Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác tự làm đồ dùng dạy học và sư dụng đồ dùng dạy học ở trường tiểu học

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO YÊN ĐỊNH
TRƯỜNG TIỂU HỌC YÊN LẠC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO HIỆU QUẢ
CÔNG TÁC TỰ LÀM ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ SƯ DỤNG
ĐỒ DÙNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC

Người thực hiện: Hà Thị Phúc
Chức vụ: Hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường TH Yên Lạc
SKKN thuộclĩnh vực: Quản lý

YÊN ĐỊNH, NĂM 2019
1


Mục lục
NỘI DUNG
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4.Nhiệm vụ nghiên cứu
1.5. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của SKKN
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.3. Các giải pháp thực hiện
2.3.1.Tăng cường công tác quản lí, chỉ đạo của nhà trường

2.3.2. Nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn về công tác sử dụng

Trang
3
3
5
5
5
5
5
5
6
8
10

đồ dùng dạy học.
2.3.3, Nâng cao năng lực công tác của cán bộ thiết bị và hiệu quả hoạt động

10

mượn – trả thiết bị, đồ dùng dạy học.
2.3.4, Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng đồ dùng dạy học cho giáo viên
2.3.5, Tổ chức nghiên cứu sử dụng đồ dùng dạy học mới.

11
13

2.3.8, Đề ra nguyên tắc sử dụng đồ dùng dạy học

13

15
15

2.4. Hiệu quả của sáng kiến
2.5.Bài học kinh nghiệm

16
17

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kiến nghị
3.2. Kiến nghị

19
19
19

2.3.6, Tổ chức cải tiến và tự làm đồ dùng
2.3.7, Hướng dẫn học sinh sử dụng đồ dùng của mình

1. MỞ ĐẦU
1.1.Lý do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay, khoa học kỹ thuật phát triển với tốc độ nhanh,
thông tin khoa học ngày càng nhiều song thời gian dành cho mỗi tiết học trong
trường phổ thông không thay đổi. Để theo kịp sự phát triển của xã hội và cung
cấp cho học sinh những kiến thức mới nhất, đầy đủ nhất trong một thời gian có
hạn, việc đổi mới phương pháp dạy học luôn là vấn đề bức xúc được nhiều
2

người quan tâm. Thực tế cho thấy việc dạy học nói chung và dạy học ở tiểu
học nói riêng đã có sự đổi mới nhiều về phương pháp. Những phương pháp
dạy học kích thích sự tìm tòi, đòi hỏi sự tư duy của học sinh được đặc biệt chú
ý. Song để cho giờ học thực sự đổi mới, việc sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học
là hết sức cần thiết.
Thiết bị đồ dùng dạy học là những phương tiện vật chất giúp cho giáo viên
và học sinh tổ chức hợp lý có hiệu quả, quá trình giáo dục, giáo dưỡng đối với
các môn học trong nhà trường nhằm thực hiện chương trình dạy học. Trong
quá trình đổi mới phương pháp dạy học, thiết bị đồ dùng dạy học là một trong
những điều kiện cơ bản không thể thiếu để giáo viên, học sinh thực hiện mục
tiêu dạy học. Hơn nữa thiết bị đồ dùng dạy học tạo điều kiện trực tiếp cho học
sinh huy động mọi năng lực hoạt động nhận thức, tiếp cận thực tiễn, nâng cao
khả năng tự học, rèn luyện kỹ năng học tập và thực hành. Thiết bị đồ dùng dạy
học là vật chất hữu hình tưởng như là vô tri vô giác nhưng dưới sự điều khiển
của người giáo viên, thiết bị đồ dùng dạy học thể hiện khả năng sư phạm của
nó: Làm tăng tốc độ truyền thông tin, tạo ra sự lôi cuốn, hấp dẫn, làm cho giờ
học sinh động, hiệu quả hơn .
Nếu việc "dạy chay, dạy suông" làm cho người học thụ động không phát
huy đựơc tính tích cực, chủ động sáng tạo thì sự hỗ trợ đắc lực của thiết bị sẽ
là cầu nối giữa người dạy và người học, làm cho hai nhân tố này gắn kết với
nhau trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, phương pháp đào
tạo và làm cho chất lượng giảng dạy và học tập được nâng cao. Cũng chính vì
sử dụng đồ dùng dạy học chủ yếu trong phương pháp dạy học trực quan nên
phương pháp trực quan được coi là phương pháp dạy học tích cực. Trong
những năm gần đây cũng như các bậc học, ngành học khác, bậc tiểu học quan
tâm nhiều đến đổi mới phương pháp dạy học.
Đối với học sinh tiểu học, thiết bị dạy học lại càng đặc biệt quan trọng vì
nó giúp các em quan sát sự vật, hiện tượng một cách trực quan, giúp học sinh
nhận thức sâu hơn nội dung bài học, hình thành tốt kỹ năng kỹ xảo. Đặc biệt
đối với học sinh lớp 1,2,3. Ở độ tuổi này tâm lí lứa tuổi còn nhỏ ( giai đoạn

đầu cấp tiểu học ). Hành vi, kỹ năng, kỹ xảo chủ yếu dựa trên trực quan thông
qua các cảm nhận trực giác. Do vậy trong quá trình hình thành kiến thức, kỹ
năng cho học sinh lớp cần sử dụng nhiều đồ dùng dạy học. Việc sử dụng đồ
dùng dạy học có hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy hết sức
rõ rệt. Đồ dùng dạy học cho mỗi đơn vị kiến thức là hết sức phong phú, đa
dạng. Để đáp ứng thực tế giảng dạy, mỗi nhà trường, mỗi giáo viên phải chủ
động, sáng tạo trong việc sử dụng đồ dùng có sẵn cũng như sưu tầm và tự làm
3


đồ dùng dạy học Vậy thiết bị dạy học là phương tiện, là điều kiện vật chất để
đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học . Xuất phát từ yêu cầu đó mà vấn đề
sử dung đồ dùng dạy học trong các giờ học phục vụ đổi mới phương pháp dạy
học được nhiều giáo viên quan tâm. vậy làm thế nào để việc sử dung đồ dùng
dạy học và công tác tự làm đồ dùng dạy học có hiệu quả nhất trong các giờ lên
lớp để thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình trường
học mới ? đó là câu hỏi mà người làm công tác quản lí như tôi luôn trăn trở và
thực sự lưu tâm chú trọng. Chính vì vậytôi đã mạnh dạn đề xuất “Một số biện
phápchỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả công tác tự làm đồ dùng dạy học và
sử dụng đồ dùng dạy học” với mong muốn các đồng nghiệp có thể ứng dụng
và góp ý để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Kinh nghiệm nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp nhằm củng cố, nâng cao
chất lượng sử dụng đồ dùng dạy học , công tác tự làm đồ dùng dạy học của
giáo viên .
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Các biện pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác tự làm đồ dùng dạy
học và sử dung đồ dùng dạy học ở trường TH Yên Lạc.
- Đồ dùng dạy học và học tập của học sinh ,giáo viên.
- Đội ngũ giáo viên trường Tiểu học Yên Lạc, Yên Định,Thanh Hóa

1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu thực trạng sử dụng đồ dùng dạy học trong trường tiểu học hiện nay.
- Kinh nghiệm chỉ đạo sử dụng đồ dùng dạy học cũng như công tác sử dụng đồ
dùng dạy học của nhà trường và có thể áp dụng trong trường tiểu học trong
huyện hiện nay.
1.5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp tìm hiểu, quan sát
- phương pháp phỏng vấn trực tiếp
- Phương pháp thống kê và tổng kết kinh nghiệm
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận
Như chúng ta đã biết việc phối hợp và sử dụng tốt phương tiện dạy học sẽ
giúp cho giáo viên có thể thu hút sự chú ý, say mê và phát huy tối đa tính tích cực,
năng động, sáng tạo hơn của học sinh trong học tập. Học sinh có thể tự khám phá,
lĩnh hội kiến thức và phát triển kỹ năng thực hành. Tôi cho rằng tiết dạy của giáo
4


viên sẽ không đạt được kết quả tốt nếu như không có sự hổ trợ của đồ dùng dạy
học bởi vì giáo viên lên lớp mà không có bất cứ phương tiện dạy học nào thì chẳng
khác nào một người lính ra trận mà không có vũ khí. Việc sử dụng tốt phương tiện
dạy học cho các môn học được coi là một phương tiện hỗ trợ đắc lực thể hiện một
phần nội dung chính của sách giáo khoa mới, đáp ứng nhu cầu học tập theo hướng
tích cực và gây hứng thú hơn. Thiết bị đồ dùng dạy học là những phương tiện vật
chất giúp cho giáo viên và học sinh tổ chức hợp lý có hiệu quả, quá trình giáo dục,
giáo dưỡng đối với các môn học trong nhà trường nhằm thực hiện chương trình
dạy học. Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học, thiết bị đồ dùng dạy học là
một trong những điều kiện cơ bản không thể thiếu để giáo viên, học sinh thực hiện
mục tiêu dạy học. Hơn nữa thiết bị đồ dùng dạy học tạo điều kiện trực tiếp cho học
sinh huy động mọi năng lực hoạt động nhận thức, tiếp cận thực tiễn, nâng cao khả

năng tự học, rèn luyện kỹ năng học tập và thực hành. Thiết bị đồ dùng dạy học là
vật chất hữu hình tưởng như là vô tri vô giác nhưng dưới sự điều khiển của giáo
viên, thiết bị đồ dùng dạy học thể hiện khả năng sư phạm của nó ; Làm tăng tốc độ
truyền thông tin, tạo ra sự lôi cuốn, hấp dẫn làm cho giờ học sinh động, hiệu quả
hơn. học tập của học sinh.
Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, khả năng tư duy trừu tượng còn hạn chế.phần
lớn các em tư duy phải dựa trên mô hình, vật thật, tranh ảnh hoặc là những trang
phiếu học tập được sử dung dưới hình thức như trao đổi nhóm hhoặc mỗi học sinh
một phiếu trong các giờ học ở tất cả các môn học .Là phương tiện chuyển tải thông
tinvà còn là nội dung của quá trình truyền thụ tri thức giáo dục tư cách, rèn luyện
kĩ năng thực hành cho học sinh. Nó điều khiển mọi hoạt động nhận thức của học
sinh từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng . Nó tác động to lớn trong việc
phát huy trí sáng tạo, kích thích hứng thú trong việc học tập của học sinh. đặc biệt
sử dung đồ dùng dạy học hợp lí bao giờ cũng cho những kết quả đúng về tính khoa
học sư phạm và tính thẩm mĩ.. Ngoài ra biết sử dụng dồ dùng đúng cáh hợp lí, triệt
để cho mỗi giờ học thì bao giờ học sinh cũng tiếp thu nhanh hơn, hiểu bài giảng
nhanh hơn, thuận tiện hơn trong hoạt động nhóm, cá nhân...
Có nhà giáo dục trẻ cho rằng: Trẻ không sợ học mà chỉ sợ những tiết học
đơn điệu nhàm chán. Học sinh tiểu học cảm thấy mệt mỏi và chán học khi chỉ nhìn
5


thấy mãi một hình ảnh của giáo viên. líc đó học sinh mong muốn được nhìn thấy
một cái gì khác ngoài giáo viên để tạo ra một cảm giác hoải mái khi có cái mới để
thu nhân kiến thức, thường cái mới đó là đồ dùng dạy học. bởi lẽ đồ dùng dạy học
nó là một thành tố của quá trình dạy học, là điều kiện dể thực hiện nguyên lí giáo
dục " học đi đôi với hành- lí luận gắn liền với thực tiễn" góp phần thay đổi hình
thức hoạt động trên lớp và đáp ứng tốt trình tự bài học của tài liệu hướng dẫn học
đối với học sinh.
2.2.Thực trạng đồ dùng dạy học và sử dụng đồ dùng dạy học hiện nay.

Trong những năm qua, các trường tiểu học đã đựơc cung cấp khá nhiều
trang thiết bị và đồ dùng dạy học, có những thùng đồng bộ để dạy cho cả cấp
học và những bộ va-li để dạy theo lớp nhưng thống kê theo danh mục thì số
lượng vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ thực tế giảng dạy.Đồng thời đến thời kì
hiện nay những bộ thiết bị đồ dùng đó nay đã bị hư hỏng nhiều đẫn đế việc
thiếu đồ dùng; hơn nữa kinh phí không đủ để thường xuyên mua bổ sung.
Được sự quan tâm của các cấp các ngành trong những năm vừa qua, cơ
sở vật chất trường học đã đựơc đầu tư và nâng cấp, song thực tế vẫn còn hết
sức khó khăn, nhất là vùng nông thôn. Kinh phí chi mua thiết bị dạy học còn
hạn chế. Giá cả thị trương ngày càng gia tăng… Tất cả các điều kiện trên cũng
là một khó khăn cho việc bảo quản và sử dụng đồ dùng dạy học. Vậy việc khắc
phục những khó khăn về cơ sở vật chất mà vẫn đảm bảo được chất lượng dạy
học là một vấn đề mà mỗi nhà trường cần linh hoạt tìm cách khắc phục.
Từ thực tế thiết bị đồ dùng dạy học còn thiếu, bản thân giáo viên còn
ngại sử dụng, dung lượng sử dụng thiết bị dạy học trong ngày ngày càng nhiều,
cán bộ phụ trách thiết bị thì kiêm nhiệm cả thư viện, cả thiết bị nên việc mượn
- trả gặp nhiều khó khăn và dẫn đến việc bảo quản đồ dùng chưa tốt. Đây là
một trong những nguyên nhân làm cho giáo viên lên lớp sử dụng hạn chế đồ
dùng dạy học.
Trong quá trình sử dụng đồ dùng dạy học, một số giáo viên còn lúng
túng. Chẳng hạn khi dạy giải nghĩa từ họ nghĩ rằng cứ đưa ra tranh ảnh, vật
thật cho học sinh quan sát là đảm bảo điều kiện để giải nghĩa từ. Trên thực tế,
nhiều tranh ảnh, vật thật chưa cung cấp hết nghĩa của từ cần giảng mà phải có
sự hỗ trợ bằng lời nói của giáo viên hoặc thay thế bằng đồ dùng đạy học khác
dẫn đến sử dung không đúng mục đích.
6


Tuy rằng hầu hết giáo viên đều nhận thức đúng ý nghĩa, tác dụng to lớn
của đồ dùng dạy học trong quá trình hình thành kiến thức cho học sinh, nhiều

giáo viên đã biết vận dụng đúng lúc, đúng chỗ và đúng mức độ các đồ dùng
dạy học- Song cũng có nhiều giáo viên vẫn chưa hiểu rõ cấu tạo của bộ đồ
dùng của khối, lớp mà mình phụ trách, chưa biết rõ số lượng đồ dùng trong bộ
đồ dùng dạy học, chưa nhớ phạm vi sử dụng của các đồ dùng dạy học cho các
tiết dạy. Đặc biệt những thao tác kỹ thuật trong khi sử dụng đồ dùng dạy học
theo những dụng ý sư phạm còn ít được giáo viên chú ý.
Học sinh tiểu học có đặc điểm tâm lý không ổn định. Những đồ dùng
đựơc chọn để giảng dạy và học tập hiện nay có nhiều ưu điểm nhưng nhìn
chung cũng còn có chỗ bất hợp lý. Để đảm bảo làm sao các đồ dùng đựơc chọn
để giảng dạy và học tập phải phù hợp với bài học, môn học, đảm bảo tính
chính xác và tính thẩm mỹ thì đòi hỏi người thầy phải có sự đầu tư về thời gian
và công sức để nghiên cứu. Nhưng hiện nay giáo viên tiểu học phải soạn giáo
án rất nhiều môn học lại còn chấm bài và làm nhiều các công tác khác nên quỹ
thời gian dành cho việc nghiên cứu để sử dụng tốt đồ dùng còn hạn hẹp. Hơn
nữa học sinh ở các trường vùng nông thôn, kinh tế gia đình các em có khó
khăn nên việc cha mẹ đầu tư để mua các bộ đồ dùng thực hành thêm cho các
em là hạn chế, điều đó cũng ảnh hưởng đến hiệu quả của việc sử dụng đồ dùng.
- Về đồ dùng tự làm của gv, vì chưa có sự thống nhất chung của khối
chuyên môn và còn mang tính chất tự lập, tự chọn nên sản phẩm tự làm còn
mang tính chiếu lệ, chưa khoa học hoặc không có tính thẩm mĩ, thâm chí đến
khi sử dụng không có hiệu quả đồng thời gây tốn kém về mặt chi phí.
2.3. Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác tự làm đồ dùng dạy
học và sử dụng đồ dùng dạy học.
Để sử dụng tốt, có hiệu quả đồ dùng dạy học phụ thuộc vào nhiều yếu
tố. Các yếu tố này cần được quan tâm chú ý đồng bộ thì mới đảm bảo việc sử
dụng đồ dùng dạy học hiệu quả. Cụ thể các yếu tố đó là:
+ Công tác quản lý của nhà trường với thiết bị đồ dùng dạy học.
+ Nhận thức về vai trò, tác dụng của đồ dùng dạy học trong quá trình
dạy học.
+ Giáo viên lập được hệ thống đồ dùng dạy học phù hợp với phương

pháp dạy học đối với từng đơn vị kiến thức.
+ Giáo viên có kỹ năng sư phạm tốt khi sử dụng phương pháp dạy học
trực quan và phối hợp linh hoạt các phương pháp dạy học.
+ Về việc hiểu cấu tạo đồ dùng dạy học thuộc khối lớp mà mình phụ
trách, về phạm vi sử dụng của mỗi đồ dùng dạy học trong các tiết dạy.
7


+ Các thao tác kỹ thuật khi sử dụng đồ dùng dạy học theo dụng ý sư
phạm của bài dạy ( thời điểm dùng, thứ tự thao tác trong khi dùng, dụng ý sư
phạm trong khi dùng…)
+ Sưu tầm, tự làm và sử dung có hiệu quả kinh phí được hỗ trợ của Dự án để
là đồ dùng.
Trong khuôn khổ của bài viết, với phạm vi trách nhiệm của một cán bộ quản
lí, tôi xin trình bày một số biện pháp như sau:
2.3.1, Tăng cường công tác quản lí, chỉ đạo của nhà trường
Trước tiên ta phải tham mưu với nhà trường có kế hoạch tuyển cán bộ
thiết bị đồ dùng dạy học có năng lực công tác tốt. Xây dựng tốt kế hoạch sử
dụng đồ dùng dạy học ngay từ đầu năm học, kế hoạch phải được rút kinh
nghiệm từ năm học trước.Việc xây dựng kế hoạch phải được tổ nghiệp vụ thiết
bị dạy học ( Phó hiệu trưởng, các tổ trưởng, cán bộ thiết bị đồ dùng …) xây
dựng. Hàng năm, nhà trường có kế hoạch bồi dưỡng công tác nghiệp vụ cho
cán bộ thiết bị đồ dùng dạy học như tham gia đầy đủ các lớp học bồi dưỡng do
cấp trên tổ chức, tham dự các lớp học nâng cao trình độ, xây dựng nội dung tự
học và tích cực tự học, tự bồi dưỡng.
Để giúp cho việc bảo quản và sử dụng có hiệu quả đồ dùng dạy học, vận
động Hội cha mẹ học sinh cùng với nhà trường đóng mỗi lớp 1 tủ gỗ và 1 giá
sắt để bảo quản đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học được để ngay tại lớp học
tạo thuận lợi cho giáo viên và học sinh khi sử dụng đồ dùng thiết bị.
Ban chuyên môn xây dựng kế hoạch bổ sung thiết bị ngay từ tháng 5

hàng năm để đề nghị hiệu trưởng xét duyệt cho việc mua, cải tiến và tự làm đồ
dùng dạy học mới kịp thời cho năm học sau.
Nhà trường thường xuyên tổ chức bồi dưỡng về công tác đồ dùng dạy
học cho giáo viên, đặc biệt quan tâm đến công tác sưu tầm và tự làm đồ dùng
dạy học.
Ví dụ trong năm học trước nhà trường đã hướng dẫn giáo viênlớp 1 về
công tác sưu tầm và tự làm đồ dùng dạy học như sau:
* Thiết bị dạy học toán lớp 1.
Đối với học sinh lớp 1 việc học toán quả là khó khăn và khó tạo hứng thú
với các em hôm nay tôi giới thiệu một đồ dùng để các thầy cô tham khảo trong
dạy học toán 1.
Ví dụ để dạy bài giải bài toán có lời văn. Ta sẽ làm một bức tranh để minh
hoạ cho bài toán và giúp các em dễ hiểu, dễ nhìn như bài 4 SGK.
a, Lựa chọn vật liệu.
8


Một tấm bìa cứng khoảng 70 cm, một tờ giấy vẽ khổ A3 hoặc A2, giấy
trắng, bìa cứng, bút chì, sáp màu hay bút màu, kéo.
b, Cách làm
Để trang trí cho bức tranh sinh động ta lấy khổ giấy A2, A3 vẽ lên đó
khung cảnh và hình ảnh một cái cây to sao cho có chỗ cho những chú chim
đậu. Sau đó tô màu vào bức tranh. Ta lấy tấm bìa cứng ta dán bức tranh vừa vẽ
vào đó tạo cho bức tranh có độ cứng thuận tiện cho việc sử dụng sau này.
Tiếp đó đến phần vẽ những chú chim ta cũng làm gần giống như bức tranh
ta cung dùng giấy trắng vẽ lên dó những chú chim với nhiều kiểu dáng khác
nhau (đậu hoặc bay) tô màu vào cho sinh động. Rồi dán lên miếng bìa cứng ta
dùng kéo cắt theo dáng của những chú chim thành những con rời. đằng sau của
mỗi chú chim ta gắn một miếng băng dính 2 mặt. Vậy là ta đã có một bức tranh
minh hoạ cho bài học rất đơn giản.

Với mô hình này, ta còn có thể áp dụng vào nhiều bài toán phép cộng trừ
khác nhau nữa.
* Đồ dùng dạy học môn Mĩ thuật.
Đối với bộ môn Mĩ thuật thì tranh ảnh cấp phát rất nhiều những ta cũng
có thể thay đổi bức tranh đó bằng một bức tranh do chính chúng ta làm cho
phong phú và thu hút các em thêm yêu môn học này. xin hướng dẫn tới thầy cô
một cách tạo hình bằng vật liệu thiên nhiên sẵn có như hạt đỗ, hạt thóc, hạt ngô,
hạt kê, hạt vừng…. để làm lên một bức tranh dân gian.
* Một số ví dụ tự làm đồ dùng.
Thiết bị đồ dùng dạy học tự làm là một trong các khâu quan trọng không thể
thiếu được trong quá trình dạy học. Nó phù hợp với trình độ sử dụng của giáo
viên và điều kiện kinh tế.
Thiết bị đồ dùng dạy học tự làm rất đa dạng và phong phú, bao gồm các loại
hình như tranh ảnh, bản đồ, sơ đồ, lược đồ, dụng cụ, sa bàn, mô hình, mẫu vật...
- Từ những nguyên liệu rẻ tiền, phế liệu cũ dễ kiếm cùng với các ý tưởng
khoa học đã tạo ra được rất nhiều đồ dùng tự làm phong phú và hiệu quả.. chẳng
hạn như tranh, ảnh, tranh tạo hình bằng hột, hạt bằng những hạt thóc, hạt đỗ, hạt
vừng... kết hợp với hồ dính, hình vẽ và các tấm bìa hoặc gỗ mỏng tạo ra chân
dung con người, nhân vật lịch sử, phong cảnh đất nước, vật nuôi, hoa lá chim
muông....Với những Thiết bị đồ dùng dạy học này ta có thể áp dụng cho nhiều
bài học của nhiều phân môn khác nhau như mỹ thuật, tập đọc hoặc các nhân vật
lịch sử.
- Bộ kể chuyện theo tranh; tranh động bằng bìa cứng cắt gấp theo từng lớp, có
màu sắc đẹp, hấp dẫn, dùng dây sợi để kéo, dùng dây thép để gạt phối hợp với
9


những động tác cơ học để thể hiện nội dung các bài học về sự tích dân gian, anh
hùng dân tộc...Hay hình vẽ bằng bìa cứng các nhân vật trong truyền thuyết lịch
sử của dân tộc treo móc mắc trên khung gỗ. Tranh các hoạ tiết trang trí cơ bản..

- Hay với bộ môn tự nhiên xã hội 3 bài về côn trùng, tôm cua, cá, hoa lá, quả...
thay vì những bức tranh ta có thể mô phỏng bằng những mẫu vật thật sẽ giúp các
em dễ dàng nhận biết và quan sát chúng. Ví dụ về côn trùng ta có thể dễ dàng
kiếm được những con dán, bướm, châu chấu... ta lấy đem ép hoặc phơi khô
chúng. Với bài về tôm cua, cá ta cũng dễ dàng kiếm được đem mổ và phơi khô
làm vật mẫu. Với bài hoa ta sẽ sưu tầm hoa rồi đem ép khô. Còn những con vật
khó tìm ta sẽ sưu tầm tranh ảnh như động vật, chim, thú.. dán vào một bìa cứng
hoặc khung gỗ theo thể loại treo lên để các em quan sát. Những thiết bị này
không chỉ dành cho TNXH 3 mà TNXH 2, 1 hoặc một số phân môn Tiếng Việt 1
cũng sử dụng được với một số bài dạy.
2.3.2, Nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn về công tác sử dụng
đồ dùng dạy học.
Đối với tổ chuyên môn, nhà trường chỉ đạo công tác sử dụng đồ dùng dạy
học như một nội dung cơ bản trong công tác giảng dạy. Nội dung này được tiến
hành đồng bộ bắt đầu từ khâu xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn đến các hoạt
động thực hiện thường xuyên. Các buổi sinh hoạt chuyên môn đều đề cập đến
vấn đề đồ dùng dạy học. Mỗi năm học phải tổ chức ít nhất một chuyên đề về
đồ dùng dạy học hoặc tích hợp với các chuyên đề khác. Các chuyên đề mang
tính thiết thực cụ thể, nội dung theo từng mặt nhỏ hẹp để tránh dàn trải. Ví dụ
như chuyên đề về sử dụng đồ dùng trong khai thác bài mới, sử dụng đồ dùng
trong hoạt động thực hành – luyện tập, sử dụng đồ dùng trong giới thiệu,
chuyển tiếp hoạt động dạy học,… Trong các tiết dự giờ cần phân tích và rút
kinh nghiệm cụ thể qua quá trình sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên. Phát
động phong trào làm đồ dùng dạy học. Hai năm tổ chức thi sưu tầm và tự làm
đồ dùng cấp trường một lần. Hàng năm tổ chức thi sử dụng đồ dùng dạy học
cấp tổ.
2.3.3, Nâng cao năng lực công tác của cán bộ thiết bị đồ dùng và hiệu quả
hoạt động mượn – trả thiết bị, đồ dùng dạy học.
Đối với cán bộ thiết bị đồ dùng, ban giám hiệu cũng như ban chuyên môn
có yêu cầu mới hàng năm căn cứ theo nhiệm vụ năm học. Nhà trường yêu cầu

cán bộ thiết bị đồ dùng phải am hiểu về hình dáng, kích thước, các chi tiết và
đặc biệt là cách sử dụng của tất cả các đồ dùng dạy học hiện có của nhà
trường. Cán bộ thiết bị đồ dùng có trách nhiệm hướng dẫn cách sử dụng đồ
dùng dạy học khi giáo viên có yêu cầu, đặc biệt là những đồ dùng dạy học là
10


các vật tư, hoá chất để thực hành, thí nghiệm. Ví dụ như sử dụng cân đĩa lớp 3,
sử dụng đèn cồn, sử dụng bảng đo đơn vị mét vuông…
Ngoài các công việc theo thông lệ, cán bộ thiết bị dạy học cần dần thể
hiện các hoạt động có tính chuyên nghiệp, linh hoạt với thực tế như trưng bày
đồ dùng theo môn học của từng khối lớp, lập các danh mục đồ dùng (Danh
mục đồ dùng có ghi rõ tên khối lớp sử dụng và có thể sử dụng đồng bộ cho các
khối lớp khác). Cán bộ thiết bị đồ dùng có thời gian làm việc phù hợp, tạo điều
kiện cho giáo viên mượn và trả. Riêng các va-li đồ dùng dạy học theo lớp, nhà
trường kiểm kê theo danh mục, giải quyết cho giáo viên mượn nguyên cả bộ
ngay từ đầu năm học và cuối năm học trả lại. Có như vậy giáo viên mới có thể
chủ động trong việc sử dụng cũng như có kế hoạch tự làm các loại thiết bị và
đồ dùng dạy học còn thiếu.
Cán bộ thiết bị đồ dùng có sổ theo dõi, đánh giá công tác đồ dùng dạy
học của giáo viên hàng tháng, lập sổ đăng kí sưu tầm và tự làm đồ dùng dạy
học của giáo viên. Giáo viên thường xuyên cập nhật vào sổ này song song với
thời điểm mà giáo viên sử dụng đồ dùng trong tiết dạy của mình. Cuối mỗi học
kỳ giáo viên sẽ bàn giao lại cho cán bộ thiết bị đồ dùng. Đây cũng là căn cứ để
Ban giám hiệu đánh giá nhận xét nhằm động viên khích lệ kịp thời những giáo
viên tích cực. Sổ đăng kí sưu tầm và tự làm đồ dùng dạy học còn có mục đích
giúp giáo viên học tập lẫn nhau trong việc tự làm hoặc sưu tầm đồ dùng dạy
học.
Mỗi năm học, cán bộ thiết bị đồ dùng cùng ban chuyên môn tham gia bồi
dưỡng cho giáo viên về cách sử dụng đồ dùng dạy học và tự làm đồ dùng .

2.3.4, Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng đồ dùng dạy học cho giáo viên
Trước tiên, ban chuyên môn nhà trường bồi dưỡng và củng cố kiến thức
cơ bản cho giáo viên về các phương pháp dạy học và hình thức dạy học. Giáo
viên cần nắm được phương pháp dạy học nào và hình thức dạy học nào thì sử
dụng đồ dùng dạy học nào cho phù hợp. Giáo viên cần nắm chắc ý nghĩa việc
sử dụng đồ dùng dạy học trong mỗi hoạt động dạy học. Ví dụ: Khi tổ chức
khai thác bài mới, giáo viên sử dụng phương pháp trực quan thì đồ dùng dạy
học phải để học sinh thao tác trên các đồ dùng để phát hiện ra kiến thức. Khi tổ
chức cho học sinh luyện tập thực hành thì giáo viên cho học sinh sử dụng
phiếu bài tập hoặc cắt, ghép, kẻ, vẽ các mô hình đồ vật. Giáo viên cần phân
biệt giữa việc thao tác trên đồ vật để phát hiện ra kiến thức khác với việc học
sinh chỉ quan sát và trả lời câu hỏi.
Mỗi giáo viên phải nắm vững các danh mục đồ dùng dạy học đã được
cung cấp trên cơ sở đó giáo viên hoặc tổ chuyên môn có thể sắp xếp theo từng
11


chủ đề, đề tài. Giáo viên khi xây dựng kế hoạch dạy học sẽ ghi luôn các đồ
dùng dạy học theo từng bài đề khi soạn giảng sẽ kịp thời mượn hoặc sưu tầm,
tự làm đồ dùng dạy học. Điều này sẽ giúp cán bộ thiết bị dễ đối chiếu cho hoạt
động mượn-trả, giúp giáo viên dạy bổ sung chủ động sử dụng đồ dùng và ban
giám hiệu sẽ giám sát, đôn đốc việc sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên.
Để giải quyết một số thiết bị đồ dùng còn thiếu, giáo viên trong cùng
một tổ phối hợp với nhau sưu tầm, tự làm thêm đồ dùng theo chủ đề, đề tài,
theo bài học ; đ ể trong qu á trình sử dụng có thể đổi lệch tiết dạy thì 1 bộ, loại có
th sử dụng được cho cả khối.
Ví dụ : Khi dạy tự nhiên xã hội hoặc đạo đức, tranh ảnh, đồ dùng phục
vụ cho dạy các môn này có nhiều trên báo chí, báo ảnh, bưu ảnh, lịch tờ hoặc
hoa quả, vật thật … Giáo viên có thể lựa chọn để sử dụng làm phong phú thêm
đồ dùng dạy học của mình. Tuy nhiên khi chọn tranh ảnh, vật thật giáo viên

cũng phải chú ý đến tính điển hình, phản ánh trung thực và chính xác, đảm bảo
tính khoa học, tính sư phạm và tính mỹ thuật .
Để nâng cao kỹ năng sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học, chúng ta đặc
biệt quan tâm vào công tác soạn – giảng của giáo viên. Thường xuyên tổ chức
dạy mẫu, làm cơ sở tham khảo cho toàn bộ giáo viên. Sau khi giáo viên đã
được thảo luận, học tập, khi dự giờ kiểm tra Ban giám hiệu sẽ đánh giá chặt
chẽ chất lượng tiết dạy của giáo viên, đồng thời làm căn cứ đánh giá công tác
tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên. Đối với giáo án, giáo viên cần ghi rõ tên
đồ dùng dạy học cho cả giáo viên và học sinh. Trong mỗi hoạt động dạy học,
yêu cầu giáo viên thể hiện rõ cách sử dụng của từng đồ dùng dạy học đã được
ghi ở phần chuẩn bị. Đối với giờ lên lớp, giáo viên phải thoát li giáo án. Điều
đó có nghĩa là giáo viên phải biết sử dụng đồ dùng nào cho hợp lí ngoài ra phải
sử dụng đồ dùng dạy học một cách thuần thục và có kỹ năng xử lí tình huống
xảy ra trong quá trình sử dụng đồ dùng. Trong quá trình dạy học, giáo viên cần
chú ý:
- Sử dụng đúng mục đích: Mỗi đồ dùng ,phương tiện có một chức năng riêng
chúng phải được nghiên cứu để sử dụng sao cho phù hợp với mục đích của
hoạt động trong quá trình giáo dục và dạy học.
- Sử dụng đúng lúc: Trình bày vào lúc cần thiết của bài học , lúc học sinh cần
nhất , mong muốn nhất được quan sát, gợi nhớ trong trạng thái tâm lý phù hợp
nhất, một đồ dùng phương tiện sẽ được sử có hiệu quả cao nếu nó xuất hiện
vào đúng lúc nội dung và phương pháp dạy học cần đến nó.
- Sử dụng đúng chỗ, bao gồm:
12


+ Vị trí để trình bày hợp lý nhất, giúp học sinh ngồi ở mọi vị trí trong lớp học
đều có thể tiếp nhận thông tin từ các đồ dùng, phương tiện bằng nhiều giác
quan, đồng thời phải bảo đảm các yêu cầu về chiếu sáng, thông gió, các yêu
cầu kỹ thuật đặc biệt khác như ổ điện ,các thiết bị khác…vv

+ Đặt ở những vị trí đảm bảo an toàn cho giáo viên và học sinh.
+ Phải cất đồ dùng, phương tiện chưa dùng đến hoặc đã dùng rồi để tránh làm
phân tán tư tưởng và sự tập trung chú ý của học sinh.
+ Đối với đồ dùng, phương tiện cần lưu giữ bảo quản phải được sắp xếp một
cách ngăn nắp, khoa học giúp giáo viên và học sinh dễ thấy, dễ lấy, dễ sử dụng.
- Sử dụng đúng mức, bao gồm:
+ Thời gian sử dụng phù hợp.
+ Đảm bảo phù hợp với yêu cầu của bài học.
+ Đảm bảo phù hợp với phương pháp dạy học.
+ Đảm bảo phù hợp với nhu cầu, hứng thú và đặc điểm hoạt động nhận thức
của học sinh. Đồ dùng phương tiện dạy học chỉ có hiệu quả khi học sinh thích
thú khám phá nhận thức với đồ dùng, phương tiện đó.
2.3.5, Tổ chức nghiên cứu sử dụng đồ dùng dạy học mới.
Vấn đề đổi mới thiết bị đồ dùng dạy học được đặt ra đồng bộ với việc
đổi mới chương trình và sách giáo khoa các môn học. Chính vì vậy sau mỗi
năm học nhà trường chúng tôi thường dành thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng,
tìm hiểu chi tiết về bộ đồ dùng dạy học để từ đó lĩnh hội đầy đủ về cấu tạo và
phạm vi sử dụng đồ dùng dạy học . Còn một số bất hợp lý trong bộ đồ dùng
dạy học mà chỉ khi lên lớp giáo viên mới nhận ra. Chính vì vậy, chúng tôi chọn
bài dạy thích hợp để thực hành trực tiếp vào một số đồ dùng dạy học. Các giáo
viên khác sẽ góp ý vào thao tác thực hành trên đồ dùng dạy học và từ đó cũng
thấy rõ những gì cần tiếp tục hoàn thiện ở đồ dùng dạy học .
Đặc biệt nhà trường chú trọng trong việc cho cán bộ giáo viên tiếp cận
với các phương tiện dạy học hiện đại như đèn chiếu, máy tính, đầu đĩa, ti vi,
máy quay video. Trược tiến giáo viên nắm được ý nghĩa việc sử dụng các thiết
bị hiện đại rồi đơn giản đến tên , hình dáng, kết cấu của các thiết bị rồi cuối
cùng mới đến ứng dụng các phần mềm, các tư liệu thu được từ các thiết bị đó.
2.3.6, Tổ chức cải tiến và tự làm đồ dùng
Xuất phát từ thực tế khi nghiên cứu kỹ các bộ đồ dùng , thấy đựơc một số
hạn chế và những bất hợp lý còn tồn tại ở đó. Hơn nữa hiện nay việc nâng cao

chất lượng giáo dục cần đòi hỏi nhà trường phải có đầy đủ đồ dùng thiết bị dạy
học và các thiết bị đồ dùng đó phải đảm bảo phù hợp, có tác dụng tích cực
trong việc dạy và học . Trong 2 năm gần đây, nhà trường tổ chức nhiều phong
13


trào thi đua trong đó có phong trào " Tự làm và cải tiến đồ dùng, thiết bị dạy
học" qua đó cho thấy :
- Đồ dùng dạy học tự làm, tự cải tiến thường sát với nội dung bài học
- Hình thành được thói quen tiết kiệm cho giáo viên và học sinh.
- Góp phần làm phong phú thiết bị dạy học .
Để làm thiết bị dạy học giáo viên có thể :
-Sưu tầm tranh ảnh có ở các loại báo, hoạ báo, tạp chí, bìa lịch…
- Sưu tầm các vật dụng như : Vỏ hộp, can nhựa, vỏ chai, dây thép…
- Chọn các loại vật liệu sẵn có ở địa phương như : Trái cây, hoa, gỗ, tre,
rơm, đất …
Ví dụ : Khi dạy các bài trong môn Tiếng Việt, môn Tự nhiên xã hội,
môn Đạo đức, môn Nghệ thuật hướng dẫn học sinh sưu tầm các loại tranh ảnh
theo các chủ đề về quê hương đất nước, rừng, núi, biển, con người, con vật …
- Tổ chức cho các nhóm, tổ trong lớp thi đua trưng bày sản phẩm, tập
hợp thành sản phẩm chung của cả lớp để sử dụng dạy học theo các chủ đề thích
hợp, làm phong phú thêm nguồn thiết bị dạy học .
+ Làm các thanh hình chữ nhật ( Bằng gỗ, bìa), có các chấm tròn để học
bảng nhân Toán 2 .
Tổ chức cho giáo viên trong tổ khối đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp,
qua quá trình giảng dạy ở trên lớp, giáo viên tiến hành cải tiến một số đồ dùng
dạy học, đem áp dụng và thấy có hiệu quả. Đó là các đồ dùng sau :
Ví dụ : Khi nghiên cứu trong sách giáo khoa và vở bài tập môn toán lớp
1, ta thấy rất nhiều tiết học có dạng bài: Số ?
Ở dạng bài này nếu sử dụng bảng nỉ trong bộ đồ dùng để giảng dạy thì

hình ảnh và biểu tượng khác với sách giáo khoa, học sinh không hiểu được về
tập hợp. Để làm phong phú hơn, sinh động hơn, hiệu quả hơn khi học sinh
luyện tập thực hành, giáo viên đã dựa vào dạng bài đó để cải tiến đồ dùng dạy
học như sau:
- Vật liệu gồm: Bảng nỉ, 1 miếng bìa cứng có kích thước vừa bằng bảng
nỉ, băng gắn, thanh cài.
- Cách làm: khoét trên tấm bìa 2 hình chữ nhật dạng màn hình tivi cạnh
nhau. Phía dưới 2 hình chữ nhật khoét 3 ô vuông sao cho vừa gài đủ số và dấu
phép tính trong bộ đồ dùng. Hai hình bên cạnh tương ứng với hai hình chữ
nhật to ở trên.
- Cách sử dụng: Gắn tấm bìa đã khoét ô vuông vào bảng nỉ có gắn thanh
cài, ở từng hình chữ nhật cài các chấm tròn, bông hoa, con cá... có số lượng mà
14


tổng 2 hình chữ nhật nhỏ hơn 10, tuỳ theo bài học. Ở 3 ô bên dới giáo viên cài
sẵn các số tương ứng. Học sinh sẽ đựơc làm bài tập: Số ?
Rõ ràng nhìn đồ dùng này, học sinh biết đựơc ô bên trái có 6 chấm tròn,
ô bên phải có 3 chấm tròn, cả 2 ô có 9 chấm tròn.
Sau khi học sinh nêu kết quả, giáo viên lật dấu hỏi ra thì kết quả đã có
sẵn trong bảng cài để học sinh đối chiếu giống như kiểu trong trò chơi:" Hãy
chọn giá đúng "
Đồ dùng này còn để dùng cho việc dạy dạng bài so sánh số, tính tổng...
Để cải tiến hoặc tự làm đồ dùng dạy học, giáo viên cần thực hiện theo
các bước sau:
- Bước 1: Suy nghĩ và xây dựng ý tưởng thiết bị dạy học tự làm.
- Bước 2: Sinh hoạt tổ khối chuyên môn trình bày ý tưởng của thiết bị dạy
học , lấy ý kiến tham gia đóng góp của tổ khối chuyên môn.
- Bước 3: Làm thiết bị dạy học sau khi đã được đóng góp của tổ khối chuyên
môn và của BGH nhà trường.

- Bước 4: Đưa thiết bị dạy học vào giảng dạy, thông qua giảng dạy xem xét tìm
ra những hạn chế của thiết bị dạy học tự làm.
- Bước 5: Tiếp tục tu bổ hoàn chỉnh thiết bị dạy học tự làm.
2.3.7, Hướng dẫn học sinh sử dụng đồ dùng của mình
Nói đến thiết bị đồ dùng dạy học ta không chỉ quan tâm đến thiết bị đồ
dùng dạy học của người thày mà đồ dùng học tập của trò cũng giữ một vị trí
quan trọng trong việc hình thành kiến thức kỹ năng cho chính bản thân các em
bởi vì dạy học là tổ chức hoạt động học tập để học sinh tự hình thành kiến thức
như vậy đồ dùng học tập của học sinh cũng là phương tiện, là điều kiện vật
chất để đổi mới phương pháp dạy học. Nói cách khác đổi mới phương pháp
dạy học là phải đổi mới cách sử dụng đồ dùng học tập cho học sinh. Nhận thức
được tầm quan trọng của đồ dụng dạy học của học sinh. Ngay từ đầu năm học
trong các buổi sinh hoạt chuyên môn chúng tôi đã giành thời gian thảo luận
các vấn đề này.
Ví dụ : Với học sinh lớp 1 đồ dùng học toán của học sinh bao gồm :
Sách giáo khoa, bộ đồ dùng học toán thực hành, bảng con, vở bài tập, trong đó
chúng tôi xác định bộ đồ dùng học toán thực hành của học sinh là cần thiết và
quan trọng nhất
+ Bảng con: Là đồ dùng học tập truyền thống nhưng tại thời điểm này
nó vẫn còn có tác dụng tích cực. Nhờ bảng con học sinh đựơc thực hành kỹ
năng viết, làm tính, giáo viên có thể đánh giá việc nắm vững kiến thức, kỹ
năng viết, kỹ năng tính của học sinh. Sử dụng bảng con làm thay đổi trạng thái
15


học tập, khích lệ sự cố gắng của mỗi học sinh và tạo không khí thi đua học tập
trong lớp.
+ Vở bài tập : Sử dụng vở bài tập để củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ
năng khá tiện lợi ở mỗi tiết học ở buổi 2. Vở bài tập giúp cho cá thể hoá việc
dạy học. Mỗi học sinh thực hành theo khả năng và tốc độ riêng của mình. Tuy

nhiên nếu lạm dụng vở bài tập sẽ ảnh hưởng đến kỹ năng trình bày của học
sinh .
2.3.8, Đề ra nguyên tắc sử dụng đồ dùng dạy học
Khi sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học, chúng ta phải tuân theo những
nguyên tắc. Các nguyên tắc này sẽ giúp chúng ta kiểm nghiệm nhanh chóng
trước và sau khi sử dụng đồ dùng dạy học. Từ đó chúng ta điều chỉnh đồ dùng
và cách sử dụng đồ dùng dạy học một cách hợp lí. Cụ thể các nguyên tắc là:
- Gắn với nội dung của mỗi bài dạy, mỗi đơn vị kiến thức.
- Phù hợp với hình thức dạy học bộ môn .
- Phù hợp với kế hoạch bài học .
- Đúng mục đích, đúng lúc, đúng chỗ.
- Tự làm và cải tiến đồ dùng dạy học phải phù hợp điều kiện kinh tế
nhưng vẫn phải đảm bảo đựơc tính chính xác, khoa học, thẩm mỹ .
Ví dụ 1: Trong bài xé dán hình chữ nhật, hình vuông môn nghệ thuật
(phần thủ công lớp 1) ta không cần thiết phải sử dụng bản đồ, mô hình hộp.
Đối với bài này ta chỉ cần xé mẫu của hình trên khổ giấy to có kẻ ô để học sinh
dễ quan sát, thực hành.
Ví dụ 2: Trong các bài thực hành ta chỉ dùng thiết bị dạy học giới thiệu
vật mẫu, tranh ảnh… để học sinh quan sát, phân tích khi chuẩn bị thực hành
học sinh có thể thảo luận nhóm, thực hành hoàn thành sản phẩm một cách độc
lập sáng tạo.
Không có một đồ dùng dạy học nào là vạn năng chỉ có thể sử dụng hợp
lý, đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng và kết hợp khéo léo mới đem lại hiệu
quả thiết thực cho giờ dạy .
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
* Về giáo viên:
Việc chỉ đạo giáo viên sử dụng tốt thiết bị đồ dùng dạy học đã mang lại
hiệu quả rõ rệt. Chất lượng đội ngũ ngày càng củng cố và nâng cao. Hầu hết
giáo viên khi lên lớp đều tự tin và có phương pháp dạy học phù hợp, đảm bảo
chất lượng; đã ý thức được nhiệm vụ của bản thân và dần dần có tác phong làm

việc khoa học, chuyên nghiệp và năng động. 100% cán bộ giáo viên đều tiếp
cận với các phương tiện hiện đại một cách nhanh chóng và đã có những cải
16


tiến thích hợp với thực tiễn. Qua 2 năm chỉ đạo công tác thiết bị đồ dùng dạy
học, kết quả đánh giá giáo viên theo chuẩn chuyên môn nghiệp vụ được tăng
lên rõ rệt. Cụ thể:
Năm học 2017 – 2018
Tổng số GV

Xuất sắc
SL

15

Khá
%

5

SL

TB
%

SL

Kém
%

SL

7

3

0

Khá

TB

Kém

%

Học kỳ I năm học 2018 – 2019
Tổng số GV

Xuất sắc
SL

16

8

%

SL

6

%

SL

%

SL

%

2

* Về học sinh:
Giáo viên làm tốt việc sử dụng đồ dùng dạy học, tôi thấy hầu hết ở các
lớp học không khí sinh học tập rất nhẹ nhàng. Các em đều tích tham gia và các
hoạt động. Các đồ dùng học tập được các em tiếp cận quen thuộc, không lúng
túng, đặc biệt là các đồ dùng học tập của học sinh. Về chất lượng học sinh ở
các khối lớp luôn được đảm bảo một cách vững chắc. Năm học 2017 – 2018 và
học kì I năm học 2018 – 2019, số lượng học sinh Hoàn thành tốt các môn học
luôn chiếm từ 65% đến 70%, học sinh yếu chiếm tỉ lệ dưới 2%. Học kì I năm
học 2018 – 2019 số lượng học sinh Hoàn thành chất lượng giáo dục đạt 93
% ,điều này đảm bảo cho nhà trường đạt tiêu chí trường chuẩn quốc gia
* Về đồ dùng dạy học:
Từ năm học 2017 – 2018 đến nay số lượng và chất lượng thiết bị đồ
dùng học học của trường được tăng lên đáng kể, luôn đảo bảo đủ cho các tiết
học của các lớp. Số bộ đồng bộ đủ cho mỗi lớp 1 bộ ( có tất cả 18 bộ đồng
bộ/15 lớp); bộ dùng chung có 5 bộ. Ngoài số danh mục thiết bị theo của Bộ
GD-ĐT, nhà trường còn cải tiến, sưu tầm thêm ( phần lớn do công của giáo

viên ) hàng năm đạt trên 35 tên đồ dùng các loại / lớp.
2.5. Bài học kinh nghiệm.
a, Đối với nhà trường
Ban giám hiệu cần đi sâu chỉ đạo, có định hướng cụ thể công việc của từng
tuần, tháng, định kì về đổi mới sử dụng đồ dùng dạy học. Cụ thể:
- Thành lập tổ thiết bị, đồ dùng dạy học, bao gồm: Đại diện Ban giám hiệu ( tổ
trưởng ), Cán bộ thiết bị đồ dùng ( tổ phó), các tổ trưởng chuyên môn và một giáo
viên dạy giỏi nhiều năm (uỷ viên).

17


- Có kế hoạch mua sắm trang thiết bị làm phong phú thêm đồ dùng dạy học
phục vụ các tiết dạy.
- Thường xuyên kiểm tra đôn đốc việc dạy và học của giáo viên và kiểm tra sổ
sách, kế hoạch mượn – trả đồ dùng của giáo viên.
- Phát động phong trào tự làm đồ dùng dạy học với giá thành rẻ, có khen
thưởng, động viên kịp thời đối với những giáo viên làm tốt.
-Tổ chức triển lãm đồ dùng dạy học tự làm của giáo viên.
- Cần tổ chức tập huấn về công tác sử dụng thiết bị trong trường để cho
giáo viên có thể sử dụng tốt hơn để dùng thiết bị dạy học .
- Có cơ chế khuyến khích, bồi dưỡng, khen thưởng kịp thời cho những
giáo viên làm tốt công tác này, tăng cường đầu tư trang thiết bị mới.
- Khuyến khích giáo viên tích cực chủ động xây dựng nội dung bài giảng,
các kiểu bài tập, các bài kiểm tra đánh giá trên cơ sở tài liệu.
- Tăng cường làm tốt công tác tham mưu với Hội cha mẹ học sinh, với
các nhà hảo tâm để có nguồn kinh phí mua sắm đồ dùng học tập .
b, Đối với tổ chuyên môn:
+ Thực hiện tốt có chất lượng các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn ,qua đó thống nhất
được nội dung các bài dạy (nhất là các bài dạy khó), các phương pháp dạy học, đồ

dùng dạy học và thống nhất được cách sử dụng đồ dùng dạy học. Trong đó chú ý
đến việc thiết kế các phiếu học tập phục vụ giờ học.
+ Học tập bồi dưỡng nghiệp vụ qua các loại sách tham khảo, tạp chí giáo dục .
+ Thống nhất việc làm chuyên đề của tổ, cả tổ dự thảo đi đến thống nhất phương
pháp giảng dạy. Cách sử dụng đồ dùng dạy học và thiết kế phiếu phục vụ giờ học.
+ Giao lưu học hỏi đồng nghiệp: Gặp gỡ trao đổi với anh chị em, qua đó học tập
trao đổi mạn đàm rút kinh nghiệm trong vấn đề đổi mới phương pháp dạy học, đổi
mới việc sử dụng đồ dùng dạy học nhằm phục vụ đổi mới phương pháp dạy học.
3 . KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Để đổi mới phương pháp dạy học, đáp ứng nhiệm vụ năm học “ tiếp tục đổi
mới quản lí và nâng cao chất lượng giáo dục” thì chúng ta không thể không
chú trọng đến cơ sở vật chất trong trường học mà trong đó thiết bị, đồ dùng
dạy học là vô cùng thiết yếu. Mỗi nhà trường cần đầu tư mua sắm, làm thêm
các đồ dùng dạy học sao cho đáp ứng với mỗi điều kiện thực tế của mình.
Đồng thời mỗi nhà trường cần đặc biệt chú trọng đến việc sử dụng sao cho
hiệu quả các đồ dùng dạy học. Qua đó vừa nâng cao được chất lượng giáo dục
vừa tránh lãng phí tiền của.
18


Qua quá trình chỉ đạo công tác thiết bị đồ dùng dạy học, bản thân tôi có
một số đề xuất và kiến nghị sau:
3.2. Kiến nghị.
* Đối với cấp trên:
- Nhà nước tăng ngân sách để tăng cường đầu tư cơ sở vật chất trang
thiết bị phù hợp với việc đổi mới toàn diện hiện nay.
- Tổ chức các phong trào tự làm và sáng tạo các sản phẩm phục vụ giảng
dạy và học tập, có cơ chế đảm bảo quyền lợi cho cá nhân có sản phẩm đảm bảo
chất lượng.

- Bố trí lại cơ cấu cho nhà trường có một xuất cán bộ thư viện và một
xuất cán bộ thiết bị đồ dùng.
Với khả năng và mức độ nghiên cứu có hạn, tôi rất mong được các đồng
nghiệp và quản lí cấp trên tham gia đóng góp ý kiến để sáng kiến của tôi được
hoàn thiện và thực thi đưa vào áp dụng đạt hiệu quả như mong muốn. Tôi xin
chân thành cảm ơn.
Tôi xin cam đoan, sáng kiến này là
của bản thân thực hiện,
không sao chép của người khác.
Yên Định, ngày 27 tháng 3 năm 2019
Người viết

Hà Thị Phúc

XÁC NHẬN, XẾP LOẠI CỦA HĐKH CẤP TRƯỜNG
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………….

19


XÁC NHẬN, XẾP LOẠI CỦA HĐKH CẤP HUYỆN
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………….

20