang này nó đã cho ta cân chỉnh như attack decay.....( tạm gọi là tinh chỉnh).
thứ hai : khi tinh chỉnh xong nhưng cần can thiệp sâu hơn chẳng hạn như tạo thêm những lớp cho tiếng
dầy hơn ( thêm oscillator , rồi có sử dụng thêm pich bend , damper không ,xoay pich bend hướng nào có
effect, rồi equalizer, rồi thêm bộ lọc chẳng hạn thêm 1 tiếng phụ hoạ vô cho nó giống như woa woa ,
những phần này vào list trong reference tham chiếu , hay những tiếng như tiếng móc sắt cho tiếng đàn
tranh khi gãy phải dùng đến 1 móc sắt vào ngón tay, phần này vào thư mục của quyển sách refence gợi ý
rất nhiều, rồi làm cho tiếng nó sáng lên , tưởng tượng như 1 tấm hình có 1 chiều ánh sáng hắt vào 1 góc
nào đó sẽ làm cho tấm hình sẽ nỗi bật hơn, ngoài ra 1 tiếng sau khi cân chỉnh còn cần vào phần lfo là 1
phần rất quan trọng để sửa giọng , ở đây mặc sức cho ta sửa , nhưng cũng cần có 1 lỗ tai nghe tinh tế ,cỏn
rất nhiều thứ khác , sau khi tạm gọi là hoàn chỉnh thì vào phần global trước khi cho ra loa ngoài nghe
chẳng hạn thích bass to nhỏ, ré ù , kiểu dance , pop rock.....thì vào global > audio&Eq > master Eq để cho
hoàn thiện hơn .
Trên đây là 1 số khái niệm cho thấy pa cho ta mặc sức tưởng tượng bao nhiêu có thể.
Cho nên Le sang hỏi có thông số chắc có nhưng chịu có làm nhiều sẽ có kinh nghiệm , có 1 điều nó cần
theo 1 trình tự ban đầu như nhà sản xuất đã gợi ý cho ta ( theo tuần tự như trong menu , và khi giữa chừng
không ưng thì nhảy vô đoạn nào nó cũng ưng cho ta chỉnh lại , vì vậy không lo gì cả).
muốn chỉnh octave anh chọn 2 nút upper octave trên mặt đàn còn không chỉnh tiếng octave thì vào
sound edit> menu > basic > chọn chữ oct ( ở hàng thứ 3) , còn ngoài ra chỉnh octave cho file midi và
chỉnh octave cho cần gạt pitch bend ... tuỳ công việc để chỉnh thôi.
CÁCH LOAD TIẾNG DRUM VÀO ĐÀN

Anh KorgPA3X làm như sau nha: anh load nguyên thư mục Style bonus ware vào u s b > cắm vào đàn >
chọn media> chọn tab copy> chọn ổ đĩa u s b> chọn thư mục style bonus ware> copy to> copy>
bây giờ anh chọn lại ổ disk thay vì u s b> chọn tab load> chọn thư mục style bonus ware> open> chọn
realdrum.set> open > chọn sound> chọn userdk.pcg> open> chọn 01:09 realdk01> load> select> nó sẽ
nhảy vào trang sound select và thấy uẻ dk ( chỗ này nó chứa tiếng drum , còn nếu tiếng sound bình
thường thì nó nằm bên u s e r1,hoặc 2). nhưng không chừng nó đã nhảy hết vô đây rồi.> ok > ye s.
Anh muốn chọn style và những cái khác thì quay ra chọn style và làm lại y như vậy.
Còn anh muốn lấy tiếng drum sample thì anh chọn nút sound edit> factory> drum& sfx> chọn những

12


tiếng drum , nếu rx thì hay hơn >menu > chọn drum kit > chỗ drum sample > chọn rom> chọn số bên
dưới nó sẽ r a 1 loạt các tiếng drum sample.
THAY ĐỔI DRUM /FILL TRONG 4 VARIATIONS CỦA 1 STYLE.
Khi đang chơi variation 1 của 1 style , bây giờ chuyển qua variation 2 nhưng muốn có tiếng bộ gõ trống
variation 3 ngay khi chuyển thì chọn như sau :
Chọn style play> chọn 1 điệu chacha ( ví dụ) > menu> style controls> var2 ( trong ô này chọn drum
mapping 3, và cứ như vậy chọn tiếp cho ô khác , và không cứ chọn variation kế bên nhưng có thể chọn
lẫn lộn từ 1-7 tuỳ theo ý tưởng , và 1 điều để ý drum mapping 1 thì sound soft có nghĩa là dịu hơn cho tới
drum mapping 7 thì lound sound ( lớn hơn).
Ngoài có thể chọn kick và snare , có 3 loai .
Cuối cùng có thể tắt tiếng từng track. Như vậy ta nhận ra 4 variation biến hoá không gây nhàm chán, chưa
kể variation liên kết với pad , performance .
Korg rất mạnh về cấu trúc ghi và chỉnh sửa Pad. Nếu dùng khéo ngoài việc làm các câu tuti,
đàn tranh rải, có thể sử dụng các PAD như một style phụ để dùng kèm với style chính của đàn. Mỗi một
pad có thể ghi như một track của style và có thể nhấn hợp âm để chơi rất tiện khi chơi các bài có đoạn
Acoustic đầu tiên trước khi vào rytmh. Có thể lập tùy ý các bè và tính năng ghi chỉnh sửa cũng mạnh ko
kém tính năng ghi song midi.
Có một mẹo cần chú ý khi làm PAD mà nhiều bác ko thể mò ra do phần này trong hướng dẫn rất sơ

sài và ko có
1-Để các câu đệm có thể thay đổi được theo hợp âm tay trái trong chế độ REC PAD cần nhấn nút
MENU, vào mục Pad track control và chuyển mục Dr thành Acc:
2-Để các hợp âm đệm có thể chơi liên tục như trong style ở bảng này cần thay dòng One
Shot thành Loop. Như vậy các pad mà các bác ghi sẽ phát quay đi quay lại như style
3-Khi đang chơi một lúc nhiều PAD, muốn Stop chỉ 1 PAD thì nhấn giữ nút STOP cạnh dãy PAD và vừa
giữ vừa nhấn vào PAD nào bạn muốn tắt
CHUYỂN 1 VARIATION CỦA 1 STYLE THÀNH FILE MIDI
Bây giờ anh em muốn xem và muốn nghe những variation của 1 style trong đàn trở thành 1 file midi, vậy
anh em hãy thử cách sau nha.
Anh em chọn 1 style > bấm nút record> ok
Bấm menu> chọn Export smf
Từ from E/cv anh em thích chọn variation nào của style này ( chẳng hạn variation 1 của style này đi)
trong này nó cho chọn nhiều thứ lắm.
Vừa giữ nút Shift + vừa bấm nút Execute> nó nhảy vô trang style rec: export.
Nếu ta tạo 1 folder trước thì cho vào folder này còn không cứ bấm save> chọn chữ T để đặt tên khác >ok
> yes.
Kiểm tra bằng cách thoát ra record, vào Media > tab copy> nếu thấy tên là thành công
Bây giờ bấm copy to > nhớ cắm usb vô > chọn 1 thư mục để copy vô còn không thì cứ bấm copy >ok>
yes.
Cách mở nghe và xem file midi này :
1/….. trong đàn chọn sequencer> bấm vô ô new song > chọn file midi vừa mới lưu> select> bấm nút
player . anh em hãy thưởng thức file midi của style anhem vừa chọn
2/… mở encore lên và mở file midi này vừa nghe vừa xem file midi.
3/....hoặc chọn nút song play> chọn no song để chọn file vừa mới lưu > select bấm nút play.
DAMPER VÀ ASSIGNABLE CÓ GÌ KHÁC NHAU
NẾu cắm pedal vào lỗ damper : chọn global > menu> controllers> chọn lỗ damper.
Chọn calibration> lấy tay nhấn vào ô màu trắng bên trên xong đạp pedal xuống hết mức > sau đó nhả tay
ra >lấy taynh61n vô ô màu trắng bên dưới và nhả chân ra> exit.
13



Kế tiếp chọn Sound edit > menu> Basic> chọn tab damper mode>
Trong bảng này trong ô damper mode ta có thể chọn 4 loại :
Normal, damper off, resonance> repedaling .
Chẳng hạn ta chọn tiếng grand piano rx, hay tiếng harmonica dnc nếu chọn damper on thì nó có tiếng
ngân kéo dàikhó chịu , lúc này ta chọn damper trigger và đạp pedal xuống nó sẽ trở về tếng bình thường
và không còn ù nữa.
Nếu cắm pedal vào lỗ assignable , và ta cài đặt như trên , kế đến ta chọn mũi tên trong function ta sẽ chọn
được 1 trong 109 kiểu .
NHư vậy lỗ damper và lỗ asignable có hai chức năng riêng , nếu chọn damper thì nó đơn giản hơn,
assignable thì có rất nhiều chức năng nó liên quan đến nhiều nút trên phím đàn, chẳng hạn nút synchro
stop, hoặc muốn thay đổi variation ….
LÀM SAO CHUYỂN 1 STYLE THÀNH 1 FILE SMF(MIDI).
Thường chúng ta nghe điệu ( style) trên đàn còn bây giờ muốn phân tích 1 style làm như thế nào , vậy bây
giờ ta sẽ lấy 1 style ra và sau đó chuyển qua thành file midi , từ đây ta sẽ biết tác giả đánh tiếng trống làm
sao , nghe được những tiếng drum , percussion rất thật và ngoài ra ta còn học tập những tiết điệu của 1
style,
1/….Đầu tiên chọn 1 style trong factory hoặc user
Ở đây tôi bấm nút style> chọn ví dụ 1 style chachapop của anh em đưa lên diễn đàn .
2/….Chọn Record > chọn nút đầu tiên( record/edit current style)> ok
Chọn Menu > export smf.
Chọn shift + execute> save.> nó sẽ nhảy vào trang save song .
3/…..Nếu thấy dưới chữ song name có tên style mình chọn là được, đôi khi chưa thấy , lý do là nhiều khi
trong style này nó đã bị sửa thứ tự những cv ( chord variation) cho nên đàn sẽ tự động xếp lại cho mình ,
lúc này anh em cứ bấm exit thoát ra tới chữ export smf, xong bấm menu trở lại cho tới chữ execute , anh
em lại bấm shift + exexcute > save vài lần nó sẽ xuất hiện tên style là ok.
4/…..Chọn chữ T ( đặt tên mới cho style ví dụ chachapop moi).> ok> yes.>exit
Chọn record> yes.
5/…..Chọn nút sequencer >chọn chữ New song để vô bảng song selection và chọn tên chachapop moi.>

select > bấm nút play .
6/…..Đôi khi có những style khi chuyển qua style mới thì bị 1 vài track track nó kêu ồn , lúc này ta cứ lần
lượt chọn chữ P của từng track trong hàng của volume , nếu ta phát hiện thấy track nào nó kêu ù thì chọn
chữ M để cho nó tắt luôn, nhưng không phải style nào cũng bị.
7/…..Chọn mũi tên bên trên ( page menu)> chọn Save song > save.> ok> yes.> style play > yes.
Lúc này nó mới thực thụ lưu lại không sợ bị mất style mới nữa,thoát ra ngoài.
8/…… Chọn Sequencer> chọn tên bài vừa lưu ( chachapop moi)> select > bấm nút play .
9/……Anh em chép vào usb:
Chọn media > copy > chọn tên chachapop moi >copy to.> copy > yes.
10/……Anh em đưa file này vào encore mở ra và có thể xem luôn nốt nhạc , và ta có thể quay trở lại đàn
để tạo cho mình 1 phong cách style cho riêng mình.
TỔNG QUÁT XỬ LÝ 1 STYLE
Thường khi chọn 1 style để chơi anh em hay thích chỉnh trống , bộ percussion cho mạnh rõ , bass cho
trầm…., nhưng nhà sản xuất korg còn muốn cho anh em chỉnh nhiều thứ hơn thế nữa để cho 1 style khi
chơi nó sẽ bộc lộ thế mạnh của mỗi style.Vậy canh chỉnh như thế nào đối với style của cây pa 600.
Tôi thấy có 4 vấn đề ;
1/….. anh em thường vô chỉnh bộ trống , bộ percussion , bộ đàn ( nó nằm phần TRACK CONTROL).
2/……nhưng chỉnh những thứ trên rồi nhưng nếu nó không được chỉnh những EQ, tuning, fx , effect,
reverb, chorus, thì thực sự cũng chưa có lực.( tất cả những thứ vừa kể trên nó nằm trong MIXER
14


TUNING, VÀ EFFECT).
3/… Nhưng để cho thuận tiện tay chân , con mắt quan sát cho nhanh và đánh để cho biểu cảm , diễn tả
theo cảm xúc nếu 1 style không có những chức năng khác theo sau chẳng hạn bend ( joystick, 1 tiếng
ensemble, 1 damper, pad, assign switch ( tất cả những thứ này nó nằm trong KEYBOARD, ENSEMBLE,
PAD, ASSIGN SWITCH, VÀ STYLE CONTROL).
4/…..Ngoài ra anh em còn hay thắc mắc làm sao chọn 1 style , tiếng cho nhanh , cho có hệ thống , vậy
1style cũng cần sự hổ trợ của 1 performance để lưu, hoặc lưu 1 sts, lưu pads, lưu 1 style , làm sao chọ 1
hệ thống bank đổi tên cho dễ nhận , rồi thiết lập 1 my setting , khi bật đàn lên là có ngay style , tiếng có

ngay theo ý, hoặc chọn tab sts, tab pad, tab volume, tab split, tab sub scale, tất cả tưởng chừng dễ 1 khi
anh em đã nắm được nhưng ít khi sử dụng đến cũng có thể quên .
Tất cả tôi tóm tắt những phần trên để dễ nắm bắt khi mình lấy 1 style ra chơi cần chỉnh và những câu hỏi
trong đầu mình đang đứng ở vị trí nào , thường đa phần nó nằm trong số 1 và 2 , 3 ở trên vậy anh em nên
nắm thật kỹ 3 số trên nó sẽ trả lời cho mình rất nhiều câu hỏi .
Anh em nên tham khảo thêm trong quyển reference , hoặc anh em nào có kinh nghiệm , hoặc đã đọc rồi
xin mạnh dạn viết ra để anh em nắm bắt cây pa 600 nói riêng và dòng pa nói chung sử dụng ngày tốt hơn.
SỬ DỤNG PAD TRONG PA600.
Khi chọn tab pad trong trang style play, nó hiện ra 4 ô pad và 1 ổ khoá .
Nếu Ổ khoá được mở thì pad có thể thay đổi khi chọn 1 style hoặc 1 style trong songbook được chọn.
Nếu đóng khoá thì pad sẽ không thay đổi khi thay đổi 1 style.
Để chỉnh sửa pad :
Chọn global >menu > general controls> khoá pad cần mở.
Chọn style play> menu> pad assign . switch> tab pad>.
Nếu đóng khoá thì khi chọn 1 style khác nó sẽ không thay đổi.
Chỉnh pad có những loại sau :
Volume, pan , fx send (cao độ), eq gain ( hi, mid, low).
Khi chỉnh xong lưu vào current style setting ( trong page menu nút mũi tên quay xuống .
Cách chọn pad, cắt dán delete :
Sau khi chọn tab pad , và click vào 1 trong 4 ô pad nó sẽ chuyển sang trang pad select ,
Những style trong factory bao giờ cũng kèm theo 4 pad , tempo style và pad luôn đồng bộ., sau khi vô pad
select muốn đổi tên , copy past, delete vào page menu.
Ví dụ : lấy 1 style ra chơi , đang chơi ta nhấn nút pad 1 rồi 2,3,4, muốn tắt chọn stop lần lượt sẽ tắt từng
pad, bây giờ chọn 2 pad cùng lúc , thì nó sẽ phát 2 pad , và bấm nút stop nó sẽ tắt luôn 2 pad.
Bây giờ thích đổi tiếng pad 1 : chọn tab pad> chọn ô pad 1 > vô trang pad select > chọn 1 tiếng pad >
exit> bấm trở lại nút pad 1.
Muốn copy past delete rename : chọn 1 tiếng pad > chọn page menu> vô đây ta chọn tuỳ loại cắt hay
dán..
Cách lưu 1 pad với 1 style : sau khi chọn những tiếng pad ưa thích xong > chọn page menu > chọn write
current style settings > ok.

Phần còn lại cách tạo tiếng pad , anh em nào biết , xin anh em giúp đỡ.
Cho em hỏi, Câu thứ 1: làm thế nào để khi nhấn Bank ( piano, string...) sẽ gọi được sound mà mình
đã chọn trước đó. Em làm hoài chả được. Chứ nếu chọn Bank string, sau đó chuyển qua từng trang P để
chọn sound mình cần thì lâu quá. Em tìm hoài trong diễn đàn mà chưa thấy.
Câu thứ 2: Làm thế nào để thay đổi mặc định Sound trong STS, vì em thấy Sts1 ví dụ là tiếng piano, sts2
là ghita... em muốn thay đổi tiếng đó, và dù có tắt và mở đàn vẫn còn lưu lại những thay đổi đó.
Câu thứ 3: Tại sao có lúc em khởi động đàn thì STS lại bị mất cái dòng Sound tương ứng ở bên dưới. Dù

15


mình chọn Sts 1 2 hay 3 4 gì đó thì nó vẫn hiện tên Sound ở góc phải bên trên màn hình.
Em xin chân thành cảm ơn mọi người.
Bạn cài đặt lại thế này. Vào chế độ GLOBAL (nút GLOBAL cạnh các nút chế độ), Bấm nút Menu, chọn
General Controls. Ở dưới, bạn thấy 4 tabs, bạn chọn tab Interface, trong khung Auto Select, bạn tick vào ô
Performance, thế là xong.
Cái nút Save không cần để ý tới, nó được sử dụng khi mỗi bank bạn đã chọn Performance ưng ý rồi, bạn
bấm save để lần sau bật đàn lên nó vẫn giữ các Performance trong mỗi Bank đã chọn.
CÁCH LƯU 1 BÀI MP3 ,MIDI VÀO Ổ DISK CỦA ĐÀN,
CÁCH CHỌN 1 FILE TEXT
Cắm U sb ( có chứa mp3 hoặc midi) vào cổng Us b đàn.
Chọn nút media> tab copy> chọn ổ đĩa (U s b)>chọn 1 fie mp3 hoặc 1 file midi >chọn copy to>chọn copy
> yes
Cách mở để nghe file mp3 hoặc midi:
Chọn song play > bấm ô no song > nhảy vào trang song selection >chọn 1 file midi hoặc mp3 vừa mới
chuyển vô>select > chọn nút play
Nếu chọn file midi muốn xem nốt nhạc thì chọn nút Score
Cách chọn lời nhạc :
Chọn nút Lyrics >giữ nút Shift+ bấm vô màn hình > chọn 1 file text > select
CÂN CHỈNH LẦN CUỐI TRƯỚC KHI RA DÀN ÂM THANH LỚN MASTER EQ.

1 style đã hoàn hảo ,và nghe rất vừa ý trên loa đàn , nhưng ngày mai , đi chơi show, lại thất vọng tràn trề
vì tiếng không ra vừa ý như trên loa , vậy pa 600 xử lý làm sao đây?,
. Khi anh em nào làm adobe sẽ hiểu , trên máy sau nhiều giờ chỉnh sửa 1 tấm hình rất vừa ý nhưng khi
đem đi xuất chưa hẳn đã đẹp, vì nó chưa đồng bộ với máy in tại phòng LAB , đàn pa 600 này cũng vậy ,
cho nên khi gắn vào Mixer bên ngoài anh em nhớ:
1/…….. chọn bass treble của mixer bên ngoài cho nhỏ xuống , sau đó chọn
global> menu> audio & EQ > tab master EQ>
2/……… mặc định EQ preset là 02 loundness > on.
3/………chọn gain low lên khoảng 6, giảm gain high xuống khoảng 3.
4/………hoặc chọn theo thể loại nhạc dance hay pop …..( ở trong eq preset).
5/......SAU ĐÓ CHỈNH GAIN LOW HIGH, QUALITY LOW HIGH
Chọn Q ( chữ q viết tắt quality) tăng giảm trong 4 thông số này.
Gain dùng để cho tần số mạnh hay yếu .
Q ( quality) sẽ làm cho tần số mềm mại hơn.
Freq dùng làm cho giai điệu được nhấn mạnh hơn, hoặc làm cho mỏng hơn.
6/…….. bây giờ ta chỉnh mixer bên ngoài bass hay treble lên từ từ , chắc chắn anh em sẽ nghe tiếng trống
bộ gõ ,
percussion rõ đến mức độ nào .
Đây là điểm làm cho cây pa 600 nỗi trội khi ra dàn âm thanh lớn, sức lôi cuốn của dàn trống và những
dụng cụ khác .
NHững hiệu quả chỉ thấy rõ khi cắm vào dàn âm thanh bên ngoài.

cách đọc mp3 trực tiếp trên usb như sau:
Cắm usb vào đàn > bấm Song play (trên mặt đàn) > bấm vào phần song (trên màn hình, ô đầu tiên bên
trái) > nó sẽ hiển thị trên màn hình để mình tiếp tục chọn ổ đĩa (Disk, Usb> chọn usb) > chọn thư mục
chứa mp3 >open (lúc này sẽ hiển thị tất cả các bài nhạc mp3 mà mình đã chép) > chọn Play all (ngay
trong màn hình) > bấm vào nút có dấu mũi tên và ô vuông của phần PLAYER (TRÊN MẶT ĐÀN) thế là
xong!
16



NHỮNG GÌ CẦN LÀM KHI MUỐN CHỈNH SỬA 1 STYLE CÓ SẴN.
Sau đây là thắc mắc của tôi mà chắc có lẽ cũng là 1 số đông anh em đang sở hữu korg pa600 nói riêng và
dòng korg khác nói chung ,
Khi có 1 style trong tay nhưng mình muốn chỉnh theo ý mình thì:
bắt đầu từ đâu,

cái nào là chính cần sửa trước ,

cái nào là chỉnh drum cho hay

cái nào là chỉnh tiếng bass , bộ gõ…..cho ra đúng chất

cái nào chỉnh equalizer cho ra đúng

chỉnh làm sao cho ra dàn bên ngoài có chất lượng

hiệu ứng nào là tiếng dành cho sound,

hiệu ứng nào là dành cho track và pad

tiếng có cái to cái nhỏ là sao

lưu lại làm sao đây , cái nào là lưu cho style

cái nào lưu cho sts, cái nào lưu cho performance.

Trước khi tôi viết bài này cũng thú thật không phải tôi viết ra đây là điều hay nhất của tôi
nhưng tôi chỉ dựa vào sự sắp xếp thứ tự của nhà sản xuất họ đã làm sẵn và tôi đọc được xin
chia sẽ cùng anh em .

BÀI 1 CHỈNH STYLE BẮT ĐẦU TỪ ĐÂU.
Anh em chọn 1 style và copy qua kế bên để so sánh khi làm xong có gì khác hơn không
Chọn Style play> menu > chọn Mixer tuning >tab volume pan.
1/………Đầu tiên cân chỉnh volume cho sound keyboard ( gọi là keyboard track tức 4 tiếng
upper ) và tiếng của từng track( gọi là style tracks tức những tiếng trống , bộ gõ….), dùng nút
track select để chọn qua lại giữa keyboard track và style tracks.
2/….. nếu chọn ô " upper volume link" : thì khi chọn 1 volume cho 1 upper thì 3 cái còn lại cũng
chọn theo luôn , còn không chọn ô này thì nó chỉ chỉnh được từng upper .
3/……nếu chọn những ô trong hàng dry thì tín hiệu sẽ đi thẳng từ track đi ra tới loa bên ngoài ,
đồng thời nó trộn luôn với Master fx .( phần master fx sẽ nói rõ hơn ở phần sau) Còn không
chọn thí tín hiệu phải qua Master fx rồi mới đi ra tới loa, lúc này tín hiệu
effect có thể dễ bị pan.theo mức độ thông số pan cho ở bên dưới
4/…….thông số cho pan : ( dùng cho hiệu quả trong phạm vi stereo) từ -64 tới +63 giữa 2 loa.
5/….. lúc này tiếng nào không hay , hoặc muốn tắt thì chọn chữ M( mute).
6/……tạm thời lúc này lưu vào 1 style hay performance hoặc vào 1 sts cũng được nhưng với tên
copy hồi nãycho dễ nhớ.
7/……Tóm lại chương này nhấn mạnh vào
-tiếng to nhỏ cho 2 loại track, tiếng nào dỡ thì cho mute ( im ) luôn,
-cách xuất tín hiệu ra 2 loa ngoài ,
-đồng thời cân chỉnh cho stereo ở 2 loa.
Tạm thời không cần chỉnh sửa 2 hàng dry và pan, còn hàng volume ta chỉnh tiếng to nhỏ cho
keyboard track và style tracks , ngoài ra tiếng nào ù rè, kéo dài thì chọn M ( mute).,
MIXER /TUNING: FX SEND
TĂNG HIỆU ỨNG REVERB VÀ MODULATING CHO 2 LOẠI TRACK KEYBOARD VÀ
STYLE TRACKS.
Trong pa 600 có 2 loại Effects ( Fxa và Fxb.)
FX a: dùng để xử lý effect cho style và pad.
FX b: dùng để xử lý effect cho keyboard track.
17



Mục đích bài 2 này sau khi chỉnh tiếng to nhỏ cho 2 loại track trên , bây giờ chỉnh tín hiệu Reverb và
Modulating cho 2 loại track keyboard , và style track( trống gõ percussion…..) để đi vào Master fx đồng
thời cho nó ra loa.
Cách chọn:
Trong trang style play: mixer/tuning> chọn tab Fx send.
Chỉnh reverb và modulating cho keyboard track:
Chỉnh reverb cho 4 nút hàng trên ( B master 1)
Chỉnh modulating cho 4 nút hàng dưới ( B master 2)
Chỉnh reverb và modulating cho style tracks: chọn track select sẽ hiện ra nguyên 1 dãy 8 nút track.
Chỉnh reverb cho 8 nút hàng trên ( A master 1)
Chỉnh modulating cho 8 nút hàng dưới ( A master 2)
Mức độ Tín hiệu sẽ là từ 0 đến 127.
bài 3 EQ GAIN
Sau khi cân chỉnh to nhỏ , rồi reverb và modulating cho từng loại track keyboard và style tracks. Bây giờ
chúng ta cân chỉnh qua EQ . HIGH, MIDDLE VÀ LOW.
Cách chọn:
Trong Style play/ Mixer: chọn tab EQ gain
Thông số cho EQ gain dao động từ -18 tới +18 db.
Ta cũng chọn đầu tiên là keyboard track, trong keyboard track có 3 mức high , mid và low, bây giờ ta
chỉnh cho từng track.
Kế đến bấm nút track select để chuyể qua style tracks.
Trong bảng style tracks này cũng có 3 hàng cho high , mid , và low , bây giờ ta cân chỉnh EQ cho từng
track ( trống bộ gõ cymbal…..) thông số cũng từ -18 tới +18.
Bài 4 EQ Control,
Khi chỉnh xong bên tab EQ gain, ta muốn cho reset lại từng track hay reset lại cho toàn bộ track, ta chọn ô
trống trong hàng track select
Hoặc bỏ qua tín hiệu cân chỉnh EQ cho track nào nhưng ta vẫn muốn còn giữ thông số cho track đó thì ta
dùng BY pass.
Thông số hàng input trim: thông số cho phép từ 0 tới 99.

Đây là thông số giới hạn cho 1 track khi chỉnh EQ , nếu vượt quá giới hạn tín hiệu sẽ bị tình trạng ngắt
dòng hoặc sẽ bị distortion.
bài 5 CHỈNH TUNING
SAu khi chọn lựa TO NHỎ, REVERB, MODULATING , EQ, bây giờ ta cần chuyển qua nâng giảm
octave, sử dụng chọn joystick để diễn cảm cho từng track, và cuối cùng làm sao cho tiếng từng track nghe
dễ chịu nhứt ( tuning ).
PB sensibility.
Cách chọn: trong style play> menu> mixer tuning> chọn tab tuning:
Chọn Pitch bend:
Chọn PB sensitivity ( PB viết tắt chữ pitch bend ): thông số từ 1 tới 12 .
Nếu chọn 0 tức không có hiệu ứng khi lắc pitch bend.
Còn chọn tới 12 tức nó tương đương tăng lên tới 1 octave.
Trong tiếng đàn tranh của anh BẢo làm chỉ chọn có mỗi 1 là đủ rung rồi .
Chọn octave transpose:
Thông số từ -3 tới +3.
Chọn Detun:
Thông số từ -64 tới +63
18


Khi chọn detune âm thanh đến đúng mức nó sẽ rõ ràng không bị nhoè, anh em có thể liên tưởng khi chọn
1 kênh Fm trên radio , sau đó chỉnh tuning đến khi đèn đỏ sáng lên , lúc này âm thanh rõ ràng không còn
bị nhiễu nữa.
Tới đây tôi có nhận thấy lâu nay anh em chúng ta nghĩ đến chỉnh 1 style thường chỉ quan tâm đến có tiếng
trống , rồi căng mặt trống ngoài ra chỉnh bộ gõ, nhưng thực ra trong 1 style nó còn bao gồm luôn cả sound
( keyboard track) , style tracks ( bộ trống , gõ..., ) tiếng pad, pitch bend , và 1 cái quan trọng mà chính nó
mới đem lại những cái mới lạ trong 1 style đó là gia giảm effect ,
mà tôi sắp nói tới bài kế tiếp , khi anh em thử những công đoạn trên xong bây giờ cộng với những effect
vô anh em sẽ thấy nó đưa đẩy từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác , nhưng muốn khám phá điều này
cần có nhiều thời gian để tìm hiểu.

EFFECT:A/B FX CONFIGURATION
Cách chọn :
Style play> menu > effect> tab “A”fx config.
Đầu tiên ta có thể chọn FX a hay FxB.
1/……Fxa : dùng chỉnh sửa cho style và pads
Fxb : dùng chỉnh sửa cho keyboard ( còn gọi 1 tên khác realtime tracks hay keyboard track cũng được ).
2/……Nếu chọn Fxa thì góc trái màn hình có chữ A và ngược lại chọn Fxb có chữ B.
3/…… Trong Fxa có 2 bảng Master fx1 và master fx 2.
4/……trong Fxb cũng có 2 bảng master 1 và 2.
Thưởng hiệu ứng trong fx 1 dùng chỉnh cho reverb, còn fx2 chỉnh cho chorus, flanger, delay……. Trong
bảng fx1 có 125 effects và fx 2 cũng có 125 effects . Những hiệu ứng này anh em có thể tham khảo thêm
trong reference từ trang 244 tới 313.
VÌ nó rất chi tiết cho nên tôi sẽ nói về phần chỉnh style này xong tôi sẽ quay lại có những bài viết về
effect này sau .
Khi chọn effect cho fx 1 hay 2 thường ta chỉ nghe ngay nhưng muốn biết nó thay đổi như thế nào cho lạ ,
không đụng hàng với những style khác thì vô đây còn nhiều thông số cho anh em thay đổi, , nghe cho hơp
tai sau đó mới lưu lại .
W/D: thong số này hiệu chỉnh lại tín hiệu effect khi chọn dry không hiệu quả đến từ track.
Mfx2 to mfx1 : dẫn hiệu ứng từ mfx2 đi trở lại Mfx 1
M.T( viết tắt chữ modulating track): khi chọn on hay off của MT , nó dùng để hiệu chỉnh những effect
trên thông qua damper hay joystick , anh em có thể tham khào mục này qua reference trang 243, nếu coi
trong adobe reader nó ở trang 247.
Effect : Master 1,2
Sau khi anh em chọn effect cho fx1 hay fx2, nếu muốn thay đổi những thông số trong những effect này ,
thì anh em vào tab Master 1 reverb, hoặc tab master 2 chorus.
Vì những thông số này rất chi tiết cho từng effect, cho nên anh em có thể xem thêm trong reference từ
trang 244 , họ có vẽ những hình ảnh và giải thích cho từng effect, riêng tôi cũng có tham vọng 1 chút là
sau loạt bài này tôi sẽ viết tiếp riêng 125 effect này , vì nó ứng dụng cho cả cách làm 1 style , thôi thì
được bao nhiêu có thể, miễn là anh em tự mình làm được và hiểu được là quý hoá.
HỆ THỐNG LƯU CÁC BẢNG TRONG PA600

Khi muốn lưu loại nào style , sound , performance , pad, global, pcm, multismpl, song , songbook.
1/….. Khi vào media > ta chọn tab save dùng để lưu từ system vào 1 thư mục của ổ disk ,hay vào 1 thư
mục của usb ,nhớ tạo 1 new set
2/……khi chọn tab copy > dùng để lưu từ thư mục trong usb vào ổ disk , hay ngược lại.
3/……khi chọn tab load > ta chọn từng loại pad hay style , sound… hay từng tiếng pad, từng style , từng
19


sound từ usb hay trong ổ disk vào đúng bảng của nó ví dụ như tiếng sound thì vào bảng sound select>
user1…

Phần spilt muốn chia bàn phím , đầu tiên chọn tab split trong style play> chọn ô mặc định
g#3 bây giờ thích bấm hợp âm từ nốt C2 thì xoay bánh xe dial tới C2 là xong .
cách thứ thứ hai, chọn shift+ nút split > có 1 bảng hỏi bấm từ đâu trên bàn phím > bây giờ ta chỉ định bàn
phím ở đâu thì nó nghe ở đó .
Tiện đây nói thêm còn 1 ô bass inversion :
Khi không chọn như mặc định của đàn có nghĩa là khi ta chơi 1 hợp âm C thì dù có bấm 1 trong 3 thế đảo
của hợp âm C thì nó cũng hiểu là hợp âm C , và nhìn lên trên đỉnh màn hình nó hiện lên chữ C ,
NHưng nếu chọn ô bass inversion thì khi bấm ví dụ hợp âm C ( ECG) thì root note của nó tính là E
chứ không phải là C đều này nó sẽ hiệu quả nhất định trong 1 phách nếu chọn hợp âm C nhưng trong
phách này có nốt E là gốc ( root) ta bấm ECG thì chắc
chắn hợp âm này sẽ dễ nghe hơn nhiều là chọn CEG, nhìn lên đỉnh màn hình nó sẽ ghi C/E.
TRACK CONTROL : DRUM EDIT
Hôm nay anh em sẽ chỉnh tới bộ trống .
Đầu tiên chọn style play> menu. Track control> tab drum edit.
Ta thấy có nút reset family:
nếu đang chọn keyboard track thì nó mờ , hoặc bấm nút track select , xong bấm không phải là nút drum
hay percussion thì nó cũng mờ .
Bây giờ ta chọn nút select của drum thì chữ reset family sẽ sáng lên, đồng thời nó cho ta chọn từng loại
trống ở bên trên ..

Trước hết chọn trống đầu tiên và ta chỉnh thông số lần lượt bên dưới.
Volume: chỉnh volume to nhỏ.
EQ Hi : chỉnh EQ ở mức cao .
EQ mid : chỉnh EQ ở tầm trung .
EQ low ; chỉnh EQ ở tầm thấp.
Attack : tiếng bắt đầu kéo dài tính từ khi ta nhấn ngón tay xuống bàn phím cho tới lúc nó lên 1 mức
(level) đỉnh nhất của nó .
Decay : chỉnh tiếng kể từ khi mức cuối cùng Attack đỉnh nhứt cho tới mức xuống thấp nhất.
Cutoff : chỉnh cho tiếng nó sáng hơn.
Resonance : làm tăng thêm tần số độ sáng của cutoff.
Fine tune : tinh chỉnh tiếng cho rõ ràng hơn..
Coarse tune : sau khi tinh chỉnh rõ ràng nhưng còn nghe thô , cứng thì chọn nút coarse này.
Mfx 1 send: cân chỉnh mức tín hiệu tới Master fx1.
Mfx 2 send :cân chỉnh mức tín hiệu tới Master fx2.
Thông số volume là 127.
Mức bù lỗ thông số của các loại trống từ -64 0 +63.
Phần EQ high, middle, low : từ -18 tới 18
Điều chỉnh cụ thể:
Đầu tiên chọn reset track thì toàn bộ các volume của các bộ trống đều 0
Chọn solo track để nghe từng loại trống gõ.
sau đó chọn lại trống đầu tiên ta đưa lên 127 , sau đó chọn EQ high lên 18 thì nghe tiếng trống sẽ cao
hơn , còn trở về -18 thì tiếng nó đục hơn,
bây giờ chuyển qua attack nếu chọn tới 63 thì tiếng trống gần như biến mất , còn 0 là rõ,
lần lượt chuyển qua những decay …. Thay đổi những thông số cho vừa ý .
Khi thay đổi những thông số của từng loại nào nếu không vừa ý thì bấm nút reset family , nó sẽ trở vế
20


mặc định của loại đó .
Còn muốn trở về nguyên thuỷ tất cả thì chọn reset track.


trong pa600 anh em nhớ phân biệt khi sử dụng pitch bend :
thứ nhứt khi chỉnh trong style play có 2 phần
a/....chỉnh style track là chỉnh tiếng cho bộ trống , gõ percussion, accord.....
b/....chỉnh keyboard track : chỉnh cho 4 tiếng upper và lower. thì khi chọn bất kỳ 1 tiếng nào ta có thể
chỉnh to nhỏ, reverb, modulation, effect , tuning, eq high , middle, low, transpose, và pb sensibility ( viết
tắt pitch bend sensitivity)
ví dụ khi chọn 1 tiếng đàn tranh ( ở upper 1)sau khi ta chọn thay đổi những thứ vừa kể trên sau cùng
muốn chỉnh mức độ pitch bend cho tiếng upper 1 ( lúc này tiếng tranh đang nằm ở upper 1) ta chọn style
play> mixer tuning > tab tuning > pb sensitivity > chọn hàng upper 1 và chỉnh thông số tuỳ ý ( thông số
từ 1 tới 12 nếu chọn 12 tức nó tương đương lên 1 octave, còn 0 là không có hiệu ứng . cách chỉnh sửa này
tôi có viết 1 bài trong '" chỉnh sửa tuning trong 1 style mới đây".
Còn cách anh NHÂn Nguyên nói trên đó là cách làm khi thay đổi 1 tiếng , thí dụ lấy 1 tiếng sample gốc
và làm cho tiếng này trở thành 1 tiếng có nhiều sắc thái chẳng hạn trong tiếng đàn này có tiếng móc sắc
cho bén, có tiếng rao, có tiếng khi sử dụng bend rung như thế nào , và nó ở trong lớp oscillator nào.
tóm lại anh em cần phân biệt cách chỉnh tiếng trong pa :
thứ nhứt chỉnh keyboard track và style track ( dùng trong style play).thí dụ dùng pitch bend cho keyboard
track ( coi trong style play > mixer tuning > pb sensitivity.
thứ hai nếu dùng pitch bend cho 1 tiếng trong cách làm ra 1 tiếng mới ( thí dụ lấy tiếng sample tranh rồi
làm ra 1 tiếng tranh mới ) lúc này ta chọn sound edit > menu > pitch ( trong này bao gồm pitch bend,
pitch Eg, lfo...)
Làm 1 tiếng theo ý mình ban đầu chẳng hạn tiếng đàn tranh , đầu tiên vô phần sound edit
> menu> basic > tab osc basic > chọn tiếng đàn tranh sample gốc trong ram ra > xong mình chủ ý cho vào
1 oscillator nào > sau đó chọn menu> pitch> chỉnh theo ý của mình theo như trong bảng này....và làm
nhiều thứ khác nữa để cho ra 1 tiếng đàn tranh ưng ý.
Tóm lại là ta làm hoàn chỉnh cho 1 tiếng sound ,còn khi ta chọn pb sensitivity cho keyboard track là khi
đã xong phần sound edit rồi ,ta chỉ chỉnh theo 1 style ( trong style nó gồm có tiếng style track và keyboard
track)
Sau khi anh làm ra 1 tiếng pad hay anh chỉnh sửa tiếng pad trong phần record
bấm record > anh chọn nút record/edit pad> ok> chọn 1tiếng pad kế tiếp nó nhảy vào 1 bảng pad

record>menu > vô đây anh thao tác giống như làm 1 style mới ( có 6 ô để anh chọn làm )> cuối cùng anh
chọn page menu > write pad > thế là anh lưu lại sẽ cho anh 1 tiếng pad mới.
lưu pad khi mình làm hoặc chỉnh 1 tiếng pad .
Còn như cách anh muốn lưu 4 tiếng pad lúc này nó liên quan đến performance , có nghĩa là khi anh muốn
lưu 1 performance mới trong đó anh đã thêm thắt luôn cả pad ( thay đổi tiếng pad) sau đó anh chọn Write
performance ( trong page menu) và anh lưu lại 1 tên mới cho performance này , bây giờ nó đã có 4 tiếng
pad mới cho anh .

mạnh nhẹ của tranh sáo
Còn trong trường hợp bạn vẫn muoấn chỉnh mạnh nhẹ thêm, hãy vô :
Sound Edit > Menu > Amp > Amp Mod rồi chỉnh trong phần Amp Modulation, 00 là không có mạnh nhẹ,
lên càng cao càng nhạy.
trong chế độ Sound Edit: thay đổi thông số JS(X+), JS(X-) và đánh thử thì thấy nó bend đúng như
thông số mình đã chỉnh, nhưng khi save lại rồi thoát chế độ Sound Edit, sau đó chọn tiếng vừa save đánh,
thì thấy nó bend không đúng như mình đã chỉnh sửa. Có lẻ khi trở về chế độ Style Play Mode thì các track
(UP1, UP2, UP3, Lower, ...) vẫn bị chi phối bởi mục Pitch Bend Sensitivity (Menu ==> Mixer/Turning
21


==> PB Sensitivity). Cái này để mình xem lại, chắc phải tìm hiểu nhiều thêm, lạ thật, tại sao ở chế độ
Sound Edit thì được nhưng save lại rồi thoát thì ko được. Phần Bend lên xuống khác nhau chỉ dùng được
trong Sound Edit thôi. Nếu bạn muốn đánh tiếng nào có Bend thay đổi như thế phải vô trong đó thôi.
Còn ở ngoài Performance, phải chịu ảnh hưởng của Bend trong Performance !
TÓM LƯỢT CHỈNH 1 STYLE
Sau 1 loạt bài chỉnh sửa style korg trước khi viết tiếp tiêu đề này tôi xin được rút gọn 1 số ý chính trong
phần chỉnh sửa này để có thể nhìn 1 cách chung trong phần này có gì :
1/…. Khi có 1 style muốn chỉnh sửa ta cần thay đổi kiểu bộ trống hay những tiếng trong bộ gõ, hay
percussion , nếu thấy cần , sau đó cân chỉnh những tiếng này chẳng hạn eq, attack, decay…..
2/……chình những tiếng trong style tracks, và keyboard track: to nhỏ, reverb, modulation,( FX send) , Eq
gain.

3/……chỉnh effects A/B ( ở đây ta có thể thay đổi những sắc thái mới cho 1 style chẳng hạn reverb,
delay , chorus….).
4/……chỉnh pb sensitivity, transpose, tuning( detune), chỉnh pan ra loa .
Trên đây là tôi tóm lược lại trong quá trình sửa 1 style , ngoài ra nếu nói chỉnh sửa 1 style mà chưa kèm
theo những cái sau đây thì còn thiếu :


















như tiếng ensemble .:anh Bảo cũng đã thêm nhiều tiếng như tiếng mandoline tremolo trong
performance guitar> tab p5
Velocity ( chẳng hạn chọn 1 tiếng upper trên đánh to hơn tiếng upper dưới cùng 1 lúc
( không phải chọn volume ) nhưng mức độ ngón tay đánh khoàng nào cho phép to nhỏ,
mạnh hay nhẹ , anh em có thể tưởng tượng 1 tiếng tenor sax noise và 1 tiếng alto breath ,
khi đánh cùng lúc tiếng trên mạnh và tiếng sau nhẹ hơn để diễn tả có hơi khi chơi 1 tiếng
saxo,

Damper : khi đạp pedal và giữ ngón tay trên phím đàn thì track sound còn giữ sustain.
Joystick: cho phép sử dụng pitch bend hướng nào có hướng nào không .
Expression: bây giờ anh em có 1 tiếng piano ở upper 1, và 1 tiếng string cho upper 2, nếu
anh em chọn tiếng upper 2 cho expression, và không chọn expression cho upper 1, khi chơi
cùng lúc 2 tiếng và đạp pedal thì tiếng string sẽ duy trì ngân còn tiếng piano thì không
ngân , nếu anh em tưởng tượng ra những kiểu khác thì nó sẽ tạo ra nhiều cảm xúc hay hơn .
Them nhiều tiếng pad cộng vào trong 1 style chắc hẳn tiếng sẽ đầy đặn hơn,
2 nút switch : nó là 1 trợ thủ đắc lực chẳng hạn 1 tiếng tranh bây giờ muốn có tiếng rao ,
hay 1 tiếng guitar vuốt dây , hay 1 tiếng harmonic trong guitar, mà anh Bảo trong đợt nâng
cấp vừa qua anh có bổ xung thêm nghe rất thật , rất hay .
Drum/fill : đây cũng là 1 biến tấu trong variation , từ variation này cộng với variation khác.
Kick và snare: có thể làm tăng cường thêm cho bộ trống hay hơn nữa
Keyboard range và wrap around : 2 controls này giúp cho khi chơi trên keyboard nếu như
định mức cho 1 phím nào cao nhứt và 1 phím nào thấp nhứt cho 1 track thì nó sẽ không cho
phép , thí dụ trên bàn phím chia tới 4 khu vực cho 4 loại tiếng thì khu vực nào chỉ cho khu
vực đó đánh tiếng đó thôi , anh Bảo hôm rồi cũng đưa vô tiếng bell cho 1 phím ( korg chia
tới 24 vùng trên keyboard) ,
Hay là wrap chì cho ấn định 1 tiếng lên tới 1 cao độnào đó nếu quá thì nó tự động dịch
chuyển octave xuống .
Sau cùng đó là phần tôi sắp muốn kể cho anh em nghe , đó là cách rút gọn chỉnh 1 style
nhưng nó bao gồm những phần chính bên trên
Ngoài những điều tóm lượt trên đây , anh em thấy cái gì hay hay , mong anh em chia sẽ để
có thể thấy rõ vấn dề trong phạm vi chỉnh 1 style này.

22


làm sao có tiếng chuông nhà thờ hay chùa hay tiếng đồng hồ treo tường ?
Anh em bật style play> bấm nút sound> factory> mallet&bell> tab p2> tubular bell, đã có thể nghe tiếng
chuông nhưng chưa đặc thù 1 tiếng như kể trên .

anh em bấm tiếp sound edit >menu> basic> tab osc basic> dưới chữ high bấm vào số bên dưới chọn 113>
nó sẽ hiện ra tubular bell> nếu chọn Oct từ -2 tới +1 thì nghe như vỗ trên mặt trống ở những octave thấp ,
và anh em thử ở những octave cao , sau đó chuyển qua transpose chọn từ -12 tối 12, còn tune từ -127 tới
+127,
ngoài ra nếu chọn số 501 có church bell nếu chọn oct +1 sẽ có tiếng chuông nhà thờ và có tiếng ngân
tuyệt vời, và anh em cũng thử những thông số khác như trên, để khám phá ,sau đó cộng với 1 upper sẽ
cho ra 1 tiếng rất hay.
trên đây là 1 ví dụ anh em hãy thử nghiệm cái khác đi , và hãy chia sẽ cho anh em với.
làm sao biết được 1 bài hát mẫu đi theo với 1 điệu trong factory?
anh em bật song book >tab book> hàng chữ type, name, genre ... ( trong ô màu xám)
bây giờ anh em bấm vô chữ name sau đó bấm shift+mũi tên quay xuống của thanh cuộn nó sẽ chạy tự
động xếp theo vần abc cho mình , anh em chọn bất kỳ 1 tên bài hát nào thí dụ bài " a felicidad" sau đó
bấm select> chọn split> bấm 1 hợp âm .
anh em bấm nút exit để trở về màn hình style play nhìn vô ô style sẽ thấy bài này đang chơi ở style cool
bossa và có những tiếng keyboard track đi theo nó .
Tóm lại tôi muốn nói tất cả những style trong factory nhà sản xuất đều có chọn 1 bài hát tiêu biểu cho thể
loại style này kèm theo pad , tiếng, variation , ending , intro .
Và sau này anh em biết cách xếp đặt cho songbook cũng đều có thể có 1 hệ thống hoàn hảo và ưng ý như
cách làm của nhà sản xuất.

LÀM TIẾNG TRANH VÊ NHƯ MANDOLINE
Trong phần tranh rao của anh Bảo , anh em nghe thấy tiếng rung giống như ta vê trên sợi dây đàn,hoặc
giống như ta chơi trên cây mandoline, vậy cách làm như thế nào?
Đầu tiên chọn trong Synth&fx> p5> chọn tiếng đàn tranh > exit> shift+ensemble> type (chọn loại trill)
Bây giờ đèn đỏ đã sáng ở nút ensemble > anh em bấm hai note C và E cùng lúc sẽ nghe thấy tiếng vê như
đang rung trên 1 sợi dây đàn ,
Kỹ thuật khác: nếu tiếp tục giữ 2 note này và tiếp tục bấm lần lượt thêm note G, A , B , C ta sẽ nghe thấy
tiếng rung dầy hơn , và tiếng bấm thêm nó sẽ chỉ có phần melody thôi .
Kỹ thuật 2: anh em bấm 1 quãng tám note C, sau đó nhả note C trên và lần lượt bấm note B, A, .....ta sẽ có
thể nghe những tiếng đàn tranh tuyệt vời.


LÀM SAO THẤY TẤT CẢ MỤC LỤC TRONG KORG PA600
Anh em đã phát hiện khi chọn 1 style để rồi thấy được 1 bài tiêu biểu cho loại style đó,
Còn bây giờ muốn thấy có những gì trong pa chứa những thư mục nào ( bao gồm thư mục hệ thống
global, pcm , style ......, midi , kar , mp3, ) và còn dễ hơn nữa cho phép ta copy, cut, paste như trên máy vi
tính , , vậy anh em hãy làm như sau :
lấy 1 sợi dây sử dụng cho máy in , anh em cắm 1 đầu vào usb , còn đầu kia cắm vào lỗ device
kế chọn media > tab usb> bấm ô enable > sẽ hiện màu xanh > và nhìn vô trong máy vi tính sẽ có 1 ổ đĩa
korg, và nó sẽ hiện ra tất cả những thư mục như kể trên trong ổ dĩa này , bây giờ anh em không còn vất vả
copy hay cut paste như trong đàn pa nữa , mọi sự phô bày dễ dàng cho công việc quản lý .
CÁch thoát chỉ cần chọn ô disable và nhớ nếu cut dán copy xong hãy chọn ô này nha , sau đó rút dây ra
khỏi đàn.
không biết anh em có thấy dễ không . chỉ có 1 hạn chế khi chọn 1 sound hay 1 style thì phải làm trong đàn
mới được , nhưng nếu anh em biết trước điều này thì đã có 1 số anh em không phải reset lại đàn như trước
đây.
23


cháu để VAR1 volume của DRUM là 60 và VAR2 cháu để volume 100 Nhưng khi cháu save lại
thành style để chơi thì volume của DRUM kg được như cháu mong muốn, các VAR lúc này volume của
DRUM lại là 110 các track khác cũng như vậy chú ah.
Cứ làm thoải mái, volume bao nhiêu cũng được, làm xong, save lại, thoát khỏi chế độ Style Record, xong
vào Menu\Mixer&Tuning\Tab Volume, chỉnh lại volume cho từng track, sau đó bấm nút tam giác (góc
trên - phải màn hình), chọn Write Current Style Setting, OK!

làm 1 sound trong korg , muốn có chất và lượng thì riêng pa600 cho phép tới 24 lớp
( 24 oscillator), nhưng thường chỉ vài lớp là quá đủ ( phần này cháu vào sound edit và chọn menu >
basic> tab osc basic , cho nên đôi khi 1 tiếng muốn dùng pitch bend họ lại cho vào 1 lớp còn những lớp
khác chẳng hạn cộng tiếng khác hay 1 lớp cho effect... lúc này cháu sẽ thấy tiếng nó hay hẳn ra , nói nôm
na là tiếng nó dầy lên.

làm 1 style , trong quá trình làm cháu sẽ có thể chọn những tiếng mới từ trong factory ( đây là tiếng gốc
) và thay đổi volume cho nó ( chẳng hạn tiếng drum), từ đây nó có sự thay đổi volume cho 1 tiếng khi lưu
lại, cho nên có 2 điều cần lưu ý :
1/.... cháu cần lưu ý đến phần style element track controls:sound/expression ( ở trong phần record > menu
> style element track controls) cháu nên coi lại phần này chú đã
viết />2/.....khi lưu lại xong 1 style , nhưng khi mở style play ra chơi, và khi chọn đến style này thì cần để ý đến
nút Original style sounds, nút này nhà sản xuất có ý muốn nói nếu chọn nó thì dù những tiếng đã chọn và
lưu trong style nhưng nó
vẫn giữ nguyên gốc khi chơi, còn khi bỏ chọn lúc này nó mới chơi thực sự những gì mình lưu. CHáu
tham khảo thêm trong quyển reference trang 16 mục style track view (nếu coi trong adobe reader thì trang
20).
3/... và cũng nên tham khảo thêm ý của anh Nhân Nguyên ở bên trên.
4/....... số đt của chú là : 01215887094.

chỉnh effect cho từng intro,Variation.fill.Ending.
Khi anh làm style anh sẽ nghĩ đến phần style play> record> cụ thể hơn chọn menu> edit style hay nó điều
có liên quan ít nhiều trong các ô kế tiếp của menu, sau đó anh cũng nên nghĩ đến phần Global , tại vì nơi
đây là phần quản lý những style sound record ....cụ thể anh vào global > menu> mode preferences:style ,
và 1 phần trong style play, chẳng hạn hôm qua tôi có trả lời cho Vinh Lan ở đầu trang 34.
Còn effect thì phần chỉnh trong style play> menu> effect> trog korg có 2 phần chỉnh về loại này fxa ( có
master fx1 và master fx2) chuyên trị về style and pad, còn fxb chuyên trị trị keyboard track.)
trong style thế nào cũng có variation , fill, intro, ending.tôi có thể trả lời bằng việc gợi ý như trên còn chi
tiết thì rất nhiều , vì phần effect nó có phần mục lục chi tiết trong reference,từ trang 243 đến 313, hoặc khi
anh chọn master fx1 hay fx 2 nó sẽ xổ xuống 125 effects để cho anh chọn lựa.
thử chọn Cue Area:
Mục đích dùng để quyết định cho style sẽ vào khi nào sau khi mình đã chọn 1 trong 4 phương án sau.
sau khi bấm nút record> trong trang chính này > chọn tab REcord 2 Cue> nó có 1 hàng nhỏ bên dưới mấy
cái icon " next measure, current measure".
phần thiết lập này chỉ dành cho Variation và fill:
khi chọn vào ô này nó xổ ra 4 dòng để chọn lựa:

1/.....immediate, first measure: lịnh này style sẽ vào ngay , được tính bắt đầu từ nhịp đầu tiên, nó chỉ có
hiệu quả trên fill.
2/..... immediate current measure: lịnh này style sẽ vào ngay , được tính từ ô nhịp hiện hành. chỉ dành cho
fill.
3/.....Next measure, first measure:lịnh này style sẽ bắt đầu từ ô nhịp kế tiếp, và bắt đầu từ nhịp đầu tiên
24


của khuôn mới nó có hiệu quả vừa fill và variation.
4/.... next measure, current measure , style sẽ bắt đầu được tính từ nhịp kế tiếp và bắt đầu từ ô nhịp hiện
hành , chí có giá trị trên variation.
SONGBOOK:
Chắc có lẽ lâu nay viết theo kiểu lý thuyết sách vở cho nên nó khô khan , nay tôi xin viết theo lối nói có
thực mới vực được đạo, có nghĩa là vừa nói vừa thực hành thì chắc dễ hiểu hơn, cho dù đôi khi tưởng nó
dễ nhưng thực ra cứ đi từ cái dễ đến cái khó hơn và từ đó nó sẽ có cái nhìn chi tiết ,vì đã khuya sáng mai
tôi sẽ viết tiếp phấn này.( xin lỗi anh em tôi lỡ viết mấy câu trên mà không suy nghĩ, ý tôi viết là mấy bài
lượm lặt của tôi viết theo kiểu lượt dịch cho nên nó chưa thực sự đi sát thực tế, còn các anh em như anh
BẢo, anh Bửu, anh HAi , ....viết bài thì tôi cũng như anh em khác đều quý mến vì đã chia sẽ hết lòng với
anh em).
SAu đây là cách thực hành lưu 1 tên vào song book;
Đầu tiên khi chọn Songbook anh em thấy nó đã tràn ngập 1 số tên bài trong factory , vậy anh em cứ để
đấy vì đây là tài nguyên phong phú , còn nếu muốn thử vận mới thì cứ xóa sạch, và hãy bắt tay nha. ( nhớ
lưu những tài nguyên trong đàn phần songbook).
Sau khi anhem đã load vô đàn 1 số style mình thích, và chọn 1 style trong 1 bank ( ví dụ favorite1> tab1>
tên style) kế chọn nút songbook.
1/…. Chọn tab book edit 1: dưới chữ current resource có tên mình mới vừa chọn
2/…. Ô number kế bên ô name : cho ta có thể ghi vào tới 9999 tên dữ liệu , điều này không bắt buộc ,
nhưng nên làm để dễ bề tìm kiếm , còn số lượng thực tế song book cho nhập vào maximum là 3000 files
3/…..chọn nút Write trong vùng sts > lúc này các chữ đều sáng rực lên.
4/…. Chọn nút all current style sts.( dùng xác nhận lưu cả 4 sts vào trong style )

5/……chọn nút new song ( thấy tên style trong ô name bên trên)
6/…..chọn nút Write ( hiện ra 1 bảng ( có tên style ) và bấm ok., yes.
7/…..bấm qua tab book bây giờ thấy có tên em nó xếp lên hàng đầu được nêu bảng vàng .( trong hàng này
có cả thống kê bpm ( trong bài nhạc có bao nhiêu khuôn)meter ( nhịp mấy 4/4 3/4…..)
8/.....Còn lỡ lưu rồi nhưng không thích lưu vào thì bấm del song.
NHư vậy là xong , và cứ lần lượt những tên style kế tiếp
Bài kế tiếp sẽ nói thêm vô chi tiết khi lưu 1 style
Một số gợi ý :
Anh em có thể chọn lưu1 sts trong style này mà thôi ,và khi vô song book, lúc chọn write> và chọn hàng
bên dưới all current style sts , thấy tên sts đang chọn có nghĩa là chỉ lưu sts đang chọn vào sts nào mình
thích( ô kế bên chữ To) .

SONGBOOK /BOOK EDIT 2
Sau khi làm xong book edit 1 anh em muốn điền vô thêm loại style nào ( genre) tác giả, … thì bấm qua
book edit 2.
CÁch thực hiện :
1/….. Chọn 1 style và làm những gì giống như trong book edit 1 cho tới phần chọn write >ok > yes. Xong
chọn book edit 2 .ta vẫn còn thấy tên style đang chọn
2/….. Anh em bấm chọn Genre : điền tên thể loại ( chacha, soul ,slow……)
3/…..chọn Artist : điền tên tác giả.
4/…..chọn key info: chọn hợp âm gì ( C, D…..)
5/……chọn hợp âm Major hay Mineur.
6/……chọn tempo : 124….
7/……chọn meter : nhịp 4/4 , 2/4……
8/……chọn Master transpose:
9/….. chọn New song
25



Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

Tải bản đầy đủ ngay
×