Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức cho trẻ 4 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học trường mầm non hoằng anh TP thanh hóa

MỤC LỤC
NỘI DUNG

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
* Giải pháp 1: Nghiên cứu kỹ tác phẩm văn học, sử dụng câu hỏi gợi
mở và thủ thuật gây hứng thú
* Giải pháp 2: Làm và sử dụng đồ dùng trực quan
* Giải pháp 3: Tạo môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học
* Giải pháp 4: Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy và tổ chức hoạt
động mọi lúc, mọi nơi
* Giải pháp 5: Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học khi ở nhà
`2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:

Trang

1
1
2
2
2
3
3
4
6
6
8
10
12
15
17
16
19
19


“Non sông Việt Nam có vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới
đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không chính là
nhờ phần lớn ở công lao học tập của các cháu”.
Câu nói của Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã đi vào lòng người tạo ra động lực to
lớn cho người dạy và học. Đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải truyền lại cho
thế hệ sau. Phải làm sao để có sự “vẻ vang”, có thể “bước tới đài vinh quang”,
“sánh vai” cùng với cường quốc năm châu? Đó luôn là lời nhắc nhở thế hệ mai
sau. Đặc biệt là những người làm công tác giáo dục luôn phải quan tâm, lưu ý để
tạo ra một thế hệ trẻ, một nền tảng nhân lực năng động và sáng tạo. Trong công
tác giáo dục thì giáo dục Mầm non là vô cùng quan trọng và cần thiết, bởi “cây

có gốc thì mới có ngọn”. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng
công tác chăm sóc - giáo dục trẻ Mầm non, làm sao để trẻ phát triển tốt ở cả 5
lĩnh vực: thể chất, trí tuệ, ngôn ngữ, thẩm mỹ và tình cảm, kỹ năng xã hội.
Thực tế ở trường Mầm non trẻ được tham gia rất nhiều hoạt động. Qua các
hoạt động đó giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách toàn diện, giúp trẻ năng
động và sáng tạo. Một trong các hoạt động đó là cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học. Đó là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn trẻ bởi trong các tác phẩm văn học có
nhiều bài học quí giá, có những tấm lòng cao cả, hay dạy trẻ cách sống sao cho
tốt. Các tác phẩm văn học là phương tiện trong việc giáo dục trẻ lòng yêu quê
hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, và những người thân. Phát triển nhận
thức cho trẻ như: Trẻ biết được việc làm tốt, việc xấu, biết yêu cái đẹp, cái thiện,
ghét cái ác độc, qua đó hình thành phẩm chất đạo đức trong sáng cho trẻ. Đặc
biệt thông qua các tác phẩm thơ, truyện giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát triển
mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói rõ ràng, nói hay, nói đúng câu, đúng từ và đúng
ngữ pháp.
Qua việc làm quen với tác phẩm “Văn học” chính là hình thành ở trẻ những
tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mỹ, phát triển trí tưởng tượng
như lòng yêu thiên nhiên cỏ cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và
giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như: Ông bà, bố, mẹ, anh, chị em, cô
giáo và bạn bè. Thông qua các hoạt động trẻ tái tạo, sáng tạo thêm những tình
tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Tuy
nhiên trẻ Mầm non rất hiếu động nên sự chú ý chưa cao, khả năng đọc, kể diễn
cảm của trẻ còn hạn chế. Chính vì vậy trong năm học 2018 – 2019 tôi đã lựa
chọn đề tài “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức cho trẻ 4-5 tuổi
làm quen với tác phẩm văn học tại trường Mầm non Hoằng Anh-thành phố
Thanh Hóa” nhằm khắc phục những mặt còn tồn tại, hạn chế và giúp trẻ phát
triển một cách toàn diện hơn.
2

1.2 Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của việc nghiên cứu đề tài nhằm tìm ra được những biện pháp
hiệu quả nhất giúp trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học một cách tích
cực. Qua đó chuẩn bị nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức của tác phẩm
văn học nhằm giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học một cách tốt nhất.
1.3 Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu một số biện pháp cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn
học một cách tốt nhất.
1.4 Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp trực quan: Sử dụng đồ dùng, tranh ảnh, rối, cho trẻ quan sát
- Phương pháp đàm thoại: Thông qua trò chuyện cùng trẻ, cha mẹ của trẻ
- Nghiên cứu cơ sở lý luận: Nghiên cứu các tài liệu về vấn đề dạy trẻ làm
quen với tác phẩm văn học và sách hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình
Mầm non 4 - 5 tuổi.
- Phương pháp thực tiễn:
+ Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung của môn văn học.
+ Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình tổ chức hoạt động.
+ Tổ chức, soạn giáo án thông qua các tiết dạy để kiểm tra tính khả thi của
đề tài.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Căn cứ vào số lượng trẻ trong lớp và
mục đích của đề tài đưa ra số liệu cụ thể làm minh chứng để khẳng định hiệu
quả của sáng kiến kinh nghiệm.
- Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động của giáo viên, ghi chép lại
và trao đổi với giáo viên. Quan sát các giờ hoạt động làm quen với tác phẩm văn
học của trẻ ghi chép lại các hoạt động để xác định mức độ nhận thức và kỹ năng
của trẻ.
- Khảo sát cơ sở vật chất: Khảo sát mức độ nhận thức và kỹ năng của trẻ.
- Thực nghiệm khoa học: Áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng sau đó
đưa ra một số bài tập để kiểm tra kết quả hình thành kỹ năng của trẻ.
Việc giáo dục trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường Mầm non.

Bản thân luôn nhận định được tình hình chung của đối tượng cần nghiên cứu sau
đó nghiên cứu kỹ và phân tích tổng hợp qua tài liệu tham khảo áp dụng vào sáng
kiến. Với những phương pháp cụ thể nhằm giúp trẻ làm quen văn học một cách
tốt hơn theo hướng thực hiện chương trình giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm:
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm .
3


Như chúng ta đã biết “Văn học” là một loại hình nghệ thuật mang đến cho
người nghe và người đọc những giai điệu êm dịu thướt tha, những màu sắc lấp
lánh trong mỗi bài thơ, câu truyện đã reo vào tâm hồn trẻ thơ những điều hay lẽ
phải, cái thiện, cái ác trong mỗi tác phẩm văn học. Điều đó chứng minh cho ta
thấy được văn học có sức ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của con người. Chính
vì thế nó cũng có sức ảnh hưởng rất lớn đến trẻ Mầm non. Bởi vậy văn học là
môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho
trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc,
đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ
thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc
quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Thông qua nội dung các tác
phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố
mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen
với “Văn học” là môn học không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục
trẻ. Vì vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm “Văn học” là
vấn đề quan trọng trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục Mầm non.
Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc
cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô
giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội
dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng

thú dối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái
đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất
văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch; Cao hơn là
tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện theo tưởng tượng của mình, góp
phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.
Trong mỗi tác phẩm văn học, thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm
thiên nhiên, xã hội, con người được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong những
hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi
hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được, cũng nói về những gì gần
gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên
chợ, lớp học, khu phố. Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội
những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn, tình cô cháu,...Trẻ cũng
dần nhận ra có sự ràng buộc giữa con người với nhau. Văn học có thể đề cập đến
những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, bà phù thủy, quỷ
sứ và cả những phép màu còn tồn đọng trong tiềm thức dân tộc. Đây cũng là đối
tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống tinh
thần. Nhờ được nghe, tiếp xúc với tác phẩm văn học, có những hiểu biết sơ đẳng
về văn học, đó là khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú, hấp dẫn
4


bằng những dạng nhận thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự khác
nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, chuyện. Không những giúp
trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt hình tượng, mà còn cần giúp trẻ
phân biệt được hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình thành một số khái
niệm văn học như: Thơ, chuyện, nhân vật, hình ảnh..., giúp trẻ trao đổi những
điều đã được nghe và bộc lộ những suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát
triển đời sống tinh thần của trẻ. Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật,
cần giúp trẻ nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình
huống và nhân vật; giữa lời kể, lời thuật và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí,

âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa
yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt quan
hệ chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên kết của cốt
truyện trong các mối liên quan đến nhân vật của tác phẩm. Với truyện kể, ta hãy
giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong giọng kể, lời thuật, phân biệt
ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ đời thường (khẩu
ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩm văn học, trẻ quen dần tính
chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu
được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ văn cảnh đến ý tưởng của nhà văn muốn
truyền đạt. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, và ngôn ngữ của trẻ
được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói hay, nói đúng câu,
đúng từ và đúng ngữ pháp.
Do đó việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là
vấn đề quan trọng trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ Mầm non. Làm
quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp
xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo.
Vì vậy khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học giáo viên phải chắc
chuyên môn, kiến thức truyền đạt đến trẻ phải chuẩn xác, dễ hiểu và lôi cuốn thu
hút trẻ vào giờ dạy. Thường xuyên nghiên cứu kỹ các bài soạn, soạn bài trước
khi giảng dạy. Làm, sưu tầm đồ dùng, đồ chơi phong phú hấp dẫn với trẻ và đảm
bảo tính khoa học như: Tranh, con rối, vật thật... để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ
học. Cô giúp trẻ có nhận biết, phát âm đúng và ghi nhớ tăng cường khả năng
ngôn ngữ và tư duy lôgic phát triển; Là tiền đề quan trọng cho trẻ phát triển
nhân cách.
2.2. Trực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm .
* Thực trạng:
- Năm học 2018 - 2019, Tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi,
qua một số hoạt động tổ chức cho trẻ tại lớp tôi thấy khả năng cảm thụ tác phẩm
văn học của trẻ còn hạn chế. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả làm quen với tác
phẩm văn học cho trẻ, đó là vấn đề tôi băn khoăn, trăn trở, suy nghĩ tìm biện

5


pháp khắc phục. Chính vì vậy qua thời gian nghiên cứu tôi đã mạnh dạn chọn đề
tài “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức cho trẻ 4 - 5 tuổi làm
quen với tác phẩm văn học tại trường Mầm non Hoằng Anh - Thành phố
Thanh Hóa” làm đề tài nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm. Trong quá
trình nghiên cứu tôi gặp những thuận và khó khăn:
* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu và sự giúp đỡ của đồng nghiệp nhất
là các giáo viên có năng khiếu làm đồ dùng đồ chơi.
- Ban giám hiệu trường Mầm non Hoằng Anh luôn sát cánh cùng giáo viên
giúp chúng tôi vượt qua khó khăn, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tạo điều
kiện, khuyến khích giáo viên phát huy khả năng tìm tòi, sáng tạo, nâng cao chất
lượng giáo dục.
- Lớp học được trang bị đầy đủ phương tiện nghe, nhìn rất hữu hiệu với
việc tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
- Trường đã triển khai kịp thời các công văn của ngành, chuyên đề của bậc
học tới từng giáo viên.
- Trường có đội ngũ giáo viên trẻ, khoẻ, nhiệt tình. Có trình độ chuẩn và
trên chuẩn, sớm được tiếp cận với các hoạt động giáo dục Mầm non.
- Tổ chuyên môn thường xuyên tổ chức cho chị em đi dự giờ đồng nghiệp
để học hỏi và rút kinh nghiệm, bên cạnh đó chị em trường luôn có tinh thần giúp
đỡ nhau trong việc chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho giảng dạy.
- Bản thân là một giáo viên có trình độ đại học, có tâm huyết với nghề,
luôn yêu nghề mến trẻ. Giáo viên nắm vững phương pháp tổ chức các hoạt
động.
* Khó khăn:
- Số trẻ ra lớp đông nên ảnh hưởng một phần không nhỏ tới quá trình hoạt
động văn học cho trẻ.

- Nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn chưa có điều kiện quan tâm phối
kết hợp cùng với giáo viên để rèn cho trẻ mọi lúc, mọi nơi.
- Khả năng nhận thức của trẻ không đồng đều. Nhiều trẻ ham chơi hiếu
động, bên cạnh đó còn có một số trẻ nhút nhát, chậm chạp. Nên hiệu quả hoạt
động còn thấp.
- Một số phụ huynh chưa nhận thức đúng được vai trò và chưa hiểu được
tầm quan trọng của việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở lứa tuổi Mầm
non dẫn đến công tác phối hợp giữa giáo viên với gia đình chưa phát huy được
hiệu quả.
- Công tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong việc cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học còn hạn chế.
* Kết quả:
6


Từ thực trạng trên qua đánh giá đầu năm của 26 trẻ trong lớp, tôi thu được
kết quả như sau:
Mức độ trên trẻ
Tiêu chí đánh giá

Tổng
số trẻ

Đạt
Tỉ lệ
SL
%

Chưa đạt
Tỉ lệ

SL
%

Trẻ hứng thú với tác phẩm văn học

26

17

65,4%

9

34,6%

Hiểu nội dung của tác phẩm văn học

26

16

61,5%

10

38,5%

Thuộc tác phẩm văn học

26

13

50%

13

50%

Đọc, kể diễn cảm

26

11

42,3%

15

57,7%

Từ kết quả trên cho thấy thực trạng chung của lớp lớn 4 - 5 tuổi do tôi phụ
trách, sự hứng thú chưa cao, trẻ thuộc thơ và đọc kể diễn cảm còn hạn chế. Do
vậy đòi hỏi tôi phải tìm tòi ra những biện pháp hay hấp dẫn, phù hợp để áp dụng
vào công việc giảng dạy và tôi đã cải tiến hình thức và nội dung phương pháp
nhằm mang lại kết quả cao hơn.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề .
Sau thời gian thực hiện, đúc rút kinh nghiệm và dựa vào đặc điểm tình
hình lớp, đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi, tôi mạnh dạn đưa ra một số giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng cảm thụ tác phẩm văn học như sau:

* Giải pháp 1: Nghiên cứu kỹ tác phẩm văn học, sử dụng câu hỏi gợi mở
và thủ thuật gây hứng thú:
- Nghiên cứu kỹ tác phẩm văn học
Để tiết học đạt kết quả cao thì trước tiên tôi phải xác định rõ mục đích của
tác phẩm, tác phẩm đó sẽ cung cấp cho trẻ những kiến thức gì? Chuẩn bị đồ
dùng ra sao? Giới thiệu bài như thế nào cho hấp dẫn? Qua câu chuyện, bài thơ
đó sẽ giáo dục trẻ những gì? Trẻ ứng dụng ra sao trong cuộc sống? Từ đó tôi sẽ
soạn bài trước khi giảng dạy, sưu tầm đủ đồ dùng, đồ chơi phong phú hấp dẫn
với trẻ và đảm bảo tính khoa học như: Tranh, con rối, vật thật…. và phải thuộc
tác phẩm. Tôi sẽ đưa ra nội dung giáo dục phù hợp với cốt truyện, phù hợp với
từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó và phù hợp với lứa
tuổi của trẻ. Nếu chuẩn bị tốt, tiết học sẽ không làm cho trẻ cảm thấy mệt mỏi,
nhàm chán mà khiến trẻ cảm thấy thích thú, tích cực tham gia học tập.
7


Bên cạnh đó tôi phải chú ý đến giọng kể của mình, kể diễn cảm đúng ngữ
điệu của từng nhân vật, thể hiện nét mặt cử chỉ tư thế phù hợp với diễn biến của
câu truyện thì mới thu hút được sự chú ý của trẻ. Giọng đọc, giọng kể của cô
nhịp nhàng, đúng nhịp điệu sẽ giúp trẻ hiểu sâu sắc hơn về nội dung bài thơ, câu
truyện và khả năng cảm thụ văn học của trẻ cũng được nâng cao.
Ví dụ: Câu chuyện “Dê con nhanh trí” lời thoại của nhân vật “Dê mẹ”nhẹ
nhàng, ấm áp, giọng “Dê con” thì phải cao trong trẻo, giọng “Con sói ” thì ồm
ồm, gằn gằn. Còn với truyện "Thần Sắt" lời thoại của nhân vật “Anh nông dân”
thì nhẹ nhàng, từ tốn. Giọng của “Con chim” thì nhanh nhảu, giọng của “ông
bụt” thì trong sáng, giọng âm vang. Muốn cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thì
giáo viên phải luôn dành thời gian để đọc tác phẩm nhiều lần, phải ứng lời của
nhân vật trước xem có phù hợp với hoạt cảnh diễn biến của tác phẩm hay không,
giúp trẻ củng cố tích lũy những nhận thức, đạo đức, thẩm mỹ và nhưng hình
tượng biểu tượng mà cô đã cung cấp cho trẻ.

- Giới thiệu bài, tạo hứng thú cho trẻ: Tôi khéo léo thu hút trẻ tham gia
hoạt động bằng cách cho trẻ chơi một trò chơi nhỏ hoặc sử dụng một bài hát, câu
đố, tình huống nhằm giúp trẻ tìm kiếm phát hiện vấn đề, sau đó cho trẻ trò
chuyện về vấn đề đó.
Ví dụ: Trong truyện “Cáo, Thỏ và Gà Trống” tôi tạo tình huống cho trẻ
nghe tiếng khóc (sử dụng hiệu ứng powerpoint) cho trẻ đoán xem đó là tiếng
khóc của ai, tạo sự tò mò cho trẻ đi tìm (đến màn hình máy chiếu). Cô cho xuất
hiện trên màn hình cảnh chú Thỏ đang ngồi khóc, gợi ý trẻ tìm hiểu nguyên
nhân vì sao Thỏ khóc, sau đó cho trẻ lắng nghe và xem chú Thỏ vừa khóc vừa kể
lại sự việc... Cuối cùng, cô dẫn dắt trẻ vào quá trình tìm hiểu nội dung câu
chuyện. Trong một tiết dạy phần vào bài tuy chiếm ít thời gian nhưng lại giữ
một vị trí không kém phần quan trọng, muốn giờ học đạt kết quả cao hay không
phụ thuộc vào phần gây hứng thú, bời vì ngay từ đầu cô đã gây được hứng thú
và sự tò mò cho trẻ thì trẻ luôn tìm tòi và khám phá điều đó sẽ diễn ra tiếp theo
như thế nào? Đối với trẻ 4 - 5 tuổi việc hiểu biết và cảm nhận được về tác phẩm
văn học chủ yếu là do cô giáo truyền thụ thông qua giọng kể, các đồ dùng trực
quan… cho nên cô giáo có thể dẫn dắt vào bài bằng rất nhiều hình thức khác
nhau như câu đố, trò chơi dân gian, hình ảnh slide, mô hình, con rối, tiếng kêu,
bài hát… có liên quan đến chủ đề, tới nội dung câu chuyện. Cô vào bài cần gắn
gọn, dí dỏm, dễ hiểu và thu hút trẻ.
- Sử dụng câu hỏi gợi mở:
Vào giờ học để gây hứng thú kích thích tri giác trẻ khi quan sát, tôi sử dụng
câu hỏi mở kích thích trẻ tư duy lại những gì mà trẻ đã quan sát, cô phải có nghệ
thuật đặt câu hỏi để khai thác từ bên ngoài đến bên trong của đối tượng, trước
khi đưa ra câu hỏi gợi mở cô cho trẻ quan sát nội dung tranh, vi deo đố trẻ đoán
8


tên truyện hoặc bài thơ và cô kích thích trẻ suy luận, tránh hỏi những câu hỏi
đóng chỉ trả lời “có” hoặc “không” nếu hỏi như vậy sẽ không kích thích trẻ tư

duy, phát huy óc quan sát và khả năng phán đoán suy luận của trẻ.
Các câu hỏi của trẻ cần ngắn gọn dễ hiểu, giúp trẻ diễn đạt ý tưởng của
mình, khi trẻ trả lời câu hỏi cô không gò bó trẻ trả lời rập khuôn mà luôn gợi ý
để trẻ có nhiều ý kiến khác nhau.
Ví dụ: “Ai có ý kiến gì không?” hoặc” Nếu là con, con sẽ làm thế nào?”
Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính
lôgic, để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo phương trâm: “lấy trẻ làm trung
tâm” để phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiễn,
sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một cách gò
bó. Cùng với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài
chuyển hoạt động một cách linh hoạt.
Đặc biệt với trẻ nhút nhát, cô thường xuyên gọi trẻ phát biểu hoặc cho trẻ
nhắc lại câu trả lời của bạn để giúp trẻ mạnh dạn tự tin hơn. Nếu trẻ trả lời đúng,
cả lớp sẽ tuyên dương, nếu trẻ trả lời không đúng cô gợi ý cho trẻ trả lời lại,
không phủ nhận ý kiến của trẻ.
Có những câu hỏi cô cho cả lớp cùng trả lời, có khi cô hỏi cả nhóm để có được
nhiều ý kiến khác nhau. Hướng dẫn trẻ diễn đạt đủ câu, đủ ý, mạch lạc, rõ ràng.
Đối với trẻ nói ngọng, hoặc phát âm không chính xác, giáo viên cần trao
đổi với phụ huynh để rèn thêm cho trẻ ở nhà.
* Giải pháp 2: Làm và sử dụng đồ dùng trực quan:
Muốn giờ học được sinh động hấp dẫn giúp trẻ tư duy đạt kết quả tốt, khi
tôi tiến hành tiết dạy làm quen văn học. Điều đầu tiên tôi phải làm đó là: Tạo
hứng thú cho trẻ quan sát, tò mò, khám phá các đối tượng. Đồ dùng cô đưa ra
như: Mô hình, con rối, hình ảnh slide, vật thật, hay đồ dùng tự làm…. Nhưng
hầu hết các tiết học tôi thường sử dụng các hình ảnh slide, con rối và vật thật
dưới nhiều hình thức đa dạng phong phú. Từ đó mà tôi đã lôi cuốn trẻ vào các
hoạt động trong tiết học và đã kích thích tư duy của trẻ phát triển cao. Bên cạnh
đó sử dụng đồ dùng trực quan trong tiết học, phải phù hợp với từng nội dung,
từng chủ đề.
+ Đồ dùng càng đơn giản ngộ nghĩnh, gần gũi thì càng thu hút trẻ, nhất là

đồ dùng tự tạo lại càng thu hút trẻ nhiều hơn. Cho nên cô giáo cần sử dụng
nguyên vật liệu sẵn có để làm đồ dùng dạy học cho trẻ.
+ Sưu tầm tranh ảnh con vật, cảnh vật và phân loại theo từng chủ đề.
+ Tôi chọn những hình ảnh có cùng chủ đề, sắp xếp tạo hiệu ứng trên papoi
làm thành các bức tranh cho trẻ quan sát và kể chuyện hoặc đọc thơ theo nội
dung tác phẩm.
9


+ Đồ dùng trực quan phát huy hết hiệu quả thì khi sử dụng phải luôn kết
hợp với lời nói một cách linh hoạt, không đưa ra trước hoặc sau sẽ làm giảm
hứng thú của trẻ và không nên sử dụng nhiều loại đồ dùng trong một hoạt động
sẽ làm phân tán sự chú ý khi trẻ chưa kịp cảm nhận hết giá trị của đồ dùng đó.
+ Thảo luận với các thành viên trong tổ để tìm ra phương pháp tốt nhất và
cùng làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho môn học.
+ Sử dụng rối rẹt, video vào bài dạy. Với bài thơ “Em vẽ” thì tôi đã vẽ các
nhân vật trong bài thơ lên bìa cứng có gắn đế. Khi sử dụng tôi sẽ buộc một sợi
dây vào đế con rối rồi di chuyển sợi dây theo từng nhịp điệu của bài thơ. Ngoài
sử dụng rối dẹt tôi còn sử dụng hình thức khác như đóng kịch cùng trẻ mô tả lại
nội dung câu truyện bằng video, sau khi làm video và bật lên cho trẻ xem để làm
được video đó tôi tập cho trẻ đóng kịch (chuẩn bị trang phục cho trẻ) điều này
gây được sự chú ý của trẻ.
+ Sử dụng nghệ thuật múa rối: Việc sử dụng rối trong tiết học gây được sự
chú ý tò mò của trẻ tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối.
Ví dụ: Với câu chuyện "Mỗi người một việc” giáo viên sử dụng mô hình
sân khấu là một cơ thể người, bàn tay trái và tay phải được cách điệu hoá điểm
thêm “mắt, mũi, miệng”.
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ 4 - 5 tuổi là tư duy trực quan hình
tượng. Nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh với
mô hình với nhau, xây dựng nề nếp thói quen tốt trong học tập cho trẻ như cách

ngồi học đúng tư thế, cách trẻ lời câu hỏi của cô và cách sử dụng đồ dùng trực
quan khi tham gia các hoạt động như thế nào. Cách thực hiện các bước trong
hoạt động làm quen với văn học ra sao? phải phân nhóm số trẻ có khả năng nhận
biết nhanh nhẹn, bình thường, để tiện theo dõi và có kế hoạch cụ thể để bỗi
dưỡng đồng thời kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng giáo dục trẻ. Đồ dùng
trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ đề, trẻ phải
có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một lúc với cô nhịp
nhàng. Chính vì thế ngoài việc đọc, kể tác phẩm diễn cảm tôi còn làm thêm rất
nhiều các loại đồ dùng trực quan như: Sa bàn, sân khấu múa rối để tạo cho trẻ
một tâm trạng vui vẻ, phấn khởi, khơi gợi tính tò mò ham hiểu biết của trẻ .
Từ những nguyên vật liệu như bìa cứng, giấy vẽ, màu nước, bút chì… để
làm thành bức tranh trong câu chuyện “Củ cải trắng” tranh được vẽ nền, bối
cảnh có nhân vật nào thì nhân vật đó xuất hiện. Các nhân vật có thể di chuyển từ
chỗ này sang chỗ khác như ở đoạn: Dê con đem củ cải đến nhà cho các bạn.
Thao tác cô đưa đồ dùng ra phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng khi
làm theo cô. Cô hướng dẫn trẻ sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình học
tập phải đúng lúc. Các đồ dùng trực quan tôi chuẩn bị cho trẻ theo mức độ từ
đơn giản đến phức tạp. Khi trẻ sử dụng thành thạo tôi động viên khuyến khích
10


trẻ, nếu trẻ còn lúng túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ
được sửa luôn nếu sai sót. Để làm những con rối tôi tận dụng vải, bông… rồi
khâu thành các nhân vật có đủ các bộ phận như miệng, mắt, tai, mũi… và trang
trí quần áo theo nội dung truyện. Với sân khấu tôi trang trí sân khấu với nội
dung câu chuyện, phù hợp với hoạt cảnh nhân vật trong truyện. Ngoài ra tôi sử
dụng rối que để di chuyển một cách sinh động trên sân khâu giúp trẻ tập trung
nghe cô kể, hứng thú tham gia các hoạt động, trẻ nhớ và hiểu nội dung câu
truyện nhanh hơn. Tôi sử dụng gỗ để đóng thành sân khấu rối và trang trí thay
đổi theo từng nội dung câu chuyện

Qua việc sử dụng những đồ dùng trực quan tôi thấy trẻ tập trung chú ý một
cách say mê hứng thú. Áp dụng giải pháp này tôi thấy trẻ dễ tiếp thu và khẳ
năng cảm nhận bài thơ, câu chuyện tốt hơn. Đồng thời tôi thấy trẻ rất hứng thu
khi tham gia các hoạt động văn học. Tuy nhiên tôi vẫn chưa hài lòng với kết quả
đạt được. Chính vì vậy tôi đã sử dụng giải pháp tiếp theo đó là.
* Giải pháp 3: Tạo môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học
Để giúp trẻ nâng cao chất lượng làm quen với tác phẩm văn học, việc tạo
cơ hội cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thường xuyên. Môi trường tổ chức
phải làm nổi bật chủ đề đang thực hiện, thu hút sự chú ý của trẻ. Hoạt động làm
quen tác phẩm văn học phải thể hiện rõ chủ đề, do đó việc tạo không gian hoạt
động càng được chú ý hơn. Dù điều kiện không gian trường lớp còn chật hẹp
song tôi cũng cố gắng khắc phục để tạo ra không gian tốt nhất có thể để việc tổ
chức hoạt động cho trẻ được thuận lợi như tranh ảnh, tạp chí về nội dung tác
phẩm, nhằm kích thích trẻ kể theo nội dung truyện. Không gian cho hoạt động
làm quen với tác phẩm văn học cần thoáng, rộng, thoải mái, được trang trí nổi
bật đề tài và thể hiện ý tưởng của người tổ chức.
Ví dụ: Với đề tài: “Bài thơ hoa kết trái”
Chủ đề: “Thế giới thực vật”
Tôi cho trẻ tham gia một cuộc đi chơi, đến thăm một vườn cây ăn quả và
hỏi trẻ. Vườn cây ăn quả có những quả gì? Những bông hoa xinh đã kết trái đó
là nội dung của Bài thơ gì? Và cho trẻ chơi trò chơi ghép tranh đã chuẩn bị tranh
ảnh sẵn, trẻ ghép tranh theo nội dung bài thơ “hoa kết trái” từ đó giúp trẻ có điều
kiện khám phá về tác phẩm văn học.
Cần tạo cho trẻ không gian hoạt động mà trong không gian đó trẻ được hoạt
động thoải mái, thích thú. Một không gian thực sự giành cho trẻ, thân thiện giúp
trẻ hoạt động dễ dàng, tiện lợi. Tuỳ theo đề tài để lựa chọn không gian tổ chức
hoạt động cho phù hợp. Tại góc học tập tôi đã tự sưu tầm tranh ảnh, tạp chí, sách
báo, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng một góc học tập, ở góc học tập
này trẻ được xem tranh truyện, tạp chí, các hình ảnh minh hoạ truyện mà trẻ đã
được nghe hoặc treo tranh không theo trình tự, cô yêu cầu trẻ hãy xếp tranh lại

11


theo thứ tự trình tự câu truyện và kể lại nội dung bức tranh, ngoài tổ chức không
gian trong lớp tôi sử dụng khu vườn cổ tích sau khi cho trẻ làm quen với tác
phẩm văn học nào đó tôi thường cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời đến khu
vườn cổ tích tạo một không gian thơ mộng để trẻ lắng nghe lại một đoạn truyện
và trò truyện thêm về câu truyện hay một bài thơ giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt
động. Qua đó phát huy tính chủ động, sáng tạo và tích cực của trẻ.
Khi lựa chọn hình thức tổ chức tôi luôn đề cao tính mới lạ, hấp dẫn. Tôi
nghĩ hình thức tổ chức hoạt động không nên bị bó buộc theo một mô tuýp mà
cần có sự linh hoạt, sáng tạo để trẻ không bị nhàm chán. Tránh cho trẻ làm quen
đối tượng theo lối cung cấp, áp đặt mà phải tạo cơ hội cho trẻ tự tìm tòi, khám
phá giúp trẻ thoả mãn trí tò mò và có được sự thú vị, hứng thú khi tham gia hoạt
động. Nên sử dụng nhiều hình thức tổ chức khác nhau tạo sự bất ngờ, kích thích
tính tò mò của trẻ: tổ chức dưới dạng trò chơi, một cuộc thi, một cuộc đi chơi,
theo nội dung một câu chuyện... hoạt động làm quen với tác phẩm văn học sẽ
thu hút hơn và tham gia hoạt đông tích cực hơn. Để gây sự chú ý của trẻ tôi luôn
cố gắng luyện ngữ điệu thật lôi cuốn. Tạo được sự bất ngờ, tạo sự ngạc nhiên,
thú vị kích thích trẻ khám phá. Đây là một thủ pháp sư phạm nhỏ, chỉ nhằm giải
quyết một chi tiết nhỏ hay để dẫn dắt vào vấn đề, song lại rất cần thiết, thậm chí
tạo ra hiệu quả rất lớn, nó như những điểm nhấn quyết định mức độ thành công
của hoạt động.

12


Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong giờ hoạt động học, hoạt động góc,
hoạt động chiều…là chủ yếu, có ý nghĩa quan trọng không thể thiếu. Việc tạo
các góc chơi hoạt động sáng tạo có tính động, thay đổi theo chủ đề, trẻ có cơ hội

được thể hiện sáng tạo riêng. Đây là hoạt động có thời gian dài nên cần chú ý
thiết kế nội dung, kế hoạch tổ chức phù hợp.
Ví dụ: Các góc chơi sáng tạo trong lớp tôi dùng mảng dính để có thể thay
đổi nội dung tuỳ ý. Khi tổ chức hoạt động tôi chuẩn bị nhiều nguyên vật liệu mở
cho trẻ sáng tạo. Được tham gia những hoạt động bổ ích trên trẻ rất nhiệt tình,
hứng thú. Qua đó giúp trẻ nhớ lại từng nhân vật trong mỗi truyện và nhớ lại tính
cách của từng nhân vật. Do cố gắng tìm nhiều cách để trẻ làm quen tác phẩm
văn học một cách tốt nhất cho nên kết quả trên trẻ có sự tiến bộ rõ rệt. Xong vẫn
chưa được như mong muốn, bởi vì trong lớp tôi còn một số trẻ tiếp thu còn
chậm. Vì vậy tôi đã suy nghĩ áp dụng nhiều biện pháp để trẻ tiếp cận với văn
học một cách tốt hơn. Một trong những giải pháp thu được sự chú ý và đạt kết
quả tốt đó là:
* Giải pháp 4: Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy và tổ chức hoạt
động mọi lúc, mọi nơi
- Đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy: Phương pháp này là trẻ được
mở rộng tầm nhìn ra thế giới xung quanh.

Ở độ tuổi này đưa phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin tạo ra
một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả cao
của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. Hình ảnh những nhân vật ngộ
13


nghĩnh, những bông hoa biết cử động đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và
những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh
sống động, ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của học
sinh. Vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng tôi
thấy việc ứng dụng này rất có hiệu quả đối với trẻ nhất là tiết văn học.
Ví dụ: Khi kể truyện xong tôi mở video cho trẻ xem có hình ảnh động và
lời nhân vật trong truyện trẻ được nghe, xem trẻ rất hứng thú và nhớ được truyện

dễ dàng hơn ngoài ra khi có thời gian tôi cho trẻ đóng kịch hoặc biểu diễn minh
họa bài thơ tôi quay video sau đó mở cho cả lớp xem lại video trẻ thấy mình
được trên tivi trẻ rất thích và thích tham gia các hoạt động văn học hơn.
Ví dụ: Đối với bài thơ “Làm Bác sỹ” phần gây hứng thú, trước khi diễn ra
bài dạy tôi đã mời một trẻ trong lớp cùng tôi đóng tình huống xảy ra, bé đóng
vai con, còn tôi đóng vài mẹ bé, còn một cô giáo đóng vai Bác sĩ, tình huống
đưa ra là em bé bị đau bụng, mẹ đưa con đến bệnh viện nhờ Bác sĩ khám, sau
khi khám và chẩn đoán bệnh xong, bác sĩ đố các bé Bác là ai? Bác làm nhiệm vụ
gì? Tôi quay vi deo sau đó coppy vào máy tính và tạo slide, tạo các hiệu ứng và
trình chiếu cho trẻ xem. Trước đây giáo viên thường sử dụng tranh minh hoạ
làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Song
với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại công nghệ thông tin nên việc ứng dụng
công nghệ thông tin vào bài giảng mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này luôn
gây sự chú ý, tò mò cho trẻ. Vì vậy giáo viên nên đưa CNTT vào giảng dạy để
mang lại kết quả cao. Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu
ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ. Qua ứng dụng công nghệ
thông tin vào bài dạy tôi nhận thấy trẻ rất hứng thú và sôi nổi tham gia vào hoạt
động, nhờ có công nghệ thông tin giúp giáo viên giảm tải làm đồ dùng dạy học,
tuy nhiên tôi không ỷ lại khi có công nghệ hiện đại, tôi tập trung làm đồ dùng
thêm như con rối để góp phần vào giờ học sinh động và phong phú hơn.
- Tổ chức hoạt động mọi lúc mọi nơi.
Với mong muốn nâng cao chất lượng cho trẻ hiểu về tác phẩm văn học một
cách có hiệu quả, tôi luôn cố gắng tranh thủ các hoạt động trong ngày để cho trẻ
trải nghiệm một cách hợp lí. Quá trình giáo dục trẻ không chỉ tiến hành trên giờ
hoạt động chung mà là tất cả các hoạt động khác ở mọi lúc mọi nơi, nhằm củng
cố và khắc sâu kiến thức cho trẻ như giúp trẻ mở rộng hiểu biết về sự vật, hiện
tượng…trong thiên nhiên thông qua hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều, ở
mọi lúc mọi nơi tôi thường cho trẻ thăm quan và giúp trẻ củng cố lại những nhân
vật trong chuyện, tôi vừa kể chuyện vừa đọc thơ, vừa dạo chơi bên cạnh việc
củng cố kiến thức cho trẻ tôi luôn tận dụng thời gian để cung cấp bài thơ, câu

chuyện mới cho trẻ dưới hình thức dạo chơi, thăm quan, quan sát tranh ảnh, mô
hình… Cho trẻ xem tranh liên quan đến câu chuyện.
14


Ví dụ: Củ cải trong câu chuyện “Nhổ củ cải” Tôi có thể cho trẻ tiếp xúc với
vật thật trong sinh hoạt hàng ngày. Cho trẻ quan sát và tiếp xúc với cây cải, củ
cải. Trò chuyện đàm thoại cùng với trẻ về câu chuyện "Nhổ củ cải".
Ví dụ: Ở các giờ hoạt động trong ngày mọi lúc mọi nơi.

+ Giờ đón, trả trẻ: Cô cho trẻ xem tranh ảnh có nội dung về tác phẩm văn
học.
15


+ Giờ hoạt động góc: Góc học tập - sách: Trẻ cùng chơi bằng cách gắn
tranh rời, hoặc trẻ có thể chỉ vào các tranh gắn trên tường và kể cho bạn nghe,
hoặc cho trẻ xếp những tranh rời và tự kể sáng tạo.
+ Giờ hoạt động ngoài trời: Khi trẻ ra sân cô cho trẻ vẽ phấn lại các nhân
vật trẻ thích trong truyện đã học theo sự sáng tạo của trẻ.
+ Giờ ăn: Trò chuyện về tác phẩm có nội dung liên quan.
Ví dụ: Bài thơ “Rau ngót rau đay”
+ Giờ ngủ: Trước khi cho trẻ ngủ có thể cô bật bài hát ru hoặc ngâm thơ, kể
truyện cho trẻ nghe.
+ Giờ hoạt động chiều: Bên cạnh cho trẻ làm quen bài thơ, câu chuyện mới
sẽ học, cô có thể cho trẻ ôn lại bài thơ, câu chuyện đã học dưới hình thức đóng
kịch. Cô tập cho trẻ nhập vai, hóa trang đơn giản. Cô hoặc một cháu giỏi sẽ dẫn
chuyện cho các bạn đóng kịch. Đây là dạng hoạt động thường gây hứng thú cho
trẻ nhất. Nếu trẻ thực hiện chưa đạt cô tập cho trẻ bắt chước giọng điệu và tính
cách nhân vật đó.

Áp dụng biện pháp này tôi thấy trẻ dễ tiếp thu và khắc sâu hơn kiến thức về
văn học. Đồng thời tôi thấy trẻ rất có hứng thú khi tham gia các hoạt động tìm
hiểu về tác phẩm văn học.Tuy nhiên tôi vẫn còn băn khoăn về việc làm quen với
tác phẩm văn học cho trẻ ở nhà làm thế nào để có sự thống nhất giữa nhà trường
và gia đình để trẻ đạt được kết quả tốt nhất đó là.
* Giải pháp 5: Kết hợp với phụ huynh cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học khi ở nhà.
Có thể nói việc phối kết hợp với các bậc phụ huynh trong việc làm quen
với tác phẩm văn học cho trẻ là điều không thể thiếu. Bởi việc làm quen với tác
phẩm văn học cho trẻ ở trường vẫn chưa đủ phải cần có sự giúp đỡ của các bậc
phụ huynh để trẻ tiếp thu một cách đồng nhất từ đó trẻ hiểu về và cảm nhận tác
phẩm văn học một cách tốt nhất.

16


Ngay từ đầu năm học tôi đã có kế hoạch cùng trao đổi và thảo luận với các
bậc phụ huynh kết hợp với giáo viên sưu tầm sách tranh, báo chí, tạp chí về nội
dung tác phẩm có liên quan đến chủ đề động viên phụ huynh nên mua những
quyển truyện tranh có lời đối thoại dành thời gian đọc, kể chuyện cho trẻ nghe,
dạy trẻ kể lại truyện, đồng thời tôi còn nhắc nhở các bậc phụ huynh thường
xuyên chú ý tới lời nói, cách phát âm của mọi người trong gia đình, giải thích
cho phụ huynh hiểu chính lời nói của người thân trong gia đình là môi trường
giáo dục trẻ khi ở nhà và bằng hình thức tuyên truyền tôi trao đổi với phụ huynh
về việc cho trẻ làm quen với văn học là một hoạt động vô cùng quan trọng và
cần thiết vì đây là một loại hình nghệ thuật rất hấp dẫn đối với trẻ và nhất là đối
với kể chuyện trẻ cần phải có năng khiếu nhất định cộng với sự giúp đỡ của cô
giáo, của cha mẹ, của mọi người xung quanh tạo điều kiện cho trẻ thì sẽ phát
huy tốt được khả năng của mình.
Để đạt hiệu quả cao trong việc làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ ở

trường cũng như ở nhà thì tôi thường trao đổi với phụ huynh trong giờ đón trả
trẻ hàng ngày, ở bảng tuyên truyền, vào các buổi họp phụ huynh, tôi tìm cách
tiếp xúc với phụ huynh và trao đổi cho họ biết được tầm quan trọng của việc làm
quen với tác phẩm văn học cho trẻ ở nhà cũng như ở trường để phụ huynh biết
và phối hợp với giáo viên để dạy trẻ.
Tôi thường phô tô coppy nội dung các bài thơ, câu chuyện đã học và nhờ
phụ huynh đọc, kể cho trẻ làm quen tìm hiểu thêm ở nhà để nắm bắt nội dung và
nắm được lời thoại của nhân vật trong truyện.
Tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ thêm tranh, lịch, sách báo cũ hoặc
truyện tranh thiếu nhi để thực hiện góc học tập sách cho trẻ.
Bảng tuyên truyền: Ngoài việc tuyên truyền về văn học tôi còn làm hòm
thư ý kiến để trao đổi vấn đề học của trẻ. Tôi làm hòm thư hai chiều, một là
nhận sự trao đổi của phụ huynh và kêu gọi phụ huynh ủng hộ các loại tranh ảnh,
học liệu phục vụ cho chủ đề trẻ đang học, hai là cung cấp cho phụ huynh những
thông tin cần thiết về trẻ và cung cấp các bài thơ, câu truyện để phụ huynh biết
và phối hợp dạy trẻ.
Trong giờ đón trả trẻ: Tôi trao đổi với phụ huynh và cung cấp thông tin về
tác phẩm văn học, chỗ nào trẻ nắm được, chỗ nào chưa nắm được về nhà phụ
huynh dạy trẻ.
Ví dụ: Một số bài thơ, câu chuyện trẻ chưa nắm được như:
+ Chưa hiểu nội dung bài thơ, câu chuyện.
+ Đọc kể chưa thể hiện được ngữ điệu.. .
Tôi thường chú ý đến những trẻ còn tiếp thu chậm trao đổi với phụ huynh
để gia đình kết hợp dạy trẻ.
Ở các cuộc họp phụ huynh: Tôi thường thông báo tình hình học tập, sức
khoẻ của trẻ cũng như việc làm quen với tác phẩm văn học. Việc dạy cũng như
17


phương pháp dạy trong việc hàng ngày đưa trẻ đi đến trường, hay trong những

buổi ở nhà với bố mẹ có thể dạy trẻ.
Ví dụ: Tôi tận dụng ở lớp có ti vi nối mạng, đầu đĩa, và đã sưu tầm những
hình ảnh trẻ thể hiện các bài thơ câu chuyện, cóp vào đĩa mềm trình chiếu vào
những buổi họp phụ huynh. Từ đó cha mẹ có cách để dạy cho trẻ khi ở nhà một
cách phù hợp, hoặc ở bảng tuyên truyền tôi cũng gắn các hình ảnh, nội dung bài
thơ để phụ huynh thường xuyên theo dõi.
Chẳng hạn, tôi nắm bắt được tâm lý phụ huynh thích con mình được nêu
gương và đã dùng máy điện thoại quay vi deo của trẻ khi trẻ thể hiện các bài thơ,
câu chuyện sau đó chuyển ra máy tính trình chiếu cho phụ huynh xem.
Đối với những cháu có năng khiếu thì tôi gợi ý cho trẻ kể sáng tạo hơn để
phát huy khả năng của trẻ. Đối với những trẻ đọc, kể kém hơn tôi thông báo cho
phụ huynh biết một cách khéo léo về sự tiếp thu bài của trẻ trên lớp để gia đình
có kế hoạch bồi dưỡng thêm cho trẻ. Sau một thời gian kết hợp giữa gia đình và
nhà trường, giữa phụ huynh và cô giáo trong việc bồi dưỡng hoạt động với văn
học trẻ đã thống nhất cách hướng dẫn kỹ năng cho trẻ đã được nâng lên rõ rệt trẻ
đã đọc, kể cùng cô một cách thành thạo. Như vậy việc phối kết hợp giữa gia
đình và nhà trường đều tạo môi trường cho trẻ tiếp cận tác phẩm văn học một
cách nhanh hơn và có hiệu quả cao hơn.
Qua việc áp dụng các biện pháp có hiệu quả tôi thấy khả năng nhận biết
của trẻ ở lớp mình đã tiến triển tốt hơn trẻ nhận biết chính xác. Số trẻ hay nhầm
lẫn một vài tình huống vẫn còn nhưng hạn hữu. Sau khi thực hiện một số biện
pháp trên thành công tôi thu được kết quả như sau:
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Qua một thời gian thực hiện và theo dõi tôi nhận thấy những giải pháp trên
rất có hiệu quả, học sinh lớp tôi có chuyển biến rõ rệt, đặc biệt số cháu nhút nhát
và chưa biết thể hiện vai nhân vật đã thích nhập vai khi có hoạt động làm quen
với tác phẩm văn học, áp dụng các biện pháp trên đối với lớp mẫu giáo 4 – 5
tuổi trên hoạt động làm quen với tác phẩm văn học đã thu được kết quả trên trẻ
cụ thể như sau:

* Đối với hoạt động giáo dục:
- Trẻ nhớ tên tác phẩm văn học, hiểu nội dung tác phẩm. Biết đọc kể diễn
cảm. Biết thể hiện tính cách của nhân vật. Trẻ hứng thú, yêu thích văn học. Biết
yêu cái đẹp, cái thiện, yêu quê hương đất nước, yêu mọi người. Mong muốn làm
việc thiện, ghét cái ác. Khả năng ghi nhớ tác phẩm văn học lâu hơn.
- Trẻ có khả năng kể chuyện sáng tạo và thể hiện tính cách nhập vai một
cách linh hoạt.
- Trẻ đã biết thể hiện giọng nói và tính cách nhân vật trong truyện qua
giọng kể của mình.
18


- Biết kể truyện sáng tạo, kể theo trí tưởng tượng một cách phong phú và đa
dạng.
- Trẻ thích được đóng kịch, đọc thơ, kể truyện.
- Hầu hết các trẻ đều mạnh dạn, tự tin và hào hứng tham gia hoạt động, tích
cực hăng say, hứng thú khi tham gia các hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.
- Tỉ lệ đạt 90% trẻ phát âm rõ ràng hơn, đọc thơ diễn cảm, biết ngắt giọng
sau mỗi câu thơ, thể hiện được âm điệu cảm xúc của bài thơ.
Kết quả đánh giá lần 2 tăng lên rõ rệt. Được thể hiện như sau:

Tiêu chí đánh giá
Trẻ hứng thú với tác phẩm văn học
Hiểu nội dung của tác phẩm văn học
Thuộc tác phẩm văn học
Đọc, kể diễn cảm

Tổng
số trẻ
26

26
26
26

Mức độ trên trẻ
Đạt
Chưa đạt
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
%
%
25
96.2%
1
3.8%
24
92,3%
2
7,7%
24
92,3%
2
7,7%
23
88,5%
3
11,5%

* Đối với bản thân: Học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp
- Luôn có ý thức rèn luyện thường xuyên, tham khảo các tài liệu chuyên
sâu, các giáo trình, luôn chú trọng tới lời nói khi giao tiếp với trẻ, với mọi người,
ở mọi lúc mọi nơi.
- Tôi mạnh dạn tự tin tổ chức cho trẻ làm quen tác phẩm văn học dưới
nhiều hình thức đa dạng phong phú, hấp dẫn.
- Tôi đã nắm và hiểu được tâm sinh lí của trẻ mà từ đó tôi đã có cách đặt
câu hỏi gợi mở cho trẻ tư duy, nên hầu hết các trẻ đều phát triển ngôn ngữ và tư
duy rất tốt.
- Tôi đã tích luỹ thêm nhiều kiến thức về văn học và cách tuyên truyền.
- Khả năng đọc diễn cảm của tôi được nâng lên rõ rệt.
* Đối với đồng nghiệp: Luôn chia sẻ
Qua quá trình thực nghiệm các biện pháp tôi thấy rõ sự tiến bộ của các giáo
viên trực tiếp thực hiện các biện pháp này. Giáo viên đã tự trau dồi lại các kiến
thức trong hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học góp phần nâng cao
chất lượng của hoạt động giáo dục trẻ.
* Đối vớí nhà trường: Đội ngũ giáo viên được nâng cao năng lực về
chuyên môn
- Nâng cao được chất lượng dạy và học trong nhà trường, giáo viên có dự
dạy đạt khá giỏi 100%, không có giờ dạy trung bình.
- Tạo được niềm tin cho phụ huynh khi gửi trẻ tại trường.
3. Kết luận, kiến nghị:
19


3.1. Kết luận.
- Qua nhiều năm dạy trẻ lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi cùng với việc áp dụng các
biện pháp giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi đã thu được kết quả đáng
mừng. Từ đó, bản thân rút ra một số kinh nghiệm sau:
+ Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt hiệu quả sẽ giúp trẻ phát triển

toàn diện nhân cách. Phát triển tốt ở cả 5 lĩnh vực: Thể lực, nhận thức, ngôn
ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội. Cụ thể: Qua tác phẩm trẻ nhận biết
được nội dung tác phẩm, những cái hay, cái đẹp, những việc làm tốt, những hành
vi đúng, sai. Từ đó trẻ yêu cái đẹp, ghét cái ác, biết làm những việc thiện, biết
lên án những hành vi sai. Biết đọc, kể diễn cảm theo giọng nhân vật, nhịp điệu
bài thơ.
+ Giáo viên phải cảm thụ được tác phẩm văn học và nắm được vai trò của
văn học trong công tác giáo dục trẻ. Luôn quan tâm đến từng trẻ trong lớpđể
nắm được đặc điểm tâm sinh lý cũng như nhu cầu yêu thích các hoạt động làm
quen với văn học và khả năng cảm thụ cho trẻ từ đó có hướng giáo dục trẻ tốt
hơn.
+ Qua thực tế tại trường Mầm non Hoằng Anh, tôi nhận thấy việc nâng cao
hiệu quả làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ cho trẻ 4 - 5 tuổi có nhiều
chuyển biến rõ rệt. Trẻ tiếp thu văn học ngày một tốt hơn, do có nhiều hình thức
học khác nhau, việc “Học bằng chơi - chơi mà học” trong trường đã làm cho trẻ
hứng thú trong việc học và chất lượng học tốt hơn các năm trước.
Việc nâng cao chất lượng làm quen với tác phẩm văn học có tầm quan
trọng rất lớn đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc tiếp thu nhanh hay
chậm, chất lượng học và sự chú ý, hứng thú của trẻ phụ thuộc rất nhiều các yếu
tố. Vì trình độ nhận thức và tiếp thu của mỗi cháu khác nhau, hoàn cảnh sống
từng gia đình mỗi cháu không đồng đều. Vì vậy qua quá trình thực hiện bản thân
nhận thấy muốn thực hiện tốt việc này thì cha mẹ trẻ và giáo viên cần có sự phối
kết hợp, phải tận tâm, tận lực và phải luôn cố gắng là tấm gương để trẻ học theo.
Tôi mong rằng, những biện pháp tôi đã áp dụng sẽ được phổ biến và thu được
kết quả cao.
Trong năm học 2018 - 2019 tôi đã áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào
trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ tại lớp 4-5 tuổi do tôi chủ nhiệm, tôi đã thu
được kết quả khả quan. Hầu hết trẻ hiểu tác phẩm văn học một cách nhanh hơn,
nhớ lâu hơn, hứng thú tham gia hoạt động một cách tích cực, khả năng phát triển
ngôn ngữ của trẻ đạt kết quả tốt hơn.

3.2. Kiến nghị.
Để việc tổ chức hoạt động học văn học đạt kết quả tốt hơn nữa, tôi xin có
một số đề xuất sau:
+ Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố:
20


Thường xuyên mở các lớp chuyên đề, chia sẻ kinh nhiệm bồi dưỡng về
chuyên môn nghiệp vụ để giáo viên được tham gia trau dồi kiến thức chăm sóc
giáo dục trẻ theo chương trình giáo dục Mầm non.
+ Đối với nhà trường:
- Khuyến khích giáo viên tìm ra những sáng kiến kinh nghiệm hay để nâng
cao chất lượng hoạt động làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ.
- Sắp xếp tạo điều kiện để giáo viên được dự giờ đồng nghiệp, học hỏi kinh
nghiệm, mở mang kiến thức nhằm nâng cao năng lực cho giáo viên.
- Tham mưu với phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố xây dựng nhiều hơn
nữa tiết dạy thực hành cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
- Khuyến khích, tổ chức thi làm đồ dùng dạy học cho trẻ, cung cấp nhiều
tài liệu, tạp chí, tạp san...để cán bộ giáo viên tham khảo nâng cao tay nghề, đáp
ứng yêu cầu ngày càng cao của nền giáo dục.
+ Đối với đồng nghiệp:
Giáo viên cần đầu tư, chuẩn bị các đồ dùng dạy học đa dạng, đẹp và sáng
tạo, thu hút sự chú ý của trẻ, cho trẻ tham gia làm đồ dùng và được sử dụng sản
phẩm mình làm ra.
Giáo viên cần thường xuyên rèn luyện tập đọc, kể diễn cảm tác phẩm văn
học, dạy trẻ phát âm đúng, rõ ràng diễn cảm khi đọc thơ, kể chuyện và cung cấp
vốn từ cho trẻ và giúp trẻ có nhiều kinh nghiệm, mạnh dạn tự tin khi thể hiện.
Trên đây là “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng tổ chức cho trẻ 45 tuổi làm quen với tác phẩm văn học tại trường Mầm non Hoằng Anh thành phố Thanh Hóa” mà tôi đã rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm
giúp trẻ phát triển về mọi mặt đạo đức, nhân cách, phẩm chất, thẩm mỹ, trí tuệ
và ngôn ngữ. Với khuôn khổ một bài viết nhỏ, vấn đề chỉ dừng lại ở một phạm

vi hạn chế, chưa thể bao quát hết được tất cả. Đồng thời trong quá trình viết vẫn
còn những thiếu sót nhất định, tôi rất mong được sự góp ý xây dựng của các bạn
đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo giúp tôi ngày càng có nhiều sáng kiến kinh
nghiệm hay trong giảng dạy bộ môn yêu thích.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 13 tháng 4 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Đặng Thị Phương Chi
TÀI LIỆU THAM KHẢO
21


1. Sách giáo dục học mầm non.
Tác giả: Nguyễn Thị Hòa.
NXB Giáo Dục Việt Nam.
2. Sách phương pháp tổ chức hoạt động văn học cho trẻ mầm non.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Giang.
PHÒNG GD VÀ ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA
NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội.
3. Giáo trình văn học mầm non .
Tác giả: Thạc sĩ Nguyễn Hữu Dy.
4. Sách cách viết sáng kiến kinh nghiệm mầm non.
Tác giả: Phan Lan Anh- Lý Thị Hằng- Nguyễn Trung Hiếu- Nguyễn Thị

Giang.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NXB Giáo Dục Việt Nam.

MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG TỔ CHỨC CHO TRẺ 4-5 TUỔI LÀM QUEN
VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC TẠI TRƯỜNG MẦM NON
HOẰNG ANH - THÀNH PHỐ THANH HÓA

Người thực hiện: Đặng Thị Phương Chi
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Hoằng Anh
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA NĂM 2019

22