Biện pháp quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của hiệu trưởng các trường trung học phổ thông trên địa bàn miền núi và trung du tỉnh quảng trị (tt)

Demo Version - Select.Pdf SDK
huyên ngành: Q Ả LÝ
ã số: 60 14 05

L Ậ

Ă

Ĩ Q Ả LÝ

gười hướng dẫn khoa học
.

YỄ

ÃÚ,

Ă

2012


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu
của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu
trong luận văn là trung thực và chưa từng được công
bố trong bất kỳ một công trình nào khác.

Tác giả
Phạm Công Hiền

Demo Version - Select.Pdf SDK


Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện
luận văn tác giả luôn nhận được sự chỉ bảo, động viên và tạo
điều kiện giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, đồng nghiệp, lãnh
đạo ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Trị.
Xin trân trọng cảm ơn:
- Lãnh đạo Trường Đại học Sư phạm Huế, Đại học Huế;
- Khoa Tâm lý - Giáo dục, Phòng Đào tạo Sau đại học
trường Đại học Sư phạm Huế, Đại học Huế;
- Các thầy giáo, cô giáo đã giảng dạy và giúp đỡ tôi trong
quá trình học tập và nghiên cứu;
- Lãnh đạo Sở, phòng GDTrH, phòng Kế hoạch - Tài chính
- CSVC Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Trị; Ban giám hiệu, đội
ngũ giáo viên và các em học sinh của các trường THPT trên địa
bàn miền núi và trung du tỉnh Quảng Trị.
Đặc biệt, với tình cảm chân thành và kính trọng nhất, tôi
xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo TS. Nguyễn Văn
Demo Version - Select.Pdf SDK
Tụ, người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo,
hướng dẫn tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn
thành luận văn này.
Đồng thời, xin chân thành cảm ơn:
- Các học viên lớp Cao học Quản lý giáo dục Khoá 19 của
trường Đại học Sư phạm Huế, Đại học Huế;
- Gia đình, bạn bè đã quan tâm động viên, khích lệ và
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng do khả năng và thời

gian có hạn nên chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Rất mong được sự góp ý chân thành của quý thầy, cô
giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn
và có giá trị trong thực tiễn.
Huế, tháng 06 năm 2012
Tác giả luận văn
Phạm Công Hiền


MỤC LỤC
Trang
rang phụ bìa
ời cam đoan
ời cảm ơn
L

M

1
...............................................................................................................
Ữ

DA
A

4
Ắ .....................................................................

Ơ Ồ, Ả

Ở Ầ

5
......................................................................

6
................................................................................................................

1. ý do chọn đề tài .................................................................................................
6
2.

ục đích nghiên cứu.............................................................................................
7

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................
7
4. iả thuyết khoa học ..............................................................................................
8
5. hiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................
8
6. hương pháp nghiên cứu .......................................................................................
8
7. hạm vi nghiên cứu...............................................................................................
8
8. ấu trúc luận văn ..................................................................................................
9
Ê

10

Ứ ...................................................................................

hương 1: Demo
Ơ Version
Ở LÝ L -ẬSelect.Pdf
ỦA Q ẢSDK
LÝ
Ổ

Ớ

Ơ

Y

Ở

10

10
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề ...............................................................
13
1.2. ác khái niệm cơ bản .......................................................................................
1.2.1. Khái niệm về phương pháp dạy học ................................................................
13
1.2.2. uản lý đổi mới phương pháp dạy học ............................................................
18
23
1.3. ổi mới phương pháp dạy học ở trường rung học phổ thông .....................
1.3.1. hững yêu cầu cấp thiết của việc đổi mới

1.3.2.
đổi mới

nh hướng chung và các uan điểm
ở trường

1.3.3. ội dung đổi mới

ở trường

...................
23

y d ng các biện pháp trong việc

..................................................................................
24
ở trường

1. . Quản l hoạt đ ng đổi mới

........................................................
26
c a

iệu trưởng trường

1.4.1. hiệm vụ và uyền hạn của Hiệu trưởng trường
1. .2. hức năng uản lý đổi mới

...................................
28

của người iệu trưởng trường

1. .3. ội dung uản lý hoạt động đổi mới

28
...............
........
29

của Hiệu trưởng trường THPT ..........
31

35
iểu kết chương 1 ...................................................................................................

1


hương 2:

Ự

Q Ả LÝ
ỦA

Ê

Ệ

Ổ

Ớ

Ỉ

Q Ả

Ở

ỊA

Ú

Ị

36

2.1. Khái quát về địa l , dân cư, kinh tế - xã h i, giáo dục - đào tạo c a
Quảng rị và đặc điểm riêng vùng miền núi và trung du tỉnh Quảng rị

36
2.1.1. Khái uát về đ a lý, d n cư .............................................................................
36
2.1.2. Khái uát về kinh tế- ã hội .............................................................................
37
2.1.3. Khái uát tình hình giáo dục và đào tạo uảng r .........................................
38

2.2. Khái quát giáo dục
ở vùng miền núi và trung du tỉnh Quảng rị...............
41
2.2.1.

ạng lưới trường, lớp ....................................................................................
41
2.2.2. ề uy mô học sinh ........................................................................................
41
2.2.3. ề đội ngũ cán bộ uản lý, giáo viên và nh n viên .........................................
42
2.2. . ề chất lượng giáo dục ...................................................................................
44
2.2.5. ề cơ sở vật chất - thiết b dạy học ................................................................
45
2.3. hực trạng đổi mới
ở các trường
miền núi và trung du
tỉnh Quảng rị .......................................................................................................
46
2.3.1. h c trạng nhận thức về việc đổi mới
...................................................
46
2.3.2. h c Demo
trạng việc
đổi mới - Select.Pdf
ở các trường
.......................................
Version
SDK

47
2.3.3. ánh giá chung về th c trạng đổi mới
ở các trường
miền
núi và trung du ỉnh uảng r ................................................................................
53
2. . hực trạng quản l đổi mới
c a Hiệu trưởng các trường
địa bàn miền núi và trung du tỉnh Quảng rị ...........................................
54
2. .1. h c trạng uản lý hoạt động đổi mới
của tổ chuyên môn ....................
54
2. .2. h c trạng uản lý bồi dưỡng năng l c đổi mới
2. .3. h c trạng uản lý hoạt động đổi mới
2. . . h c trạng uản lý hoạt động đổi mới
2. .5. h c trạng uản lý

S

-

cho GV ......................
56

của GV ....................................
57
học tập của HS ...............................
58

, ứng dụng

trong uản lý đổi

mới

................................................................................................................
60
2. .6. h c trạng uản lý về các vấn đề tạo động l c cho hoạt động đổi mới
.............
61
2.4.7.

ánh giá chung về th c trạng uản lý đổi mới

các trường

của

iệu trưởng

đ a bàn miền núi và trung du tỉnh uảng r ................................
62
iểu kết chương 2 ...................................................................................................
63

2


hương 3:

Ệ

Q Ả LÝ
ỦA

Ê
3.1.

Ệ

Ổ

Ớ

Ở

ỊA

Ú

Ỉ

Q Ả

Ị 65

hững định hướng cho việc xây dựng biện pháp quản l đổi mới

65

phương pháp dạy học .............................................................................................
uan điểm, đường lối, chủ trương chính sách của

3.1.1.

ảng và nhà nước về

phát triển giáo dục và đào tạo ....................................................................................
65
3.1.2. Chủ trương của ngành

&

và của

&

tỉnh uảng r .....................
67

3.2. Biện pháp quản l đổi mới phương pháp dạy học c a
3.2.1. Biện pháp 1:

ng cao nhận thức về đổi mới

GV, nh n viên và HS trường

68
iệu trưởng ..............

cho đội ngũ cán bộ

..........................................................................
68

3.2.2. Biện pháp 2: Phát huy vai trò nòng cốt của tổ chuyên môn trong đổi
mới

................................................................................................................
70

3.2.3. Biện pháp 3: ẩy mạnh công tác bồi dưỡng và n ng cao năng l c đổi mới
cho đội ngũ

, đặc biệt là năng l c ứng dụng

trong dạy học .................
74

3.2.4. Biện pháp 4: ăng cường uản lý hoạt động đổi mới
đổi mới công tác K

của GV và

kết uả học tập của S .......................................................
77

3.2.5. Biện pháp 5: ăng cường uản lý hoạt động đổi mới

học tập của HS ........

80

- Select.Pdf
3.2.6. Biện Demo
pháp 6: Version
ảm bảo các
điều kiện vềSDK
CSVC và các phương tiện dạy
học hiện đại đáp ứng yêu cầu đổi mới
3.2.7. Biện pháp 7:

...........................................................
83

ăng cường các yếu tố tạo động l c cho việc đổi mới

của GV và HS ...............................................................................................
85
3.3.

89
ối quan hệ giữa các biện pháp .....................................................................

90
3. . Khảo nghiệm về mức đ cần thiết và tính khả thi c a các biện pháp ...........
3. .1. Kết uả khảo nghiệm về mức độ cần thiết ......................................................
91
3.4.2. Kết uả khảo nghiệm về tính khả thi ..............................................................
92
3.4.3. Kết uả khảo nghiệm tương uan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi

94

95
iểu kết chương 3 ..................................................................................................
K

L Ậ

K

Y

96
Ị .........................................................................

96
1. Kết luận ..............................................................................................................
97
2. Khuyến nghị .......................................................................................................
A

LỆ

A

98
K Ả ................................................................

L

3


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

hữ viết đầy đ

CBQL

:

án bộ uản lý

CNTT

:

ông nghệ thông tin

CSVC

:

ơ sở vật chất

&

:

iáo dục và ào tạo

GDTrH

:

iáo dục rung học

GV

:

iáo viên

HS

:

Học sinh

K

:

Kiểm tra đánh giá

KTDH

:

Kỹ thuật dạy học

KT-XH

:

Kinh tế ã hội

NXB

:

hà uất bản

PP

:

hương pháp

PPDH

:

hương pháp dạy học

PTKT

:

hương tiện kỹ thuật

QLGD

:

uản lý giáo dục

Demo
Version - Select.Pdf
SDK
QTDH
:
uá trình
dạy học
Sách giáo khoa

SGK

:

TBDH

:

hiết b dạy học

THPT

:

rung học phổ thông

4


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG
K hiệu

i dung các sơ đồ, bảng

Trang

Sơ đồ 1.1

Sơ đồ mô tả phương pháp dạy học

15

Sơ đồ 1.2

Sơ đồ về khái niệm quản lý

20

Sơ đồ 1.3

Sơ đồ về chu trình quản lý

20

Bảng 1.1

So sánh PPDH truyền thống và PPDH mới

25

Bảng 2.1

Thống kế số lượng HS các trường THPT ở vùng miền núi và trung du
tỉnh Quảng Trị trong những năm học gần đây

Bảng 2.2

42

Thống kê số lượng cán bộ quản lý các trường THPT miền núi và trung
du tỉnh Quảng Trị năm học 2011-2012

42

Bảng 2.3

Thống kê số lượng GV, nhân viên từ năm học 2008-2009 đến nay

43

Bảng 2.4

Thống kê chất lượng giáo dục của các trường THPT miền núi và trung
du tỉnh Quảng Trị từ năm học 2008-2009 đến nay

44

Bảng 2.5

Thực trạng nhận thức về đổi mới PPDH

46

Bảng 2.6

Kỹ năng soạn bài của GV theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của HS

47

Bảng 2.7

Thống kê sử dụng phương pháp giảng dạy của giáo viên

48

Bảng 2.8

Thống kê khảo sát một số vấn đề hoạt động học tập của HS

49

Bảng 2.9

Thống kê khảo sát một số ý kiến của HS và GV về KTĐG

51

Bảng 2.10

Kết quả khảo sát thực trạng kỹ năng sử dụng TBDH, PTKT

52

Bảng 2.11

Thống kê việc thực hiện các nội dung quản lý hoạt động của tổ chuyên môn

54

Bảng 2.12

Việc bồi dưỡng các kỹ năng phục vụ đổi mới PPDH

56

Bảng 2.13

Việc quản lý hoạt động đổi mới PPDH đối với GV

58

Bảng 2.14

Việc quản lý hoạt động học tập của HS phục vụ đổi mới PPDH

59

Bảng 2.15

Thống kê đội ngũ nhân viên phụ trách thư viện, thiết bị

60

Bảng 3.1

Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất

91

Bảng 3.2

Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất

93

Bảng 3.3

Kết quả khảo nghiệm tương quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi

94

Demo Version - Select.Pdf SDK

5


MỞ ĐẦU
1. LÝ
ổi mới phương pháp dạy học (

) là điều kiện tất yếu trong s nghiệp

đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo (
đề cấp bách được ác đ nh trong các
như: gh

uyết rung ương

(khoá

gh

&

).

y cũng đang là vấn

uyết, chủ trương của ảng và hà nước

),

gh

uyết rung ương 2 (khoá

) và

uật Giáo dục…
ấn đề đổi mới

không phải là mới đối với nhà trường phổ thông.

ó

đã được đề cập, phát động dưới nhiều cách thức khác nhau trong các nhà trường từ
thập kỷ 70 (thế kỷ XX).
(

hần lớn giáo viên (GV) ở cấp trung học phổ thông

) ở nước ta ít nhiều cũng đã được các trường

kiến thức về các
mới

ại học sư phạm trang b vốn

tích c c. Vấn đề đặt ra, tại sao đến b y giờ chuyển động đổi

vẫn diễn ra rất chậm chạp và được đánh giá là yếu kém?

ó rất nhiều

nguyên nh n chủ uan lẫn khách uan. Song nguyên nh n chủ yếu nhất là: công tác
uản lý, từ cấp uản lý hệ thống tới uản lý ở các cơ sở trường học còn nhiều bất
cập. hần đông các chủ thể uản lý (nhất là Hiệu trưởng nhà trường) chưa th c s
vào cuộc, còn
thiếu Version
những biện
pháp hữu hiệu
để thúc đẩy, động viên phong trào
Demo
- Select.Pdf
SDK
đổi mới

. ởi vậy, muốn uá trình đổi mới

ở các trường THPT có hiệu

uả, trước hết cần đổi mới công tác uản lý, nhằm giải uyết những bất cập, những
trở ngại trong tất cả các kh u của uá trình đổi mới.
h c tế cho thấy, trong những năm ua, ngành G &
có những bước phát triển vượt bậc về chất lượng.

tỉnh

uảng r đã

ột trong những nhiệm vụ trọng

t m của ngành là việc đổi mới PPDH, tập trung chỉ đạo n ng cao chất lượng, hiệu
uả hoạt động giáo dục.
kiểm tra đánh giá (K

hú trọng chỉ đạo và th c hiện đổi mới PPDH, đổi mới
), dạy học ph n hoá trên cơ sở chuẩn kiến thức, kỹ năng

của chương trình giáo dục phổ thông; tạo ra s chuyển biến cơ bản về đổi mới
K

thúc đẩy đổi mới PPDH, n ng cao chất lượng giáo dục. Kết uả th c hiện

bước đầu đã mang lại những kết uả đáng ghi nhận về chất lượng giáo dục. Tuy
nhiên, đối với những trường có điều kiện đang còn khó khăn về đầu vào, cơ sở vật
chất (CSVC) đặc biệt là đội ngũ GV còn hạn chế như các trường
vùng miền núi, trung du (đặc biệt ở hai huyện

akrông và

của các

ướng oá) thì việc đổi

mới PPDH còn có nhiều khó khăn. h c tế hiện nay cho thấy, mặc dù GV đã có ý

6


thức đổi mới PPDH trong giảng dạy, nhưng việc th c hiện chưa được thường uyên
mà chỉ mới mang tính chất hình thức, chưa đem lại hiệu uả như mong muốn.

ột

số GV vẫn còn thói uen dạy học theo kiểu truyền thụ kiến thức một chiều: GV
giảng giải, học sinh (HS) lắng nghe, ghi nhớ và tái hiện. Vì thế, trong giờ học vẫn
chưa thu hút được s chú ý của HS, một bộ phận không nhỏ HS thiếu tập trung, thờ
ơ với việc giảng dạy của GV. ề phía HS, tồn tại lớn nhất là thói uen thụ động, ghi
nhớ và tái hiện lại một cách máy móc, rập khuôn những gì GV đã giảng. rình độ
HS giữa các vùng miền trong tỉnh chưa đồng đều, nhất là ở các trường vùng khó.
Cho nên, đa phần HS chưa có thói uen chủ động tìm hiểu, khám phá bài học, chưa
có hào hứng và chưa uen bộc lộ những suy nghĩ để đưa ra ý kiến của cá nh n trước
tập thể, vì thế khi tổ chức các hoạt động đổi mới PPDH HS cảm thấy khá khó khăn.
S cần thiết phải đổi mới

đã được khẳng đ nh, song để th c hiện được

rộng khắp trong toàn ngành thật không đơn giản.

ó đòi hỏi người thầy không chỉ

có bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng, mà còn phải t mình vượt ua những thói uen
đã ăn s u, bám rễ, đồng thời có s nhận thức, cách th c hiện…

iệc đổi mới

chỉ có thể đạt được hiệu uả cao khi và chỉ khi nó được đặt dưới s

uản lý với

những biện pháp tối ưu.

iệc Demo
tìm ra các
biện pháp
uản lý có SDK
hiệu uả đối với hoạt động đổi mới
Version
- Select.Pdf
trong giai đoạn hiện nay là nhu cầu cấp thiết ở các trường

của cả nước

nói chung và vùng trung du, miền núi tỉnh uảng r nói riêng.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Biện pháp
quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của Hiệu trưởng các trường
Trung học phổ thông trên địa bàn miền núi và trung du tỉnh Quảng Trị”.

2.

Í

Ê

Ứ

rên cơ sở nghiên cứu lý luận và th c trạng, đề tài đề uất các biện pháp
uản lý hoạt động đổi mới
miền núi và trung du tỉnh
học tại các trường

3. K

của Hiệu trưởng ở các trường

trên đ a bàn

uảng r nhằm góp phần n ng cao chất lượng dạy và

ở đ a bàn nghiên cứu.

Ể

Ố

Ợ

Ê

Ứ

3.1. Khách thể nghiên cứu
ông tác uản lý hoạt động đổi mới
Trung học phổ thông.

7

của Hiệu trưởng ở các trường


3.2. ối tượng nghiên cứu
ác biện pháp uản lý hoạt động đổi mới

trường

của Hiệu trưởng ở các

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh uảng r .
4.

Ả

Y

K

A

ếu ác lập và th c hiện một cách đồng bộ các biện pháp uản lý đổi mới
PPDH của Hiệu trưởng các trường

miền núi và trung du tỉnh

uảng r một

cách khoa học, phù hợp với th c tiễn thì sẽ n ng cao được chất lượng dạy học tại
các trường

ở đ a bàn nghiên cứu, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục

hiện nay.
5.

Ệ

Ê

5.1.

ghiên cứu cơ sở lý luận của “ uản lý hoạt động đổi mới

Hiệu trưởng các trường

Ứ
của

”.

5.2. Khảo sát, đánh giá th c trạng đổi mới PPDH và uản lý hoạt động đổi
mới

của Hiệu trưởng các trường

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh

uảng r .
5.3. ề uất các biện pháp uản lý hoạt động đổi mới
ở các trường
6.

của Hiệu trưởng

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh uảng r .

Demo Version - Select.Pdf SDK
Ơ

Ê

Ứ

6.1. hóm các phương pháp nghiên cứu l luận
Sử dụng các phương pháp ph n tích, tổng hợp, hệ thống hoá tài liệu, ph n
loại tài liệu...nhằm

y d ng cơ sở lý luận của vấn đề uản lý hoạt động đổi mới

của Hiệu trưởng ở các trường

.

6.2. hóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng các phương pháp điều tra, tổng kết kinh nghiệm… nhằm khảo sát,
ph n tích, đánh giá th c trạng vấn đề uản lý hoạt động đổi mới
trưởng ở các trường

của Hiệu

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh uảng r .

6.3. hương pháp thống kê toán học
Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm ử lý kết uả nghiên cứu.
Ê

7.

Ứ

- Khảo sát và đánh giá th c trạng đổi mới PPDH, uản lý đổi mới
9 trường

:

ến

uan,

ồn

iên,

ê

8

hế

iếu,

akrông, Số 2

tại
akrông,

ướng

óa, ao

ảo,

ướng hùng và

úc thuộc đ a bàn hai huyện

akrông,

ướng oá và vùng trung du huyện am ộ, huyện ĩnh inh của tỉnh uảng r .
-

ề uất một số biện pháp uản lý của Hiệu trưởng trong việc đổi mới

PPDH ở các trường

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh

uảng r , đáp

ứng yêu cầu phát triển giáo dục đ a phương.
8. Ấ

Ú L Ậ

Ă

Luận văn gồm 3 phần:
hần 1:

ở đầu: hững vấn đề chung của đề tài nghiên cứu.

hần 2: ội dung nghiên cứu, gồm 3 chương
Chương 1:

ơ sở lý luận của uản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy

học ở trường rung học phổ thông
Chương 2: h c trạng uản lý hoạt động đổi mới
các trường

iệu trưởng

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh uảng r

Chương 3: Biện pháp uản lý hoạt động đổi mới
trường

của

trên đ a bàn miền núi và trung du tỉnh uảng r
hần 3: Kết luận và khuyến ngh
- anh mục tài liệu tham khảo
- hụ lục

Demo Version - Select.Pdf SDK

9

của

iệu trưởng các