Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh nam định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TƢ PHÁP

ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

PHẠM MỸ LINH

TÊN ĐỀ TÀI
XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
TỪ THỰC TIỄN TỈNH NAM ĐỊNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
(Định hƣớng ứng dụng)

HÀ NỘI - NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TƢ PHÁP

ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

PHẠM MỸ LINH

TÊN ĐỀ TÀI
XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
TỪ THỰC TIỄN TỈNH NAM ĐỊNH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp - Luật Hành chính

Mã số: 8380102

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
(Định hƣớng ứng dụng)

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Văn Quang

HÀ NỘI - NĂM 2018


LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin đƣợc bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đối với PGS.TS.
Nguyễn Văn Quang - Trƣờng Đại học Luật Hà Nội, ngƣời hƣớng dẫn khoa
học, đã hết sức nhiệt tình định hƣớng và giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn
này.
Trân trọng cảm ơn quý thầy cô Trƣờng Đại học Luật Hà Nội đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và viết
luận văn.
Trân trọng cảm ơn Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định đã
hỗ trợ, cung cấp số liệu, thông tin để tác giả hoàn thành luận văn.
Nam Định, ngày 26 tháng 9 năm 2018
Tác giả luận văn

Phạm Mỹ Linh


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan, luận văn “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
văn hóa từ thực tiễn tỉnh Nam Định” là công trình nghiên cứu khoa học do tôi
thực hiện. Số liệu trung thực, có trích dẫn rõ ràng và kết quả nghiên cứu chƣa

từng đƣợc công bố.
Nam Định, ngày 26 tháng 9 năm 2018
Tác giả luận văn

Phạm Mỹ Linh


MỤC LỤC
Trang
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài. ............................................................................ 1
2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .......................................................... 5
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 6
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu ...................................... 6
6. Ý nghĩa thực tiễn và lý luận của luận văn ................................................ 6
7. Kết cấu của Luận văn ................................................................................. 7
CHƢƠNG I ...................................................................................................... 8
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ XỬ PHẠT................ 8
VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA..................... 8
1.1. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ......................................... 8
1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ...................... 8
1.1.2. Các yếu tố cấu thành của vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa10
1.2. Khái niệm, vai trò, nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong
lĩnh vực văn hóa............................................................................................. 15
1.2.1. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ...... 15
1.2.2. Vai trò của hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
văn hóa ............................................................................................................ 17
1.2.3. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ..... 18
1.3. Hình thức xử phạt và các biện pháp khắc phục hậu quả ................... 20

1.3.1. Hình thức xử phạt ................................................................................ 20
1.3.2. Các biện pháp khắc phục hậu quả ...................................................... 24
1.4. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ...... 25
1.4.1. Thẩm quyền của Thanh tra chuyên ngành ........................................ 25
1.4.2. Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp ........................ 26
1.4.3. Thẩm quyền của Công an nhân dân. .................................................. 27


1.4.4. Thẩm quyền của Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quan, Quản
lý thị trường. ................................................................................................... 28
1.4.5. Ủy quyền xử phạt vi phạm hành chính ............................................... 29
1.5. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ........... 30
KẾT LUẬN CHƢƠNG I .............................................................................. 34
CHƢƠNG II ……………………………………………………………… 36
THỰC TRẠNG VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ XỬ PHẠT ..................... 35
VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA................... 35
TẠI TỈNH NAM ĐỊNH ................................................................................ 35
2.1. Các yếu tố tự nhiên, kinh tế, xã hội tác động đến vi phạm hành chính
và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Nam Định
......................................................................................................................... 35
2.2. Tình hình vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Nam
Định................................................................................................................. 38
2.2.1. Vi phạm các quy định về kinh doanh dịch vụ văn hóa ...................... 39
2.2.2. Vi phạm các quy định về di sản văn hóa ............................................. 41
2.2.3. Các hành vi vi phạm khác ................................................................... 44
2.2.4. Một số nhận xét chung ........................................................................ 45
2.3. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Nam
Định trong 05 năm qua ................................................................................. 46
2.3.1. Hình thức xử phạt chính ..................................................................... 46
2.3.2. Hình thức xử phạt bổ sung .................................................................. 47

2.3.3. Nhận xét về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại
tỉnh Nam Định ................................................................................................ 47
KẾT LUẬN CHƢƠNG II............................................................................. 55
CHƢƠNG III ................................................................................................. 56
PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ................... 56
XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
TỪ THỰC TIỄN TỈNH NAM ĐỊNH .......................................................... 56


3.1. Phƣơng hƣớng nâng cao hiệu quả xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn
hóa ................................................................................................................... 56
3.1.1. Xử phạt vi phạm hành chính phải đúng theo quy định pháp luật .... 56
3.1.2. Bảo đảm công khai, minh bạch trong quá trình xử phạt vi phạm
hành chính...................................................................................................... 57
3.1.3. Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp các bên liên quan trong xử phạt
hành chính...................................................................................................... 58
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh
vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Nam Định..................................................... 59
3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về văn
hóa và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ...................... 59
3.2.2. Kiện toàn bộ máy tổ chức, nâng cao năng lực thực thi công vụ trong
xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực văn hóa ............................................ 61
3.2.3. Xây dựng, tổ chức thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa các cơ quan
có liên quan trong xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực văn hóa ............. 62
3.2.4. Bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ xử phạt hành chính trong lĩnh vực
văn hóa ............................................................................................................ 63
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm minh các
hành vi vi phạm pháp luật ............................................................................. 64
3.2.6. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về
văn hóa, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ................... 65

KẾT LUẬN CHƢƠNG III ........................................................................... 68
KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................... 69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 72


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
UBND

Uỷ ban nhân dân

VHTTDL

Văn hóa, Thể thao và Du lịch

VPHC

Vi phạm hành chính

VP

Vi phạm

XLVPHC

Xử lý vi phạm hành chính

XPVPHC

Xử phạt vi phạm hành chính

XPVP

Xử phạt vi phạm


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, sức mạnh nội sinh hun đúc nên
phẩm chất, cốt cách con ngƣời Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử dựng
nƣớc và giữ nƣớc. Nhận thức rõ vai trò quan trọng của văn hóa, trong quá
trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã đề ra đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách
về văn hóa, đƣợc thể hiện thông qua các chỉ thị, nghị quyết, trong đó phải kể
đến Nghị quyết Trung ƣơng 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Nghị quyết Trung ƣơng 9
(Khóa XI) “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con ngƣời Việt Nam đáp ứng
yêu cầu phát triển bền vững đất nƣớc”. Quán triệt tinh thần này, Văn kiện Đại
hội XII của Đảng đã nhấn mạnh: “Xây dựng nền văn hóa và con ngƣời Việt
Nam phát triển toàn diện, hƣớng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần
dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng
tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự
phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nƣớc
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”… góp phần bồi dƣỡng tinh thần yêu
nƣớc, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách của con ngƣời Việt
Nam trong thời kỳ mới.
Thể chế hóa đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng về xây dựng và phát triển
văn hóa, Nhà nƣớc đã tập trung nguồn lực vào việc từng bƣớc hoàn thiện các
văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở cho việc tổ chức thực hiện hiệu quả
hoạt động quản lý nhà nƣớc về văn hóa, trong đó có nội dung về xử phạt

VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Xử phạt VPHC nói chung và xử phạt VPHC
trong lĩnh vực văn hóa nói riêng là biện pháp quan trọng nhằm duy trì trật tự,
kỷ cƣơng trong quản lý hành chính nhà nƣớc. Ở nƣớc ta, pháp luật về xử phạt
vi phạm hành chính nói chung và vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
cũng luôn đƣợc chú trọng xây dựng, hoàn thiện và bảo đảm thực thi trên thực
tế. Cùng với Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 và các văn bản hƣớng dẫn


2

thi hành khác, ngày 12/11/2013 Chính phủ đã ban hành Nghị định số
158/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn
hóa, thể thao, văn hóa và quảng cáo (đƣợc sửa đổi, bổ sung bằng Nghị định
28/2017/NĐ-CP ngày 20 tháng 3 năm 2017). Nghị định này thay thế cho Nghị
định 75/2010/NĐ-CP ngày 12 tháng 7 năm 2010 của Chính phủ quy định xử
phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa và đã có những đóng góp
tích cực trong việc ngăn chặn, xử lý kịp thời các vi phạm hành chính trong
lĩnh vực văn hóa, từng bƣớc góp phần vào việc chấn chỉnh trật tự, kỷ cƣơng
trong quản lý nhà nƣớc về văn hóa. Tuy nhiên, trên thực tế việc xử phạt vi
phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa còn gặp nhiều khó khăn, bất cập do
nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn
hóa vẫn còn diễn biến phức tạp, đòi hỏi phải có những giải pháp phù hợp bảo
đảm xử phạt nghiêm minh, kịp thời, hiệu quả các vi phạm hành chính trong
lĩnh vực này.
Nam Định là một vùng đất giàu bản sắc văn hóa với nhiều lễ hội truyền
thống. Nam Định hiện có gần 4.000 di tích lịch sử văn hóa và bảo tồn đƣợc
những di sản văn hóa, tiêu biểu gắn với hơn 100 lễ hội truyền thống đƣợc tổ
chức hàng năm. Với nền văn hóa lịch sử lâu đời, tuy nhiên, Nam Định cũng là
một nơi xảy ra khá nhiều vi phạm hành chính về văn hóa. Hàng năm với số
lƣợng các lễ hội khá nhiều cũng nhƣ rất nhiều di tích văn hóa nên tình trạng

khó khăn trong việc quản lý tổ chức các lễ hội văn hóa, các hoạt động văn hóa
khác là điều khó tránh khỏi. Thực tế cho thấy nhiều khách hành hƣơng đã ném,
thả tiền xuống giếng, ao hồ, có hành vi nói năng thô tục gây ảnh hƣởng đến
không khí trang nghiêm; xả rác bừa bãi làm mất vệ sinh môi trƣờng trong khu
vực lễ hội, di tích; nhiều hành vi mê tín dị đoan, lợi dụng hoạt động lên đồng,
xem bói, gọi hồn, xin xăm, xóc thẻ, yểm bùa, phù chú, truyền bá sấm trạng và
các hình thức tƣơng tự khác để trục lợi. Ngoài ra các hành vi kinh doanh các
dịch vụ văn hóa nhƣ karaoke, vũ trƣờng, nhân bản băng đĩa trái pháp luật cũng
xảy ra tƣơng đối nhiều, việc xử lý những vi phạm này gặp nhiều khó khăn, bất


3

cập và gây ra ảnh hƣởng tiêu cực đến hoạt động quản lý nhà nƣớc về văn hóa
trên địa bàn tỉnh.
Vì những lý do nêu trên, học viên đã lựa chọn đề tài: “Xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Nam Định” làm đề tài
luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn tìm hiểu sâu sắc quy định pháp
luật và thực tiễn xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực
tiễn của tỉnh Nam Định. Việc nghiên cứu nhằm phát hiện những bất cập trong
quy định của pháp luật, những khó khăn, vƣớng mắc nảy sinh trong thực tiễn
xử phạt, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao
hiệu quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa.
2. Tình hình nghiên cứu
Ở Việt Nam, vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành chính là
những chủ đề đƣợc nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu. Về đại thể, các nghiên
cứu này đƣợc phân chia thành hai nhóm lớn:
Thứ nhất, các công trình nghiêu cứu về vi phạm hành chính và xử phạt vi
phạm hành chính ở góc độ chung. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu ở
nhóm này cần kể đến:

Các bài viết đăng tải trên Tạp chí luật học nhƣ: “Thủ tục xử phạt vi phạm
hành chính” của tác giả Bùi Thị Đào; “Hệ thống chế tài xử phạt vi phạm hành
chính - Những bất cập, hạn chế và phƣơng hƣớng hoàn thiện” của tác giả Bùi
Xuân Đức; “Một số vấn đề hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành
chính” của tác giả Lê Vƣơng Long; “Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính
- Thực trạng quy định, thực tiễn áp dụng và hƣớng hoàn thiện” của tác giả
Trần Minh Hƣơng...
Luận văn thạc sỹ luật học “Hoàn thiện quy định pháp luật về các hình
thức xử phạt VPHC” của tác giả Nguyễn Trọng Bình (năm 2000). Trong luận
văn này, tác giả nêu ra các hình thức xử phạt VPHC đƣợc đề cập trong các
văn bản pháp luật; những ƣu điểm và hạn chế của các biện pháp này khi đƣợc
áp dụng trong thực tiễn và kiến nghị hoàn thiện pháp luật về lĩnh vực này.


4

Luận văn thạc sỹ luật học “Thẩm quyền xử lý VPHC” của tác giả
Nguyễn Thị Thủy (năm 2001) đi sâu phân tích thực trạng pháp luật về thẩm
quyền của các chủ thể có thẩm quyền xử lý VPHC và nêu các giải pháp hoàn
thiện pháp luật về thẩm quyền xử lý VPHC.
Ngoài ra còn có các bài viết về pháp luật xử lý VPHC đƣợc đăng trong
tài liệu hội thảo khoa học “Xử lý VPHC bƣớc tiến mới trong công tác xây
dựng pháp luật” đƣợc tổ chức tại Trƣờng Đại học Luật Hà Nội ngày 07 tháng
6 năm 2013 nhƣ: “Luật Xử lý VPHC – bƣớc tiến mới trong pháp luật về xử lý
VPHC” của TS.Bùi Thị Đào, Khoa hành chính – Nhà nƣớc, Đại học Luật Hà
Nội; “Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính theo Luật Xử lý VPHC” của
TS. Nguyễn Ngọc Bích, Khoa Hành chính – Nhà nƣớc, Đại học Luật Hà Nội;
“Điểm mới trong thẩm quyền xử phạt VPHC” của ThS. Cao Kim Oanh, Khoa
Hành chính – Nhà nƣớc, Đại học Luật Hà Nội,…
Thứ hai, các công trình nghiên cứu về vi phạm hành chính và xử phạt vi

phạm hành chính trong những lĩnh vực cụ thể trong phạm vi cả nƣớc hay ở một
địa phƣơng nhất định có thể đúc rút những bài học kinh nghiệm quý báu cho
việc xây dựng và thực hiện pháp luật về vi phạm hành chính và xử phạt vi
phạm hành chính. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu ở nhóm này cần kể đến:
Luận văn thạc sỹ luật học “Pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong
lĩnh vực giao thông đƣờng bộ ở Việt Nam hiện nay - Một số vấn đề lý luận,
thực tiễn và phƣơng hƣớng hoàn thiện” của tác giả Vũ Thanh Nhàn, Trƣờng
Đại học Luật Hà Nội (2009) nghiên cứu thực trạng pháp luật xử lý vi phạm
hành chính trong lĩnh vực giao thông đƣờng bộ ở Việt Nam từ đó đƣa ra
những giải pháp hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này.
Luận văn thạc sỹ luật học “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
an ninh, trật tự, an toàn xã hội tại địa bàn huyện Kiến Xƣơng, tỉnh Thái Bình”
của tác giả Lê Thị Thủy, Trƣờng Đại học Luật Hà Nội (2016) trình bày những
vấn đề lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự,
an toàn xã hội; Phân tích các quy định của pháp luật hiện hành và thực tiễn áp


5

dụng về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã
hội tại huyện Kiến Xƣơng, tỉnh Thái Bình và đề xuất các giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả thực hiện hoạt động này.
Luận văn thạc sỹ luật học “Pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong
lĩnh vực sử dụng đất ở Việt Nam” của tác giả Trần Thị Lan Anh (năm 2016)
nghiên cứu về thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về xử lý vi
phạm hành chính trong lĩnh vực sử dụng đất ở Việt Nam và đề xuất các giải
pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về
vấn đề này.
Tuy nhiên, vấn đề xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa dƣờng nhƣ vẫn
còn bỏ ngỏ, có rất ít các nghiên cứu đề cập đến. Đặc biệt, đến nay chƣa có

công trình nghiên cứu nào nghiên cứu đầy đủ, sâu sắc về XPVPHC trong lĩnh
vực văn hóa dƣới góc độ tổ chức thực hiện pháp luật và hiệu quả thi hành
pháp luật từ thực tiễn ở địa phƣơng của tỉnh Nam Định với nhiều đặc thù khác
biệt với các địa phƣơng khác trong cả nƣớc.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Mục đích nghiên cứu của luận văn là góp phần làm sáng tỏ một số vấn
đề lý luận và pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa,
thực tiễn thực thi pháp luật trong lĩnh vực này ở tỉnh Nam Định; những bất
cập, khó khăn, vƣớng mắc để từ đó tìm ra và đề xuất một số giải pháp hoàn
thiện các quy định pháp luật, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thực hiện XPVPHC
trong lĩnh vực văn hóa.
3.2. Nhiệm vụ
Luận văn tập trung phân tích, làm rõ và giải quyết một số vấn đề:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về pháp luật XPVPHC trong lĩnh vực
văn hóa.


6

- Phân tích, đánh giá thực trạng các quy định pháp luật về XPVPHC
trong lĩnh vực văn hóa; tình hình XPVPHC về văn hóa từ thực tiễn tỉnh Nam
Định; nguyên nhân và bài học kinh nghiệm trong XPVPHC lĩnh vực văn hóa.
- Đề xuất phƣơng hƣớng, giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu
quả thực hiện pháp luật về văn hóa đáp ứng các yêu cầu thực tiễn.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Các vấn đề lý luận về vi phạm hành chính và xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực văn hóa.
- Các quy định pháp luật về VPHC và XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa;

- Thực trạng VPHC trong lĩnh vực văn hóa và thực trạng xử phạt VPHC
trong lĩnh vực này.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Trên địa bàn tỉnh Nam Định.
- Về thời gian: Giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2017.
- Về nội dung: Trong khuôn khổ luận văn Thạc sỹ luật Hiến pháp và
Hành chính, nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích, đánh giá thực trạng
thi hành pháp luật về XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Nam
Định, làm cơ sở cho việc đề xuất, kiến nghị hoàn thiện và nâng cao hiệu quả
thi hành pháp luật về vấn đề này.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của
Chủ nghĩa Mác - Lênin, tác giả sử dụng các phƣơng pháp cụ thể để giải quyết
các yêu cầu đề ra bao gồm: phƣơng pháp phân tích; phƣơng pháp tổng hợp;
phƣơng pháp so sánh; phƣơng pháp thống kê.
6. Ý nghĩa thực tiễn và lý luận của luận văn
- Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần xây dựng hệ thống các khái niệm,
đặc điểm của xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, các biện
pháp xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa.


7

- Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn là công trình nghiên cứu đầy đủ, sâu sắc về
pháp luật và thực tiễn thi hành pháp luật về XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa
trên địa bàn một địa phƣơng, góp phần nâng cao nhận thức chung về vấn đề
này trong ngƣời dân cũng nhƣ đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý và
XPVPHC. Việc phân tích thực trạng thực thi pháp luật về XPVPHC trong
lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Nam Định, chỉ ra những tồn tại, nguyên
nhân và đƣa ra những giải pháp kiến nghị những vấn đề có liên quan góp

phần nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động quản lý và XPVPHC trong lĩnh
vực văn hóa trên địa bàn.
- Kết quả nghiên cứu của Luận văn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu học
tập, nghiên cứu; sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc hoàn thiện pháp luật,
nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật của các cơ quan có liên quan
trong công tác bảo vệ và phát triển văn hóa.
7. Kết cấu của Luận văn
Luận văn bao gồm: Lời mở đầu, 3 chƣơng, kết luận, mục lục và danh
mục tài liệu tham khảo.
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ XỬ
PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VI PHẠM HÀNH CHÍNH VÀ XỬ PHẠT
VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA TẠI TỈNH
NAM ĐỊNH.
Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP
LUẬT VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN
HÓA TỪ THỰC TIỄN TỈNH NAM ĐỊNH


8

NỘI DUNG
CHƢƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ XỬ PHẠT
VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA
1.1. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
1.1.1. Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Việc nghiên cứu khái niệm VPHC vừa có ý nghĩa lý luận quan trọng vừa
mang tính thực tiễn sâu sắc. Trên cơ sở một định nghĩa khoa học, đúng đắn về
VPHC, ngƣời ta mới có thể xác định đƣợc các vi phạm cụ thể trong từng lĩnh

vực quản lý nhà nƣớc và đây chính là cơ sở để truy cứu trách nhiệm hành
chính đối với ngƣời vi phạm nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá
nhân, nhà nƣớc, cơ quan nhà nƣớc cũng nhƣ các tổ chức có liên quan khác.
Trong pháp luật Việt Nam, VPHC lần đầu tiên đƣợc định nghĩa một cách
chính thức theo quy định tại Điều 1 Pháp lệnh XPVPHC năm 1989 là “hành
vi do cá nhân, tổ chức thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm quy tắc
quản lý nhà nƣớc mà không phải là tội phạm hình sự và theo quy định của
pháp luật phải bị xử phạt hành chính”. Định nghĩa này đƣợc áp dụng rộng rãi
trong thực tiễn thi hành pháp luật về XPVPHC. Qua 4 lần sửa đổi, bổ sung
của pháp lệnh XPVPHC vào các năm: 1995, 2002, 2007, 2008 điều dễ dàng
nhận thấy là VPHC không đƣợc định nghĩa riêng biệt mà “lẫn” vào trong khái
niệm “xử lý vi phạm hành chính”. Chẳng hạn, Điều 1 Pháp lệnh XLVPHC
năm 1995 và năm 2002 chỉ rõ: “VPHC đƣợc áp dụng đối với cá nhân, cơ
quan, tổ chức (sau đây gọi chung là cá nhân, tổ chức) có hành vi cố ý hoặc vô
ý vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý nhà nƣớc mà không phải là
tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính”. Năm
2012, Luật XLVPHC đƣợc Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam kỳ họp thứ 3 khóa XIII thông qua ngày 20/6/2012 và có hiệu lực từ ngày
01/7/2013. Khoản 1 Điều 2 của Luật nêu trên đã định nghĩa: “VPHC là hành
vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về


9

quản lý nhà nƣớc mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật
phải bị xử phạt vi phạm hành chính”.
Tuy có khác nhau về cách diễn đạt, các định nghĩa về VPHC đã nêu đều
phản ánh 04 đặc điểm bản chất sau đây của VPHC :
- Là hành vi trái pháp luật, xâm phạm các quy định của pháp luật về
quản lý nhà nƣớc; một hành vi đƣợc cho là trái quy định pháp luật khi hành vi

đó không phù hợp với yêu cầu của quy phạm pháp luật hoặc là đối lập với yêu
cầu đó có thể đƣợc biểu hiện ra bên ngoài bằng hành động hoặc không hành
động và không đơn thuần là hành vi trái pháp luật hành chính mà còn có thể là
những hành vi trái pháp luật dân sự, đất đai, lao động, …
- Hành vi do cá nhân, tổ chức thực hiện do cố ý hoặc vô ý hay còn gọi là
tính có lỗi của VPHC. Tuy nhận thức đƣợc về sự xâm phạm trật tự quản lý
nhà nƣớc, tính trái pháp luật của hành vi đó nhƣng các tổ chức, cá nhân vi
phạm vẫn lựa chọn và thúc đẩy hoạt động của mình trái với yêu cầu của pháp
luật trong khi có đủ điều kiện để lựa chọn và quyết định cách xử sự khác, phù
hợp với yêu cầu của pháp luật.
- Mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi thấp hơn tội phạm.Để đánh
giá đƣợc mức độ nguy hiểm của VPHC so với tội phạm cần đồng thời cân
nhắc các yếu tố nhƣ: mức độ gây thiệt hại cho xã hội của hành vi, tính chất,
mức độ lỗi, tầm quan trọng của khách thể đƣợc bảo vệ cũng nhƣ nhân thân
ngƣời vi phạm. Đây là dấu hiệu cơ bản nhất để phân biệt VPHC với tội phạm.
- Pháp luật quy định hành vi đó phải bị XPVPHC, đƣợc thể hiện ngay
trong định nghĩa VPHC, dấu hiệu này vừa có tính quy kết vừa là thuộc tính
của VPHC.
VPHC trong lĩnh vực văn hóa là một dạng cụ thể của VPHC nói chung
nên mang đầy đủ các đặc điểm đặc trƣng của VPHC nhƣ đã nêu ở trên. Tuy
nhiên, trong khuôn khổ của Luận văn này, việc xác định rõ nội hàm của khái
niệm VPHC trong lĩnh vực văn hóa là nhiệm vụ cần thiết. Pháp luật hiện hành
không đƣa ra một định nghĩa riêng biệt về vi phạm hành chính trong lĩnh vực


10

văn hóa. Trên cơ sở định nghĩa chung về vi phạm hành chính nhƣ đã nêu trên,
có thể hiểu VPHC trong lĩnh vực văn hóa là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ
chức thực hiện, vi phạm quy định pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh

vực văn hóa, nhưng không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật
phải bị xử phạt vi phạm hành chính.
Theo quy định tại Mục 1 Chƣơng II Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày
12/11/2013 của Chính phủ thì VPHC trong lĩnh vực văn hóa bao gồm những
hành vi sau đây:
- Vi phạm quy định về sản xuất phim; phát hành phim; phổ biến phim;
nhân bản, tàng trữ phim; lƣu chiểu, lƣu trữ phim; sản xuất, lƣu hành băng, đĩa
trò chơi điện tử.
- Vi phạm các quy định về nhân bản; sản xuất, dán nhãn kiểm soát, lƣu
chiểu; bán, cho thuê hoặc lƣu hành; tàng trữ, phổ biến bản ghi âm, ghi hình ca
múa nhạc, sân khấu.
- Vi phạm quy định về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; thi
ngƣời đẹp và ngƣời mẫu.
- Vi phạm quy định trong lĩnh vực mỹ thuật, triển lãm văn hóa, nghệ
thuật, nhiếp ảnh.
- Vi phạm quy định về nếp sống văn hóa, công trình văn hóa, di sản văn
hóa.
- Vi phạm quy định trong lĩnh vực thƣ viện, hoạt động văn hóa và kinh
doanh dịch vụ văn hóa công cộng.
-Vi phạm quy định về công bố, phổ biến tác phẩm ra nƣớc ngoài.
- Vi phạm quy định về trình tự, thủ tục hành chính trong lĩnh vực văn
hóa.
1.1.2. Các yếu tố cấu thành của vi phạm hành chính trong lĩnh vực
văn hóa
VPHC trong lĩnh vực văn hóa cũng nhƣ VPHC trong bất cứ lĩnh vực
quản lý nhà nƣớc nào đều phải thỏa mãn các dấu hiệu pháp lý của 4 yếu tố


11

cấu thành của VPHC bao gồm: mặt khách quan, chủ thể, mặt chủ quan và
khách thể.
1.1.2.1. Mặt khách quan của vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Mặt khách quan của VPHC trong lĩnh vực văn hóa chính là dấu hiệu bên
ngoài của VPHC mà dấu hiệu bắt buộc phải là hành vi VPHC; nói cách khác
đó là hành vi mà tổ chức, cá nhân thực hiện xâm phạm các qui tắc quản lý nhà
nƣớc về văn hóa và đã bị pháp luật ngăn cấm, sẽ bị xử phạt bằng các hình
thức, biện pháp xử phạt vi phạm hành chính.
Mặt khách quan của VPHC trong lĩnh vực văn hóa gồm các dấu hiệu:
hành vi trái pháp luật, hậu quả thiệt hại mà hành vi gây ra cho xã hội, quan hệ
nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại thực tế do hành vi đó gây ra;
các yếu tố khác: thời gian, địa điểm, phƣơng tiện vi phạm.
- Hành vi trái pháp luật: Nếu một chủ thể thực hiện những hành vi bị
pháp luật nghiêm cấm hoặc không làm theo những việc mà pháp luật yêu cầu
thì chủ thể đó đã có hành vi trái pháp luật. Trong lĩnh vực văn hóa thì hành vi
trái pháp luật là không thực hiện hoặc thực hiện không đúng những quy định
của pháp luật về văn hóa, xâm phạm đến những khách thể đƣợc pháp luật bảo
vệ.
- Hậu quả thiệt hại mà hành vi gây ra cho xã hội do vi phạm các quy
định trong lĩnh vực quản lý, chƣa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại nhƣng chƣa
đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của VPHC trong lĩnh
vực văn hóa và thiệt hại thực tế do hành vi đó gây ra cho xã hội thể hiện bằng
thiệt hại do chính hành vi VPHC gây ra và việc xác định mối quan hệ nhân
quả là cần thiết nhằm xác định mức độ hành vi vi phạm và để đảm bảo
nguyên tắc cá nhân, tổ chức phải chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm do thiệt
hại mình đã gây ra.
- Ngoài ra cần xem xét thêm các yếu tố khác trong quá trình nghiên cứu
mặc khách quan của VPHC trong lĩnh vực văn hóa nhƣ:

12

+ Thời gian VPHC: là thời điểm xảy ra VPHC.
+ Địa điểm VPHC: là nơi xảy ra VPHC.
+ Công cụ, phƣơng tiện thực hiện hành vi VPHC là cái mà cá nhân, tổ
chức sử dụng để thực hiện hành vi VPHC.
1.1.2.2. Mặt chủ quan của vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Mặt chủ quan của VPHC trong lĩnh vực văn hóa là những biểu hiện tâm
lý bên trong của chủ thể vi phạm bao gồm:
- Lỗi: Là thái độ chủ quan của con ngƣời đối với hành vi vi phạm pháp
luật và hậu quả do hành vi đó gây ra; là dấu hiệu bắt buộc trong mặt chủ quan
của hành vi VPHC trong lĩnh vực văn hóa của chủ thể vi phạm. Ngƣời thực
hiện hành vi có đầy đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình
nhƣng đã vô tình, thiếu thận trọng không nhận thức đƣợc điều đó hoặc nhận
thức đƣợc nhƣng vẫn cố tình thực hiện vi phạm. Nếu xác định chủ thể thực
hiện hành vi khi không có khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành
vi thì kết luận không có VPHC xảy ra.
Để xác định đúng hành vi và hình thức xử phạt đối với hành vi VPHC
cần xác định chính xác yếu tố lỗi do cá nhân, tổ chức đó gây ra theo quy định
của pháp luật về văn hóa. Có hai loại lỗi: lỗi cố ý và lỗi vô ý.
+ Lỗi cố ý: Ngƣời vi phạm nhận thức rõ đƣợc tính chất nguy hiểm, tính
trái pháp luật nhƣng mong muốn hay để mặc cho hậu quả xảy ra. Hoặc ngƣời
vi phạm nhận thức rõ đƣợc tính chất nguy hiểm, tính trái pháp luật thấy trƣớc
đƣợc hậu quả do hành vi đó gây ra tuy không mong muốn song có ý thức để
mặc cho hậu quả đó xảy ra.
+ Lỗi vô ý: Ngƣời vi phạm không biết hoặc không nhận thức đƣợc hậu
quả mà đáng lẽ ra phải biết, nhận thức đƣợc. Hoặc nhận thức đƣợc nhƣng cho
rằng có thể ngăn ngừa đƣợc hậu quả xảy ra nên vẫn vi phạm.
Trong trƣờng hợp này lỗi của tổ chức đƣợc xác định thông qua lỗi của

các thành viên trong tổ chức đó khi thực hiện công việc đƣợc giao đã vi phạm
pháp luật và phải chịu trách nhiệm về mọi hành vi VPHC.


13

- Động cơ: động cơ VPHC là mong muốn có đƣợc lợi ích cho mình khi
có hành vi vi phạm.
- Mục đích: là thực hiện đến cùng hành vi vi phạm.
Có lúc VPHC trong lĩnh vực văn hóa có thể do thiếu thận trọng, vô tình
hay chƣa chú ý đến các nghĩa vụ pháp lý của VPHC nên động cơ và mục đích
của VPHC trong lĩnh vực văn hóa không đƣợc coi là dấu hiệu bắt buộc.
Nhƣng trong một số trƣờng hợp lại đƣợc xem xét để quyết định các hình thức
và mức phạt cụ thể.
1.1.2.3. Chủ thể vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Chủ thể VPHC trong lĩnh vực văn hóa là các tổ chức, cá nhân có năng
lực chịu trách nhiệm hành chính thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật về
văn hóa và bị XLVPHC về hành vi vi phạm đó.
Pháp luật chỉ truy cứu trách nhiệm hành chính đối với những cá nhân có
năng lực hành vi, không mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác làm mất khả
năng nhận thức hoặc điều khiển hành vi. Là ngƣời có khả năng nhận thức
đƣợc hành vi vi phạm pháp luật cũng nhƣ nhận thức đƣợc tính chất nguy hại
cho xã hội của hành vi, hậu quả của hành vi và điều khiển đƣợc hành vi đó
xâm hại đến quan hệ pháp luật về văn hóa đang đƣợc duy trì, làm ảnh hƣởng
đến hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc theo quy định pháp luật hiện hành
bao gồm:
- Cá nhân
+ Là ngƣời từ đủ 14 tuổi đến dƣới 16 tuổi - chủ thể của VPHC bị
XPVPHC lĩnh vực văn hóa trong trƣờng hợp VPHC do cố ý1; ở độ tuổi này
khi xem xét có vi phạm hay XPVPHC hay không cần phải xác định yếu tố lỗi

trong mặt chủ quan của ngƣời đó. Thông thƣờng ngƣời thực hiện hành vi với
lỗi cố ý là ngƣời nhận thức đƣợc hành vi vi phạm của mình gây nguy hiểm
cho xã hội, bị pháp luật cấm nhƣng vẫn thực hiện.

1

Xem: Điểm a Khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý VPHC 2012


14

+ Là ngƣời từ đủ 16 tuổi trở lên - chủ thể của VPHC bị XPVPHC lĩnh
vực văn hóa trong mọi trƣờng hợp VPHC mà không phụ thuộc vào hình thức
lỗi2.
+ Ngƣời thuộc lực lƣợng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân VPHC
thì bị xử lý nhƣ đối với công dân khác; trƣờng hợp cần áp dụng hình thức
phạt tƣớc quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề hoặc đình chỉ hoạt
động có thời hạn liên quan đến quốc phòng, an ninh thì ngƣời xử phạt đề nghị
cơ quan, đơn vị Quân đội nhân dân, Công an nhân dân có thẩm quyền xử lý3.
- Tổ chức là chủ thể VPHC bao gồm các cơ quan nhà nƣớc, tổ chức
chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, tổ
chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân
dân và các tổ chức khác có tƣ cách pháp nhân đƣợc thành lập theo quy định
pháp luật bị XPVPHC về mọi VPHC do mình gây ra4.
- Cá nhân, tổ chức nƣớc ngoài VPHC trong phạm vi lãnh thổ, vùng tiếp
giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nƣớc Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam; trên tàu bay mang quốc tịch Việt Nam, tàu biển
mang cờ quốc tịch Việt Nam thì bị XPVPHC trong văn hóa theo quy định của
pháp luật Việt Nam, trừ trƣờng hợp điều ƣớc quốc tế mà nƣớc Việt Nam là
thành viên có quy định khác5.

1.1.2.4. Khách thể vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
Khách thể VPHC trong lĩnh vực văn hóa bao gồm:
- Khách thể chung: VPHC trong lĩnh vực văn hóa xâm hại đến các quan
hệ xã hội đƣợc pháp luật bảo vệ. Khách thể của VPHC rất đa dạng đó là trật
tự quản lý nhà nƣớc, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
- Khách thể trực tiếp: Là hành vi vi phạm đã xâm phạm đến trật tự quản
lý trong lĩnh vực văn hóa đƣợc pháp luật quy định và bảo vệ.

2

Xem: Điểm a Khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý VPHC 2012
Xem: Điểm a Khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý VPHC 2012
4
Xem: Điểm b Khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý VPHC 2012
5
Xem: Điểm c Khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý VPHC 2012
3


15

1.2. Khái niệm, vai trò, nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính
trong lĩnh vực văn hóa
1.2.1. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
1.2.1.1. Xử phạt vi phạm hành chính
Luật XLVPHC đƣợc Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam kỳ họp thứ 3 khóa XIII thông qua ngày 20/6/2012 và có hiệu lực từ ngày
01/7/2013 tại khoản 2 Điều 2 đã định nghĩa: “Xử phạt vi phạm hành chính là
việc ngƣời có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc
phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính

theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính”.
Nhƣ vậy, XPVPHC là một loại hoạt động cƣỡng chế, mang tính quyền
lực nhà nƣớc phát sinh khi có VPHC, biểu hiện ở việc áp dụng các chế tài
hành chính mang tính chất trừng phạt do các chủ thể có thẩm quyền nhân
danh Nhà nƣớc thực hiện theo quy định pháp luật. Một hành vi bị coi là
VPHC khi nó đƣợc quy định trong pháp luật về XPVPHC và ngƣời có thẩm
quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối
với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC.
XPVPHC thực chất là một loại hoạt động quản lý nhà nƣớc do vậy chỉ
có các cơ quan hoặc công chức đƣợc nhà nƣớc trao quyền, quy định cụ thể
thẩm quyền XPVPHC trong các văn bản pháp luật thì mới có quyền ra quyết
định XPVPHC. Những chủ thể này nhân danh nhà nƣớc, đại diện cho ý chí
của nhà nƣớc trong việc xác định một cá nhân hay tổ chức có hành vi VPHC
hay không, hậu quả pháp lý của hành vi đó là nhƣ thế nào và có tuân theo các
quy định cụ thể của pháp luật hay không.
1.2.1.2. Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa
XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa là một trong những hoạt động của
XPVPHC nên việc xử phạt cũng phải tuân thủ theo các quy định pháp luật về
XLVPHC và cũng đƣợc định nghĩa là “việc ngƣời có thẩm quyền xử phạt áp
dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức


16

thực hiện hành vi VPHC trong lĩnh vực văn hóa”. Theo đó, việc XPVPHC
trong lĩnh vực văn hóa có các đặc điểm nhƣ:
Thứ nhất là: XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa đƣợc áp dụng đối với tổ
chức, cá nhân VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Đây là cơ sở để tiến hành
XPVPHC và theo Nghị định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính
phủ hành vi đƣợc xem là VPHC trong lĩnh vực văn hóa gồm:

- Vi phạm quy định về sản xuất phim, phát hành phim, phổ biến phim,
nhân bản, tàng trữ phim, lƣu chiểu, lƣu trữ phim; sản xuất, lƣu hành băng, đĩa
trò chơi điện tử.
- Vi phạm các quy định về nhân bản; sản xuất; dán nhãn kiểm soát, lƣu
chiểu; bán, cho thuê hoặc lƣu hành; tàng trữ, phổ biến bản ghi âm, ghi hình ca
múa nhạc, sân khấu.
- Vi phạm quy định về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; thi
ngƣời đẹp và ngƣời mẫu; dạy âm nhạc, dạy khiêu vũ của cơ sở dạy âm nhạc,
dạy khiêu vũ ngoài công lập.
- Vi phạm quy định trong lĩnh vực mỹ thuật, triển lãm văn hóa, nghệ
thuật, nhiếp ảnh.
- Vi phạm quy định về nếp sống văn hóa, công trình văn hóa, di sản văn
hóa.
- Vi phạm quy định trong lĩnh vực thƣ viện, hoạt động văn hóa và kinh
doanh dịch vụ văn hóa công cộng.
-Vi phạm quy định về công bố, phổ biến tác phẩm ra nƣớc ngoài.
- Vi phạm quy định về trình tự, thủ tục hành chính trong lĩnh vực văn
hóa.
Thứ hai là: XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa đƣợc tiến hành bởi các chủ
thể có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Theo Luật XLVPHC và Nghị
định số 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định cụ thể
chủ thể có thẩm quyền XPVPHC, hình thức, mức độ XPVPHC mà họ đƣợc
phép áp dụng đối với cá nhân, tổ chức VPHC về văn hóa gồm: Chủ tịch


17

UBND các cấp; thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực văn hóa (thanh tra
viên, Chánh Thanh tra Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Chánh Thanh tra Bộ
Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục trƣởng các Cục, Trƣởng Đoàn thanh tra và

cấp sở đƣợc giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành); ngƣời có
thẩm quyền xử phạt thuộc lực lƣợng Công an nhân dân, Bộ đội biên phòng,
Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, Quản lý thị trƣờng.
Thứ ba là: XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa đƣợc tiến hành theo nguyên
tắc, thủ tục, trình tự đƣợc quy định tại các văn bản pháp luật về XPVPHC nói
chung, XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa nói riêng do cơ quan có thẩm quyền
ban hành.
Thứ tư là: Kết quả hoạt động XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa đƣợc thể
hiện ở quyết định xử phạt trong đó ghi nhận các hình thức, mức xử phạt, biện
pháp áp dụng đối với cá nhân, tổ chức VPHC. Việc quyết định áp dụng biện
pháp xử phạt, hình thức xử phạt vừa thể hiện sự nghiêm khắc của Nhà nƣớc
đối với cá nhân, tổ chức vi phạm, giáo dục ý thức chấp hành, tuân thủ pháp
luật, phòng ngừa các vi phạm pháp luật có thể xảy ra.
1.2.2. Vai trò của hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh
vực văn hóa
Quản lý nhà nƣớc về văn hóa hƣớng đến việc thực hiện mục tiêu, nhiệm
vụ quan trọng là xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Muốn thực hiện thành công nhiệm vụ, mục tiêu này, chính sách, pháp luật về
quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực văn hóa phải đƣợc tôn trọng và thực hiện
nghiêm chỉnh, triệt để.
Vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa gây ra những ảnh hƣởng, tác
động tiêu cực đối với việc thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu của hoạt động quản
lý nhà nƣớc về văn hóa. Vì vậy, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
văn hóa là một trong những biện pháp góp phần ngăn chặn, xử lý kịp thời,
khôi phục lại trật tự quản lý nhà nƣớc về văn hóa đã bị các vi phạm hành
chính bị xâm hại, lập lại trật tự kỷ cƣơng trong quản lý nhà nƣớc về văn hóa