Luận văn thạc sỹ - Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại UBND quận Ba Đình- thành phố Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
CHƯƠNG TRÌNH THẠC SỸ ĐIỀU HÀNH CAO CẤP_ EXECUTIVE
MBA


ĐỖ VIẾT BÌNH

THỰC HIỆN THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ
CHẾ MỘT CỬA TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN BA
ĐÌNH - THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS HOÀNG VĂN CƯỜNG

Hà Nội - 2015


MỤC LỤC
MỤC LỤC..................................................35
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................5
3.1.Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................5
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................................5
3.1.Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................5
3.1.Phạm vi nghiên cứu................................................................................................6
4.Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................6
1.1.1.2. Đặc điểm, vai trò thủ tục hành chính.............................................................9
1.1.2. Phân loại các thủ tục hành chính....................................................................13

1.2. Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”..................................................18
1.2.2. Yêu cầu của cải cách thủ tục hành chính...................................................22
- Các bước giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa”..........................................26

2.2. Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba
Đình - Thành phố Hà Nội......................................................................................45
2.3.2. Hạn chế, tồn tại..................................66
KẾT LUẬN.................................................92
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................94


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BQLDA
CCHC
ĐKKD
GDĐT
GPMB
GPXD
HĐND
HSHC
LĐ - TB&XH
QSDĐ
TCKH
TNMT
TTHC
UBND
UBMTTQVN
VHTT

Ban quản lý dự án
Cải cách hành chính
Đăng ký kinh doanh
Giáo dục đào tạo
Giải phóng mặt bằng

Giấy phép xây dựng
Hội đồng nhân dân
Hồ sơ hành chính
Lao động - Thương binh và xã hội
Quyền sử dụng đất
Tài chính kế hoạch
Tài nguyên môi trường
Thủ tục hành chính
Ủy ban nhân dân
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
Văn hóa thông tin


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy của UBND quận Ba Đình. .Error: Reference source not
found
Sơ đồ 2.2: Tổ chức bộ máy và mối quan hệ giữa bộ phận một của.Error: Reference
source not found
Sơ đồ 2.3: Khái quát chung về thực hiện các TTHC theo cơ chế “Một cửa” tại
UBND quận Ba Đình.........................Error: Reference source not found
Sơ đồ 2.4: Thực hiện thủ tục hành chính cấp giấy đăng ký kinh doanh theo cơ chế
một của..............................................Error: Reference source not found
Sơ đồ 2.5: Thực hiện TTHC cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo cơ chế
“Một cửa”..........................................Error: Reference source not found
Sơ đồ 2.6: Thực hiện TTHC giấy phép xây dựng theo cơ chế “Một cửa”.......Error:
Reference source not found
MỤC LỤC..................................................35
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................5
3.1.Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................5

3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................................5
3.1.Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................5
3.1.Phạm vi nghiên cứu................................................................................................6
4.Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................6
1.1.1.2. Đặc điểm, vai trò thủ tục hành chính.............................................................9
1.1.2. Phân loại các thủ tục hành chính....................................................................13

1.2. Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”..................................................18
1.2.2. Yêu cầu của cải cách thủ tục hành chính...................................................22
- Các bước giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa”..........................................26
2.2. Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba
Đình - Thành phố Hà Nội......................................................................................45
2.3.2. Hạn chế, tồn tại..................................66
KẾT LUẬN.................................................92
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................94
MỤC LỤC..................................................35
MỤC LỤC..................................................35
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................5


3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................5
3.1.Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................5
3.1.Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................5
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................................5
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................................5
3.1.Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................5
3.1.Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................5
3.1.Phạm vi nghiên cứu................................................................................................6
3.1.Phạm vi nghiên cứu................................................................................................6
4.Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................6

4.Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................6
1.1.1.2. Đặc điểm, vai trò thủ tục hành chính.............................................................9
1.1.1.2. Đặc điểm, vai trò thủ tục hành chính.............................................................9
1.1.2. Phân loại các thủ tục hành chính....................................................................13
1.1.2. Phân loại các thủ tục hành chính....................................................................13

1.2. Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”..................................................18
1.2. Thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”..................................................18
1.2.2. Yêu cầu của cải cách thủ tục hành chính...................................................22
1.2.2. Yêu cầu của cải cách thủ tục hành chính...................................................22
- Các bước giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa”..........................................26
- Các bước giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa”..........................................26
2.2. Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba
Đình - Thành phố Hà Nội......................................................................................45
2.2. Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba
Đình - Thành phố Hà Nội......................................................................................45
2.3.2. Hạn chế, tồn tại..................................66
2.3.2. Hạn chế, tồn tại..................................66
KẾT LUẬN.................................................92
KẾT LUẬN.................................................92
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................94
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................94


TRƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
CHƯƠNG TRìNH THạC Sỹ ĐIềU HàNH CAO CấP_
EXECUTIVE MBA


Đỗ VIếT BìNH

thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một
cửa
tại ủy ban nhân dân quận Ba Đình - Thành phố
Hà Nội

Ngời hớng dẫn khoa học:
PGS.TS HOàNG VĂN CƯờNG


Hµ Néi - 2015


i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Cải cách thủ tục hành chính là một trong các nhiệm vụ của cải cách thể
chế hành chính; Do vậy, việc cải cách thủ tục hành chính (TTHC) được Đảng
và Chính phủ Việt Nam quan tâm và lựa chọn là nhiệm vụ trọng tâm và khâu
đột phá. Thủ tục hành chính không chỉ liên quan đến công việc nội bộ của
một cơ quan, đơn vị; một cấp chính quyền, mà còn liên quan trực tiếp đến các
tổ chức và công dân trong mối quan hệ với Nhà nước. Nhằm thực hiện các
quyền và nghĩa vụ của công dân được quy định trong Hiến pháp và các văn
bản pháp luật khác có được thực hiện hay không, thực hiện như thế nào về cơ
bản đều phải thông qua TTHC do các cấp chính quyền, các cơ quan đơn vị
của Nhà nước quy định và trực tiếp giải quyết. Nhận thức rõ mục đích, ý
nghĩa và tầm quan trọng của công tác CCHC; Do đó, Nghị quyết của Đại hội
Đảng cộng sản Việt Nam khóa VII và VIII, đặc biệt là Hội nghị lần thứ 8 của
Ban chấp hành Trung ương Đảng đã khẳng định: “tiếp tục xây dựng và hoàn
thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là cải cách

một bước nền hành chính Nhà nước”. Theo đó, Ngày 04/5/1994, Chính phủ
đã ban hành Nghị quyết 38/NQ-CP về cải cách một bước thủ tục hành chính
mà mục tiêu quan trọng là hướng đến việc giải quyết tốt hơn các công việc
của tổ chức, công dân; đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp. Đáp ứng đòi hỏi
thiết yếu của cuộc sống từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế
thị trường XHCN và phù hợp với tiến trình hội nhập, xu hướng toàn cầu hóa
đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới.
Quận Ba Đình - thành phố Hà Nội luôn đi đầu về việc thực hiện chủ
trương CCHC của Nhà nước nói chung và cải cách TTHC nói riêng. Quận Ba
Đình là một trong những đơn vị thực hiện điểm của thành phố Hà Nội về việc
thực hiện giải quyết hồ sơ hành chính theo cơ chế “Một cửa, Một dấu” từ năm


ii

1996. Tiếp theo đó, khi Chính phủ ban hành Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg
ngày 22/6/2007 về thực hiện Quy chế thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên
thông tại cơ quan hành chính Nhà nước tại địa phương, quận Ba Đình triển
khai thực hiện đồng bộ tại quận và 14/14 phường thuộc quận.
Trong các cấp chính quyền cấp quận hiện nay thì UBND quận Ba Đình
đang giải quyết một khối lượng TTHC rất lớn, đây là mắt xích quan trọng, đồng
thời cũng là khâu trung gian truyền tải và thực hiện chủ trương, đường lối chính
sách của Đảng và Nhà nước đến với người dân trên địa bàn một cách nhanh
nhất, hiệu quả nhất. Chính vì vậy, nghiên cứu hoàn thiện, nâng cao chất lượng
giải quyết TTHC theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình là cần thiết
trong giai đoạn hiện nay. Góp phần thực hiện có hiệu quả công cuộc CCHC theo
hướng công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan HCNN.
Từ những lý do trên cùng với sự quan tâm của bản thân về công tác
CCHC và trong đó trọng tâm là thực hiện TTHC tại cơ quan HCNN cấp
huyện. Tôi đã chọn đề tài: “Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “một

cửa” tại UBND quận Ba Đình- thành phố Hà Nội” để nghiên cứu.
Chương 1: Trong những năm qua Đảng và Chính phủ ta đã có những nỗ
lực mạnh mẽ trong CCHC và cải cách TTHC được xem là giải pháp hữu hiệu
trong việc triển khai thực hiện cơ chế “Một cửa”. Cơ chế “Một cửa” nhằm
đơn giản hóa quy trình giải quyết TTHC, giải quyết tốt mối quan hệ giữa Nhà
nước với Nhân dân được kiểm chứng qua thực tế ở các địa phương trong cả
nước và đã mang lại những thành công nhất định trong quá trình CCHC ở
nước ta góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của nền HCNN, nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ, tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức, chấm dứt quan niệm “xin - cho” trong các cơ quan HCNN. Nó đã
tạo ra được chuyển biến đáng kể trong hoạt động của cơ quan HCNN, tạo
được sự đồng tình, ủng hộ của Nhân dân. Tuy nhiên, công cuộc CCHC nói


iii

chung và cải cách TTHC nói riêng còn nhiều bất cập, hạn chế chưa đạt được
mục tiêu đã xác định; Do đó, tiếp tục thực hiện công tác CCHC nói chung và
cải cách TTHC nói riêng được coi là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Chương 1 tác giả đã trình bày cơ sở lý luận và tính pháp lý về TTHC, cải
cách TTHC theo cơ chế “Một cửa” làm cơ sở tiền đề cho việc phân tích, đánh
giá quá trình triển khai thực hiện cơ chế này tại UBND quận Ba Đình - Thành
phố Hà Nội trong chương 2.
Chương 2: Cải cách TTHC theo cơ chế "‘Một cửa” đã và đang được
triển khai áp dụng tại UBND quận quận Ba Đình – Thành phố Hà Nội đã
mang lại những kết quả tích cực, tạo động lực cho quá trình CCHC nói chung
và cải cách TTHC nói riêng.
Trong thời gian qua, việc triển khai giải quyết TTHC của tổ chức, công
dân theo cơ chế “Một cửa” của UBND quận đã đi vào nề nếp, trật tự kỷ
cương, tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn được nâng cao, thái độ, tinh thần phục

vụ Nhân dân của công chức ngày càng tốt hơn. Qua khảo sát các đơn vị, hầu
hết người dân đều hài lòng trước những bước cải tiến đột phá trong công tác
CCHC nói chung và cải cách TTHC nói riêng cũng như sự hài lòng về thái
độ, phương thức làm việc mới của đội ngũ cán bộ, công chức. Kết quả đạt
được đó là sự quyết tâm và nỗ lực không nhỏ của UBND quận. Tuy nhiên,
quá trình triển khai thực hiện cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình vẫn
còn bộc lộ nhiều hạn chế cần được nghiêm túc nhìn nhận và rút kinh nghiệm
để việc thực hiện TTHC trên các lĩnh vực nói chung và một số lĩnh vực như:
tài nguyên-môi trường, quản lý đô thị còn khó khăn, gây bức xúc cho người
dân. Do đó, nghiên cứu những giải pháp để hoàn thiện cơ chế này là nhiệm vụ
quan trọng nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý cơ quan HCNN ở quận
Ba Đình - Thành phố Hà Nội.


iv

Chương 3: Cải cách TTHC là nội dung quan trọng của chương trình

cải cách nền HCNN và là chương trình hoạt động có ý nghĩa trong công
cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Trong thời gian qua, việc
cải cách TTHC theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình - Thành
phố Hà Nội đã đạt được một số kết quả nhất định, góp phần phát triển
kinh tế-xã hội theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho công dân, tổ chức.
Tuy nhiên, từ những cải cách TTHC chúng ta đã chỉ ra được những bất
cập đối với TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết tại UBND quận từ hệ thống
văn bản quy phạm pháp luật, quy trình thực hiện không thống nhất, sự yếu kém
của đội ngũ cán bộ, công chức thực thi công vụ. Để nâng cao hiệu quả thực
hiện TTHC theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình - Thành phố Hà
Nội trong thời gian tới đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ và kết hợp chặt chẽ các
nhóm giải pháp chung và nhóm các giải pháp riêng. Bản thân tác giả tin tưởng

rằng nếu các giải pháp trên được thực hiện sẽ góp phần giải quyết một cách
triệt để những vấn đề còn bất cập trong quá trình thực hiện TTHC theo cơ chế
“Một cửa” tại UBND quận Ba Đình- Thành phố Hà Nội. Đồng thời, sẽ góp
phần xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, hoạt động
có hiệu lực, hiệu quả, lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm.


TRƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
CHƯƠNG TRìNH THạC Sỹ ĐIềU HàNH CAO CấP_
EXECUTIVE MBA


Đỗ VIếT BìNH

thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một
cửa
tại ủy ban nhân dân quận Ba Đình - Thành phố
Hà Nội

Ngời hớng dẫn khoa học:
PGS.TS HOàNG VĂN CƯờNG


ii

Hµ Néi - 2015


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công cuộc cải cách hành chính (CCHC) đã được Đảng và Nhà nước Việt
Nam khởi xướng và thực hiện từ những năm 1990 nhằm thay đổi cơ chế vận
hành của nó theo yêu cầu quản lý đất nước trong xây dựng nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN). Mục tiêu CCHC là xây dựng
một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại,
hoạt động có hiệu lực, hiệu quả và hướng tới một Nhà nước pháp quyền
XHCN của dân, do dân, vì dân. Nội dung cải cách hành chính được tiến hành
tương đối toàn diện, thể hiện trên các lĩnh vực chủ yếu như: cải cách thể chế;
cải cách bộ máy nhà nước; xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức;
cải cách tài chính công; hiện đại hóa nền hành chính.
Cải cách thủ tục hành chính là một trong các nhiệm vụ của cải cách thể
chế hành chính; Do vậy, việc cải cách thủ tục hành chính (TTHC) được Đảng
và Chính phủ Việt Nam quan tâm và lựa chọn là nhiệm vụ trọng tâm và khâu
đột phá. Thủ tục hành chính không chỉ liên quan đến công việc nội bộ của
một cơ quan, đơn vị; một cấp chính quyền, mà còn liên quan trực tiếp đến các
tổ chức và công dân trong mối quan hệ với Nhà nước. Nhằm thực hiện các
quyền và nghĩa vụ của công dân được quy định trong Hiến pháp và các văn
bản pháp luật khác có được thực hiện hay không, thực hiện như thế nào về cơ
bản đều phải thông qua TTHC do các cấp chính quyền, các cơ quan đơn vị
của Nhà nước quy định và trực tiếp giải quyết. Nhận thức rõ mục đích, ý
nghĩa và tầm quan trọng của công tác CCHC; Do đó, Nghị quyết của Đại hội
Đảng cộng sản Việt Nam khóa VII và VIII, đặc biệt là Hội nghị lần thứ 8 của
Ban chấp hành Trung ương Đảng đã khẳng định: “tiếp tục xây dựng và hoàn
thiện Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là cải cách
một bước nền hành chính Nhà nước”. Theo đó, Ngày 04/5/1994, Chính phủ
đã ban hành Nghị quyết 38/NQ-CP về cải cách một bước thủ tục hành chính

2

mà mục tiêu quan trọng là hướng đến việc giải quyết tốt hơn các công việc
của tổ chức, công dân; đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp. Đáp ứng đòi hỏi
thiết yếu của cuộc sống từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế
thị trường XHCN và phù hợp với tiến trình hội nhập, xu hướng toàn cầu hóa
đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới.
Trước yêu cầu phát triển mạnh mẽ nền kinh tế thị trường theo định
hướng XHCN, yêu cầu hội nhập toàn diện và sâu rộng, công tác CCHC đang
đứng trước những thách thức vô cùng to lớn và là công việc hết sức cần thiết,
quan trọng đối với tất cả các cơ quan trong bộ máy hành chính Nhà nước
(HCNN). Công tác CCHC đạt kết quả tốt tạo điều kiện cho công việc được
thực hiện đúng, chuẩn mực chính là sự mong đợi của mọi tổ chức, công dân
đối với nền hành chính hiện nay. Lấy sự hài lòng của tổ chức, công dân khi
đến cơ quan nhà nước thực hiện các TTHC làm nền tảng và thước đo, đây là
mục tiêu mà nền HCNN đang hướng tới.
Quận Ba Đình là một trong 30 quận, huyện của thành phố Hà Nội, được
xác định là trung tâm Chính trị - Hành chính của Thủ đô nói riêng và cả
nước nói chung, nơi đặt trụ sở của nhiều cơ quan Trung ương Đảng và Nhà
nước, quận Ba Đình có vị trí đặc biệt quan trọng và là quận trung tâm chính
trị, hành chính quốc gia. Quận Ba Đình nằm ở trung tâm Thủ đô Hà Nội.
Phía bắc giáp quận Tây Hồ, phía đông giáp quận Hoàn Kiếm, phía Nam
giáp quận Đống Đa, phía tây giáp quận Cầu Giấy. Quận Ba Đình trải rộng
trên diện tích 9,3km 2 được chia thành 14 phường với dân số khoảng 25 vạn.
Quận Ba Đình - thành phố Hà Nội luôn đi đầu về việc thực hiện chủ
trương CCHC của Nhà nước nói chung và cải cách TTHC nói riêng. Quận Ba
Đình là một trong những đơn vị thực hiện điểm của thành phố Hà Nội về việc
thực hiện giải quyết hồ sơ hành chính theo cơ chế “Một cửa, Một dấu” từ năm
1996. Tiếp theo đó, khi Chính phủ ban hành Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg

3

ngày 22/6/2007 về thực hiện Quy chế thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên
thông tại cơ quan hành chính Nhà nước tại địa phương, quận Ba Đình triển
khai thực hiện đồng bộ tại quận và 14/14 phường thuộc quận.
Trong các cấp chính quyền cấp quận hiện nay thì UBND quận Ba Đình
đang giải quyết một khối lượng TTHC rất lớn, đây là mắt xích quan trọng, đồng
thời cũng là khâu trung gian truyền tải và thực hiện chủ trương, đường lối chính
sách của Đảng và Nhà nước đến với người dân trên địa bàn một cách nhanh
nhất, hiệu quả nhất. Chính vì vậy, nghiên cứu hoàn thiện, nâng cao chất lượng
giải quyết TTHC theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình là cần thiết
trong giai đoạn hiện nay. Góp phần thực hiện có hiệu quả công cuộc CCHC theo
hướng công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan HCNN.
Từ những lý do trên cùng với sự quan tâm của bản thân về công tác
CCHC và trong đó trọng tâm là thực hiện TTHC tại cơ quan HCNN cấp
huyện. Tôi đã chọn đề tài: “Thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “một
cửa” tại UBND quận Ba Đình- thành phố Hà Nội” để nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu
Cải cách CCHC trong đó vấn đề thực hiện TTHC theo cơ chế “một cửa”
đang được Đảng và Nhà nước quan tâm. Điều này cũng dễ hiểu, bởi vì TTHC
có thể nói là vấn đề mà bất kỳ ai cũng có thể gặp thấy bất kỳ ở đâu, bất kỳ lúc
nào, nó đã gây cho đại bộ phận người dân bức xúc cứ mỗi khi có việc liên quan
đến cơ quan công quyền. Đồng thời, đây cũng chính là nguyên nhân tạo cho
đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước đảm nhận công việc này sách nhiễu, gây
phiền hà và thậm chí là nguyên nhân của các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng...
Vấn đề TTHC và một số nội dung của cải cách TTHC theo cơ chế “một
cửa” không còn là một vấn đề mới. Cho đến nay đã có khá nhiều tài liệu và
đề tài nghiên cứu đề cập đến CCHC và thực hiện TTHC theo cơ chế “một
cửa” ở Việt Nam. Trong thời gian qua, đã có một số công trình nghiên cứu

4

đề cập một cách trực diện về vấn đề này. Trong đó, đáng chú ý là cuốn sách
chuyên khảo về TTHC: “Thủ tục hành chính-Lý luận và thực tiễn” của
Nguyễn Văn Thâm và Võ Kim Sơn biên soạn. Cuốn sách đã đề cập đến
những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến TTHC, những vấn đề lý luận đó
đã được minh chứng bằng thực tiễn không chỉ ở nước ta mà cả ở một số
nước khác trên thế giới.
Ngoài cuốn sách mang tính chuyên khảo trên, còn có nhiều luận văn quan
tâm nghiên cứu về vấn đề này. Luận văn Thạc sỹ của Đào Thị Hồng với đề tài
“Nâng cao hiệu quả thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại cơ
quan Bộ Giáo dục và Đào tạo” đã đi sâu tìm hiếu thực trạng các nhóm quy trình
giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa” tại cơ quan Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Tác giả luận văn đã miêu tả thực tế trình tự, cách thức giải quyết một số nhóm
TTHC và đánh giá thực trạng triển khai cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa”
tại cơ quan Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Để tìm hiểu hiệu quả thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông”
tại Văn phòng UBND thành phố Hà Nội tác giả Nguyễn Thanh Tùng nghiên
cứu đề tài “Cải cách TTHC nội bộ Văn phòng UBND Thành phố Hà Nội”.
Luận văn đề cập đến quá trình cải cách TTHC và miêu tả phương thức hoạt
động, cơ chế vận hành giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa”, “một cửa liên
thông” tại Văn phòng UBND thành phố Hà Nội.
Mỗi luận văn, công trình đã nghiên cứu, đề cập đến cơ chế “một cửa” ở
từng lĩnh vực cụ thể, từng cấp, từng cơ quan, địa phương. Mỗi địa phương,
mỗi cấp có những đặc thù riêng khi thực hiện công tác CCHC nói chung và
thực hiện cơ chế “Một cửa” nói riêng; Từ đó, mỗi luận văn có một cách tiếp
cận và hướng giải quyết khác nhau.
Đến nay, như tác giả tìm hiểu thì chưa có công trình, đề tài nào nghiên

cứu thực hiện TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND quận Ba Đình - thành


5

phố Hà Nội. Vì vậy, tác giả chọn đề tài này để tìm hiểu một cách toàn diện và
có hệ thống việc thực hiện TTHC tại UBND quận Ba Đình- thành phố Hà Nội
với mong muốn góp phần hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của bộ
phận “một cửa” ở các cơ quan HCNN cấp huyện nói chung và tại UBND
quận Ba Đình nói riêng để mang lại cho tổ chức, công dân những dịch vụ
công có chất lượng tốt nhất và hài lòng cao nhất.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của luận nhằm vận dụng lý luận về thực hiện
TTHC theo cơ chế “Một cửa” để đánh giá tìm ra những kết quả đã đạt được,
tồn tại, nguyên nhân và đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện và
nâng cao chất lượng thực hiện TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND quận
Ba Đình - thành phố Hà Nội, góp phần nhỏ vào việc thúc đẩy quá trình cải
cách TTHC Nhà nước ngày càng hiệu quả.
3.1. Nhiệm vụ nghiên cứu

Nghiên cứu cơ sở lý luận chung vềTTHC và thực hiện TTHC theo cơ
chế “một cửa”.
Đánh giá thực trạng việc thực hiện, triển khai, giải quyết TTHC theo cơ
chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình - thành phố Hà Nội để xác định
những kết quả đạt được và cả những tồn tại, hạn chế, đồng thời chỉ ra nguyên
nhân của những hạn chế đó.
Đề xuất một số giải pháp phù hợp nhằm hoàn thiện việc thực hiện TTHC
theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình - thành phố Hà Nội.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận văn tập trung nghiên cứu, đánh giá việc thực hiện, điều kiện, cách
thức tổ chức, vận hành của việc thực hiện TTHC theo cơ chế “một cửa” tại
UBND quận Ba Đình - thành phố Hà Nội.


6

3.1. Phạm vi nghiên cứu

Nội dung của luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện giải quyết
TTHC theo cơ chế “một cửa” trên một số lĩnh vực liên quan mật thiết đối với
đời sông của công dân, tổ chức, và doanh nghiệp như: Đăng ký kinh doanh,
Tài nguyên-môi trường, Quản lý đô thị; Quản lý Hộ tịch- Tư pháp thuộc thẩm
quyền giải quyết của UBND quận.
Không gian: Tác giả chọn UBND quận quận Ba Đình- thành phố Hà Nội
để nghiên cứu.
Thời gian: Từ năm 2009 đến năm 2014.
4. Phương pháp nghiên cứu

Để đạt được mục tiêu đề ra, luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp
khảo cứu tài liệu, nghiên cứu cơ sở; các phương pháp tổng hợp, phân tích, so
sánh số liệu và luận giải các kết quả nghiên cứu.
Thông tin, tư liệu nghiên cứu chủ yếu được tác giả thu thập từ các báo
cáo tổng kết, các số liệu lưu trữ của bộ phận chuyên môn thực hiện ghi chép
theo dõi quá trình thực hiện công việc hàng ngày, chương trình hoạt động liên
quan đến thực hiện TTHC theo cơ chế “một cửa” tại UBND quận. Trên cơ sở
đó, tác giả sẽ tiến hành phân tích, tổng hợp, đánh giá tìm ra những ưu điểm,

tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện cơ chế “một cửa” đang áp dụng trong
thời gian qua.
Ngoài ra, để có thông tin độc lập nhằm lý giải cho các kết quả tổng hợp
được từ các tư liệu thứ cấp, tác giải thực hiện thu thập thông tin trực tiếp theo
phương pháp trực quan, trực tiếp ghi lại các diễn biến thực tế hoạt động giải
quyết TTHC tại bộ phận “một cửa”.
Bên cạnh những phương pháp trên, tác giả còn sử dụng phương pháp
chuyên gia nhằm trao đổi thông tin, tham vấn và tiếp thu có chọn lọc các ý
kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học, các thầy cô giáo và những người


7

có kinh nghiệm thực tiễn đã tham gia giải quyết TTHC để phục vụ cho quá
trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn sẽ là một công trình khoa học nghiên cứu đánh giá một cách
tương đối hệ thống việc giải quyết TTHC tại UBND quận Ba Đình - thành
phố Hà Nội. Những giải pháp được đề xuất trong luận văn có thể sử dụng để
hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy HCNN nói chung,
bộ phận “một cửa” nói riêng trong công tác CCHC và cải cách TTHC theo cơ
chế “một cửa”, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của quận Ba
Đình - thành phố Hà Nội trong thời kỳ toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc
tế. Đồng thời, thông qua kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sẽ đóng góp
được những sáng kiến có giá trị trong việc hoàn thiện, nâng cao chất lượng
việc giải quyết TTHC theo cơ chế “một cửa” tại các cơ quan HCNN ở cấp
huyện thuộc thành phố Hà Nội.
Những kết quả khảo sát, nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu
tham khảo cho các hoạt động nghiên cứu, giảng dạy tại các cơ sở đào tạo.
7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung chính của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học chung về thủ tục hành chính theo cơ chế
“Một cửa”
Chương 2: Thực trạng thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế “Một
cửa” tại UBND quận Ba Đình - thành phố Hà Nội.
Chương 3: Phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện
thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa” tại UBND quận Ba Đình - thành phố
Hà Nội.


8

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CHUNG VỀ THỦ TỤC
HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ “MỘT CỬA”
1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và ý nghĩa thủ tục hành chính
1.1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính
Trong cuộc sống hàng ngày để thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình đối
với nhà nước, người dân và doanh nghiệp phải tuân thủ rất nhiều các quy định
về TTHC. Đồng thời, trong quá trình quản lý nhà nước nói chung và quản lý
hành chính nhà nước nói riêng, để giải quyết bất cứ công việc gì các cơ quan
nhà nước cần thực hiện những nguyên tắc pháp lý nhất định mà khoa học
pháp lý gọi đó là những quy phạm về thủ tục. Vậy thủ tục, TTHC là gì? Tại
sao vấn đề này lại luôn được các chủ thể trong xã hội quan tâm và đang trở
thành vấn đề thời sự được nhắc đến nhiều trong các Nghị quyết quan trọng
của Đảng và Nhà nước ta hiện nay?
Theo nghĩa chung nhất: “Thủ tục (procedure) là phương thức, cách thức
giải quyết công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một

loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn”.
Ở Việt Nam, theo quy định của pháp luật và thực tiễn quản lý nhà nước
hoạt động chấp hành và điều hành của hệ thống cơ quan HCNN được thực
hiện theo những trình tự nhất định với những nguyên tắc riêng cho từng
nhiệm vụ quản lý nhằm đạt mục đích quản lý đã được đề ra. Những trình tự
như vậy được gọi là TTHC.
Hiện nay, một trong những vấn đề về TTHC gây nhiều tranh luận trong
khoa học hành chính là việc xác định phạm vi của TTHC. Có nhiều quan
niệm khác nhau về TTHC:


9

Thứ nhất, TTHC là trình tự mà các cơ quan QLNN giải quyết trong lĩnh
vực trách nhiệm hành chính và xử lý vi phạm pháp luật;
Thứ hai, TTHC là trình tự giải quyết bất kỳ một nhiệm vụ cá biệt, cụ thể
nào trong lĩnh vực quản lý HCNN. Quan niệm này tuy đã có phạm vi rộng
hơn quan niệm trên nhưng vẫn chưa thật đầy đủ, hợp lý, bởi vì ngoài trình tự
giải quyết bất kỳ vụ việc cá biệt, cụ thể nào thì hoạt động ban hành các quyết
định quản lý mang tính chủ đạo và mang tính quy phạm đều phải tuân thủ
nghiêm ngặt những trình tự nhất định nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hợp lý
các quyết định.
Tuy nhiên, hiểu một cách đầy đủ thì, “TTHC là một loại quy phạm pháp
luật quy định trình tự về thời gian, về không gian khi thực hiện một thẩm
quyền nhất định của bộ máy nhà nước, là cách thức giải quyết công việc của
các cơ quan HCNN trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức và cá nhân
công dân”.
TTHC được đặt ra để các cơ quan nhà nước có thể thực hiện mọi hình
thức hoạt động cần thiết của mình trong đó bao gồm cả trình tự thành lập các
công sở, trình tự bổ nhiệm, bãi nhiệm, điều động viên chức, trình tự lập quy, áp

dụng quy phạm để đảm bảo các quyền của chủ thể và xử lý vi phạm, trình tự
điều hành, tổ chức các hoạt động tác nghiệp hành chính. Đó chính là các quy
tắc phải tuân thủ theo trong quá trình ra các quyết định hành chính của các cơ
quan QLNN.
TTHC do các cơ quan nhà nước ban hành để thực thi Hiến pháp và pháp
luật nhằm thực hiện chức năng quản lý của nền HCNN và hoàn thành nhiệm vụ
của mình, đồng thời các cơ quan HCNN có trách nhiệm thực thi các thủ tục đó.
1.1.1.2. Đặc điểm, vai trò thủ tục hành chính
TTHC là một bộ phận cấu thành của Luật hành chính Nhà nước, là một
thành tố của nền hành chính nhà nước. TTHC được coi là một công cụ đắc lực


10

và được thiết lập trên mọi lĩnh vực trong quản lý HCNN, giúp các cơ quan
hành chính nhà nước thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ quản lý và lập trật tự
trong hoạt động quản lý của mình. Nhìn chung TTHC có các đặc điểm sau:
Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bởi các quy phạm TTHC; Các quy
phạm TTHC được đặt ra là để điều chỉnh các hành vi xử sự của các cơ quan
HCNN, cán bộ, công chức nhà nước khi thực thi công vụ, đồng thời điều
chỉnh các hành vi hoạt động của người dân và tổ chức trong việc thiết lập hồ
sơ hành chính. TTHC phải được thống nhất trên toàn quốc bằng những văn
bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy
định pháp luật. Do vậy, TTHC được ban hành rất chặt chẽ và luôn đảm bảo
tính thống nhất. TTHC là một nhân tố bảo đảm cho hoạt động quản lý chặt
chẽ, thuận lợi và đúng chức năng của cơ quan nhà nước. Theo đó, các quyền
và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể, công dân và tổ chức do pháp luật quy định;
nếu không đảm bảo tính thống nhất chặt chẽ sẽ khó thực hiện được trong đời
sống xã hội.
Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong quản lý HCNN:

cần phân biệt TTHC với thủ tục tư pháp, thủ tục tố tụng tại tòa án; kể cả tố
tụng hành chính cũng không thuộc khái niệm TTHC, ở một số nước, tòa án
hành chính là một hệ thống xét xử trực thuộc ngành lập pháp, trình tự xét xử
các khiếu kiện có những điểm riêng so với trình tự xét xử tư pháp và có liên
quan đến hành động quản lý. Đồng thời, trình tự xét xử của tòa án hành chính
ở các nước này cũng có nhiều điểm khác biệt với TTHC. Tuy nhiên, ở nước ta
Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính đã được Uỷ ban Thường vụ
Quốc hội thông qua ngày 21/5/1996, thì trình tự và thủ tục thuộc phạm vi điều
chỉnh của Pháp lệnh này được gọi là “Tố tụng hành chính”. Tố tụng hành
chính theo Pháp lệnh là một trong các loại thủ tục tư pháp được thực hiện để
giải quyết các tranh chấp pháp luật hay áp dụng chế tài mang tính pháp lý.


11

Nếu TTHC được áp dụng trong lĩnh vực quản lý hành chính thì thủ tục tư
pháp được thực hiện trong hoạt động xét xử của tòa án. Như vậy, không nên
xem tố tụng hành chính là hình thức thuộc TTHC.
Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp: Tính đa dạng, phức tạp này thể
hiện ở chỗ hoạt động quản lý nhà nước là hoạt động diễn ra ở hầu hết các lĩnh
vực của đời sống xã hội. Bộ máy hành chính bao gồm nhiều cơ quan từ Trung
ương đến địa phương và mỗi cơ quan thực hiện hoạt động quản lý trong thẩm
quyền của mình đều phải tuân theo những thủ tục nhất định.
Hiện nay, nền HCNN ta đang chuyển từ nền hành chính cai trị sang nền
hành chính phục vụ, làm dịch vụ công; từ cơ chế quản lý kế hoạch hóa tập
trung sang cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước làm cho hoạt động
quản lý hành chính ngày càng đa dạng về nội dung và phong phú về hình
thức, biện pháp; đồng thời với xu hướng hợp tác quốc tế, đối tượng quản lý
không chỉ nội bộ công dân trong nước mà còn liên quan đến các yếu tố nước
ngoài. Trong quản lý HCNN có những công việc được giải quyết thuận lợi,

nhanh chóng, nhưng có những việc phải trải qua nhiều công đoạn, nhiều chủ
thể tham gia cho nên thủ tục thực hiện rất phức tạp. Sự đa dạng, phức tạp
trong các lĩnh vực quản lý kéo theo sự đa dạng, phức tạp của TTHC. Với mục
tiêu xây dựng một nền hành chính hiệu lực, hiệu quả đáp ứng yêu cầu của nền
kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường trong giai đoạn hội nhập kinh tế toàn
cầu thì việc đa dạng hóa các TTHC là yếu tố tất yếu.
Thứ tư, so với các quy phạm nội dung của Luật Hành chính, TTHC có
tính năng động hơn và đòi hỏi phải thay đổi nhanh, kịp thời khi thực tế cuộc
sống đã có những yêu cầu mới. TTHC do các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền đặt ra để giải quyết công việc. Trong phạm vi nào đó, nó lệ thuộc vào
nhận thức chủ quan của chính người xây dựng nên. Nếu nhận thức đó phù hợp
với thực tế khách quan thì TTHC sẽ tiến bộ, thiết thực phục vụ cho cuộc sống.


12

Nhưng nếu nhận thức không phù hợp với yêu cầu khách quan thì sẽ xuất hiện
những TTHC lạc hậu. Khi áp dụng vào quá trình điều hành của bộ máy nhà
nước, chúng sẽ gây khó khăn cho đối tượng thực hiện, gây cản trở cho hoạt
động của các đối tượng tham gia, làm chậm bước phát triển đời sống xã hội.
Có thể nói TTHC là một phần rất cùng quan trọng của thể chế HCNN,
nó giữ vai trò rất lớn trong việc thiết lập trật tự trong quản lý HCNN trên
các lĩnh vực. Vai trò của TTHC đối với hoạt động hành chính thể hiện ở các
mặt sau:
Một là, những tiêu chuẩn hành vi cho công dân và công chức, viên chức
hành chính thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, bảo đảm sự hoạt động chặt
chẽ, thuận lợi, đúng chức năng của bộ máy hành chính.
Hai là, tạo điều kiện để thực hiện luật pháp, lợi ích hợp pháp của công
dân và các tổ chức.
Ba là, giúp cho việc thực hiện dân chủ trong quản lý, tính công khai và

sự kiểm tra của dư luận xã hội, tạo điều kiện cho Nhân dân tham gia quản lý
Nhà nước.
Bốn là, tiết kiệm được công sức, thời gian của công dân và công chức,
viên chức.
Năm là, nâng cao tinh thần trách nhiệm của cơ quan quản lý và đội ngũ
công chức, viên chức.
Có thể nói, TTHC là công cụ đắc lực mà các cơ quan quản lý nhà nước
sử dụng để thực hiện chức năng quản lý của mình. Do đó, nếu TTHC đơn
giản, minh bạch, thuận tiện, hiệu quả thì sẽ thúc đẩy hoạt động quản lý
HCNN có hiệu quả, hiệu lực; nhưng ngược lại nếu TTHC rườm rà, phức tạp
thì sẽ trở thành lực cản cho sự phát triển các mối quan hệ xã hội nói chung
và mối quan hệ giữa Nhà nước với công dân, tổ chức nói riêng từ đó sẽ ảnh
hưởng đến sự phát triển chung của đất nước.