ĐẠI học QUỐC GIA hà nội TRƯỜNG đại học CÔNG NGHỆ lâm THỊ THÚY HOA NGHIÊN cứu, PHÁT TRIỂN và ỨNG DỤNG KIẾN TRÚC HƯỚNG mô HÌNH TRONG CÔNG NGHỆ PHẦN mềm

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
----------------

LÂM THỊ THÚY HOA

NGHIÊN CỨU, PHÁT TRIỂN VÀ ỨNG DỤNG
KIẾN TRÚC HƯỚNG MÔ HÌNH TRONG
CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Hà Nội – 2009


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
----------------

LÂM THỊ THÚY HOA

NGHIÊN CỨU, PHÁT TRIỂN VÀ ỨNG DỤNG
KIẾN TRÚC HƯỚNG MÔ HÌNH TRONG
CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM
Ngành: Công nghệ thông tin.
Chuyên ngành: Công nghệ phần mềm.
Mã số: 60.48.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS.NGÔ VĂN HIỀN

Hà Nội – 2009

MỤC LỤC
Trang
Chƣơng 1 - CÁC NGUYÊN TẮC MÔ HÌNH HÓA TRỰC QUAN VÀ CÁC
ĐẶC TRƢNG TRONG CÔNG NGHỆ HƢỚNG ĐỐI TƢỢNG

2

1.1. Các nguyên tắc mô hình hóa trực quan

2

1.2. Các đặc trƣng trong công nghệ hƣớng đối tƣợng

3

Chƣơng 2 - TỔNG QUAN VỀ KIẾN TRÚC HƢỚNG MÔ HÌNH (MDA –
MODEL DRIVEN ARCHITECTURE)

5

2.1. Tổng quan về MDA

5

2.2. Các mô hình trong MDA

6

2.2.1. Mô hình độc lập với thao tác tính toán (CIM)

6

2.2.2. Mô hình độc lập với nền công nghệ (PIM)

7

2.2.3. Mô hình theo nền công nghệ cụ thể (PSM)

8

2.3. Sƣ̣ chuyển đổi mô hình trong MDA

9

2.3.1. Chuyển đổi từ CIM sang PIM

10

2.3.2. Chuyển đổi từ PIM sang PSM

12

2.3.3. Chuyển đổi mô hình trong một hệ thống phức tạp

16

Chƣơng 3 - PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HƢỚNG ĐỐI
TƢỢNG PHẦN MỀM ỨNG DỤNG THEO KIẾN TRÚC HƢỚNG MÔ

HÌNH
3.1. Phân tích kiến trúc hệ thống

17
17

3.1.1. Xác định các tầng kiến trúc của hệ thống

18

3.1.2. Xác định các cơ chế kiến trúc

19

3.1.3. Sự tham chiế u các tầng kiến trúc với MDA

22

3.2. Xác định nội dung của mô hình CIM

22

3.2.1. Xác định các trừu tƣợng hóa chính

22

3.2.2. Xác định các tác nhân và các trƣờng hợp sử dụng

23

3.2.3. Biều diễn mối quan hệ giữa tác nhân và trƣờng hợp sử dụng

26

3.2.4. Bổ sung mô tả cho trƣờng hợp sử dụng

28

3.3. Chuyển đổi mô hình CIM sang mô hình PIM

29


3.3.1. Chuyển đổi các thành phần của mô hình CIM thành các phần tử
phân tích trong mô hình PIM

29

3.3.2. Chuyển đổi các phần tử phân tích thành các phần tử thiết kế trong
mô hình PIM
3.4. Chuyển đổi mô hình PIM sang mô hình PSM

38
46

3.4.1. Lƣ̣a cho ̣n nề n công nghê ̣ thực thi hệ thống

46

3.4.2. Các luâ ̣t chuyể n đổ i phần tử thiết kế trong PIM sang PSM

48

3.4.3. Thiết kế chi tiế t các trƣờng hợp sử dụng

49

3.4.4. Thiết kế lớp chi tiết

53

3.5. Thiế t kế mô hình dữ liệu

54

Chƣơng 4 - ÁP DỤNG PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HƢỚNG
ĐỐI TƢỢNG THEO KIẾN TRÚC HƢỚNG MÔ HÌNH VÀO VIỆC PHÁT
TRIỂN HỆ THỐNG QUẢN LÝ TÍN DỤNG TRONG NGÂN HÀNG

57

4.1. Tìm hiểu nghiệp vụ hệ thống

57

4.2. Giới thiệu tổng quan hệ thống Quản lý tín dụng trong ngân hàng

60

4.3. Phân tích thiết kế chi tiết một trƣờng hợp sử dụng Quản lý Hợp đồng

vay 67
Chƣơng 5 - SO SÁNH VÀ ĐÁNH GIÁ MDA VỚI CÁC PHƢƠNG PHÁP
KHÁC

70

5.1. So sánh MDA với OO – Method

70

5.2. So sánh MDA với SOA

72

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

75

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

77

PHỤ LỤC

78


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Trong kỷ nguyên công nghệ và nền kinh tế đa chiều, phần mềm đã và đang
đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc định hướng phát triển cho mọi doanh

nghiệp và góp phần gia tăng giá trị cạnh tranh trong cộng đồng. Đối với chính phủ,
phần mềm là một trong những yếu tố cơ bản trong viêc xây dựng nền tảng phát triển
kinh tế của quốc gia và cải thiện các chính sách nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống
của người dân.
Phương pháp tiếp cận Kiến trúc hướng theo mô hình (MDA: Model-Driven
Architecture) do tổ chức OMG (Object Management Group) phát triển là một cách
tiếp cận dùng các mô hình để phát triển phần mềm ứng dụng. Ba mục tiêu cơ bản của
MDA là khả năng di động, tính xuyên chức năng và sự sử dụng lại thông qua việc tách
rời các mối liên quan, ví dụ như là: mô hình độc lập với thao tác tính toán, (CIM Computation Independent Model), mô hình độc lập với nền công nghệ (PIM Platform Independent Model), mô hình cụ thể của nền công nghệ (PSM - Platform
Specific Model), sự chuyển đổi mô hình và các mẫu của MDA v.v…
Luận văn này được thực hiện nhằm mu ̣c đích nghiên cứu về kiến trúc hướng
mô hình, phương pháp tiếp cận theo kiến trúc hướng mô hình trong công nghiệp phát
triển phần mềm và minh họa việc áp dụng lý thuyết nghiên cứu vào việc phát triển hệ
thống thực tế.
Luận văn bao gồm 5 chương chính như sau:
Chương 1. Các nguyên tắc mô hình hoá trực quan và các đặc trưng trong công
nghệ hướng đối tượng.
Chương 2. Tổng quan về kiến trúc hướng mô hình (MDA – Model Driven
Architecture).
Chương 3. Phương pháp phân tích và thiết kế hướng đối tượng các phần mềm
ứng dụng theo kiến trúc hướng mô hình.
Chương 4. Áp dụng phương pháp phân tích thiết kế hướng đối tượng theo kiến
trúc hướng mô hình vào việc phát triển hệ thống “Quản lý tín dụng trong ngân hàng”.
Chương 5. So sánh MDA với các phương pháp khác