GIÁO ÁN HÓA 11 -NC

Bài 1.
I - Mục tiêu bài học
1. Vê kiến thức
Biết đc các khái niệm về sự điện li, chất điện li
Hiểu nguyên nhân về tính dẫn điện của dung dịch chất điện li.
Hiểu đc cơ chế của quá trình điện li.
2. Về kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng thực hành : Quan sát, so sánh.
Rèn luyện khả năng lập luận logic.
3. Về tình cảm thái độ
Rèn luyện đức tính cẩn thận nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học.
II - Chuẩn bị
GV : Dụng cụ và hoá chất thí nghiệm đo độ dẫn điện.
Tranh vẽ (hình 2.2 SGK và hình 2.3 SGK)
HS : Xem lại hiện tợng dẫn điện đã đc học trong chơng trình vật lí 6
II : Các hoạt động dạy học
Hoạt đông của GV +HS
Nọi dung kiến thức
CHNG
1
Hoạt động 1
GV: hớng dẫn hs làm thí nghiệm nh
sgk
HS : quan sát, nhận xét và rút ra kết
luận.
Hoạt động 2
GV : Tại sao các dung dịch axit,
bazơ, muối dẫn điện?
HS : Trong dung dịch các chất axit,
bazơ, muối có các hạt mang điện tích

dơng và điện tích âm gọi là ion. Các
phân tử axit, bazơ, muối khi tan trong
nớc phân li thành các ion .
GV kết luận :
-GV đa ra một số axit, bazơ, muối
quen thuộc để HS biểu diễn sự phân li
và gọi tên các ion tạo thành. Thí dụ :
HNO
3
, Ba(OH)
2
, FeCl
3
.
Hoạt động 3
GV cần gợi ý dẫn dắt để HS mô tả đ-
ợc những đặc điểm cấu tạo quan trọng
của phân tử nớc.
GV : Để đơn giản phân tử nớc đợc
biểu diễn bằng hình elip : - +
Hoạt động 4
GV : gợi ý để HS nhắc lại đặc điểm
cấu tạo của tinh thể NaCl (hình 2.3 -
SGK).
Khi cho các tinh thể NaCl vào nớc có
hiện tợng gì xảy ra ?
GV nêu hiện tợng hiđrat hóa
Hoạt động 5
-GV : đặc điểm cấu tạo phân tử HCl?
Khi cho HCl vào nớc có hiện tợng

gì xảy ra ?
-HS : quan sat hình vẽ và trả lời
-GV: Tại sao dới tác dụng của phân tử
I - HIN TNG IN LI :
1. Thí nghiệm(SGK)
Dung dịch muối, axit, bazơ dẫn điện
Các chất rắn khan : NaCl, NaOH và một số
dung dịch : Rợu, đờng, glixerin không dẫn
điện.
2. Nguyên nhân tính dẫn điện của các dung
dịch axit, bazơ và muối trong n ớc
Các axit, bazơ, muối khi tan trong nớc phân li
thành các ion làm cho dung dịch của chúng dẫn
điện đợc.
3. Định nghĩa:
Điện li là quá trình phân li các chất thành ion
Những chất khi tan trong nớc phân li thành các
ion đợc gọi là chất điện li.
4.Ph ơng trình điện li:
HCl H
+
+ Cl
-
NaOH Na
+
+ OH
-
NaCl Na
+
+ Cl

-
II. Cơ chế của quá trình điện li
1. Cấu tạo phân tử n ớc
Liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là
liên kết cộng hoá trị có cực.
O
H H
Phân tử có cấu tạo dạng góc, do đó phân tử n-
ớc phân cực. Độ phân cực của phân tử nớc khá
lớn.
2. Sự điện li của NaCl trong n ớc
-Tinh th NaCl khan cú liờn kt ion , cỏc ion
hỳt nhau = lc hỳt tnh in .
-Do tơng tác của các phân tử nớc phân cực và
sự chuyển động hỗn loạn của các pt H
2
O, các
ion Na
+
và Cl

tách ra khỏi tinh thể đi vào dung
dịch.
NaCl Na
+
+ Cl
-
3. Quá trình điện li của HCl trong n ớc
- Phân tử HCl liên kết cộng hoá trị có cực
- Do sự tơng tác giữa các phân tử phân cực

H
2
O và HCl phân tử HCl . Quá trình điện li
đó đợc biểu diễn bằng s điện li thành các
ion H
+
và Cl
-

Ho¹t ®éng 6 :
- Sư dơng bµi tËp 2 ,3 -7 SGK ®Ĩ cđng cè bµi häc
-BTVN: 5,6,7- 7 sgk, sbt
Bµi 2 - ph©n lo¹i c¸c chÊt ®iƯn li
I - Mơc tiªu bµi häc
1. VỊ kiÕn thøc
 BiÕt ®ỵc thÕ nµo lµ ®é ®iƯn li, c©n b»ng ®iƯn li.
 BiÕt ®ỵc thÕ nµo lµ chÊt ®iƯn li m¹nh ? ChÊt ®iƯn li u ?
2. VỊ kÜ n¨ng
 VËn dơng ®é ®iƯn li ®Ĩ biÕt chÊt ®iƯn ®iƯn li m¹nh, u
 Dïng thùc nghiƯm ®Ĩ nhËn biÕt chÊt ®iƯn li m¹nh, u, kh«ng ®iƯn li
3. VỊ t×nh c¶m th¸i ®é
 Tin tưëng vµo thùc nghiƯm b»ng thùc nghiƯm cã thĨ kh¸m ph¸ ®ỵc thÕ giíi vi m«.
II − Chn bÞ
Gi¸o viªn : Bé dơng cơ thÝ nghiƯm vỊ tÝnh dÉn ®iƯn cđa dung dÞch.
Dung dÞch HCl 0,1M vµ CH
3
COOH 0,1M.
III-C¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1. Kiểm tra :
* Sự điện li là gì ? chất điện li ? cho ví dụ và viết phương rình điện li của dd đó ?

* Nguyên nhân tính dẫn điện của các dd chất điện li ? nêu quá trình điện li của NaCl
trong nước ?
2. Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS NỘI DUNG
Hoạt động 1
GV giới thiệu dụng cụ và hoá chất thí
nghiệm
Mời 1 HS thao tác thí nghiệm trên
bàn GV
Các HS khác quan sát, nhận xét và giải
thích.
Hoạt động 2
GV đặt vấn đề : Để chỉ mức độ phân
li của chất điện li ngời ta dùng đại lợng
độ điện li.
GV viết biểu thức độ điện li lên
bảng và
giải thích các đại lợng
=>GV : Hoặc biểu diễn dới dạng phần
trăm là = 85%
Hoạt động 3
GV : Yêu cầu HS nghiên cứu SGK và
cho biết : Thế nào là chất điện li
mạnh ?
-Chất điện li mạnh có độ điện li bằng
bao nhiêu?
-HS : Phát biểu định nghĩa (SGK)
-GV: Cho HS lấy các thí dụ về axit
mạnh, bazơ mạnh, các muối tan
Dùng mũi tên một chiều chỉ chiều điện

li và đó là sự điện li hoàn toàn.
-Yêu cầu HS viết phơng trình điện li
của một số chất điện li mạnh H
2
SO
4
,
Ba(OH)
2
, CuSO
4
=>GV : yêu cầu HS tính nồng độ ion
trong một số dung dịch :
Thí dụ : KNO
3
0,1M ; Ba(OH)
2
0,05M
Hoạt động 4
GV : Yêu cầu HS nghiên cứu SGK và
cho biết thế nào là chất điện li yếu ?
-Chất điện li yếu có độ điện li bằng
bao nhiêu ?
-Những chất điện li mạnh phân li nhiều
nấc thì chỉ điện li mạnh ở nấc thứ nhất.
-GV yêu cầu viết phơng trình điện li
I Độ điện li
1. Thí nghiệm:(SGK)
NX: Với dung dịch HCl bóng đèn sáng rõ
hơn so với dung dịch CH

3
COOH
Điều đó chứng tỏ nồng độ ion trong dung
dịch HCl lớn hơn trong dung dịch CH
3
COOH.
Do đó HCl phân li mạnh hơn
CH
3
COOH
KL : Các chất khác nhau có khả năng phân
li khác nhau.
2. Độ điện li
a Khai niệm
=
o
n
n
với : độ điện li ; n : Số phân tử phân
li thành ion ; n
0
: Số phân tử chất đó hoà tan
Độ điện li có thể có các giá trị nằm
trong khoảng : 0 1.
b - TD: Hoà tan 100 phân tử chất tan A trong
nớc có 85 phân tử chất ú phân li thành ion.
Hỏi độ điện li chất đó bằng bao nhiêu ?
=
85
100

= 0,85 hay = 85%
II Chất điện li mạnh, chất điện li
yếu
1. Chất điện li mạnh
a - Đ/n:(SGK)
b-Các chất điện li mạnh là :
Các axit mạnh: HCl, HNO
3
, H
2
SO
4
,
HClO
4
...
Các bazơ mạnh : NaOH, KOH,
Ba(OH)
2
Ca(OH)
2

Các muối tan : NaCl, CuSO
4
, KNO
3
...
c - PT & cách tính nồng độ:
Tính nồng độ ion Na
+

và CO
3
2

trong dung dịch
Na
2
CO
3
0,1M?
Na
2
CO
3
2Na
+
+ CO
3
2

Theo phơng trình điện li :
2 3
Na CO
Na
n 2n
+
=
= 2ì0,1 = 0,2 (mol)
2
2 3

3
Na CO
CO
n n

=
= 0,1 (mol)
2. Chất điện li yếu
a - ĐN:(SGK)
độ điện li của chất điện li yếu : 0 < < 1
b - TD:Chất điện li yếu là :
3.Củng cố : Bài tập 2,3 /sgk
4. Bài tập về nhà : 4,5,6,7 – tr 10 -sgk
V. RÚT KINH NGHIỆM
Bài 3 : AXIT – BAZƠ - MUỐI
I - Mơc tiªu bµi häc
1. VỊ kiÕn thøc
 BiÕt kh¸i niƯm axit, baz¬, theo thut A-re-ni-ut vµ Bron-stet
 BiÕt ý nghÜa cđa h»ng sè ph©n li axit, h»ng sè ph©n li baz¬.
 BiÕt mi lµ g× vµ sù ®iƯn li cđa mi.
2. VỊ kÜ n¨ng
 VËn dơng lÝ thut axit, baz¬ cđa A-re-ni-ut vµ Bron-stet ®Ĩ ph©n biƯt ®ỵc axit, baz¬, lìng
tÝnh vµ trung tÝnh. BiÕt viÕt ph¬ng tr×nh ®iƯn li cđa c¸c mi.
 Dùa vµo h»ng sè ph©n li axit, h»ng sè ph©n li baz¬ ®Ĩ tÝnh nång ®é ion H
+
vµ OH
−
trong
dung dÞch.
3. VỊ th¸i ®é t×nh c¶m

 Cã ®ỵc hiĨu biÕt khoa häc ®øng ®¾n vỊ dung dÞch axit, baz¬, mi.
II - Chn bÞ
 Dơng cơ : èng nghiƯm
 Ho¸ chÊt : Dung dÞch NaOH, mi kÏm (ZnCl
2
hc ZnSO
4
), dung dÞch : HCl, NH
3
, q
tÝm.
III- C¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
1. Kiểm tra :
* Thế nào là chất điện li mạnh ? chất đòên li yếu ? cho ví dụ ?
* Tính [ion] các ion có trong dd khi hoà tan HA 0,1M vào nước biết α = 1,5% .
2. Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1
-HS ®· ®ỵc biÕt kh¸i niƯm vỊ axit,
baz¬ ë c¸c líp díi v× vËy GV cho HS
nh¾c l¹i c¸c kh¸i niƯm ®ã.
-LÊy thÝ dơ.
-GV : C¸c axit, baz¬ lµ nh÷ng chÊt
®iƯn li – h·y viÕt ph¬ng tr×nh ®iƯn li
cđa c¸c axit, baz¬ ®ã.
-GV yªu cÇu 2 HS lªn b¶ng mçi em
viÕt ba ph¬ng tr×nh ®iªn li cđa 3 axit
hc 3 baz¬.
=> GV : H·y nhËn xÐt vỊ c¸c ion do
axit, baz¬ ph©n li ra.

Ho¹t ®éng 2
-GV : Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®iƯn li HS
®· viÕt trªn b¶ng, cho HS nhËn xÐt vỊ
sè ion H
+
®ưỵc ph©n li ra tõ mçi ph©n
tư axit.
-HS : 1 ph©n tư HCl ph©n li ra 1 ion H
+
1 ph©n tư H
2
SO
4
ph©n li ra 2 ion H
+
1 ph©n tư H
3
PO
4
ph©n li ra 3 ion H
+
Hoạt động 3 :
- Gv làm thí nghiệm :Nhỏ từ từ dd
NaOH vào dd ZnCl
2
đến khi kết tủa
không xuất hiện thêm nửa .
Chia kết tủa làm 2 phần :
* PI : cho thêm vài giọt axit
* PII : cho thêm kiềm vào .

- Kết luận : Zn(OH)
2
vừa tác dụng
được với axit , vừa tác dụng được
với bazơ → hiđrôxit lưỡng tính .
-Viết các hiđrôxit dưới dạng công
thức axit :
Zn(OH)
2
→ H
2
ZnO
2
( Axít zincic)
Pb(OH)
2
→ H
2
PbO
2
Al(OH)
3
→ HAlO
2
.H
2
O
(axít aluminic)
=============================
I Axit, baz¬ theo thut A-re-ni-ut

1. §inh nghÜa
a - TD:
HCl → H
+
+ Cl
-
CH
3
COOH → H
+
+ CH
3
COO
-
KOH → K
+
+ OH

-
Ba(OH)
2
→ Ba
+
+ 2OH
-
b §N(SGK)

2. Axit nhiỊu nÊc,baz¬ nhiỊu nÊc
a - Axit nhiỊu nÊc :
- TD: (SGK)

HCl, CH
3
COOH, HNO
3
..axit mét nÊc
H
2
S, H
2
CO
3
, H
2
SO
3
...axit nhiỊu nÊc
H
3
PO
4
 H
+
+ H
2
PO
4
−
H
2
PO

4
−
 H
+
+ HPO
4
2
−
HPO
4
2
−
H
+
+ PO
4
3
−
Tỉng céng : H
3
PO
4
↔3H
+
+ PO
4
3
−
Nhận xét :Axit mµ mét ph©n tư chØ ph©n li
mét nÊc ra ion H

+
lµ axit mét nÊc hay
monoaxit.
Axit mµ mét ph©n tư ph©n li nhiỊu nÊc ra
ion H
+
lµ axit nhiỊu nÊc hay poliaxit.
b- Bazơ nhiều nấc :
- Các bazơ mà mỗi phân tử chỉ phân li một
nấc ra ion OH
-
gọi là bazơ 1 nấc .
Ví dụ : NaOH , KOH …
-Các bazơ mà mỗi phân tử phân li nhiều
nấc ra ion OH
-
gọi là bazơ nhiều nấc .
Ví dụ :
Ca(OH)
2
→ Ca(OH)
+
+ OH
-
Ca(OH)
+
→ Ca
2+
+ OH
-

3. Hiđrôxit lưỡng tính :
- Là chất khi tan trong nước vừa có thể
phân li như axit vừa có thể phân li như
bazơ .
Ví dụ :
Zn(OH)
2
 Zn
2+
+ 2OH
-
Zn(OH)
2
 Zn
2-
+ 2H
+
- Một số hiđrôxit lưỡng tính thường gặp :
Al(OH)
3
, Zn(OH)
2
, Pb(OH)
2
, Cr(OH)
3
,
Sn(OH)
2
, Be(OH)

2
-Là những chất ít tan trong nước , có tính
axit , tính bazơ yếu .
================================
II- Khái niệm về axit và bazơ theo thuyết
Ho¹t ®éng 5
-GV: chän mét sè bµi tËp hc mét sè ý trong bµi tËp (SGK) ®Ĩ cđng cè bµi häc.
-Bài tập 4, 5, 6 – tr16/ sgk
BTVN : Làm các bài tập sau bài học .
Bài 4 : SỰ ĐIỆN LI CỦA NƯỚC . pH .
CHẤT CHỈ THỊ AXIT , BAZƠ

I. Mơc tiªu bµi häc:
1. KiÕn thøc:
- BiÕt ®ỵc sù ®iƯn ly cđa níc.
- BiÕt tÝch sè ion cđa níc vµ ý nghÜa cđa ®ai lỵng nµy.
- BiÕt ®ỵc kh¸i niƯm vỊ pH vµ chÊt chØ thÞ axit - baz¬
2. Kü n¨ng:
- VËn dơng tÝch sè ion cđa níc ®Ĩ x¸c ®Þnh nång ®é H
+
vµ OH
-
trong dung dÞch.
- BiÕt ®¸nh gi¸ ®é axit, baz¬, cđa dung dÞch dùa vµo nång ®é H
+
; OH
-
; pH; pOH.
- BiÕt sư dơng mét sè chÊt chØ thÞ axit, baz¬ ®Ĩ x¸c ®Þnh tÝnh axit, kiỊm cđa dung
dÞch.

II. Chn bÞ:
Dung dÞch axit lo·ng (HCl hc H
2
SO
4
), dung dÞch baz¬ lo·ng (NaOH hc Ca(OH)
2
),
phenol phtalein, giÊy chØ thÞ axit - baz¬ v¹n n¨ng.
Tranh vÏ, ¶nh chơp, m¸y ®o pH.
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
1. Kiểm tra :
* Đòng nghóa axit , bazơtheo thuyết Bronsted ? cho ví dụ ?
* Cho biết ion nào là axit ? bazơ ? lưỡng tính ? giải thích bằng phương trình thuỷ
phân : CH
3
COO
-
, SO
3
2-
, HSO
3
-
, Zn
2+

2-Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1:

- B»ng thùc nghiƯm x¸c ®Þnh níc lµ chÊt
®iƯn li rÊt u.
- ViÕt ph¬ng tr×nh ®iƯn ly cđa níc theo A-
re-ni-ut vµ theo thut Bron-stet?
- 2 c¸ch viÕt cho hƯ qu¶ gièng nhau vµ ®Ĩ
®¬n gi¶n chän c¸ch viÕt 1.
Ho¹t ®éng 2:
- ViÕt biĨu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng cđa
c©n b»ng (1)?
- Níc ph©n li rÊt u nªn [H
2
O] trong
biĨu thøc K ®ỵc coi lµ kh«ng ®ỉi vµ
K. [H
2
O]=const=K
H2O
vµ gäi lµ tÝch sè
ion cđa H
2
O.
- Dùa vµo K
H2O
h·y tÝnh [OH
+
]vµ [OH
-
] ?
- Níc lµ m«i trưêng trung tÝnh, nªn m«i
trêng cã [OH

+
] = 10
-7
mol/l lµ m«i
trưêng trung tÝnh.
- TÝnh sè ion cđa níc lµ 1 h»ng sè ®èi víi
c¶ dung dÞch c¸c chÊt v× vËy nÕu biÕt [H
+
]
trong dung dÞch th× sÏ biÕt [OH
-
] vµ ngỵc
l¹i.
- TÝnh [H
+
] vµ [OH
-
] cđa dung dÞch HCl
0,01M vµ so s¸nh 2 gi¸ trÞ ®ã trong dung
dÞch (m«i trêng axit)?
- TÝnh [H
+
] vµ [OH
-
] cđa dung dÞch
NaOH 0,01M vµ so s¸nh 2 gi¸ trÞ ®ã trong
dung dÞch (m«i trêng baz¬)?
-GV : cho hs áp dụng làm vd :
A) Viết phương trình điện li
HCl → H

+
+ Cl
-
0,01M 0,01M 0,01M
=> [H
+
] = 0,01M => pH= 2
[OH
-
]= 10-12M
Ho¹t ®éng 4:
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK vµ
cho biÕt pH lµ g×?
-Cho biÕt dung dÞch axit, kiỊm, trung tÝnh
cã pH b»ng bao nhiªu?
- §Ĩ x¸c ®Þnh m«i trưêng cđa dung dÞch
ngêi ta thêng dïng chÊt chØ thÞ như q,
phenol phtalein.
- Dïng chÊt chØ thÞ axit - baz¬ nhËn biÕt
I sù ®iƯn ly cđa n íc
1. N íc lµ chÊt ®iƯn rÊt u
Theo Are-ni-ut:
H
2
O  H
+
+ OH
-
(1)
Theo Bron-stet:

H
2
O+H
2
O  H
3
O
+
+ OH
-
(2)
2. TÝch sè ion cđa n íc:
* H
2
O  H
+
+ OH
-
(1)

][
]][[
2
OH
OHH
K
−+
=
K
H2O

= K. [H
2
O] = [H
+
]. [OH
-
]
↓
TÝch sè ion cđa níc
K
H2O
=10
-14
(t
o
= 25
o
C)
* [H
+
]= [OH
-
]=
14
10
−
=10
-7
mol/l
* M«i trưêng trung tÝnh lµ m«i trưêng cã

[H
+
]=[OH
-
]=10
-7
mol/l
Kết luận :
Nếu biết [H
+
] trong dd sẽ biết được [OH
-
]
và ngược lại .
3. ý nghÜa tÝch sè ion cđa n íc:
a. M«i trêng axit: [H
+
]〉 10
-7
mol/l
b. M«i trêng trung tÝnht: [H
+
]= 10
-7
mol/l
c. M«i trêng kiỊm: [H
+
]〈 10
-7
mol/l

II. Kh¸i niƯm vỊ pH- chÊt chØ thÞ
axit-baz¬:
1.Kh¸i niƯm vỊ pH:
* [H
+
]= 10
-PH
M Hay pH = -lg [H
+
]
Vd : Tính [H
+
] và [OH
-
] , pH của :
* Dd HCl 0,01M => pH= 2
* Dd NaOH 0,01M => pH= 12
B) Viết phương trình điện li
NaOH → Na
+
+ OH
-
0,01M 0,01M 0,01M
=> [OH
-
] = 0,01M
Vậy [H
+
] = 10
-12

M => pH= 12
* Thang pH: 0 ÷ 14
M«i
trường
[H
+
]
Axit
〉 10
-7
M
Trung
tính
=10
-7
M
kiềm
〈 10
-7
M
pH
〈 7
= 7
〉 7
2. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬: