Bài thu hoạch môn quản lý kinh tế

1

Vai trò và chức năng của Nhà nước Việt Nam trong quản lý nền KTTT
định hướng XHCN trong bối cảnh hội nhập quốc tế
PHẦN MỞ ĐẦU
Trong lịch sử đã chứng minh rằng, các nền kinh tế thị trường thành công
nhất đều không thể phát triển một cách tự phát nếu thiếu sự can thiệp và hỗ
trợ của Nhà nước. Nền kinh tế của Việt Nam tăng trưởng dưới tác động bên
ngoài ngày một phức tạp nên sự can thiệp của Nhà nước xuất hiện như một tất
yếu cho sự hoạt động có hiệu quả của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa.
Theo quan điểm của Paul Samuelra - Nhà kinh tế học người Mỹ cho rằng
để điều hành một nền kinh tế không có cả chỉnh phủ lẫn thị trường cũng như
định vỗ tay bằng một bàn tay. Sự thành công của đổi mới kinh tế ở nước ta
càng khẳng định vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường là rất cần
thiết vì nó dẫn dắt thị trường phát triển theo hướng tích cực và khắc phục
những hạn chế của nền kinh tế thị trường gây ra để phát triển nền kinh tế một
cách tốt nhất.
Đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Việt Nam là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh
tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với
từng giai đoạn phát triển của đất nước. Đó là nền kinh tế thị trường hiện đại
và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu "Dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quan hệ
sản xuất tiến bộ phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; có
nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước


2

giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh
tế; các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh
theo pháp luật; thị trường đóng vai trò chủ yếu trong huy động và phân bổ có
hiệu quả các nguồn lực phát triển, là động lực chủ yếu để giải phóng sức sản
xuất; các nguồn lực nhà nước được phân bổ theo chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch phù hợp với cơ chế thị trường. Nhà nước đóng vai trò định hướng, xây
dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng,
minh bạch và lành mạnh; sử dụng các nguồn lực của Nhà nước và công cụ,
chính sách để định hướng và điều tiết nền kinh tế, thúc đẩy sản xuất kinh
doanh và bảo vệ môi trường; thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội trong từng
bước, từng chính sách phát triển. Phát huy vai trò làm chủ của nhân dân trong
phát triển kinh tế - xã hội.


3

PHẦN NỘI DUNG
I. LÝ LUẬN CHUNG VỀ VAI TRÒ VÀ CHỨC NĂNG CỦA NHÀ
NƯỚC TRONG QUẢN LÝ NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1.1. Vai trò của Nhà nước
Nhà nước là một thiết chế đặc biệt của xã hội, có vai trò to lớn trong việc duy
trì và phát triển xã hội loài người. Nhân loại đã và đang tiếp tục nghiên cứu, tìm
hiểu nhằm phát huy hơn nữa vai trò to lớn của Nhà nước nhằm hướng tới xây dựng
một Nhà nước ngày càng phục vụ tốt hơn cho cuộc sống của con người. Từ thời cổ
đại, vai trò kinh tế của Nhà nước đã được nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau
như chính trị học, triết học, luật học thể hiện qua các quan điểm của các nhà triết
học Hy Lạp, La Mã, Trung Quốc như Aritxtốt, Platôn, Mạnh Tử, Khổng Tử... Khi
chủ nghĩa tư bản phát triển đến giai đoạn cách mạng tư sản lật đổ chế độ phong

kiến, nhiều lý thuyết kinh tế học chính trị đã đi sâu tìm hiểu về cơ chế tác dụng của
Nhà nước đối với nền kinh tế, trong đó tiểu biểu như: A.Smith về nền kinh tế tự do,
lý thuyết của Keynes về nền kinh tế có sự điều tiết của Nhà nước, lý thuyết của
A.Samuelson về nền kinh tế hỗn hợp. Và lịch sử đã chứng minh các nền kinh tế thị
trường thành công đều không phát triển một cách tự phát mà cần có sự can thiệp và
hỗ trợ từ phía Nhà nước. Vì vậy vai trò “bàn tay hữu hình” của Nhà nước ngày càng
thể hiện rõ và trở thành yếu tố không thể thiếu đối với nền kinh tế. Với những quan
niệm về vai trò kinh tế của các Nhà nước trên thế giới có thể thấy việc vận dụng mô
hình kinh tế hợp lý cũng như xác định rõ vai trò kinh tế của Nhà nước trong nền
kinh tế hiện đại có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình đổi mới Nhà nước ta, đặc
biệt là trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đó cũng chính là
cơ sở lý luận và thực tiễn quốc tế cho quá trình nhận thức về chức năng kinh tế của
Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.


4

Trong quá trình đổi mới, vai trò quản lý kinh tế của Nhà nước không hề
bị suy giảm mà ngày càng tăng lên. Cần nhận thức rằng, tăng cường vai trò
của Nhà nước trong quản lý kinh tế không có nghĩa là Nhà nước nắm tất cả,
can thiệp vào tất cả mọi hoạt động kinh tế mà Nhà nước phải nắm những lĩnh
vực, những khâu, thực hiện những công việc quan trọng nhất mà thị trường và
nhân dân không làm được, biết sử dụng cơ chế thị trường một cách khôn
khéo, hiệu quả để phục vụ cho mục tiêu quản lý của mình, biết phát huy
những mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế đó.
Để nhận thức đầy đủ hơn vai trò của Nhà nước Việt Nam hiện nay, cần
thấy rõ Nhà nước có vai trò trên hai phương diện, hai tư cách khác nhau trong
quản lý nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Một là, với tư cách là bộ máy hành chính, bộ máy kiến tạo, Nhà nước phải
quản lý toàn diện tất cả mọi mặt của đời sống kinh tế và xã hội như: văn hóa,

giáo dục, y tế, chính trị, quân sự, đối ngoại..., trong đó quản lý kinh tế là trọng
tâm. Lúc này, Nhà nước sử dụng pháp luật, chính sách, các công cụ quan trọng
khác để quản lý nền kinh tế. Các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế kể
cả doanh nghiệp nhà nước hoạt động bình đẳng trước pháp luật.
Hai là, Nhà nước Việt Nam đại diện cho toàn dân, thực hiện quyền sở
hữu đối với tài sản công như: tài nguyên, đất đai, vùng trời, vùng biển, nguồn
lực dự trữ, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước và các doanh nghiệp nhà
nước... Lúc này, Nhà nước đóng vai trò như chủ sở hữu, chủ đầu tư tham gia
hoạt động trong nền kinh tế thị trường như một chủ thể kinh tế lớn.
Với tư cách là bộ máy hành chính nước bộ máy kiến tạo, nếu Nhà nước
không hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình thì toàn bộ nền kinh tế thị
trường sẽ không phát triển được, thậm chí còn trở thành yếu tố cản trở sự phát
triển, càng không thể định hướng xã hội chủ nghĩa của nền , kinh tế thị trường.


5

Với tư cách là đại diện cho toàn dân, Nhà nước quản lý một lượng rất lớn
tài sản quốc gia, nếu quản lý không tốt sẽ gây lãng phí, thất thoát lớn, vừa thiệt
hại về kinh tế, vừa làm suy giảm hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước,
nghiêm trọng hơn nữa là giảm lòng tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước.
Trong bối cảnh hiện nay, vai trò của Nhà nước trong quản lý kinh tế ờ
Việt Nam hết sức quan trọng và nặng nề, Nhà nước phải liên tục hoàn thiện
phương pháp, công cụ và kỹ thuật điều hành nền kinh tế thị trường đang hình
thành lại đặt trong điều kiện mới của hội nhập quốc tế và đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, đồng thời phải đảm bảo định hướng xã hội chủ
nghĩa của nền kinh tế thị trường. Một mô hình kinh tế chưa từng có tiền lệ
trong lịch sử. Nhà nước phải huy động cao nhất mọi nguồn lực trong xã hội,
mọi sự sáng tạo trong nhân dân, trong doanh nghiệp vào phát triển kinh tế -xã
hội của đất nước.

1.2. Chức năng của Nhà nước
Chức năng của nhà nước trong quản lý nền kinh tế thị trường là những
hoạt động tổng quát nhất mà nhà nước phải thực hiện để đạt mục tiêu đã đề ra,
trả lời câu hỏi: Nhà nước phải làm những gì?
Chức năng đó do bản chất của Nhà nước, do yêu cầu của nhiệm vụ chính trị,
kinh tế-xã hội và do tình hình kinh tế-xã hội của từng giai đoạn lịch sử quy định.
Chức năng của nhà nước trong quản lý nền kinh tế thị trường là căn cứ
để xác định các nhiệm vụ cụ thể, là cơ sờ khách quan để xây dựng hệ thống
bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế và bố trí cán bộ, công chức quản lý kinh
tế cho phù hợp.
Chức năng cũng là căn cứ để đánh giá, khen thưởng, kỷ luật các tổ chức
và cá nhân cán bộ, công chức trong hệ thống bộ máy quản lý nhà nước về


6

kinh tế. Chức năng quyết định vị trí, mối quan hệ của mỗi tổ chức và cá nhân
cán bộ, công chức trong hệ thống bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế.
Nội dung cụ thể các chức năng của nhà nước trong quản lý nền kinh tế
thị trường không cố định mà có sự vận động, phát triển cho phù họp với mục
tiêu, yêu cầu của các giai đoạn. Trong những điều kiện cụ thể, do mục tiêu và
những điều kiện kinh tế - xã hội thay đổi thì vai trò và thứ tự ưu tiên của các
chức năng có thể có sự thay đổi nhất định, tuy nhiên tên gọi của các chức
năng ít thay đổi.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã nhấn mạnh
các chức năng quản lý nhà nước về kinh tế ừong nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa là:
“Nhà nước tạo môi trường pháp lý thuận lợi, bình đẳng cho cácdoanh
nghiệp cạnh tranh và họp tác để phát triển; bằng chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch và chính sách kết hợp với sử dụng lực lượng vật chất của Nhà nước để

định hướng phát triển kinh tế - xã hội, khai thác họp lý các nguồn lực của đất
nước, bảo đảm cân đối vĩ mô nền kinh tế, điều tiết thu nhập; kiểm tra, kiểm
soát, thanh tra mọi hạot động kinh doanh theo qui định của pháp luật.
Trong Văn kiện Đại hội XI của Đảng đã nêu: “Nhà nước quản lý điều
hành nền kinh tế bằng pháp luật, quy hoạch, kế hoạch và các công cụ điều tiết
trên cơ sở tôn trọng các quy luật thị trường”.
Đại hội XII của Đảng cũng đã khẳng định: “Nhà nước đóng vai trò định
hướng, xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, tạo môi trường cạnh tranh
bình đẳng, minh bạch và lành mạnh; sử dụng các công cụ, chính sách và các
nguồn lực của Nhà nước để định hướng và điều tiết nền kinh tế, thúc đẩy sản
xuất kinh doanh và bảo vệ môi trường; thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội
trong từng bước,từng chính sách phát triển”.


7

Có 5 chức năng quản lý nhà nước về kinh tế ở nước ta hiện nay như sau:
(1) Tạo lập môi trường
Các doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế chỉ có thể hoạt động tốt khi có
môi trường thuận lợi. Bằng quyền lực và sức mạnh kinh tế của mình, Nhà
nước có trách nhiệm chính trong việc xây dựng và bảo đảm môi trường thuận
lợi, bình đẳng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, đồng thời còn bảo đảm
môi trường phù hợp cho chính cơ chế mới đang hình thành, phát triển và phát
huy tác dụng. Có nhiều loại môi trường, trong đó bao gồm các môi trường
chính như:
Một là, xây dựng môi trường chính trị ổn định, thật sự phát huy các
nguồn lực và sức sáng tạo của nhân dân, của các doanh nghiệp. Xây dựng hệ
thống pháp luật ổn định, thuận lợi, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế
thị trường và hội nhập quốc tế, thực thi pháp luật phải nghiêm minh, xây dựng
môi trường văn hóa pháp luật cho mọi công dân, mọi tổ chức...

Hai là, xây dựng và hoàn thiện kết cấu hạ tầng cho nền kinh tế vận động
và phát triển thuận lợi. Hệ thống kết cấu hạ tầng có ý nghĩa sống còn với nền
kinh tế, bao gồm nhiều loại như: hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt,
đường không, sân bay, bến cảng, điện;nước, kết cấu hạ tầng văn hóa, xã hội,
kết cấu hạ tầng thông tin...
Ba là, xây dựng môi trường văn hóa xã hội phù họp với nền kinh tế thị
trường, xã hội ngày càng tôn trọng và tôn vinh nghề kinh doanh và người kinh
doanh.
Bốn là, bảo đảm môi trường an ninh trật tự, kỷ luật, kỷ cương, mọi cá
nhân và tổ chức đều phải tuân thủ pháp luật. Nhà nước phải bảo vệ những
doanh nghiệp và doanh nhân hoạt động đúng luật pháp.


8

Năm là, xây dựng và hoàn thiện môi trường thông tin. Nhà nước phải là
trung tâm cung cấp thông tin tin cậy nhất cho các doanh nghiệp một cách
thường xuyên, kịp thòi và chính xác...
Tất cả những môi trường, điều kiện cần thiết không thể thiếu được không
chỉ cho hoạt động kinh tế mà còn cho sự phát triển toàn diện của một quốc gia cả
về kinh tế, văn hóa, xã hội. Khi có các điều kiện, môi trường thuận lợi thì các
nhà kinh doanh mới có thể yên tâm bỏ vốn đầu tư và phát triển kinh doanh thuận
lợi, ổn đinh, đồng thời quá trình đó tiếp tục bồi đắp, phát triển môi trường ngày
càng cao hơn, phát triển xã hội ngày càng toàn diện và văn minh hơn.
Nói cách khác, nhà nước có chức năng tạo ra các dịch vụ công về môi
trường chính trị, pháp lý, an ninh, thủ tục quản lý, điều kiện kinh doanh, thông
tin, an toàn xã hội... Trong cơ chế thị trường, muốn có một môi trường sản xuất kinh doanh ổn định, tiến bộ, cần phải có bàn tay của Nhà nước từ việc ban hành
và bảo đảm thi hành pháp luật đến bảo đảm các điều kiện và nguyên tắc cơ bản
như quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh, xử lý tranh chấp theo pháp luật, bảo
đảm một xã hội phát triển lành mạnh, có văn hóa.

(2) Định hướng, hướng dẫn
Trong nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước định hướng xã
hội chủ nghĩa, nhà kinh doanh và các tổ chức kinh tế được tự chủ kinh doanh
nhưng không thể nắm được hết tình hình và xu hướng vận động của thị trường,
do đó thường chạy theo thị trường một cách bị động, dễ gây ra thua lỗ, thất bại
và đổ vỡ, gây thiệt hại chung cho nền kinh tế. Hơn nữa, Nhà nước còn phải
định hướng nền kinh tế phát triển theo quỹ đạo và mục tiêu kinh tế - xã hội đã
được Đảng và Nhà nước định ra cho mỗi giai đoạn. Do đó, Nhà nước có chức
năng định hướng phát triển kinh tế và hướng dẫn các nhà kinh doanh, các tổ
chức kinh tế hoạt động hướng đích theo các mục tiêu chung của đất nước. Nhà


9

nước định hướng và hướng dẫn bằng các công cụ như chiến lược, quy hoạch,
chính sách, kế hoạch, thông tin và các nguồn lực của Nhà nước.
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để thực hiện
chức năng định hướng, hướng dẫn, Nhà nước không can thiệp thô bạo bằng
mệnh lệnh hành chính vào nền kinh tế thị trường mà chủ yếu sử dụng cách thức
và phương pháp tác động gián tiếp, theo các nguyên tắc của thị trường. Cách
thức tác động gián tiếp của các chủ thê kinh tê, vừa thực hiện mục tiêu chung.
(3) Tổ chức
Nhà nước phải sắp xếp, tổ chức lại các ngành, các lĩnh vực, các vùng
kinh tế quan trọng, trong đó có sắp xếp, củng cố lại các tập đoàn, tổng công ty
nhà nước, các doanh nghiệp nhà nước, tổ chức các khu công nghiệp, khu chế
xuất, các đặc khu hành chính – kinh tế... Đây là những công việc nhằm tạo cơ
cấu kinh tế họp lý.
Nhà nước phải bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế thị trường như
cân đối tổng cung - tổng cầu, cân đối xuất khẩu - nhập khẩu, cân đối thu - chi
ngân sách... bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô của nền kinh tế thị trường.

Nhà nước phải bảo hộ và bảo vệ cho các chủ thể kinh doanh đúng pháp
luật, can thiệp vào nền kinh tế thị trường khi có những biến động lớn như
khủng hoảng, suy thoái kinh tế...
Nhà nước có trách nhiệm tổ chức, sắp xếp lại các cơ quan quản lý của
nhà nước về kinh tế từ Trung ương đến cơ sở, đổi mới thể chế và thủ tục hành
chính, đào tạo và đào tạo lại, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức quản lý nhà
nước và quản lý doanh nghiệp nhà nước, thiết lập mối quan hệ kinh tế vói các
nước và các tổ chức quốc tế...
(4). Điều tiết


10

Trong khi điều hành nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa,
Nhà nước vừa phải tuân thủ và vận dụng các quy luật khách quan của thị
trường, phát huy mặt tích cực, hạn chế những tiêu cực của thị trường, vừa
điều tiết sự hoạt động của thị trường theo định hướng của Nhà nước, đảm bảo
cho kinh tế phát triển ổn định, công bằng và có hiệu quả. Để điều tiết, Nhà
nước phải sử dụng hệ thống các công cụ, bao gồm cả các công cụ mang tính
hành chính và kinh tế. Các công cụ phổ biến thường được sử dụng là thuế, tín
dụng… Phạm vi, mức độ sử dụng các công cụ để điều tiết phụ thuộc vào từng
hoàn cảnh, lĩnh vực cụ thể…
(5). Kiểm tra và xử lý vi phạm
Nhà nước thực hiện chức năng kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm
nhằm thiết lập trật tự, kỷ cương trong hoạt động kinh tế, phát hiện và ngăn
ngừa các hiện tượng vi phạm pháp luật, sai phạm chính sách, bảo vệ tài sản
quốc gia và lợi ích của nhân dân, góp phần tăng trường kinh tế và từng bước
thực hiện công bằng xã hội.
Kiểm tra, kiểm soát luôn là hoạt động quan họng của Nhà nước, ở Việt
Nam trong điều kiện nền kinh tế thị trường mới phát triển, thậm chí còn sơ

khai, tình trạng rối loạn, tự phát, vô tổ chức và các hiện tượng tiêu cực còn khá
phổ biến, có nơi, có lúc rất ưầm trọng và phức tạp, càng cần phải đề cao chức
năng của Nhà nước kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm đối với các chủ thể kinh
tế tham gia thị trường, đồng thời cũng kiểm ừa, kiểm soát, xử lý vi phạm của
chính các cơ quan và cán bộ, công chức quản lý kinh tế của Nhà nước.
Hiện nay, các chức năng của Nhà nước phải thể hiện và bảo đảm thật sự
là Nhà nước kiến tạo, Nhà nước phục vụ doanh nghiệp, phục vụ nhân dân,
Nhà nước phải khích lệ, hỗ trợ, bảo hộ và bảo vệ cho các chủ thể kinh tế, cho
nhân dân kinh doanh đúng pháp luật.


11

II. VAI TRÒ VÀ CHỨC NĂNG CỦA NHÀ NƯỚC TRONG QUẢN LÝ
NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
TRONG THỜI GIAN QUA
Qua gần 30 năm đổi mới, nước ta đã dần chuyển từ nền kinh tế kế hoạch
hoá, tập trung quan liêu sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Vai trò, chức năng quản lý của nhà nước có những bước chuyển biến
lớn trong điều kiện kinh tế thị trường, thể hiện ở những điểm sau:
2.1. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa quản lý nền kinh tế thị
trường
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tư cách một nhiệm
vụ chiến lược quan trọng trong thời kỳ đổi mới toàn diện đất nước. Việc xây
dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xuất phát từ định hướng xã hội chủ
nghĩa với mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, nhằm xây
dựng một chế độ xã hội dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh. Để xây dựng được một chế độ xã hội có tính mục tiêu như vậy thì công
cụ, phương tiện cơ bản chỉ có thể là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo

của Đảng Cộng sản Việt Nam trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh.
2.2. Các nguồn lực do Nhà nước quản lý được phân bổ theo chiến
lược, quy hoạch, kế hoạch phù hợp cơ chế thị trường
Chính phủ có thể thông qua hệ thống luật pháp và thông qua sự lựa chọn
của mình để tác động đến sản xuất. Đồng thời, thông qua thuế và các khoản
chuyển nhượng để tác động đến khâu phân phối, từ đó tác động đến việc phân
bổ các nguồn lực của nền kinh tế. Kinh nghiệm của Việt Nam trong những
năm qua cho thấy để phân bổ nguồn vốn hiệu quả thì khâu đột phá là giải


12

quyết mối quan hệ Nhà nước và thị trường. Cho dù sự phân bổ các nguồn lực
thuộc về Nhà nước thì cũng phải tôn trọng các nguyên tắc của thị trường.
Với chủ trương phát triển đồng bộ và vững chắc thị trường tài chính,
Nhà nước đã sử dụng nhiều biện pháp tăng cường quản lý thị trường vốn, đảm
bảo thị trường này vận hành thống suốt, công khai và hiệu quả; nâng cao tính
thanh khoản và tạo được những thay đổi căn bản về thể chế, cấu trúc thị
trường để tạo dựng nền tảng tài chính vững mạnh, đảm đương được vai trò
phân bổ nguồn lực xã hội hiệu quả, đồng thời đảm bảo ổn định tài chính để
phát triển bền vững.
2.3. Nhà nước đóng vai trò định hướng, xây dựng và hoàn thiện
thể chế kinh tế, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch
Vai trò và chức năng kinh tế của nhà nước là hướng tới mục tiêu
chung, làm cho dân giàu, nước mạnh, tăng trưởng ổn định và công bằng xã
hội. Sự định hướng nền kinh tế của nhà nước được thực hiện thông qua việc
nhà nước xây dựng quy hoạch, chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Mặt khác, nhà nước tạo môi trường
pháp lý thuận lợi như: hệ thống luật pháp đồng bộ, phù hợp với luật pháp và

thông lệ quốc tế; hệ thống các văn bản hướng dẫn, các định chế, các chính
sách phát triển kinh tế …để các chủ thể kinh tế giảm thiểu rủi ro, tranh chấp.
Nhà nước đã xây dựng hệ thống pháp lý để chống lại gian lận bao gồm: hệ
thống có liên quan tới những quyền sở hữu, những điều luật về phá sản và khả
năng thanh toán, hệ thống tài chính với ngân hàng trung ương và các ngân
hàng thương mại để giữ cho việc cung cấp tiền mặt được thực hiện một cách
nghiêm ngặt
Đồng thời, Nhà nước sử dụng công cụ chiến lược, kế hoạch, luật pháp và
chính sách làm căn cứ cho hoạt động kiểm tra, kiểm soát, đánh giá đối với


13

nền kinh tế để điều tiết các hành vi ứng xử của các chủ thể trong nền kinh tế
thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
2.4. Nhà nước sử dụng các nguồn lực của Nhà nước và công cụ, cơ
chế, chính sách để định hướng, điều tiết nền kinh tế, thực hiện tiến bộ,
công bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách phát triển
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, bên
cạnh sự phát triển tất yếu của xã hội xuất hiện sự phân hoá giàu nghèo ngày
càng tăng. Do vậy, nhà nước cần phải có những biện pháp phân phối lại của
cải xã hội nhằm hạn chế sự phân hoá này, làm lành mạnh xã hội. Nhà nước
thực hiện phân phối thu nhập quốc dân một cách công bằng, thực hiện tăng
trưởng kinh tế gắn với cải thiện đời sống nhân dân, với tiến bộ và công bằng
xã hội. Điều này thể hiện rõ rệt nhất tính định hướng xã hội của nền kinh tế
thị trường ở nước ta.
Về vấn đề thu nhập, Nhà nước sử dụng hai biện pháp là: Điều tiết tăng thu
nhập được thực hiện thông qua trợ cấp, ưu đãi đối với người có công với cách
mạng; chính sách đối với người già, trẻ mồ côi không nơi nương tựa, người tàn
tật; điều tiết giảm thu nhập được thực hiện thông qua công cụ thuế: như thuế

thu nhập cá nhân; thuế thu nhập doanh nghiệp; mặt hàng xa xỉ, cao cấp việc
tăng thuế sẽ góp phần phân phối lại một bộ phận thu nhập trong xã hội.
Về vấn đề an sinh xã hội, Nhà nước có vai trò quyết định trong việc
nâng cao phúc lợi công cộng, xoá đói, giảm nghèo. Các vấn đề như việc làm,
sức khoẻ, bảo hiểm y tế, lương hưu, trợ cấp khó khăn… luôn là những vấn đề
rất cần đến sự quan tâm của Nhà nước.
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN VAI TRÒ, CHỨC
NĂNG CỦA NHÀ NƯỚC TRONG QUẢN LÝ NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA HIỆN NAY


14

3.1. Hoàn thiện việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát
triển kinh tế
Thứ nhất, tiếp tục đổi mới và hoàn thiện công tác phân tích, đánh giá, dự
báo tình hình phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ hai, cần khắc phục nhược điểm trong công tác xây dựng chiến lược
phát triển kinh tế xã hội đó là ôm đồm quá nhiều mục tiêu, theo đó tập trung
cho những mục tiêu hiệu quả và phát triển bền vững.
Thứ ba, đổi mới và hoàn thiện công tác kế hoạch, quy hoạch tổng thể phát
triển kinh tế - xã hội theo hướng nâng cao chất lượng quy hoạch bằng cách
nâng vị trí pháp lý của văn bản ban hành quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội lên tương đương với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm. Quy
hoạch phát triển kinh tế - xã hội 10 năm cần lược bỏ sự trùng lặp các nội dung
được xác định trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm, thay vào đó
là định hướng cho việc quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội các vùng, các ngành
có vai trò chiến lược, có căn cứ khoa học, có tầm nhìn dài hạn, được công khai
hóa và thu hút sự đóng góp ý kiến của đông đảo nhân dân.
- Đổi mới cách thức thông qua và phê duyệt kế hoạch, đồng thời tăng
cường các biện pháp kiểm tra, giám sát và tổ chức thực hiện kế hoạch.

- Cần có kế hoạch tổng thể cho vực kinh tế nhà nước theo hướng tập
trung đầu tư cho các doanh nghiệp hoạt động công ích, phát triển mạnh các
lĩnh vực hạ tầng cơ sở; giữ các vị trí then chốt, trọng yếu trong nền kinh tế;
giải quyết những vướng mắc trong việc thực thi những chính sách cổ phần
hóa, giao, bán, khoán, cho thuê doanh nghiệp nhà nước.
3.2. Hoàn thiện việc xây dựng pháp luật và các công cụ quản lý vĩ
mô của nhà nước phù hợp với nền kinh tế thị trường


15

Thứ nhất, đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế cần tiến
hành cải cách đồng bộ trong cả hoạt động xây dựng, ban hành cũng như thực
thi pháp luật trong điều kiện của nền kinh tế thị trường và nhu cầu hội nhập
kinh tế quốc tế.
- Khẩn trương xây dựng một hệ thống pháp luật kinh tế đầy đủ và phù
hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế. Cần sớm ban hành những văn bản dưới
luật đảm bảo thực thi nhanh và đúng đắn các Luật cạnh tranh và kiểm soát
độc quyền, Luật doanh nghiệp, Luật đầu tư... Xây dựng mặt bằng luật pháp
cho các loại hình doanh nghiệp, theo đó tất cả các doanh nghiệp sản xuất kinh
doanh đều bị điều chỉnh bởi một luật chung không để quy định tản mạn như
hiện nay là: Luật doanh nghiệp chung thay thế các Luật doanh nghiệp Nhà
nước, Luật hợp tác xã...,Luật đầu tư chung thay cho Luật đầu tư nước ngoài,
Luật khuyến khích đầu tư trong nước...; Xúc tiến xây dựng và ban hành Luật
thuế chống bán phá giá, Luật kinh doanh bất động sản, Luật chống đầu cơ,
Luật chi ngân sách nhà nước, Luật về quy hoạch, kế hoạch...
- Tiến hành có hiệu quả việc rà soát lại toàn bộ hệ thống pháp luật và văn
bản hiện hành để kịp thời phát hiện và sửa đổi những chồng chéo, bổ sung
những văn bản còn thiếu, chưa phù hợp, đặc biệt là chưa phù hợp với luật
pháp và thông lệ quốc tế, trước mắt là các nguyên tắc của WTO.

- Chủ động nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện các mô hình, hình thức
pháp lý cho các loại thị trường, các giao dịch kinh tế.
- Tiến hành hoàn thiện các quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp
kinh tế, tranh chấp lao động, giải quyết tuyên bố phá sản doanh nghiệp.
Thứ hai là tiến hành đổi mới và hoàn thiện chính sách tài chính:
- Tăng cường vai trò điều tiết vĩ mô của các công cụ tài chính đối với
nền kinh tế, trong đó đặc biệt là công cụ thuế, ngân sách, tín dụng... Nhà nước


16

tạo sự bình đẳng cho mọi loại hình doanh nghiệp được ưu đãi, miễn, giảm
thuế, cải cách chính sách thuế theo hướng nuôi dưỡng nguồn thu, thực hiện
công khai minh bạch; coi trọng nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả và hợp lý trong
việc sử dụng và phân bổ các nguồn vốn, nhất là ngân sách nhà nước.
- Đối với chính sách tiền tệ, ngân hàng Nhà nước cần theo dõi sát việc
thực hiện các văn bản, thể lệ, chế độ đã ban hành, phát hiện sớm những vướng
mắc để sửa đổi, bổ sung kịp thời cho phù hợp với thực tiễn.
- Đối với chính sách thương mại, nhà nước cần xác định các cân đối lớn
như tổng cung - tổng cầu, tiền - hàng, xuất khẩu - nhập khẩu; nghiên cứu và
dự đoán tốt những biến động của thị trường trong và ngoài nước để định
hướng và điều tiết các hoạt động thương mại của các doanh nghiệp.
3.3. Hoàn thiện việc xây dựng hệ thống hạ tầng hỗ
trợ cho nền kinh tế
Trên cơ sở bổ sung hoàn chỉnh quy hoạch, Nhà nước cần tiến hành ưu
tiên ngân sách và các nguồn lực khác để đẩy nhanh việc xây dựng đồng bộ kết
cấu hạ tầng của từng vùng và trên phạm vi cả nước; khuyến khích và tạo điều
kiện cho các thành phần kinh tế, đặc biệt là các doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài tham gia phát triển vào lĩnh vực này, chú trọng các công trình
quan trọng, thiết yếu và khắc phục tình trạng đầu tư giàn trải, lãng phí, kém

chất lượng. Bên cạnh đó, Nhà nước cần ưu tiên phát triển hạ tầng thị trường,
đó là: hệ thống giao thông, thông tin liên lạc, cơ sở vật chất phục vụ kinh
doanh, giao dịch, hệ thống bến bãi, kho hàng và các dịch vụ khác như điện,
nước, trường học, y tế...
3.4. Hoàn thiện việc xây dựng bộ máy nhà nước phục vụ quản lý
hiệu quả nền kinh tế thị trường


17

- Cần sắp xếp, kiện toàn lại bộ máy nhà nước để tăng cường quản lý kinh
tế trong điều kiện của nền kinh tế thị trường. Bộ máy nhà nước cần có sự thay
đổi căn bản theo hướng tách bạch và phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả giữa các
cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp. Cải cách tòa án phải hướng đến việc
giải quyết được mọi tranh chấp xuất hiện trong đời sống, trong nền kinh tế thị
trường với sự phức tạp và đa dạng của các mối quan hệ xã hội.
- Cùng với quá trình hoàn thiện các cơ quan bảo vệ pháp luật, cần tiến
hành đổi mới chất lượng hoạt động của các tổ chức giúp đỡ pháp lý như văn
phòng luật sư, công chứng, các trung tâm tư vấn và dịch vụ pháp lý...
- Cần tiến hành cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, thuận
tiện, tạo ra môi trường cho các quan hệ kinh tế diễn ra một cách dễ dàng, tạo
điều kiện thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
- Tăng cường về trình độ, năng lực, phẩm chất, đạo đức của đội ngũ cán bộ,
công chức trong nền kinh tế thị trường; thực hiện chế độ tuyển chọn cán bộ,
công chức một cách dân chủ, công khai, tránh hình thức và đảm bảo chất lượng.
3.5. Hoàn thiện và nâng cao chất lượng, hiệu quả hội nhập quốc tế,
đẩy mạnh ứng dụng thành quả của cách mạng công nghiệp lần thứ 4
Triển khai và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban
Chấp hành Trung ương khóa XII về thực hiện có tiến trình hội nhập kinh tế
quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong bối cảnh nước ta tham gia

các hiệp đinh thương mại tự do thế hệ mới.
Rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống pháp luật và các thiết chế, cơ chế
liên quan đáp ứng yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế. Xây dựng và hoàn
thiện cơ chế phối họp điều hành giữa các bộ, ngành, địa phương trong thực thi
các cam kết hội nhập và tiếp cận thị trường. Đổi mới công tác xúc tiến thương
mại và đầu tư, cung cấp thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường,


18

nhất là thị trường xuất khẩu. Nâng cao năng lực phòng ngừa, giải quyết tranh
chấp thương mại, đầu tư quốc tế.
Thực hiện nhất quán chủ trương đa phương hóa, đa dạng hóa trong họp
tác kinh tế quốc tế, không để lệ thuộc vào một số ít thị trường. Nâng cao năng
lực cạnh tranh quốc gia, tiềm lực của các doanh nghiệp trong nước. Xây dựng
và thực hiện các cơ chế phù họp với thông lệ quốc tế để phản ứng nhanh nhạy
trước các diễn biến bất lợi trên thị trường thế giới, bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc, giữ vững ổn định chính trị - xã hội. Thực hiện các biện pháp cụ thể
đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, tranh thủ đi tắt, đón đầu, tận
dụng những cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong tất cả các
ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế, trong đó chú trọng phát ừiển các ngành
công nghiệp chế biến, công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao...
3.6. Hoàn thiện và tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết; kịp thời phát
hiện và giải quyết đúng đắn những vấn đề lớn, quan trọng, phức tạp về kinh tế
- xã hội của đất nước. Tăng cường sự phối họp và kiểm soát quyền lực giữa
cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp và cơ quan tư pháp.
Đẩy mạnh cải cách tư pháp, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả của
các thiết chế giải quyết tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại, trọng tâm
là các hoạt động hòa giải, trọng tài thương mại và tòa án nhân dân các cấp,
bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân và doanh nghiệp.

Xử lý nghiêm minh các vi phạm pháp luật về kinh tế. Tăng cường tính
độc lập của hệ thống tư pháp các cấp trong xét xử, thi hành án dân sự, kinh tế.
Bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho phát
triển sản xuất, kinh doanh.


19

Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam và các tổ chức chính t r ị - x ã hội, xã hội - nghề nghiệp vào việc
giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước.
Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Mở rộng thu thập ý kiến đánh giá từ
doanh nghiệp và người dân đối với quá trình triển khai thực hiện đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức xã hội - nghề nghiệp tham gia vào
các chương trình, dự án hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ, thúc đẩy các hình
thức liên kết doanh nghiệp, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thâm
nhập, phát triển thị trường.
3.7. Hoàn thiệc việc đổi mới quản trị nhà nước, xây dựng Nhà nước
kiến tạo
Đổi mới phương thức quản trị nhà nước; thực hiện đúng đắn và đầy đủ
chức năng của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Điều hành nền kinh tế
không chỉ bảo đảm mục tiêu ngắn hạn mà còn hướng tới thực hiện các mục
tiêu trung và dài hạn. Nâng cao năng lực phân tích, dự báo, nhất là dự báo
chiến lược. Đổi mới căn bản và toàn diện công tác xây dựng và thực hiện các
quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư công và tài chính công
thực sự theo cơ chế thị trường, khắc phục tình trạng “xin - cho”, chủ quan,
duy ý chí.
Nghiên cứu, rà soát, đổi mới việc xây dựng, ban hành các văn bản quy

phạm pháp luật. Nâng cao chất luợng văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm
tính minh bạch, tính nhất quán, ổn định và dự đoán được của pháp luật.
Cơ cấu lại bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.
Hoàn thiện thể chế về chính quyền địa phuơng và quan hệ giữa Chính phủ với


20

chính quyền địa phuơng. Đổi mới tiêu chí và cách thức đánh giá kết quả hoạt
động của chính quyền các cấp phù hợp với thể chế kinh tế thị truờng định
huớng xã hội chủ nghĩa. Hoàn thiện quy định về phân cấp; bổ sung quy định
rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan Trung uơng và địa phuơng về phát
triển kinh tế - xã hội.
Kiên quyết đẩy lùi tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Ở nuớc ta
đang trong thời kỳ đổi mới, cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp chưa
hoàn toàn bị xóa bỏ, cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước ra đời
chưa đồng bộ là điều kiện tốt cho tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí phát
triển, vừa cản trở sự phát triển của đất nước, vừa làm mất uy tín và làm suy
yếu hiệu lực quản lý của Nhà nước. Đấu tranh xóa bỏ quan liêu, tham nhũng
phải gắn liền với hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước và xây dựng đội ngũ
cán bộ, công chức quản lý nhà nước về kinh tế. Đây là nhiệm vụ vừa cơ bản,
lâu dài, vừa là nhiệm vụ to lớn, rất cấp bách trước mắt của toàn Đảng, toàn
dân ta. Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã nhấn mạnh: “Xác định đấu tranh
phòng, chống tham nhũng, lãng phí là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng
đồng thời là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, lâu dài”.


21

IV. LIÊN HỆ VẬN DỤNG TẠI ĐỊA PHƯƠNG, ĐƠN VỊ

Quận 8 là quận nội thị của thành phố, với lợi thế cửa ngõ phía Nam của
thành phố, sự phát triển các khu vực quận – huyện lân cận, nhất là khu đô thị
Nam Sài Gòn đã tác động trực tiếp đến sự phát triển của quận. Đảng bộ quận
chủ trương tập trung khai thác các nguồn lực để đầu tư hệ thống kết cấu hạ
tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật làm nền tảng thu hút các nguồn đầu tư phát
triển kinh tế theo hướng đẩy mạnh thưong mại – dịch vụ, từng bước hình
thành “thương hiệu” đậm nét riêng có của Quận 8: “trên bến dưới thuyền”
mang tính hiện đại. Kinh tế theo hướng dịch vụ, thương mại – công nghiệp
sạch, gắn với xây dựng và thực hiện quy hoạch dân cư, quy hoạch phát triển
mạng lưới trung tâm thương mại - siêu thị - chợ, chỉnh trang đô thị, giảm
thiểu ô nhiễm môi trường, đã đưa quận 8 từng bước định hình là một trong
những trung tâm thương mại dịch vụ lớn của thành phố Hồ Chí Minh, giúp
quận 8 đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế năm sau cao hơn năm trước.
Quận luôn chú ý tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích, thu hút các
doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư lâu dài tại Quận 8; định kỳ tổ chức
tiếp xúc, thăm hỏi, đối thoại giữa lãnh đạo Quận và doanh nghiệp, hộ kinh
doanh để lắng nghe và kịp thời hỗ trợ giải quyết khó khăn; tổ chức kết nối để
doanh nghiệp, hộ kinh doanh được tiếp cận vốn vay ưu đãi từ các ngân hàng
và các hình thực huy động vốn khác cho đầu tư phát triển sản xuất kinh
doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm và
dịch vụ. Tổ chức rà soát, sắp xếp, xử lý, khai thác sử dụng nhà đất thuộc sở
hữu Nhà nước; tiếp tục thực hiện hiệu quả cuộc vận động “ Người Việt Nam
ưu tiên dùng hàng Việt Nam “ thu hút vốn đầu tư của các thành phần kinh tế
phát triển hệ thống bán buôn, bán lẻ trên địa bàn góp phần ổn định thị trường.


22

Tuy nhiên, vẫn cón tồn tại một số hạn chế cần khắc phục, cụ thể như
kinh tế tăng trưởng chậm và thiếu vững chắc, sức cạnh tranh chưa cao, chưa

tương xứng với tiềm năng và lợi thế của địa phương, cơ cấu kinh tế chuyển
dịch chậm; hoạt động thương mại, dịch vụ, sản xuất công nghiệp tăng trưởng
chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. Thu ngân sách Nhà nước đạt thấp so
với yêu cầu, nợ đọng thuế còn cao, thu cân đối ngân sách tuy có tăng nhưng
không đạt dự toán.
Vì vậy, để thực hiện hiệu quả vai trò, chức năng của Nhà nước trong
việc quản lý và phát triển kinhn tế tại địa phương cần tập trung một số nội
dung sau:
1. Tổ chức thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về nhiệm vụ phát
triển kinh tế đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế “Dịch vụ - thương mại công nghiệp sạch”, nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế; xây dựng đồng
bộ kết cấu hạ tầng giao thông, đảm bảo thúc đẩy kinh tế Quận 8 phát triển bền
vững.
2. Thực hiện đồng bộ các giải pháp hỗ trợ thị trường, tháo gỡ khó khăn
cho hoạt động sản xuất kinh doanh, kết nối ngân hàng - doanh nghiệp, hộ kinh
doanh, khai thác tốt nhất tiềm năng và lợi thế thúc đẩy tăng trưởng kinh tế,
tăng cường công tác quản lý thu thuế, chống thất thu, xử lý nợ đọng thuế,
kiểm tra giá cả thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại; tạo tiền đề
phát triển nguồn thu ổn định, vững chắc cho ngân sách nhà nước.
3. Đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng công tác quản lý Nhà nước
trong lĩnh vực kinh tế, khoa học công nghệ và củng cố hoạt động các hợp tác
xã; tăng cường nắm chắc tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp,
tích cực hỗ trợ doanh nghiệp ổn định và phát triển mở rộng quy mô sản xuất.


23

4. Thực hiện các công trình trọng điểm để tạo điều kiện phát triển kinh tế
- xã hội và đảm bảo chỉ tiêu thu ngân sách, như: hoàn chỉnh hệ thống dịch vụ
cảng sông Phú Định, Trung tâm thương mại Bình Điền; cơ bản chuyển đổi
cụm công nghiệp Bình Đăng thành trung tâm thương mại, dịch vụ và khu dân

cư; hình thành trên 5 trung tâm thương mại, dịch vụ trên địa bàn quận; hoàn
thành các công trình giao thông quan trọng.
5. Nâng cao vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên, cán bộ công chức trên
các lĩnh vực được phấn công, tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận
động nhân dân, doanh nghiệp, hộ kinh doanh tham gia thực hiện nhiệm vụ,
giải pháp phát triển kinh tế trên địa bàn Quận./.


24

PHẦN KẾT LUẬN
Từ Đại hội Đảng lần thứ VI đến Đại hội Đảng lần thứ XII, thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng được hoàn thiện và được
chứng minh tính đúng đắn trên thực tế khi đã giúp đất nước ta thoát khỏi thời
kỳ khó khăn về kinh tế, đạt tốc độ tăng trưởng có lúc thuộc nhóm cao nhất thế
giới. Từ nước nghèo, thu nhập thấp, Việt Nam đã gia nhập nhóm nước có thu
nhập trung bình, hội nhập ngày càng sâu rộng hơn với kinh tế thế giới.
Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới của nền kinh tế Việt Nam để đạt tốc độ
tăng trưởng nhanh, bền vững, Đảng và Nhà nước đang nghiên cứu, xem xét
những vấn đề đặt ra để hoàn thiện hơn thể chế kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trong đó, vai trò kiến tạo của Nhà nước, vai trò
của doanh nghiệp nhà nước, vai trò của kinh tế tư nhân được nhìn nhận sẽ là
những trụ cột để tạo nên sức mạnh kinh tế cho quốc gia. Nhận diện và chấn
chỉnh các biểu hiện chệch hướng trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam cũng là vấn đề thường xuyên, không
thể xem nhẹ.
Vai trò và chức năng của Nhà nước chính là những hoạt động cơ bản của
Nhà nước thể hiện vai trò, sự can thiệp, điều tiết của Nhà nước trong lĩnh vực
kinh tế. Nội dung vai trò, chức năng kinh tế của Nhà nước hiện nay đã chứng
tỏ xu hướng chuyển đổi vai trò, chức năng kinh tế của Nhà nước từ cơ chế kế

hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường, mà biểu hiện của sự chuyển đổi
ấy là cơ chế quản lý trực tiếp đã được thay thế bởi chế độ quản lý gián tiếp vĩ
mô của Nhà nước đối với toàn bộ nền kinh tế thông qua hệ thống pháp luật,
các công cụ quản lý vĩ mô và hoạt động của bộ máy nhà nước đảm bảo hiệu
lực, hiệu quả kinh tế - xã hội.


25

Nhằm hoàn thiện vai trò, chức năng của Nhà nước trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay cần tiếp tục đổi mới
tư duy nhận thức về vai trò, chức năng kinh tế của Nhà nước; đổi mới quản lý
nhà nước trong việc quy hoạch, kế hoạch, định hướng chiến lược phát triển;
hoàn thiện hệ thống pháp luật và các công cụ, chính sách quản lý vĩ mô, tổ
chức bộ máy nhà nước, cũng như đảm bảo bình đẳng xã hội và phát triển bền
vững. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu thực tiễn, tổng kết lý luận, học tập kinh
nghiệm về thực hiện chức năng kinh tế của các nước một cách hợp lý. Với
mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 về cơ bản Việt Nam trở thành một nước
công nghiệp theo hướng hiện đại thì việc hoàn thiện vai trò, chức năng kinh tế
của Nhà nước hiện nay là yếu tố có ý nghĩa quyết định. Những vấn đề lý luận
và thực tiễn về vai trò, chức năng của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã trình bày sẽ góp phần vào quá
trình nhận thức và hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, xây
dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân theo đường lối cách mạng
của Đảng cộng sản Việt Nam./.