Một số biện pháp giáo dục phẩm chất cho học sinh lớp 1 trường tiểu học phú nhuận

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÁO DỤC PHẨM CHẤT CHO HỌC SINH LỚP 1
TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚ NHUẬN

Người thực hiện: Lê Thị Vân
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường TH Phú Nhuận
SKKN thuộc lĩnh vực (mơn): Cơng tác chủ nhiệm

THANH HỐ, NĂM 2019


MỤC LỤC
1.2. Mục đích nghiên cứu:...........................................................3
Để áp dụng một số kinh nghiệm mà bản thân đã đúc rút được
qua nhiều năm làm công tác giảng dạy và chủ nhiệm lớp vào
lớp 1B tôi đang dạy hiện nay nhằm giáo dục phẩm chất cho học
sinh..............................................................................................3
1.3. Đối tượng nghiên cứu:..........................................................4
1.4. Phương pháp nghiên cứu:.....................................................4
1.4.1. Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin:...........4
Khảo sát về chất lượng phẩm chất hiện nay của học sinh lớp 1B
ngay đầu năm học.......................................................................4
Thu thập thông tin về mặt phẩm chất của học sinh qua báo cáo
chất lượng của nhà trường Mầm non...........................................4

Trò chuyện, trao đổi với giáo viên bộ môn, với Ban cán sự lớp,
cha mẹ, bạn bè, hàng xóm của học sinh.....................................4
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu lí luận:.......................................4
Tìm hiểu, nghiên cứu về vai trị của GVCN trên các tạp chí GD,
trên Internet và các tư liệu khác..................................................4
1.4.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:.................................4
Tham khảo, học hỏi kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm từ các
giáo viên trường khác, giáo viên trong trường............................4
1.4.4. Phương pháp quan sát:......................................................4
Quan sát các hoạt động của học sinh lớp 1B..............................4
Áp dụng các biện pháp giáo dục nhằm giáo dục phẩm chất cho
học sinh lớp 1 vào thực tế lớp 1B, năm học 2018- 2019.............4
1.4.6. Phương pháp nêu gương, khen thưởng:............................4
Nêu gương những việc làm tốt, những tấm gương sáng để học
sinh noi theo................................................................................4
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.......................................4
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm..............................4
Luật giáo dục ban hành năm 2005 nêu rõ:.................................4
Đối chiếu với kết quả khảo sát vào giữa kì I, tơi thấy các em có
sự phát triển tốt về phẩm chất. Kết quả này được đồng nghiệp
và nhà trường ghi nhận.............................................................17
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ............................................................17
3.1. Kết luận:.............................................................................17
Sau khi vận dụng những kinh nghiệm trong việc giáo dục phẩm
chất cho học sinh lớp 1B và áp dụng vào thực tiễn của trường
Tiểu học Phú Nhuận tôi nhận thấy:............................................17


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài:

Sinh thời Bác Hồ dạy: "Có tài mà khơng có đức là người vơ dụng; có
đức mà khơng có tài làm việc gì cũng khó”. Lời dạy của Bác đến giờ vẫn cịn
ngun giá trị. Bởi xã hội hiện nay, có bao nhiêu thói hư tật xấu, có bao nhiêu
cám dỗ, bao nhiêu tệ nạn đang tác động xấu đến con người nói chung và học
sinh tiểu học nói riêng (đặc biệt là học sinh lớp 1). Vì vậy, giáo viên tiểu học
khơng chỉ dạy cho các em kiến thức về các môn học mà còn phải dạy cho các
em kiến thức về xã hội, về kĩ năng sống; giúp các em có những hành vi cư xử
đúng đắn để các em trở thành người có ích cho xã hội.
Giáo dục phẩm chất cho học sinh lớp 1 giữ vai trò quan trọng trong việc
hình thành nhân cách cho học sinh. Muốn làm được việc đó, giáo viên chủ
nhiệm và các giáo viên khác trong nhà trường phải phối hợp chặt chẽ với nhau
và giáo dục phẩm chất là một hoạt động giáo dục cơ bản của giáo viên. Giáo dục
phẩm chất là một q trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh,
nhằm giúp nhân cách của mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học sinh
có được nhận thức, ý thức tình cảm đạo đức; có những thói quen, hành vi ứng xử
đúng mực trong các mối quan hệ của cá nhân với xã hội, của cá nhân đối với
mọi người xung quanh và của cá nhân đối với chính mình.
Đánh giá thực trạng giáo dục, đào tạo Nghị quyết TƯ 2 khóa VIII nhấn
mạnh: “Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng
suy thối về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài
bão lập thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước. Trong những
năm tới cần tăng cường giáo dục tư tưởng đạo đức, ý thức cơng dân, lịng yêu
nước, chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh… tổ chức cho học sinh
tham gia các hoạt động xã hội, văn hoá, thể thao phù hợp với lứa tuổi và với yêu
cầu giáo dục toàn diện”.
Các trường Tiểu học nói chung và trường Tiểu học Phú Nhuận nói riêng
cũng khơng đứng ngồi thực trạng đó. Là một giáo viên đang trực tiếp dạy lớp 1
tại Trường Tiểu học Phú Nhuận, tơi muốn đi sâu, tìm hiểu và thực hiện những
biện pháp giáo dục phẩm chất cho học sinh lớp tơi chủ nhiệm, với mong muốn
góp phần hình thành cho các em những phẩm chất tốt, trở thành những cơng dân

tốt trong tương lai. Đây là lí do để tơi hồn thành sáng kiến kinh nghiệm “Một
số biện pháp giáo dục phẩm chất cho học sinh lớp 1”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Để áp dụng một số kinh nghiệm mà bản thân đã đúc rút được qua nhiều
năm làm công tác giảng dạy và chủ nhiệm lớp vào lớp 1B tôi đang dạy hiện nay
nhằm giáo dục phẩm chất cho học sinh.

3


1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu về “Một số biện pháp giáo dục phẩm chất cho học sinh lớp
1”; đã được áp dụng trong thực tế dạy học sinh lớp 1B Trường Tiểu học Phú
Nhuận, năm học: 2018- 2019.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
1.4.1. Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin:
Khảo sát về chất lượng phẩm chất hiện nay của học sinh lớp 1B ngay đầu
năm học.
Thu thập thông tin về mặt phẩm chất của học sinh qua báo cáo chất lượng
của nhà trường Mầm non.
Trò chuyện, trao đổi với giáo viên bộ môn, với Ban cán sự lớp, cha mẹ,
bạn bè, hàng xóm của học sinh.
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Tìm hiểu, nghiên cứu về vai trị của GVCN trên các tạp chí GD, trên
Internet và các tư liệu khác.
1.4.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Tham khảo, học hỏi kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm từ các giáo viên
trường khác, giáo viên trong trường.
1.4.4. Phương pháp quan sát:
Quan sát các hoạt động của học sinh lớp 1B.

1.4.5. Phương pháp thử nghiệm:
Áp dụng các biện pháp giáo dục nhằm giáo dục phẩm chất cho học sinh lớp
1 vào thực tế lớp 1B, năm học 2018- 2019.
1.4.6. Phương pháp nêu gương, khen thưởng:
Nêu gương những việc làm tốt, những tấm gương sáng để học sinh noi theo.
Nêu gương và khen thưởng học sinh kịp thời khi học sinh tiến bộ và làm
tốt trong các hoạt động.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Luật giáo dục ban hành năm 2005 nêu rõ:
“Mục tiêu của giáo dục Tiểu học là giúp học sinh hình thành cơ sở ban
đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ
và các kĩ năng cơ bản; phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo,
hình thành nhân cách con người Việt Nam”.
Phẩm chất là một trong những thành phần chủ yếu cấu thành nhân cách con
người. Vì vậy, việc giáo dục phẩm chất cho học sinh ở Tiểu học nói chung và học
sinh lớp 1 nói riêng trong giáo dục hiện nay rất được quan tâm, chú trọng.
Dưới góc nhìn của giáo dục thì: Con người khi mới sinh ra chưa có nhân
cách, nhân cách phản ánh bản chất của xã hội, của mỗi cá nhân và chỉ được hình
4


thành, phát triển trong hoạt động giao lưu. Chính trong q trình sống, học tập,
lao động, vui chơi, giải trí... con người đã tự hình thành và phát triển nhân cách
của mình.
Sự hình thành và phát triển phẩm chất của mỗi cá nhân còn chịu ảnh
hưởng bởi các yếu tố: di truyền, môi trường, giáo dục và hoạt động cá nhân.
Các yếu tố kể trên chỉ có hoạt động của cá nhân mới là yếu tố quyết định
trực tiếp đối với sự hình thành và phát triển phẩm chất.
Trong một dự thảo đổi mới về chương trình sách giáo khoa sau năm 2015,

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra một chương trình tổng thể gồm ba phẩm chất
và tám năng lực (Bộ Giáo dục và đào tạo công bố ngày 05/08/2015). Ba phẩm
chất là: Sống yêu thương, sống tự chủ, sống trách nhiệm.
- Sống yêu thương gồm: yêu tổ quốc, giữ gìn phát huy truyền thống, di
sản quê hương đất nước, tơn trọng các nền văn hóa thế giới, nhân ái, khoan
dung, yêu thiên nhiên.
- Sống tự chủ gồm: sống trung thực, tự trọng, tự lực, chăm chỉ, vượt khó,
tự hồn thiện.
- Sống trách nhiêm gồm: tự nguyện, chấp hành kỷ luật, tuân thủ pháp luật,
bảo vệ nội quy, pháp luật.
Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh Tiểu học được đánh giá sự hình thành
và phát triển phẩm chất qua các mặt chủ yếu: chăm hoc, chăm làm; tự tin, trách
nhiệm; trung thực, kỉ luật; đồn kết, u thương. Thơng tư này quy định vào
giữa học kì I, cuối học kì I, giữa học kì II và cuối năm học, giáo viên chủ nhiệm
căn cứ vào các biểu hiện liên quan đến nhận thức, kĩ năng, thái độ trong quá
trình đánh giá thường xuyên về sự hình thành và phát triển từng năng lực, phẩm
chất của mỗi học sinh, được lượng hóa bằng ba mức: “Tốt” (T), “Đạt” (Đ), “Cần
cố gắng” (C).
Phẩm chất của học sinh được hình thành và phát triển trong quá trình học
tập, rèn luyện, hoạt động trải nghiệm cuộc sống trong và ngồi nhà trường. Chính
vì vậy giáo viên chủ nhiệm phải biết kết hợp sự giáo dục của gia đình - nhà
trường - xã hội một cách hài hòa khéo léo. Để làm được điều đó địi hỏi giáo viên
chủ nhiệm phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, u nghề, hết lịng vì học sinh.
Giáo viên phải hồn thành tốt các nhiệm vụ; hiểu học sinh trong lớp về mọi mặt,
cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh, với giáo viên bộ môn, tổ chức đội Thiếu
niên Tiền phong Hồ Chí Minh để giáo dục phẩm chất cho các em.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến.
Để tìm hiểu phẩm chất của học sinh lớp 1, sau khi nhận lớp, tôi đã tiến
hành khảo sát về phẩm chất của học sinh lớp 1B (lớp tôi chủ nhiệm). Tôi nhận

thấy đa số các em đều chăm học, chăm làm, tích cực tham gia các hoạt động
giáo dục; tự tin, mạnh dạn khi bày tỏ ý kiến của mình trước lớp; chấp hành tốt
5


nội qui trường, lớp; kính trọng người lớn tuổi, biết giúp đỡ mọi người, cởi mở
thân thiện.... Nhưng bên cạnh đó vẫn cịn một số học sinh khi tơi gọi các em
đứng lên tự giới thiệu về mình, các em ấp úng khơng nói được hoặc nói trống
khơng, giao bài tập các em không làm hoặc làm rất chậm, mọi hoạt động của lớp
các em ít tham gia và khi tham gia thì khả năng hợp tác rất kém .... Tuy số học
sinh đó khơng nhiều nhưng nếu để các em ở tình trạng như vậy kéo dài sẽ ảnh
hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục hai mặt của lớp, của nhà trường.
Sau khi điều tra thực trạng, tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
2.2.1. Thuận lợi:
Bản thân tôi luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ về chuyên môn nghiệp
vụ từ Ban giám hiệu và các đồng nghiệp trong nhà trường.
Được tham gia đầy đủ các lớp tập huấn chuyên đề do nhà trường và Phòng
Giao dục và Đào tạo huyện Như Thanh tổ chức; đặc biệt là học tập thông tư 22.
Đa số học sinh tiểu học ngoan, biết vâng lời cô giáo, thực hiện tốt nội quy,
quy định của nhà trường đề ra.
Phụ huynh ngày nay đã có những nhìn nhận đúng đắn về tầm quan trọng
của giáo dục phẩm chất cho trẻ em ngay từ những năm tháng đầu đời.
2.2.2. Khó khăn:
Do xã Phú Nhuận có địa bàn rộng nên việc gặp gỡ, tìm hiểu hồn cảnh
của từng học sinh cịn phần hạn chế.
Đa số học sinh không được thường xuyên ở với bố mẹ vì bố mẹ đi làm ăn
xa, các em chủ yếu ở với ông bà hoặc nhà anh em...nên phụ huynh chưa thực sự
quan tâm đến con cái mình.
Do đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi nên các em nhanh quên lời dạy của cô giáo.
2.2.3. Kết quả của thực trạng:

Năm học 2018- 2019, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 1B. Tôi đã tiến
hành khảo sát về phẩm chất của tất cả học sinh trong lớp vào giữa học kì I.
Kết quả như sau:
Mức độ đạt được ở các hành vi
Sĩ
Chăm học,
Tự tin,
Trung thực,
Đoàn kết,
Lớp
số
chăm làm
trách nhiệm
kỉ luật
yêu thương
T
Đ
C
T
Đ
C
T
Đ
C
T
Đ
C
33
8
17

8
11 17
5
14 15
4
21
8
4
1B
em em em em em em em em em em em em em
Tỷ lệ % 24, 51, 24, 33, 51, 15, 42, 45, 12, 63, 24, 12,
2

6

2

3

5

2

4

5

1

7

2

1

Từ kết quả trên tơi đã tìm ra ngun nhân sau:
Trong gia đình:
Một số gia đình các em có bố, mẹ quanh năm đi làm ăn ở Thái Lan, ở
miền Nam,... Các em sống với ông bà hoặc sống với anh em bên nội (bên
6


ngoại)... nên việc học hành, việc rèn nề nếp không được để ý, quan tâm, hay
quên sách vở, đồ dùng học tập...
Có những gia đình chỉ coi trọng kết quả học tập về kiến thức mà xem nhẹ
việc giáo dục phẩm chất đạo đức cho các em, quá nuông chiều trẻ, đáp ứng mọi
nhu cầu về vật chất, đòi hỏi của các em... khiến các em ích kỉ, chỉ biết u bản
thân, thờ ơ, vơ tâm với những gì đang xảy ra xung quanh.
Nhiều gia đình cịn trách phạt con nặng nề khi các em mắc lỗi khiến các
em sợ sệt, thiếu tự tin, nói dối, làm đối phó...
Một số gia đình cha mẹ chưa gương mẫu về đạo đức lối sống như: Bn
bán gian lận, nói tục, gia đình bất hịa, bạo lực gia đình... Điều này làm ảnh
hưởng đến tư tưởng, tình cảm và phẩm chất của trẻ, một số trẻ khi đến trường
thường gây gổ với bạn, lấy đồ của bạn, nói trống khơng...
Một số gia đình để cho các em xem điện thoại, ti vi, mạng internet một
cách tùy tiện gây ra tình trạng các em thích chơi điện tử, bắt chước những hiện
tượng tiêu cực, bạo lực, chán học, ngại học...
Trong nhà trường: Học sinh tiểu học phần lớn là ngoan, biết vâng lời cô
giáo, thực hiện tốt nội quy, quy định của nhà trường đề ra. Tuy nhiên đánh giá
một cách khách quan mà nói học sinh hiện nay rất nhạy cảm, rất dễ thích ứng

với các hành vi đạo đức chưa đúng của bạn bè hoặc của các anh chị lớp trên
như: hiện tượng nói tục, nói trống khơng, các hành vi đạo đức sai lệch khác...
Ngoài xã hội: Hiện tượng tiêu cực, các hành vi đạo đức thiếu văn minh
như: một số tụ điểm chiếu phim ảnh băng hình có nội dung đồi truỵ, games,
mạng Internet… làm ảnh hưởng đến nhân phẩm của học sinh.
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Biện pháp 1: Giáo viên luôn là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Hình ảnh của các thầy giáo, cô giáo, nhân viên nhà trường cũng tác động
lớn đến việc giáo dục phẩm chất cho học sinh. Thầy giáo,cô giáo không chỉ là
người dạy dỗ các em ở trường mà còn là “thần tượng” của các em. Học sinh lớp
1 nghe và làm theo lời cô giáo hơn là nghe lời phụ huynh. Những việc làm, hành
động khơng tốt của cơ có nhiều tác động đến việc hình thành phẩm chất của học
sinh. Ngược lại, những hình ảnh đẹp của cơ giáo sẽ có những tác động tích cực
đến suy nghĩ của các em.
Vì thế tơi ln tạo cho mình những thói quen tốt: trang phục đúng quy
định, không dùng điện thoại khi lên lớp, không nói trống khơng với đồng nghiệp
và học sinh; khơng cư xử “thiếu văn hóa” trong mọi mối quan hệ. Mặt khác khi
đứng trước học sinh, tơi ln xem mình như một người mẹ, người chị, người
bạn của các em, lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng của các em, chia sẻ với
các em những khó khăn về vật chất cũng như tinh thần, kiềm chế sự nóng giận
của bản thân....Đặc biệt khi học sinh mắc lỗi, tôi đã không quát mắng, hoặc phạt
các em trước mặt bạn bè, vì nếu làm như vậy sẽ khiến các em xấu hổ, tổn
7


thương tâm lí, gây tính trơ lì, bất cần, nói dối. Những trường hợp đó, tơi thường
gặp riêng học sinh vào cuối giờ học và hết sức kiềm chế cảm xúc, bình tĩnh để
tìm hiểu nguyên nhân tại sao em lại mắc lỗi và để chính em phạm lỗi nói ý kiến,
suy nghĩ của mình. Sau đó tơi ân cần nhẹ nhàng phân tích để các em thấy được
đúng /sai. Từ đó em hiểu được những tác hại của việc mình làm chưa đúng, biết

nhận lỗi và sửa lỗi.
Ví dụ: Với học sinh hay lấy bút hoặc đồ dùng học tập của bạn: tơi đã tìm
hiểu sự việc thơng qua các học sinh được chứng kiến sự việc, tìm nguyên nhân,
cuối giờ gặp riêng và hỏi học sinh vi phạm: - Vì sao em lấy bút của bạn? Nếu
em bị bạn lấy bút, em cảm thấy thế nào? Em thấy mình lấy bút của bạn như vậy
là đúng hay sai? Từ sau em có lấy bút của bạn nữa khơng?
Khi học sinh đã nhận lỗi, tôi đã thể hiện sự tin tưởng em bằng lời nói: “Cơ
tin là em sẽ làm được, cô sẽ theo dõi việc sửa lỗi của em đấy!”.
Với biện pháp trên, tôi nhận thấy học sinh gần gũi, tin yêu cô giáo, các em
đã mạnh dạn nhận lỗi khi mắc lỗi và biết sửa lỗi.
Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp, thói quen trong sáng, tích cực cho học sinh.
Vào các tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ ở các tuần trong tháng đầu của năm
học, tôi đã giúp các em học tập các nhiệm vụ của người học sinh, 5 điều Bác Hồ
dạy, học nội quy của nhà trường, của lớp. Tùy vào từng đặc điểm, phẩm chất của
mỗi học sinh mà giáo viên chia nhóm và đặt tên cho các nhóm như: Nhóm
“Chăm học, chăm làm”, nhóm “Tự tin,trách nhiệm”, nhóm“Trung thực, kỷ luật”,
nhóm “Đồn kết, u thương”. Sau đó, tơi ghi tên các nhóm vào bảng và trang
trí vào một góc lớp gọi là “góc thi đua”, khuyến khích các em thi đua học tập và
rèn luyện phẩm chất tốt. Nhóm nào phấn đấu, rèn luyện tốt sẽ được tuyên
dương, khen thưởng bằng một lá cờ màu đỏ, nhóm nào ở mức đạt được cờ màu
vàng, nhóm nào cần cố gắng được cờ màu xanh vào giờ sinh hoạt lớp thứ sáu
hàng tuần, cờ của các nhóm cắm vào góc thi đua.
Qua việc làm này, tơi hình thành cho các em những phẩm chất tốt như: chăm
học, chăm làm; tự tin, trách nhiệm; trung thực, kỉ luật; đoàn kết, yêu thương...
Biện pháp 3: Tạo cho học sinh một môi trường học tập thân thiện.
Khi các em đến lớp tơi ln tìm cách để gần gũi các em. Chẳng hạn:
những hơm trang trí lớp học tôi rủ học sinh làm cùng. Trong giờ ra chơi, tơi cịn
cùng các em chơi các trị chơi mà các em thường hay chơi như: ô ăn quan, cờ
vua, bắn bi, bịt mắt bắt dê,...Gặp khi học sinh bị sốt, mệt hay đau bụng trong tiết
học tôi ân cần hỏi han, bình tĩnh xử lý: xoa cho các em chút dầu gió hoặc chở

các em sang trạm y tế, rồi gọi điện cho phụ huynh đến đón các cháu về. Ngồi ra tơi
cịn tranh thủ giờ ra chơi kèm cho các em học sinh chậm tiến bộ hoặc trò chuyện
với các em, vui đùa cùng các em, hỏi thăm về gia đình các em, tết tóc hoặc bẻ lại cổ
áo cho các em, tơi cịn tổ chức sinh nhật cho những học sinh sinh cùng tháng (việc
làm này của tơi khiến các em rất vui). Vì vậy, khi đứng trước tôi, các em không rụt
8


rè xa cách như trước kia nữa. Các em thường xun kể về gia đình các em với tơi
và các em cũng gần gũi bạn bè hơn, tự tin hơn trong giao tiếp.

Với việc tạo cho các em môi trường học tập thân thiện, tôi nhận thấy các
em đã tự tin và mạnh dạn tham gia các hoạt động của lớp cũng như của trường.
Biện pháp 4: Giáo dục phẩm chất cho học sinh thông qua việc dạy môn Đạo đức
Tất cả các mơn học đều có những nội dung mang tính giáo dục sâu sắc
(đặc biệt là mơn Đạo đức).
Trong các tiết Đạo đức (1 tiết/ tuần), tôi đã lồng ghép việc giáo dục phẩm
chất cho các em qua các tình huống cụ thể, để các em lựa chọn cách ứng xử phù
hợp. Từ đó, hình thành cho các em những phẩm chất, hành vi đúng đắn.
Ví dụ: Bài 4 - Gia đình em (Đạo đức 1- trang 15).
Bài tập 2: Kể lại nội dung từng bức tranh (Vở bài tập Đạo đức 1- trang 15, 16)

9


- Giáo viên cho học sinh quan sát và thảo luận nội dung tranh theo nhóm.
- Đại diện các nhóm kể lại nội dung từng tranh. Cụ thể:
Tranh 1: Bố mẹ đang hướng dẫn con học bài.
Tranh 2: Bố mẹ đưa con đi chơi ở công viên.
ranh 3: Một gia đình đang sum họp bên mâm cơm.

Tranh 4: Một bạn nhỏ trong tổ bán báo “ Xa mẹ” đang bán báo trên đường phố.
- Giáo viên cho học đàm thoại theo các câu hỏi:
- Bạn nhỏ trong tranh nào được sống hạnh phúc với gia đình?
- Bạn nào phải sống xa bố mẹ ? Vì sao?
- Nếu phải sống xa bố mẹ em cảm thấy thế nào?
- Giáo viên cho học sinh liên hệ với bản thân và từ đó để học sinh nhận biết
được các em thật hạnh phúc khi được sống cùng với gia đình, biết yêu quý gia
đình mình. Qua hoạt động này, giáo viên giáo dục cho các em biết cảm thông,
chia sẻ với những bạn thiệt thịi khơng được sống cùng bố mẹ.
Ngồi ra, tơi cịn dạy tích hợp cho học sinh các kĩ năng sống vào tiết 2 của
môn Đạo đức. Cụ thể khối lớp 1 dạy vào tiết 2 của môn Đạo đức ở các tuần:
tuần 4, tuần 8, tuần 13, tuần 17, tuần 22, tuần 27, tuần 31.
Thông qua môn học Đạo đức, tơi nhận thấy học sinh ngày càng có sự tiến
bộ hơn về phẩm chất, hành vi trong cuộc sống. Các em biết đoàn kết, yêu
thương và giúp đỡ nhau trong mọi hoạt động.
10


Biện pháp 5: Phối kết hợp với đồng nghiệp, các tổ chức trong nhà trường
a. Kết hợp với giáo viên giảng dạy các bộ môn khác
Tôi luôn xác định dạy học không chỉ thực hiện nội dung bài giảng mà
phải rèn cho học sinh biết áp dụng kiến thức đã học vào thực tế từ đó hình thành
các thói quen về phẩm chất.
Vì vậy, tơi đã chủ động chia sẻ sáng kiến và kinh nghiệm của mình với
các giáo viên dạy bộ môn khác trong lớp để họ tham khảo và vận dụng vào từng
tiết học cụ thể nhằm nâng cao phẩm chất cho học sinh. Chẳng hạn như:
Với giáo viên môn Thể dục:
Ở lớp 1, các môn học đều do giáo viên chủ nhiêm dạy (trừ mơn Thể dục).
Vì vậy, tôi luôn phối hợp chặt chẽ với giáo viên Thể dục để nắm bắt được những
biểu hiện về tính cách và khả năng tham gia vào các hoạt động trong giờ học của

học sinh để giáo dục các em tốt hơn.
b. Kết hợp với tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh
Tơi nhận thấy việc xây dựng lồng ghép những bài học kĩ năng sống, đạo
đức ngay trong các hoạt động Đội bằng các hình thức phong phú như hoạt cảnh,
chương trình văn nghệ, kể chuyện, đọc thơ trong buổi chào cờ đầu tuần sẽ để lại
ấn tượng tốt đẹp trong lòng mỗi học sinh. Giáo dục phẩm chất nhân cách, kĩ
năng sống thông qua hoạt động này sẽ giúp các em trưởng thành nhanh chóng so
với những hình thức khác. Vì thế tơi thường đăng kí với giáo viên tổng phụ trách
đội những hoạt động theo chủ điểm để học sinh lớp tơi tham gia.
Ví dụ: Các tiết mục văn nghệ, kể chuyện... vào giờ chào cờ thứ hai ở một số tuần.

11


Sau khi tham gia vào các hoạt động này, tôi nhận thấy các em đã tích cực
tham gia các hoạt động của nhóm, của lớp và của nhà trường.
Biện pháp 6: Giáo dục phẩm chất cho học sinh thông qua các hoạt động
ngoài giờ lên lớp, hoạt động nhân đạo và nêu gương người tốt việc tốt.
* Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp:
Sau những giờ học căng thẳng và mệt mỏi thì hoạt động ngồi giờ là giờ
các em được vui chơi thoải mái. Sau khi các em tham gia bài thể dục giữa giờ
hoặc múa hát sân trường theo qui định của Đội thì các em được vui chơi tự do.
Lúc này các em chơi những gì mà các em thích nên đơi khi các em bắt chước
chơi những trò rất nguy hiểm như: ném dép, vật nhau...dẫn đến các em có thể bị
đau. Vì vậy, tơi đã phải suy nghĩ để tìm ra những trị chơi phù hợp để giờ chơi
lành mạnh, bổ ích. Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiêm, tôi đã xây dựng cho
mình kế hoạch để hướng dẫn học sinh có giờ chơi thật thoải mái, lành mạnh, bổ
ích như sau:
Ngay từ đầu năm, tôi đã phối hợp với phụ huynh của lớp chuẩn bị cho các
em một số vận dụng cần thiết phục vụ cho giờ chơi như: cờ vua, mảnh vải nhỏ

để các em chơi bịt mắt bắt dê, dây nhảy, giấy vẽ, bút màu, bộ xếp hình....Đến
giờ chơi, tôi cho học sinh chọn các vật dụng để phục vụ trị chơi mà các con
thích. Thơng qua các trị chơi như vậy được thể hiện sự say mê, hứng thú, thỏa
sức sáng tạo, thư giãn sau các giờ học mệt mỏi. Qua các hoạt động vui chơi các
em sẽ hình thành được những phẩm chất tốt.
12


Ngồi ra, tơi cịn cho các em tham gia các hoạt động tập thể theo các chủ
điểm của từng tháng:
Ví dụ: * Chủ điểm 3: Biết ơn thầy giáo, cô giáo (Thời gian thực hiện tháng 11).
- Phát động phong trào thi đua làm việc tốt lập thành tích chào mừng ngày
Nhà giáo Việt Nam 20- 11 như: Hoa điểm mười, bỏ rác vào thùng, nhổ cỏ, chăm
sóc vườn hoa của trường.

* Chủ điểm: Uống nước nhớ nguồn ( Thời gian thực hiện tháng 12).
- Tổ chức cho các em thăm, viếng tượng đài liệt sĩ xã Phú Nhuận.

13


* Thông qua các hoạt động nhân đạo :
14


Thành lập nhóm “Chữ thập đỏ” của lớp. Vận động các bạn cùng lớp, cùng
trường tích cực tham gia cơng tác từ thiện. Vừa qua, lớp tôi đã tham gia một số
phong trào ủng hộ như: mua tăm cho hội người mù huyện Như Thanh, mua bút
ủng hộ trẻ em khuyết tật tỉnh Thanh Hóa, quyên góp ủng hộ bạn Đậu Thị Ngọc
Nhi học sinh lớp 4A (bị bệnh thiếu máu huyết tán), ủng hộ quà tết cho các bạn

học sinh của trường có hồn cảnh đặc biệt khó khăn (Lớp 1B tơi chủ nhiệm có
em Bùi Văn Trí cũng được nhận phần quà đó) Số học sinh chưa đạt các hành vi
cũng tham gia ủng hộ rất đầy đủ các phong trào trên. Khi tham gia vào các hoạt
động nhân đạo, các em được giáo dục về đạo lí, về tình người sâu nặng, đằm
thắm, tạo nên khối đồn kết gắn bó trong trường học tốt hơn. Đẩy lùi những
thói hư tật xấu, hình thành những thói quen, hành vi đạo đức tốt.

* Nêu gương người tốt việc tốt
Hiện nay, trên các kênh truyền hình VTV1 và VTV3 có các chương trình
nhân đạo: “Tấm lịng vàng”, “Nhịp cầu nhân ái”, “Qùa tặng cuộc sống”, “Điều
ước thứ 7”, “Cặp lá yêu thương”, “Vì bạn xứng đáng”, “Việc tử tế”,.. là những
gương người tốt, việc tốt có thật trong cuộc sống hành ngày có tác dụng giáo
dục phẩm chất thiết thực cho học sinh. Tôi chuẩn bị một số vi deo có nội dung
hấp dẫn, dễ hiểu, dễ cảm nhận, phù hợp với tâm sinh lí và lứa tuổi học sinh lớp 1
để trình chiếu cho các em xem vào một số buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ ( thứ 3
và thứ 5) hoặc tiết sinh hoạt lớp (thứ 6) hàng tuần. Mỗi vi deo khoảng 5 phút.
Trong năm học, tôi đã cho học sinh xem một số vi deo: Người mẹ một mắt,
Người con vô cảm, Qùa mừng thọ. Sau khi học sinh xem xong tôi cho các em
nêu việc làm tốt mình vừa được xem là việc gì. Từ đó nhấn mạnh cho các bài
học rút ra từ mỗi câu chuyện. Ví dụ: chăm chỉ, trung thực, sống hòa đồng, nhân
ái, biết yêu thương giúp đỡ người khác. Mặt khác, tơi cịn phối hợp với phụ
huỵnh cho các em xem chương trình “Qùa tặng cuộc sống”được phát sóng vào
15


các tối thứ sáu, thứ bảy và chủ nhật trên kênh VTV3. Hơm sau đến lớp nói lại
nội dung cho các bạn nghe, nói xem em học được gì qua câu chuyện đó.
Ngồi ra, tơi cịn lấy gương người tốt, việc tốt ngay trong lớp 1B tôi chủ
nhiệm như: bạn Bảo Châu nhặt được 30.000 đồng đã đem nộp cho cơ Ngà –
Tổng phụ trách đội để tìm trả lại cho người đánh rơi hay các bạn Linh Anh,

Tuấn, Đức Phong đã nhiều lần cho các bạn khác mượn bút khi các bạn quên
không mang bút...hay nêu cho các em biết gương tốt của các anh chị lớp lớn
trong trường như: chị Lê Thu Thủy lớp 5C nhặt được 500.000 đồng đã trả lại
cho người đánh rơi là cô Lê Thị Lộc - giáo viên trong trường.
Từ việc được tham gia các hoạt động ngoài giờ, các hoạt động nhân đạo,
được biết về những tấm gương người tốt, việc tốt các em đã biết kính trọng, lễ
phép với người lớn, quan tâm, chia sẻ với bạn, biết đoàn kết, yêu thương nhau,
các em biết làm những việc vừa với sức mình, nhặt được của rơi trả người đánh
mất...
Biện pháp 7: Phối kết hợp với các lực lượng ngoài nhà trường giáo dục
phẩm chất cho học sinh.
a. Phối kết hợp với hội cha mẹ học sinh và gia đình học sinh
* Thành lập Ban đại diện cha mẹ học sinh.
Trong buổi họp phụ huynh đầu năm, lớp tôi bầu chọn Ban đại diện cha mẹ
học sinh để phối hợp với giáo viên chủ nhiệm giúp học sinh thực hiện tốt nội
quy của trường, lớp. Tôi trao đổi, thống nhất với Ban đại diện cha mẹ học sinh
về kế hoạch, nội dung rèn luyện của các em. Ban đại diện cha mẹ học sinh có
trách nhiệm phối hợp với các bậc phụ huynh trong lớp để tuyên truyền tới phụ
huynh các em những công việc của lớp, của trường.
* Thông qua liên lạc bằng điện thoại
Với những học sinh có phụ huynh thường đi làm ăn xa nhà, tôi thường
liên lạc bằng điện thoại; thông báo kết quả học tập và rèn luyện của học sinh
cho phụ huynh nắm được, để phụ huynh phối hợp với giáo viên đưa ra các biện
pháp giáo dục hợp lí và kịp thời với học sinh.
* Thông qua các buổi họp phụ huynh.
Tại các buổi họp phụ huynh, tôi thông báo tới các bậc phụ huynh nội quy,
quy định về học tập, nền nếp của nhà trường, của lớp để các bậc phụ huynh đôn
đốc học sinh thực hiện tốt hơn.
Nêu rõ những chuẩn mực phẩm chất mà học sinh phải đạt được theo từng
kì trong năm học. Với những học sinh có cá tính, giáo viên cần trao đổi cụ thể

với gia đình nắm được đặc điểm tâm lí của từng em. Kết hợp với gia đình có các
biện pháp cụ thể; có thể mềm dẻo nhưng thật kiên quyết với những em có hành
vi không đúng.
Tôi trao đổi với cha mẹ học sinh cần quan tâm hơn nữa đến đời sống tình
cảm của học sinh, bố mẹ thường xuyên trò chuyện với các em. Tạo cho các em
16


có góc học tập, có tủ sách, có một mơi trường sống lành mạnh. Cha mẹ, anh chị
em có mối quan hệ thân thiết, quan tâm đến nhau từ đó có tác dụng tới việc hình
thành nhân cách cho các em.
b. Thơng qua các đồn thể khác ở địa phương.
Ngồi hoạt động ở trường các em còn tham gia những tổ chức đồn
thể các thơn. Nhà trường cần có mối liên hệ chặt chẽ với tổ chức này. Học
sinh lớp tôi chủ yếu sống ở các thôn như: thôn Phú Nhuận, thôn Phú
Quang, thôn Tân Phú. Tôi phối kết hợp với các đoàn thể: Phụ nữ, Đoàn
thanh niên... trong các thôn này tổ chức hoạt động: vui Tết trung thu, văn
nghệ vào các dịp lễ của thôn.
Bằng việc phối kết hợp chặt chẽ, hài hịa với các lực lượng ngồi nhà
trường, tôi nhận thấy các em tiến bộ rõ rệt trong học tập và rèn luyện.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Sau một thời gian vận dụng một số biện pháp giáo dục phẩm chất cho học sinh
lớp 1B, vào giữa học kì II tơi đã tiến hành khảo sát và thu được kết quả như sau:

Lớp

Sĩ
số

33

em
Tỷ lệ %

1B

Mức độ đạt được ở các hành vi
Chăm học,
Tự tin,
Trung thực,
Đoàn kết,
chăm làm
trách nhiệm
kỉ luật
yêu thương
T
Đ
C
T
Đ
C
T
Đ
C
T
Đ C
18
15
0
22
11 0

25
8
0
32
1
0
em em em em em em em em em em em em
54, 45, 0, 66, 33, 0, 75, 24, 0, 97, 3, 0,
5
5
0
7
3
0
8
2
0
0
0
0

Đối chiếu với kết quả khảo sát vào giữa kì I, tơi thấy các em có sự phát
triển tốt về phẩm chất. Kết quả này được đồng nghiệp và nhà trường ghi nhận.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Sau khi vận dụng những kinh nghiệm trong việc giáo dục phẩm chất cho
học sinh lớp 1B và áp dụng vào thực tiễn của trường Tiểu học Phú Nhuận tôi
nhận thấy:
* Với giáo viên
Để áp dụng hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm "Một số biện pháp giáo dục

phẩm chất cho học sinh lớp 1 - Trường Tiểu học Phú Nhuận” trong thực tế
người giáo viên cần vận dụng sáng kiến một cách linh hoạt phù hợp với thực tế
của học sinh và điều kiện cơ sở vật chất của từng đơn vị. Cần có sự phối kết hợp
chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - xã hội.
Mặt khác để thực hiện được mục tiêu của giáo dục đào tạo trong thời kỳ
công nghiệp hố, hiện đại hố đất nước đó là: "Đào tạo nguồn nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài cho xã hội". Do vậy công tác giáo dục và nâng cao phẩm chất
trong nhà trường Tiểu học nói chung và cho học sinh lớp 1 nói riêng là một yêu
17


cầu hết sức cấp bách và cần thiết. Việc giáo dục phẩm chất tốt sẽ góp phần tạo ra
những con người có nhân cách tốt và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục các
mơn văn hố. Bởi vậy người giáo viên (đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm) phải có
nhận thức đúng đắn về vị trí vai trị, nhiệm vụ của cơng tác hình thành và phát
triển phẩm chất cho học sinh. Trên cơ sở đó phối kết hợp với các lực lượng trong
và ngoài nhà trường cùng tham gia vào công tác giáo dục theo mục tiêu của
Đảng và Nhà nước.
* Với học sinh
Hình thành, xây dựng được các thói quen, phẩm chất tốt, có ý thức ln
quan tâm đến mọi người xung quanh.
Có thái độ đúng đắn, biết bày tỏ thái độ với các hành vi chưa phù hợp với
các chuẩn mực đạo đức.
*Với kết quả đạt được sau thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào
thực tế, tôi thiết nghĩ sáng kiến kinh nghiệm của tơi ứng dụng có hiệu quả trong
phạm vi trường Tiểu học Phú Nhuận và có thể mở rộng phạm vi áp dụng ở các
trường Tiểu học trong toàn huyện.
3.2. Kiến nghị:
3.2.1.Với BGH nhà trường:
Các buổi sinh hoạt chuyên môn nên lồng ghép công tác chủ nhiệm vào

như một nội dung sinh hoạt chun mơn, để các GV trong trường có cơ hội học
hỏi kinh nghiệm lẫn nhau về công tác chủ nhiệm lớp.
3.2.2. Với PGD& ĐT:
Hằng năm nên tổ chức các đợt tập huấn về công tác chủ nhiệm lớp để GV
có thêm kiến thức và kinh nghiệm về cơng tác làm chủ nhiệm lớp. Từ đó, GV
làm chủ nhiệm ngày càng tốt hơn.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Phú Nhuận, ngày 27 tháng 3 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, khơng sao chép
nội dung của người khác.
Người viết

Lê Thị Vân

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT

Tên tài liệu

1

Giáo trình tâm lí học

2

3

4

Năm xuất
bản

Tên tác giả

Nhà xuất bản

Bùi Văn Huệ
(chủ biên)
Bộ GD & ĐT

NXB Giáo
dục
Bộ GD & ĐT

22 / 9 /2016

Bộ GD và ĐT

2005

Thông tư số 22
Bản báo cáo chất lượng
học sinh lớp 5 tuổi Mầm
Non năm học 2017 –
2018 của Trường Mầm

Non Phú Nhuận
Luật GD Tiểu học ban
Bộ GD & ĐT
hành năm 2005

1997


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Vân
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên - Trường Tiểu học Phú Nhuận

TT

1
2

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh
giá xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh...)

Một số biện pháp giúp học
sinh lớp 2 tìm thành phần chưa
biết của phép tính.

Giáo dục phẩm chất cho học
sinh lớp 1 trường tiểu học Phú
Nhuận

Phòng
GD&ĐT
Như Thanh
Phòng
GD&ĐT
Như Thanh

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học
đánh giá xếp
loại

B

2017-2018

A

2018-2019

20