vấn đề cán bộ là vấn đề rất trọng yếu và rất cần kíp

Học để làm người, làm việc, rồi mới để làm cán bộ
Công tác to lớn, vĩ đại ấy, ngày nay trở nên cấp thiết”. Hồ Chí Minh với mục tiêu
cuộc đời là giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội giải phóng con người, độc lập dân tộc
dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Để biến mục tiêu, lý tưởng cách mạng thành hiện thực, vấn
đề được Hồ Chí Minh quan tâm hàng đầu là vấn đề tổ chức, là sớm lập ra Đảng cộng
sản, một nhân tố quyết định sự phát triển và quyết định sự thắng lợi của cách mạng Việt
Nam. Bởi lẽ, trong quan điểm tư tưởng Hồ Chí Minh, để cứu dân, cứu nước trước hết
phải có Đảng cách mạng, có đội ngũ cán bộ ngang tầm đòi hỏi của cách mạng trong mỗi
thời kỳ lịch sử. Ngay từ tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp (năm 1925), sau khi tố
cáo những tội ác của chế độ thực dân ở các thuộc địa nói chung, ở Việt Nam và Đông
dương nói riêng, Người cho rằng con đường để đánh đổ chế độ thực dân ấy phải bằng
cách mạng vô sản. Cách mạng muốn thắng lợi, phải có sự lãnh đạo của tổ chức cách
mạng và có những con người tổ chức lãnh đạo đó. Người viết: “ở Đông dương chúng ta
có đủ tất cả những cái mà một dân tộc mong muốn... Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và
thiếu người tổ chức”. Đảng ra đời, tồn tại và phát triển là xuất phát từ yêu cầu của sự
nghiệp cách mạng Việt Nam. Hồ Chí Minh coi “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”,
“công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”, “vấn đề cán bộ là vấn
đề rất trọng yếu và rất cần kíp”. Suốt những năm chuẩn bị thành lập Đảng cộng sản Việt
Nam, cùng với sự chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức,
Người đặc biệt quan tâm chuẩn bị đội ngũ cán bộ của Đảng. Trong tác phẩm Đường
cách mệnh (năm 1927) là tập hợp các bài giảng cho lớp cán bộ cách mạng đầu tiên thì
vấn đề đầu tiên và cũng là bài học đầu tiên Người nói đến là “Tư cách người cách
mạng”. Tác phẩm Sửa đổi lối làm việc (năm 1947) là thể hiện sự quan tâm của Người về
cán bộ và công tác cán bộ, trong điều kiện Đảng cầm quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
dành hẳn chương IV viết về vấn đề cán bộ trong điều kiện Đảng cầm quyền. Cuối cùng
Người để lại Di chúc (năm 1969) rằng: “Cán bộ phải thấm nhuần đạo đức cách mạng,
thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải
xứng đáng là người lãnh đạo người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.”
Cán bộ của Đảng là gì?
Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vị trí vai trò chức năng nhiệm vụ của cán bộ.
Người cho rằng: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của chính phủ giải

thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo
cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”, nếu cán bộ kém thì
chính sách hay mấy cũng không thể thực hiện được. Trong phong trào cách mạng, các
khâu liên hoàn để làm nên thắng lợi là: Đường lối, chủ trương, chính sách đúng của một
tổ chức cách mạng; Quần chúng nhân dân được giác ngộ, tích cực hưởng ứng tham gia;
Cán bộ lãnh đạo giỏi. Ba điểm ấy liên quan mật thiết với nhau. Riêng khâu cán bộ có
một tác động lớn, trực tiếp cho phong trào. Bởi vì, cán bộ tốt sẽ: góp phần tạo ra đường
lối, chủ trương, chính sách cho Đảng; giáo dục, động viên, tập hợp quần chúng nhân
dân tham gia tích cực vào phong trào cách mạng.
Hồ Chí Minh yêu cầu: Người cán bộ phải đủ đức lẫn tài, đức làm gốc. Đức là đạo
đức cách mạng, đây là yêu cầu cầu đầu tiên cần phải có đối với cán bộ. Bởi vì đạo đức
cách mạng là cơ sở, là nền. Người cán bộ của Đảng mà không có đạo đức làm gốc, làm


nền thì có tài giỏi đến mấy cũng chẳng có ích gì; Người cán bộ phải tuyệt đối trung
thành với Đảng, với tổ quốc, với sự nghiệp cách mạng của nhân dân. Cách mạng là một
sự nghiệp lâu dài, gian khổ, trải qua bao nhiêu thử thách và bước ngoặt. Sự trung thành
với Đảng là một yêu cầu cao đối với người cán bộ. Sự trung thành hoàn toàn xa lạ với
sự hoang mang dao động và sự phản bội. Trên con đường dài hoạt động, đã có những
người phản bội lại Đảng phản bội tổ quốc, mặc dù trước đó họ có bề dầy chiến công
cách mạng. Vì thế sự thủy chung son sắt với Đảng, với cách mạng được coi là những
điểm chốt cơ bản khi nhìn nhận đánh giá cán bộ; Người cán bộ phải có năng lực lãnh
đạo tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, có trí tuệ, có trình độ chuyên
môn và nghiệp vụ giỏi. Phải Bằng hành động của mình yêu mến kính trọng nhân dân,
làm cho dân tin, dân phục, dân tôn trọng và đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân;
khiêm tốn học hỏi nhân dân, Chí công vô tư, có tinh thần lo trước thiên hạ, vui sau thiên
hạ. Yêu cầu này đặc biệt quan trọng khi Đảng cầm quyền, nếu không đáp ứng được yêu
cầu này thì rõ ràng toàn bộ sự nghiệp sự cách mạng của Đảng sẽ bị thất bại; Người cán
bộ phải luôn học lý luận Mác - Lênin, dùng lập trường quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin mà vận dụng vào thực tiễn, tổng kết kinh nghiêm của Đảng ta. Đồng thời cán bộ
phải học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Bởi vì, người cán bộ chỉ có nhiệt tình

không thôi thì chưa đủ, còn phải có tri thức; Người cán bộ phải có phong cách công tác
tốt , không mắc bệnh chủ quan, cũng như tác phong quan liêu, đại khái, ham chuộng
hình thức, phô trương, làm việc theo kiểu bàn giấy, chỉ tay năm ngón. Đồng thời với tiêu
chuẩn của người cán bộ, Hồ Chí Minh đề cập vấn đề công tác cán bộ của Đảng, đây là
vấn đề người coi là luôn luôn cần kíp và trọng yếu.
Thế nào là công tác cán bộ của Đảng?

Một là, phải làm tốt công tác đào tạo cán bộ: Trong tác phẩm sửa đổi lối
làm việc (tháng 10/1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh khảng định: “cán bộ là cái gốc
của mọi công việc. Vì vậy, huấn luyện là công việc gốc của Đảng”, trong tác phẩm
đó Người đưa ra những nội dung hết sức phong phú và rất sâu sắc về từng mặt của
công tác này, từ mục đích, động cơ học tập đến nội dung, phương pháp huấn
luyện, đào tạo, từ việc mở lớp đến việc dậy và học. Theo Người, đào tạo cán bộ
Là: cần phải huấn luyện nghề nghiệp, huấn luyện chính trị, huấn luyện văn hóa,
huấn luyện lí luận cho cán bộ. Vì, cán bộ là cái gốc của mọi công việc, là nòng cốt
của mọi tổ chức, là lực lượng chính trong xây dựng và tổ chức thực hiện đường
lối, công việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém. Người coi cách
mạng là một nghề, nghề gì cũng phải học, phải được đào tạo và bồi dưỡng, mà
những người có chức năng tuyên truyền, vận động giáo dục, tổ chức quần chúng
làm cách mạng, phát huy vai trò của quần chúng chính là cán bộ “những người
đem chính sách của Đảng và chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi
hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho chính phủ
hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”. Vì thế, huấn luyện cán bộ cũng là cái gốc
của Đảng. Đây chính là con đường cơ bản để có được đội ngũ cán bộ của Đảng và
nhà nước đủ đức lẫn đủ tài. Ngay cả sau này, Người còn tiếp tục khảng định:
“Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần những con người xã hội chủ
nghĩa”, “vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng


người”, Càng thể hiện tư tưởng chiến lược nhất quán của Người. Hồ Chí Minh

còn chỉ rõ những khuyết điểm của công tác huấn luyện cán bộ lúc đó và Đảng
chưa tìm đủ cách để nâng cao trình độ cho cán bộ, cả cán bộ cao cấp, Hồ Chí
Minh coi đấy là điều Đảng nên sửa chữa ngay và đề ra cách sửa chữa.
Hồ Chí Minh chỉ rõ mục đích huấn luyện đào tạo là: “học để sửa chữa tư
tưởng, học để tu dưỡng đạo đức cách mạng, học để tin tưởng”. trong diễn văn
khai mạc lớp học lí luận tại trường Nguyễn ái Quốc (nay là học viện chính tri Hồ
Chí Minh) ngày 07/09/1957, Bác chỉ rõ: “Trường Đảng là một trường học để đào
tạo những chiến sĩ tiên tiến phấn đấu cho sự nghiệp của giai cấp vô sản”. Trả lời
câu hỏi học để làm gì? Hồ Chí Minh chỉ rõ: học để làm người, làm việc, rồi mới
để làm cán bộ. Công việc thì ngày càng mới, càng khó, cho nên là việc học là suốt
đời. Do nhu cầu công việc mà người học phải đến trường, nên việc huấn luyện và
đào tạo của nhà trường phải nhằm đáp ứng yêu cầu công việc, chứ không phải chỉ
dậy lý luận chung chung. Cho nên việc huấn luyện cán bộ không chỉ huấn luyện
về lý luận, chính trị chuyên môn, nghiệp vụ, nếu chỉ đơn thuần chú ý bồi dưỡng
kiến thức mà coi nhẹ nâng cao tư tưởng, trao dồi đạo đức, lối sống là chưa đày đủ.
Theo Hồ Chí Minh nội dung chương trình huấn luyện phải phong phú, toàn
diện, bao gồm huấn luyện lý luận, chính trị nghề nghiệp (chuyên môn) và huấn
luyện văn hóa....
Huấn luyện cán bộ về nghề nghiệp (nghiệp vụ), tức là cán bộ ở môn nào
phải học cho thạo công việc ở trong môn ấy. Các cơ quan lãnh đạo của mỗi môn
phải gom góp tài liệu, sắp xếp cách dậy và học, kiểm tra kết quả, sao cho cán bộ
mình dần dần đi đến thạo công việc. Hồ Chí Minh yêu cầu cần có nội dung rộng,
bao gồm điều tra, nguyên cứu, kinh nghiêm, lịch sử, khoa học... Người chỉ rõ dù
học quân sự hay kinh tế, chính trị hay văn hóa đều phải có sự hiểu biết một cách
hệ thống năm nội dung cơ bản đó. Vì, mục đích cuối cùng của huấn luyện là để
thạo công việc.
Hồ Chí Minh cho rằng huấn luyện cán bộ về chính trị có hai nội dung chính
là huấn luyện thời sự và chính sách. Huấn luyện về thời sự là nghe báo cáo về thời
sự, đọc báo, thảo luận và nghe giải thích những vấn đề quan trọng. Còn huấn
luyện chính sách là giúp cán bộ nguyên cứu, thảo luận nghị quyết, đường lối chủ

trương , chương trình, kế hoạch của Đảng. Người cho rằng nếu có văn hóa giỏi,
chuyên môn giỏi, giàu kinh nghiêm mà không có chính trị thì cũng như có một
mắt sáng một mắt mờ. Sự yếu kém về chính trị đẻ ra những khuynh hướng sai lầm
hoặc “tả” hoặc “hữu” xây dựng Đảng có ba mặt gắn bó với nhau là chính trị, tư
tưởng và tổ chức. Thiếu một trong ba mặt đó không thể có Đảng vững mạnh. Trên
phạm vi toàn xã hội mà xét, không có chính trị, cách mạng không thể thành công.
Huấn luyện văn hóa cho cán bộ, Hồ Chí Minh cho đây là việc rất quan
trọng, đặc biệt đối với những cán bộ còn kém văn hóa. Người cho rằng những cán
bộ còn non kém thì việc huấn luyện văn hóa là hết sức quan trọng, bởi nếu không


nắm được kiến thức thông thường, thì sẽ rất khó cho việc nguyên cứu lý luận, học
tập chuyên môn, nghề nghiệp. Do đó, Cán bộ có thể thay phiên nhau đi học. Lớp
học văn hóa phải theo trình độ văn hóa cao hay thấp mà đặt lớp, chứ không theo
cán bộ cao hay thấp. Theo Hồ Chí Minh nội dung văn hóa là những kiến thức về
lịch sử, địa lí, khoa học tự nhiên xã hội, cách viết báo cáo, nghĩa vụ quyền lợi của
công dân. Nói tóm lại, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, thì ở bất kỳ hoàn cảnh nào,
cán bộ cũng cần phải ra sức phấn đấu làm việc, cố gắng học tập nâng cao trình độ
lý luận, chính trị, văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, để phục vụ nhiều hơn, tốt hơn
cho sự nghiệp cách mạng.
Huấn luyện lí luận cho cán bộ là rất quan trọng, Người chỉ rõ sự cần thiết
của việc học tập lí luận đối với cán bộ, theo Người không chỉ lựa chọn đúng cán
bộ mà còn phải dạy lí luận cho cán bộ. Người cho rằng Đảng ta hy sinh tranh đấu,
đoàn kết lãnh đạo nhân dân, giành lại độc lập và thống nhất tổ quốc. Đây là, kết
quả rất vẻ vang, nhưng bước vào thời kỳ mới, cán bộ còn mắc nhiều khuyết điểm,
mà nguyên nhân quan trọng là do sự yếu kém hạn chế về lí luận của cán bộ.
Không có lí luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng, người cách mạng
không thể làm tròn nhiệm vụ của người chiến sĩ tiên phong. Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh, không có lý luận thì không có kim chỉ nam, không có phương
hướng cho hành động của cán bộ, không có nguồn sáng cho đôi mắt của họ, nên

họ mò mẫm lúng túng như nhắm mắt mà đi, những người không biết lý luận, kém
lý luận thì không biết xem cho rõ, cân nhắc cho đúng sử lí cho khéo mọi công
việc, do đó kết quả thường thất bại. Huấn lý luận là để nâng cao trình độ lý luận
cho cán bộ nhằm đáp ứng đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng. Để, Đảng có thể hoàn
thành sự nghiệp cách mạng của mình, thì phải hết sức tránh lí luận suông, phải
gắn lí luận với việc nguyên cứu công tác thực tiễn, kinh nhiệm thực tế.
Để thực hiện được mục đích, nội dung chương trình đào tạo, Hồ Chí Minh
yêu cầu người huấn luyện phải gương mẫu về mọi mặt. Phải nắm vững những
nguyên lí cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối cách mạng của Đảng, nhất
là những vấn đề cốt yếu, những quan điểm có tính nguyên tắc. Phải kiên định mục
tiêu, lí tưởng cách mạng của Đảng. Từ đó truyền cho người học lòng trung thành,
niềm tin vào thắng lợi cuối cũng của cách mạng. Người huấn luyện còn là những
tấm gương về rèn luyện phẩm chất, đạo đức của người cách mạng. Để dậy tốt Hồ
Chí Minh còn đòi hỏi người huấn luyện còn phải có tác phong làm việc khoa học,
biết sắp xếp thời gian và bài học phù hợp với từng loại lớp sao cho khéo, mạnh lặc
mà không “xung đột” với nhau. Phải chống các bệnh chủ quan, hẹp hòi ba hoa.
Nghiêm túc trong tài liệu, trong cách kiểm tra, thi thưởng, phạt. người yêu cầu
người dạy phải học thêm mãi, học để tiến bộ, càng tiến bộ càng cần phải học
thêm và người cho rằng: “Người huấn luyện nào tự cho là mình đã biết đủ cả rồi,
thì người đó dốt nhất”
Đối với người học, Hồ Chí Minh yêu cầu trước hết phải xác định động cơ
đúng đắn: học để làm người, làm việc, rồi mới đến làm cán bộ. Học để phục sự


Đảng phục sự giai cấp, phục vụ tổ quốc và phục vụ nhân dân. Học lý luận còn để
cải tạo cải tạo xã hội , cải tạo thế giới, giải quyết những vấn đề cụ thể. Người chỉ
rõ: Học lí luận không phải để nói mép, để trang sức; Không phải chỉ học ít câu của
mác lênin để lòe người ta, không phải học “lý luận vì lí luận, hoặc tạo cho mình
một cái lí luận để sau này đưa ra mặc cả với Đảng”. Cùng với động cơ học tập
đúng đắn thì còn phải nêu cao tính khiêm tốn, thật thà. Phải tự nguyện tự giác, tích

cực chủ động, chịu khó không lùi bước trước bất cứ khó khăn nào trong học tập.
Phải xem học tập là nhiệm vụ bắt buộc mà người cán bộ cách mạng phải hoàn
thành cho được. Cần khắc phục bệnh kiêu ngạo, tự phụ, tự mãn, nó là kẻ thù số
một của học tập.
Phương pháp dạy và học của cán bộ. Trước hết, cần phải nâng cao và hướng
dẫn việc tự học. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, nói về cách học tập Người
khảng định phải: “phải lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ bảo mà giúp vào”
đây là quan điểm học rất hiện đại là biến một quá trinh đào tạo thành quá trình tự
đào tạo, coi việc tự học tập của cán bộ là chính, giảng dạy của người thầy là để hỗ
trợ cho việc tự học được hiệu quả hơn, không thể thay thế cho việc tự học; Thứ
hai, phải nêu cao tác phong độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng, không tin một
cách mù quáng từng câu một trong sách vở. Người chỉ rõ: “có vấn đề chưa thông
suốt
Tóm lại: Huấn luyện cán bộ mà Hồ Chí Minh đề cập cho ta thấy ý nghĩa và
tầm quan trọng của nó lúc bấy giờ. Về nội dung và cách huấn luyện rất phù hợp
với hoàn cảnh mà nhân dân ta đang tiến hành cuộc kháng chiến lâu dài và gian
khổ. Ngày nay, trình độ mọi mặt của cán bộ đã phát triển rất nhiều so với lúc đó,
công tác bồi dưỡng, đào tạo cán bộ cũng vậy và có những yêu cầu ngày càng cao
trong giai đoạn mới của cách mạng nước ta. Tuy vậy một số cách thức huấn luyện
mà Hồ Chí Minh đề ra trong huấn luyện nghiệp vụ, huấn luyện chính trị và huấn
luyện lí luận... vẫn mãi là ý nghĩa thực tiễn phong phú và sâu sắc đối với chúng ta.
Hai là, Phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ: Công tác cán bộ gồm nhiều
khâu, nhiều việc từ tìm hiểu, tuyển chọn cán bộ đến đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng
điều động, đề bạt cán bộ, chăm sóc sức khỏe và đời sống, khen thưởng kỷ luật cán
bộ... Các khâu công việc đó liên kết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau nhằm xây
dựng đội ngũ cán bộ có đủ số lượng và chất lượng cao. Đánh giá đúng cán bộ là
khâu quan trọng đầu tiên của công tác cán bộ. Đây cũng là yêu cầu có tính chất
như là quan điểm xuất phát để Đảng tiến hành các công việc khác của công tác
cán bộ. Muốn hiểu và đánh giá đúng cán bộ, phải có những chuẩn mực phù hợp
với từng thời kỳ, từng địa phương, từng lĩnh vực và hoàn toàn có thái độ công

minh, khách quan, toàn diện, cụ thể. Đây là điều tối cần thiết, bởi người đi đánh
giá người khác mà bản thân người đó mắc nhiều khuyết điểm thì không thể làm
tốt chức trách của mình. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Người nhấn mạnh
trước tiên đến việc: “1 - Phải biết rõ cán bộ - Từ trước đến nay, Đảng ta chưa
thực hành cách xem xét cán bộ. Đó là một khuyết điểm to. kinh nghiệm cho ta


biết: mỗi lần xem xét lại nhân tài, một mặt tìm thấy những nhân tài mới, một mặt
khác thì những người hủ hóa cũng lòi ra”. Hồ Chí Minh cho rằng, người ta hay
mắc những chứng bệnh như: tự cao tự đại; ưa người ta nịnh mình; định kiến đối
với người khác; đem một cái khuôn nhất định chật hẹp mà mà lắp vào tất cả mọi
người khác nhau. Vì vậy, muốn hiểu và đánh giá đúng cán bộ, phải luôn luôn sửa
chữa khuyết điểm của mình.
Đánh giá cán bộ phải thường xuyên, khách quan, toàn diện, cụ thể. bởi lẽ,
quá khứ, hiện tại và tương lai của mỗi người cán bộ không phải luôn giống nhau,
phải xem xét cả quá trình của họ, không nên chỉ xem xét ngoài mặt, xem xét một
lúc, một việc mà xem xét kỹ cả toàn bộ công việc của cán bộ. Người, ví dụ: “có
người khi trước theo cách mạng mà nay lại phản cách mạng. Có người khi trước
không cách mạng mà nay tham gia cách mạng. Thậm chí có người đang theo
cách mạng sau này có thể phản cách mạng. Một số cán bộ trước có sai lầm,
không phải vì thế mà sai lầm mãi mãi. Cũng có cán bộ đến nay chưa bị sai lầm,
nhưng chắc gì sau này không bị sai lầm. Quá khứ, hiện tại và tương lai của mọi
người không phải luôn giống nhau”. đánh giá cán bộ phải được tiến hành một
cách thường xuyên, một mặt Đảng sẽ tìm thấy những cán bộ mới cho cách mạng,
mặt khác thì “những người hủ hóa cũng lòi ra”
Ba là, Phải khéo dùng cán bộ biết kết hợp bố trí cán bộ: Về dùng cán bộ
theo Hồ Chí Minh là phải biết rõ cán bộ, cất nhắc cán bộ cho đúng, khéo dùng cán
bộ, phân phối cán bộ hợp lý, giúp cán bộ cho đúng, giữ gìn cán bộ. Đây là yêu cầu
đặt người đúng việc. người đời ai cũng có chỗ hay chỗ dở. Ta phải dùng chỗ hay
và giúp sửa chữa chỗ dở. Dùng người như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ,

thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng được. “Thường chúng ta không biết tùy tài mà
dùng người. Thí dụ như thợ ren thì bảo đi đóng tủ, thợ mộc thì bảo đi rèn rao.
Thành thử hai người đều lúng túng. Nếu biết tùy tài mà dùng người thì hai người
đều thành công”. Vì thế, Theo Hồ Chí Minh, Mặt trận dân tộc ngày càng mở rộng,
nảy nở ra hàng ngàn, hàng vạn người hăng hái tham gia vào Đảng ta. Họ hăng hái
nhưng lí luận còn thiếu, kinh nghiệm còn ít. Trong công tác, họ thường gặp những
vấn đề to tát, họ phải tự giải quyết. Vì vậy, chúng ta cần phải đặc biệt săn sóc họ.
Do đó vấn đề cán bộ rất trọng yếu, rất cần kíp.
Muốn dùng cán bộ trước hết phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ. Đây là một
yêu cầu có tính chất như là một quan điểm xuất phát để Đảng tiến hành các công
việc khác của công tác cán bộ. Muốn hiểu đánh giá đúng cán bộ, trước hết phải có
những chuẩn mực phù hợp với từng thời kỳ, từng địa phương, từng lĩnh vực phải
tự biết mình, phải biết đúng sự phải trái của mình thì mới biết đúng sự phải trái
của người ta. Nếu không biết sự phải trái của mình thì chắc không nhận rõ người
cán bộ tốt hay xấu. Hồ Chí Minh phê phán những chứng bệnh mà người lãnh đạo
hay mắc phải là: tự cao, tự đại; ưa người ta nịnh mình; đem lòng yêu nghét mà đối
với người; đem một cái khuôn khổ chật hẹp nhất định mà lắp vào tất cả mọi người


khác nhau. Người lãnh đạo phạm vào một trong bốn bệnh đó thì cũng như đã
mang kính màu, không bao giờ thấy cái mặt thật của những cái mình trông.
Bốn là, Chống các biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ: Hồ Chí Minh
phê phán những bệnh thường mắc phải trong công việc dùng cán bộ như: Ham
dùng người bà con, anh em quen biết, bầu bạn, cho họ là chắc chắn hơn người
ngoài, để rồi từ đó nảy sinh ra nhiều quan niệm lệch lạc trong công tác cán bộ;
Ham dùng những kẻ khéo nịnh mình mà chán ghét những người chính trực. Kẻ xu
nịnh bao giờ cũng là kẻ cơ hội, có những kẻ cơ hội chính trị nhưng cũng có những
kẻ cơ hội chỉ vì quyền lợi tầm thường (một số người là cơ hội kiếm chác). Nếu
không tỉnh táo đề phòng thì rất rễ đưa những kẻ này vào những chức vụ Đảng,
chính quyền đoàn thể và tác hại thật khôn lường; Ham dùng những người hợp tính

tình với mình, mà tránh những người không hợp với mình, bất kể người đó năng
lực ra sao, nên sa vào hiện tượng cánh hẩu, biệt phái chia rẽ, phe nhóm; Tình trạng
cục bộ địa phương là những tàn dư của tư tưởng phong kiến, là hậu quả của chính
sách chia để trị của thực dân Pháp.
Hồ Chí Minh từng dạy: “Trong Đảng ta còn những người chưa học được,
chưa làm được bốn chữ “chí công vô tư”, cho nên mắc phải chứng bệnh chủ nghĩa
cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân là một thứ vi trùng rất độc, do nó mà sinh ra các thứ
bệnh rất nguy hiểm...”. Người nói tiếp: “Kéo bè kéo cánh lại là một bệnh rất nguy
hiểm nữa.
Từ bè phái mà dẫn đến chia rẽ. Ai hợp với mình thì người xấu cũng cho là
tốt, việc dở cũng cho là hay. Ai không hợp với mình thì người tốt cũng cho là xấu,
việc hay cũng cho là dở, rồi tìm mọi cách dèm pha, nói xấu, tìm cách dìm người
đó xuống.
Bệnh này rất hại cho Đảng. Nó làm hại đến sự thống nhất. Nó làm cho Đảng
bớt mất nhân tài và không thực hành đầy đủ chính sách của mình. Nó gây ra
những mối nghi ngờ”
Những căn bệnh trên đây đã tác hại đến công tác xây dựng Đảng nói chung và
công tác cán bộ nói riêng. Vì những bệnh đó, kết quả là họ làm bậy mà mình vẫn cứ bao
dung, che chở, bảo hộ, khiến cho họ ngày càng hư hỏng. Còn đối với những người chính
trực thì bới lông tìm vết để trả thù. Như thế, cố nhiên hỏng cả công việc của Đảng, hỏng
cả danh giá của người lãnh đạo.
Bốn là, có gan cất nhắc cán bộ, đề bạt cán bộ: Lựa chọn cán bộ là phải: chọn
những người rất trung thành và hăng hái trong công việc, luôn quan hệ mật thiết với dân
chúng, có thể phụ trách giải quyết những vấn đề trong những hoàn cảnh khó khăn, luôn
giữ đúng kỷ luật. Hồ Chí Minh nêu lên bốn tiêu chuẩn để lựa chọn cán bộ: Thứ nhất, là
những người đã tỏ ra trung thành, hăng hái trong công việc và trong đấu tranh; Thứ hai,
là những người liên hệ mật thiết với dân, hiểu biết dân luôn chú đến lợi ích của dân. như
thế dân mới tin cậy và nhận những cán bộ đó là những người lãng đạo họ; Thứ ba, là
những người có thể phụ trách giải quyết các vấn trong những điều kiện kiện hoàn cảnh
khó khăn. Ai sợ phụ trách, và không có sáng kiến thì không phải người lãnh đạo. Người

lãnh đạo đúng cần phải: khi thất bại không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo.
Khi thi hành các nghị quyết, gan góc không sợ khó khăn; Thứ tư là những người luôn
luôn giữ đúng kỷ luật.

Người cho rằng công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay
kém. Vì vậy Đảng phải nuôi dậy cán bộ như người làm vườn vun trồng những cây
cối quý báu. Phải trọng dụng nhân tài, trọng dụng cán bộ, trọng mỗi một người có
ích cho công việc trung của chúng ta. Đảng ta là một đoàn thể đấu tranh, trong
cuộc tranh đấu thường hao tổn một số cán bộ quý báu. Vì vậy, chúng ta càng phải
quý cán bộ, phải bổ xung xán bộ, phải giữ gìn cán bộ cũ và đào tạo cán bộ mới.
Trên cơ sở những tiêu chuẩn đó mà lựa chọn cán bộ, và phải biết cách dùng
cán bộ cho đúng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ người lãnh đạo: phải có độ lượng
vĩ đại thì mới có thể đối với cán bộ một cách chí công vô tư, không thành kiến,
khiến cho cán bộ khỏi bị rơi; phải có tinh thần rộng rãi, mới có thể gần gũi những
người mình không ưa; phải có tính chịu khó dạy bảo, mới có thể nâng đỡ những
đồng chí còn kém, giúp họ tiến bộ; phải sáng suốt, mới khỏi bị bọn vu vơ bao vây
mà xa cách cán bộ tốt; phải có thái độ vui vẻ, thân mật, các đồng chí mới vui lòng
gần gũi mình.
Muốn cho cán bộ yên tâm làm việc, theo người phải có gan cất nhắc cán bộ.
Cất nhắc cán bộ phải vì công tác, tài năng, vì cổ động cho đồng chí khác thêm
hăng hái. Như thế công việc nhất định chạy. Nếu vì lòng yêu nghét, vì thân thích,
vì nể nang, nhất định không ai phục, mà gây lên mối lôi thôi trong Đảng, như thế
là có tội với Đảng với đồng bào.
Phải khiến cho cán bộ có gan nói, có gan đề ra ý kiến phê bình ưu khuyết
điểm của cán bộ lãnh đạo. Như thế chẳng những không phạm gì đến uy tín của
người lãnh đạo mà lại tỏ ra dân chủ thực sự trong Đảng; phải khiến cho cán bộ có
gan phụ trách, có gan làm việc. Có nhiều việc hay việc dở một phần do cán bộ có
đủ năng lực hay không, nhưng một phần cũng do cách lãnh đạo có đúng hay

không. Năng lực của con người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có , mà
phần lớn là do công tác, do tập luyện mà thành. Lãnh đạo khéo, tài nhỏ có thể hóa
ra tài to. Lãnh đạo không khéo , tài to cũng hóa ra tài nhỏ.
Cũng theo Hồ Chí Minh, trước khi giao công tác cho cán bộ, phải bàn kỹ
với họ. Nếu họ gánh không nổi, chớ miễn cưỡng giao việc đó cho họ. Khi đã trao
cho họ thì cần phải chỉ đạo rõ ràng, sắp xếp đầy đủ, vạch rõ những điểm chính và
những khó khăn có thể xẩy ra. Một khi đã quyết định rồi thì thả cho họ làm,
khuyên họ cứ cả gan mà làm và phải hoàn toàn tin họ. Nếu không tin cán bộ sợ họ
làm không được, rồi thì việc gì mình cũng nhúng vào, kết quả thành chứng bao
biện mà công việc vẫn không xong. Cán bộ thì vớ vẩn cả ngày, sinh ra buồn rầu
nản chí.
năm là, Thương yêu cán bộ chăm sóc cán bộ, tạo điều kiện cho cán bộ trưởng
thành: Hồ Chí Minh đã phân tích một cách sâu sắc, giầu lòng nhân ái, theo Người đào


tạo bồi dưỡng để có được cán bộ tốt là một quá trình lâu dài, không phải vài ba tháng,
hoặc vài ba năm đã đào tạo được người cán bộ tốt, mà cần phải trải qua công tác, được
tôi luyện trong thực tiễn tranh đấu, huấn luyện lâu năm mới được. Trái lại, trong quá
trình hoạt động thực tiễn, cán bộ khó tránh khỏi sai lầm, khuyết điểm, nếu không được
phát hiện, sửa chữa kịp thời sẽ dẫn đến thoái hóa biến chất, dễ mất cán bộ. Vì vậy Đảng
phải thương yêu cán bộ, thương yêu không phải là vỗ về, nuông chiều, thả mặc, mà là
giúp đỡ cán bộ để họ tiến bộ; giúp họ giải quyết những vấn đề khó khăn trong sinh hoạt,
khi họ đau ốm được chăm nom để gia đình họ khỏi túng quẫn, vv... Thương yêu là luôn
luôn chú ý đến công tác của họ. Thấy họ có khuyết điểm thì giúp họ sửa ngay, để vun
trồng cái thói cả gan phụ trách, cả gan làm việc của họ. Đồng thời cũng nêu rõ những ưu
điểm, những thành công của họ, nhưng không làm cho họ kiêu căng, mà làm cho họ
thêm hăng hái, thêm gắng sức, vun đắp chí khí của họ để đi đến chỗ bại không nản,
thắng không kiêu. Vì kiêu ngạo là bước đầu của thất bại.
Đối với cán bộ mắc sai lầm, theo quan điểm của Hồ Chí Minh ta không sợ sai lầm
và khuyết điểm, chỉ sợ không cố gắng sửa chữa, và chỉ sợ những người lãnh đạo không

biết tìm cách đúng để giúp cán bộ sửa chữa sai lầm. Cách đúng, theo Người là người
lãnh đạo phải giúp đỡ họ một cách chí tình, làm cho họ tự giác thấy được nguyên nhân
của sai lầm và tác hại của nó, để có biện pháp sửa chữa một cách tích cực và hiệu quả.
Không phải một sai lầm to lớn mà đã vội cho họ là cơ hội chủ nghĩa, đã cảnh cáo, đã
tạm khai trừ. Những cách quá đáng như thế đều không đúng. Sửa chữa sai lầm một phần
trách nhiệm của cán bộ mắc sai lầm, một phần cũng là trách nhiệm của người lãnh đạo.
Sửa chữa sai lầm bằng giải thích, thuyết phục, cảm hóa, dậy bảo là điều nên làm, nhưng
không phải tuyệt nhiên là không dùng xử phạt. Vấn đề là phải phân tích rõ ràng mức độ
sai lầm nặng hay nhẹ một cách thấu tình, đạt lý mà hình thức sử phạt cho đúng.
Cuối cùng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh kết luận: Cách đối sử với cán bộ là một
điểm trọng yếu trong tổ chức công việc. Cách đối sử khéo, có đúng thì mới thực hiện
được nguyên tắc “vấn đề cán bộ quyết định mọi việc”. Phê bình sử phạt cho đúng chẳng
những không làm mất thể diện và uy tín của cán bộ, của Đảng, trái lại còn làm cho sự
lãnh đạo mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn, do đó mà uy tín thể hiện ngày càng tăng thêm.
Trong chính sách cán bộ Chủ tịch Hồ Chí Minh còn thể hiện tư tương “chiêu hiền
đãi sĩ”, “cầu người hiền tài” biểu hiện rất rõ ngay khi nước nhà mới giành được độc lập
với tư cách là chủ tịch nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra chỉ thị cho các địa phương
phải tìm người hiền tài ra gánh vác công việc cho nước, cho dân, chúng ta có thể cảm
nhận được chính sách chiêu hiền đãi sĩ của Người qua những lời cảm kích sau đây: “
Nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết cần phải có người tài. Trong số 20 triệu người
đồng bào chắc không thiếu người có tài có đức. E vì chính phủ không đến, thấy không
khắp, đến nỗi những bậc tài đức không thể xuất hiện. Khuyết điểm đó tôi xin thừa nhận.
Nay muốn sửa đổi điều đó và trọng dụng những kẻ hiền năng, các địa phương phải lập
tức điều tra nơi nào có người tài đức, có thể làm được những việc ích nước lợi dân, thì
phải báo cáo ngay cho chính phủ biết.
Báo cáo phải nói rõ tên tuổi , nghề nghiệp, tài năng, nguyện vọng và chỗ ở của
người đó. Hạn trong một tháng, các cơ quan địa phương phải báo cáo cho đủ”. Hồ Chí
Minh thể hiện một con người có cái tâm trong như pha lê. Người đã tập hợp được rất

nhiều nhân tài cho đất nước dưới ngọn cờ đại nghĩa của mình. Những người đi theo
tiếng gọi của người đã trở nên những người con trung kiên cho tổ quốc, thành vốn cán
bộ quý cho Đảng, cho nhà nước và các đoàn thể nhân dân.
Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác cán bộ luôn luôn gắn với sự nghiệp
cách mạng vĩ đại của dân tộc, đã và đang trở thành cái cẩm nang, kim chỉ nam và mặt
Trời soi sáng cho công tác cán bộ của Đảng. Là vấn đề đại sự, đang nóng hổi, bức xúc
hiện nay. Bởi vì, cán bộ và công tác cán bộ đang đứng trước đòi hỏi phải ngang tầm sự
phát triển của sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.

Riêng đối với quân đội ở thời kỳ nào, giai đoạn nào, Bác cũng luôn chăm lo
xây dựng đội ngũ cán bộ cả về chính trị, tư tưởng, quan điểm, lề lối tác phong
công tác. Bởi lẽ, theo quan điểm của Bác cán bộ là những người đem chính sách
của Đảng, của chính phủ cho quần chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình
hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ để đặt chính ách cho
đúng. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Do đó, huấn luyện cán bộ là cái
gốc công việc gốc của Đảng. Đội ngũ cán bộ là lực lượng nòng cốt xây dựng quân
đội, đưa chủ trương đường lối chính sách nghị quyết của Đảng vào quán triệt chỉ
đạo tổ chức thực hiện trong các hoạt động của quân đội: xây dựng, huấn luyện
chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, công tác lao động sản xuất, đạt chất lượng hiệu quả
cao, biến đường lối chủ trương chính sách của Đảng nhà nước, chỉ thị mệnh của
cấp trên thành hiệu quả thiết thực trong đời sống chiến đấu, công tác, lao động sản
xuất của quân đội. Cho nên bất cứ chính sách gì, cán bộ tốt thì thành công. Và
người coi huấn luyện bồi dưỡng cán bộ là công việc gốc của Đảng. Bao giờ Bác
cũng giành cho đội ngũ cán bộ quân đội sự quan tâm đặc biệt, những tình cảm hết
sức sâu sắc và rộng lớn. Người luôn gắn việc bồi dưỡng giáo dục, rèn luyện bồi
dưỡng cán bộ, với đường lối chính trị, đường lối quan sự, nhiệm vu cách mạng
của Đảng, của quân đội trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, đề ra những
yêu cầu cụ thể về phẩm chất năng lực của cán bộ tương ứng với đòi hỏi của nhiệm
vụ chính trị đặt ra. Trong đó quan điểm bao trùm nhất là: Bác nhắc nhở cán bộ
phải ra sức học tập, tu dưỡng nắm vững bản chất cách mạng khoa học của chủ

nghĩa Mác - Lênin để củng cố giữ vững lập trường, bản chất chính trị, có phương
pháp sử lí đúng đối với công việc và đối với con người. Bác thường căn dặn “cán
bộ phải thường thương yêu đội viên. Đối với anh em ốm yếu, thương tật, cán bộ
phải trông nom, thăm hỏi. Người đội trưởng, người chính trị viên phải là người
anh, người chị người bạn của đội viên. chưa làm được như vậy thì chưa hết nhiệm
vụ”, rằng “từ tiểu đội trưởng trở lên, từ tổng tư lệnh trở xuống, phải săn sóc đời
sống vật chất và tinh thần của đội viên, phải xem xét đội viên ăn uống như thế
nào, phải hiểu nguyện vọng và thắc mắc của đội viên. Bộ đội chưa ăn cơm, cán
bộ không được kêu mình đói. Bộ Đội không có áo mặc, cán bộ không được kêu
mình rét. Bộ đội chưa đủ chỗ ở, cán bộ không được kêu mình mệt. Thế mới là dân
chủ, là đoàn kết, là tất thắng”. Đối với nhân dân, Bác thường căn dặn cán bộ
chiến sĩ, phải kính trọng dân , giúp đỡ dân, khiêm tốn học hỏi nhân dân không
được công thần kiêu ngạo. Mình đánh giặc là vì nhân dân, nhưng không phải là


“cứu tinh” của dân, mà là có trách nhiệm phục sự nhân dân. Tất cả bộ đội phải
làm cho dân tin, dân phục dân yêu. Phải làm thế nào khi mình chưa đến thì dân
trông mong, khi mình đến thì dân giúp dỡ, khi mình đi nơi khác thì dân luyến tiếc.
Muốn vậy, cán bộ phải giúp đỡ dân, thương yêu dân. Mỗi quân nhân phải là một
cán bộ tuyên truyền bằng việc làm của mình.
Bởi vậy, ngay từ ngày thành lập đến nay, dù trong gian khổ chiến đấu hy sinh,
giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc, hay trong huấn luyện sẵn sàng chiến. Học tập công
tác, lao động sáng tạo của thời bình, quân đội ta luôn luôn phấn đấu thực hiện lời dậy
của Bác Hồ kính yêu “trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc
lập tự do của tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành khó khăn nào
cũng vượt qua kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Chính vì vậy, mà đồng bào ta ở mọi miền
đất nước đã tặng cho quân đội ta danh hiệu cao quý “Bộ đội cụ Hồ”. “Bộ đội cụ Hồ”
một lòng một dạ phục vụ hân dân, đi dân nhớ ở dân thương, bộ đội là một hình mẫu về
đạo đức lối sống. Đối với đồng đội đồng chí thì quý trọng như ruột thịt, hết lòng giúp đỡ
nhau cùng tiến bộ. Cán bộ thương yêu chiến sĩ chia ngọt sẻ bùi với cấp dưới, làm cho

chiến sĩ tôn trọng cán bộ. Mọi người sống có lí tưởng sống có kỷ luật, khiêm tốn giản
dị, trung thực thẳng thắn, lễ độ và nhân hậu, kính già yêu trẻ. Mình vì mọi người. “Bộ
đội cụ Hồ” là tình sâu nghĩa nặng.