Phân tích báo cáo tài chính tại công ty luật TNHH bảo ngọc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ
CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN

PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY LUẬT TNHH BẢO NGỌC

TRẦN TRỌNG LINH

HÀ NỘI - 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ
PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI
CÔNG TY LUẬT TNHH BẢO NGỌC

HỌC VIÊN: TRẦN TRỌNG LINH

CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN
MÃ NGÀNH: 8340301

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN XUÂN THÀNH

HÀ NỘI - 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tôi,
chưa được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung
được trình bày trong luận văn này hoàn toàn là hợp lệ và có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.
Tác giả

Trần Trọng Linh


LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đề tài luận văn và kết thúc khóa học, với tình cảm chân thành, tôi
xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Viện Đại học Mở Hà Nội nói chung, Khoa Sau đại
học – Viện Đại học Mở Hà Nội nói riêng đã tạo điều kiện cho tôi có một môi trường học
tập tốt trong suốt thời gian tôi tham gia học tập nghiên cứu tại Trường.
Tôi gửi lời cảm ơn trân trọng tới TS. Nguyễn Xuân Thành đã giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình nghiên cứu và trực tiếp là người hướng dẫn khoa học để tôi hoàn thành đề
tài luận văn tốt nghiệp này.
Đồng thời, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đến Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc đã giúp
đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này.
Kính mong sự chỉ dẫn và góp ý của các thầy cô giáo, những người đi trước, các
bạn đồng nghiệp để công trình nghiên cứu được hoàn thiện hơn.
Tác giả

Trần Trọng Linh


MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .....................................................................................8
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ .............................................................................9
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1.

Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................................... 1

2.

Tình hình nghiên cứu ............................................................................................. 2

3.

Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 4

4.

Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................ 4

5.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................... 4

6.

Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 5

7.

Kết cấu của Luận văn ............................................................................................. 5

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP ...........................................................................................7
1.1.

Báo cáo tài chính .................................................................................................... 7

1.1.1.

Khái niệm báo cáo tài chính ........................................................................ 7

1.1.2.

Ý nghĩa của báo cáo tài chính ...................................................................... 7

1.1.3.

Các báo cáo trong hệ thống báo cáo tài chính kế toán của doanh nghiệp ... 8

1.2.

Khái niệm, vai trò của phân tích báo cáo tài chính ................................................ 9

1.2.1.

Khái niệm phân tích báo cáo tài chính......................................................... 9

1.2.2.

Vai trò của phân tích báo cáo tài chính........................................................ 9

1.3.

Phương pháp phân tích báo cáo tài chính ............................................................ 10

1.3.1.

Phân tích theo chiều ngang ........................................................................ 10

1.3.2.

Phân tích theo chiều dọc ............................................................................ 11

1.3.3.

Phân tích xu hướng .................................................................................... 11

1.3.4.

Phân tích tỷ số ............................................................................................ 11

1.3.5.

Phân tích hệ số tài chính ............................................................................ 11

1.3.6.

Phương pháp so sánh ................................................................................. 12

1.3.7.

Phương pháp Dupont ................................................................................. 13


1.4.

Nội dung phân tích báo cáo tài chính................................................................... 15

1.4.1.

Đánh giá khái quát tình hình tài chính ....................................................... 16

1.4.2.

Phân tích cấu trúc tài chính ........................................................................ 22

1.4.3.

Phân tích năng lực và nhu cầu thanh toán ................................................. 25

1.4.4.

Phân tích khả năng tạo dòng tiền và tình hình lưu chuyển tiền tệ ............. 25

1.4.5.

Phân tích hiệu quả sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp.......................... 26

1.4.6.

Phân tích rủi ro tài chính ............................................................................ 32

1.5.

Đặc điểm tình hình tài chính của các công ty Luật .............................................. 33

1.5.1.

Về tài sản, nguồn vốn ................................................................................ 33

1.5.2.

Về doanh thu, chi phí và lợi nhuận ............................................................ 33

1.5.3.

Về công nợ ................................................................................................. 34

TIỂU KẾT CHƯƠNG I .................................................................................................35
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY LUẬT
TNHH BẢO NGỌC .....................................................................................................36
2.1.

Tổng quan về Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc .................................................... 36

2.1.1.

Lịch sử hình thành và phát triển ................................................................ 36

2.1.2.

Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh ......................... 37

2.1.3.

Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán và hệ thống kế toán. ............................ 39

2.2.

Phương pháp phân tích báo cáo tài chính áp dụng tại công ty. ........................... 42

2.3. Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của công ty giai đoạn từ năm 2014 đến
năm 2017 ........................................................................................................................ 42
2.4.

Nội dung phân tích Báo cáo tài chính Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc .............. 44

2.4.1.

Đánh giá khái quát tình hình tài chính ....................................................... 44

2.4.2.

Phân tích cấu trúc tài chính ........................................................................ 51

2.4.3.

Phân tích năng lực và nhu cầu thanh toán ................................................. 60

2.4.4.

Phân tích khả năng tạo tiền và tình hình lưu chuyển tiền tệ ...................... 63

2.4.5.

Phân tích hiệu quả sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp .......................... 66

2.5.

Đánh giá tình hình tài chính của Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc ....................... 80


2.5.1.

Những ưu điểm .......................................................................................... 80

2.5.2.

Những hạn chế còn tồn tại ......................................................................... 81

2.5.3.

Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................... 82

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................................84
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY
LUẬT TNHH BẢO NGỌC .........................................................................................85
3.1. Mục tiêu và định hướng phân tích báo cáo tài chính nhằm nâng cao năng lực tài
chính của công ty đến năm 2025 .................................................................................... 85
3.1.1.

Định hướng ................................................................................................ 85

3.1.2.

Mục tiêu ..................................................................................................... 86

3.2.

Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc ..... 87

3.2.1.

Hoàn thiện phân tích tài chính ................................................................... 87

3.2.2.

Cải tiến quy trình phân tích ....................................................................... 88

3.2.3.

Chú trọng nội dung phân tích .................................................................... 90

3.2.4.

Nâng cao chất lượng cơ sở dữ liệu phân tích............................................. 91

3.2.5.

Nâng cao trình độ cán bộ phân tích tài chính ............................................ 92

3.3.

Kiến nghị .............................................................................................................. 92

KẾT LUẬN ...................................................................................................................95
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................97


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
BCTC
BTC
BTP
CTCP
DEL
ĐKHĐ
EBIT
EPS
GTGT
KQHĐSXKD
Luật Bảo Ngọc
Luật Hồng Dương
Luật Hồng Hà
QĐ
ROA
ROE
ROS
TNHH
TT

VND

Nội dung đầy đủ
Báo cáo tài chính
Bộ tài chính
Bộ tư pháp
Công ty cổ phần
Đòn bẩy tài chính
Đăng ký hoạt động
Lợi nhuận trước thuế và lãi vay
Lợi nhuận trên cổ phiếu
Giá trị gia tăng
Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc
Công ty Luật TNHH Hồng Dương
Công ty Luật TNHH Hồng Hà
Quyết định
Sức sinh lợi của tài sản
Sức sinh lợi của vốn chủ sở hữu
Sức sinh lợi của doanh thu
Trách nhiệm hữu hạn
Thông tư
Việt Nam Đồng


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Tên bảng,
sơ đồ
Bảng 2.1
Bảng 2.2

Bảng 2.3
Bảng 2.4
Bảng 2.5
Bảng 2.6
Bảng 2.7
Bảng 2.8
Bảng 2.9
Bảng 2.10
Bảng 2.11
Bảng 2.12
Bảng 2.13
Bảng 2.14
Bảng 2.15
Bảng 2.16
Bảng 2.17
Sơ đồ 2.1
Sơ đồ 2.2
Sơ đồ 3.1

Nội dung bảng biểu, sơ đồ
Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn
Đánh giá khái quát mức độ độc lập tài chính
Đánh giá khả năng thanh toán
Đánh giá khái quát khả năng sinh lợi
Bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn
Các chỉ tiêu đánh giá cấu trúc nguồn vốn
Phân tích cơ cấu tài sản
Các chỉ tiêu đánh giá cấu trúc tài sản
Các chỉ tiêu đánh giá mối quan hệ tài sản - nguồn vốn
Bảng phân tích nhu cầu và khả năng thanh toán

Bảng phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Bảng phân tích hiệu quả sử dụng tổng tài sản
Bảng phân tích hiệu quả sử dụng tổng tài sản theo mô hình
Dupont
Phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu
Phân tích hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu theo mô hình
Dupont
Phân tích hiệu quả sử dụng chi phí
Bảng so sánh các chỉ số tài chính của công ty năm 2016 với
các công ty cùng ngành
Bộ máy công ty
Bộ máy kế toán công ty
Quy trình phân tích diễn biến nguồn và sử dụng tiền

Trang
58
59
60
63
65
67
70
71
72
75
78
81
83
85
88

90
93
48
53
108


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội, xu thế toàn cầu hóa đã và đang đưa Việt
Nam phát triển mạnh mẽ. Môi trường kinh tế thay đổi hàng ngày dẫn đến sự thay đổi của
hệ thống kế toán Việt Nam và hệ thống báo cáo tài chính cũng không ngừng được đổi
mới để hoàn thiện cho phù hợp với các chuẩn mực chung của kế toán Việt Nam nói riêng
và của thế giới nói chung.
Hội nhập đẩy sự phát triển của nền kinh tế đi lên kéo theo đó là việc công khai
thông tin báo cáo tài chính doanh nghiệp, điều này không chỉ cần thiết cho các nhà quản
lý để có thể hiểu và đánh giá được tình hình hoạt động tài chính của công ty mà đó còn
là sự lưu tâm của khách hàng, các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài, của
các cơ quan hành chính nhà nước, của người lao động – những người trực tiếp là nhân
tố ảnh hưởng đến tình hình hoạt động kinh doanh của công ty ngoài ra đó còn là sự quan
tâm của các đối thủ cạnh tranh.
Hơn thế nữa để có thể đứng vững trên thương trường, các doanh nghiệp để có thể
bắt kịp những đổi mới chóng mặt của nền kinh tế thì việc thay đổi về quản lý tài chính
là một trong những vấn đề cần quan tâm hàng đầu. Bởi nó là nhân tố ảnh hưởng hàng
đầu đến sự sống còn của doanh nghiệp, để hoạt động có hiệu quả thì nhà quản lý cần
phải nhanh chóng nắm bắt những tín hiệu của thị trường, xác định các nhu cầu về vốn,
tìm kiếm và huy động nguồn vốn để có thể nhanh chóng đáp ứng, sử dụng hiệu quả và
hợp lý. Muốn vậy thì các nhà quản lý cần nắm được những nhân tố ảnh hưởng, mức độ
và xu hướng tác động của từng nhân tố đến tình hình tài chính doanh nghiệp. Điều này
chỉ có thể thực hiện được trên cơ sở phân tích tài chính doanh nghiệp.

Ngoài ra việc thường xuyên phân tích báo cáo tài chính sẽ giúp nhà quản lý doanh
nghiệp thấy rõ được thực trạng tình hình tài chính để từ đó nhận định những điểm mạnh,

1


mặt còn hạn chế của doanh nghiệp làm căn cứ để hoạch định những chiến lược phù hợp
trong tương lai và hạn chế tối đa những rủi ro đáng tiếc có thể xảy đến với doanh nghiệp.
Muốn tồn tại và phát triển doanh nghiệp cần phải đánh giá chính xác thực trạng
tình hình tài chính của mình. Thực tế chỉ ra rằng để có thể nhận được sự quan tâm của
các nhà đầu tư, các tổ chức tín dụng, các nhà cung cấp… hay không thì việc minh bạch
trong tài chính, công tác phân tích báo cáo tài chính cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều.
Việc phân tích báo cáo tài chính có vai trò rất quan trọng đối với mọi nhà quản trị
công ty nói riêng và trong thị trường nói chung. Đó là công cụ hữu ích được dùng để xác
định giá trị kinh tế, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu về tài chính doanh nghiệp, trên cơ sở
đó phát hiện ra các nguyên nhân khách quan, chủ quan giúp cho từng nhà quản trị lựa
chọn và đưa ra nhưng quyết định phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm. Do vậy phân
tích báo cáo tài chính là công cụ đắc lực cho các nhà quản trị kinh doanh có thể đưa ra
những nhận định, chiến lược để có thể kinh doanh đạt kết quả, hiệu quả cao nhất. Tuy
quan trọng là như thế nhưng đối các doanh nghiệp dịch vụ chưa hoặc không niêm yếu
trên thị trường chứng khoán như Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc thì việc phân tích tình
hình tài chính mới chỉ dừng lại ở mức phân tích giản đơn và mới chỉ có kế toán doanh
nghiệp làm việc này, việc báo cáo đối với nhà quản lý cũng như những người quan tâm
bên trong và ngoài doanh nghiệp chưa được đẩy mạnh.
Vậy Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc cần phải làm như thế nào để cải thiện tình
hình tài chính, nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty. Để hiểu rõ công tác quản lý
tài chính, những giải pháp đem lại thành công cho công ty, tác giả đã lựa chọn đề tài
“Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc” là đề tài ngiên cứu của
mình.
2. Tình hình nghiên cứu

Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, bài viết, giáo trình, đề tài về nội dung phân
tích báo cáo tài chính, cụ thể: Có nhiều luận văn thạc sĩ, đề tài khoa học đã hệ thống hóa
lý luận về nội dung phân tích BCTC doanh nghiệp hay phân tích tài chính nghiên cứu
2


thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện nội dung phân tích BCTC doanh nghiệp hay
phân tích tài chính doanh nghiệp tại một số tập đoàn, tổng công ty, công ty. Một số công
trình mà tác giả đã tham khảo gồm:
Luận văn thạc sĩ của tác giả Trần Hoài Sơn: “Hoàn thiện phân tích báo cáo tài
chính tại CTCP dịch vụ tổng hợp Sài Gòn” (2016). Luận văn đã hệ thống hóa lý luận về
lập và phân tích BCTC doanh nghiệp, đã phân tích và đánh giá thực trạng lập và phân
tích BCTC doanh nghiệp tại CTCP Dịch vụ thổng hợp Sài Gòn, từ đó đề xuất các giải
pháp hoàn thiện việc lập và phân tích BCTC đối với Công ty.
Luận văn thạc sĩ của tác giả Trần Vân Hồng “Phân tích báo cáo tài chính của công
ty TNHH Vạn Lợi” (2016) đã giúp người tâm có cái nhìn tổng quan về tình hình tài
chính, hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty, đồng thời phục vụ cho việc ra quyết
định đúng đắn của họ. Và luận văn cũng đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về phân
tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp từ đó là cơ sở cho việc áp dụng phân tích báo
cáo tài chính doanh nghiệp.
Luận văn thạc sĩ của tác giả Đỗ Thị Thư: “Phân tích báo cáo tài chính của Công
ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử Viễn thông” (2017) đã đưa ra những
phương hướng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Công ty Cổ
phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Điện tử Viễn thông. Tác giả luận văn cũng đưa ra các
điều kiện thực hiện giải pháp (các kiến nghị với các cơ quan quản lý và các bên liên
quan) để cho những giải pháp được thực thi, mang lại hiệu quả trong thực tiễn.
Tác giả nhận thấy trong giai đoạn từ 2014-2017 chưa có công trình nghiên cứu
riêng về thực trạng và đề xuất giải pháp phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Luật
TNHH Bảo Ngọc. Do vậy, tác giả lựa chọn đề tài: “Phân tích báo cáo tài chính tại Công
ty Luật TNHH Bảo Ngọc” là công trình nghiên cứu riêng đối với Công ty Luật TNHH

Bảo Ngọc.

3


3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Qua những phân tích tình hình tài chính của công ty Luật TNHH Bảo Ngọc, tác
giả để xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện tình hình tài chính giúp nâng cao hiệu quả
kinh doanh và năng lực tài chính của công ty.
3.2.

Nhiệm vụ nghiên cứu
Xuất phát từ phân tích báo cáo tài chính Công ty TNHH Luật Bảo Ngọc, luận văn

xác định các mục tiêu sau:
Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp.
Từ đó xác định những phương pháp và nội dung phân tích báo cáo tài chính trong doanh
nghiệp.
Luận văn tìm hiểu về phân tích và đánh giá tình hình tài chính, hiệu quả hoạt động
kinh doanh thông qua báo cáo tài chính của Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc, chỉ rõ những
kết quả đã đạt được, những vấn đề còn tồn tại làm cơ sở để hoàn thiện dần hệ thống phân
tích tài chính doanh nghiệp của công ty.
Luận văn đề xuất, kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính
giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh và năng lực tài chính của Công ty Luật TNHH Bảo
Ngọc.
4.

Câu hỏi nghiên cứu
Qua phân tích báo cáo tài chính Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc nhận thấy những

điểm mạnh, điểm yếu nào? Những giải pháp nào cần được đưa ra để nâng cao năng lực
tài chính của Công ty?
5.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
✓ Đối tượng nghiên cứu: Các vấn đề lý luận và thực tiễn về phân tích báo cáo tài

chính của Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc.
4


✓ Phạm vi nghiên cứu :
•

Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu những phân tích báo cáo tài

chính Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc; Các báo cáo tài chính gồm: Bảng cân đối kế toán,
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh báo
cáo tài chính.
•

Về không gian nghiên cứu: Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc.

•

Về thời gian nghiên cứu: Số liệu thực trạng nghiên cứu trong giai đoạn

2014 đến 2017. Giải pháp đề xuất áp dụng từ năm 2018 trở đi.
Phương pháp nghiên cứu

6.

✓ Phương pháp thu thập dữ liệu: Tài liệu về cơ sở lý luận phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp lấy từ các giáo trình, bài giảng, sách báo uy tín. Tài liệu giới thiệu về lịch
sử hình thành và phát triển của Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc. Hệ thống BCTC các năm
2014, 2015, 2016, 2017 của công ty và của các doanh nghiệp cùng ngành như Công ty
Luật TNHH Hồng Dương, Công ty Luật TNHH Hồng Hà.
✓ Phân tích và xử lý dữ liệu: Trong quá trình làm đề tài nghiên cứu, tác giả sẽ sử
dụng nhiều phuơng pháp phân tích khác nhau như phuơng pháp so sánh, phương pháp
tỷ số, kết hợp phân tích ngang và phân tích dọc, phân tích Dupont. Các phương pháp nêu
trên sẽ được sử dụng linh hoạt, phù hợp với từng nội dung phân tích để đánh giá thực
trạng tài chính của doanh nghiệp dưới nhiều góc độ khác nhau và nhiều mục đích khác
nhau.
✓ Phương pháp trình bày dữ liệu: Dữ liệu trong đề tài nghiên cứu sẽ được tác giả
trình bày dưới dạng lời văn kết hợp với các bảng biểu phân tích.
7.

Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn bao gồm các phần chính

sau đây:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
5


Chương 2: Phân tích báo cáo tài chính Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc
Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực tài chính và hoàn thiện phân tích tài chính
Công ty Luật TNHH Bảo Ngọc.

6


CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1.

Báo cáo tài chính

1.1.1.

Khái niệm báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính là những báo cáo tổng hợp được lập dựa vào phương pháp kế
toán tổng hợp số liệu từ các sổ sách kế toán, theo các chỉ tiêu tài chính phát sinh tại
những thời điểm hoặc thời kỳ nhất định. Các báo cáo tài chính kế toán phản ánh một
cách có hệ thống tình hình tài sản, công nợ, tình hình sử dụng vốn và kết quả hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp trong những thời kỳ nhất định, đồng thời chúng được giải
trình giúp cho các đối tượng sử dụng thông tin tài chính nhận biết được thực trạng tài
chính và tình hình kinh doanh của đơn vị để đưa ra các quyết định cho phù hợp.
Báo cáo tài chính phải được trình bày trung thực, hợp lý, phản ánh chính xác tình
hình tài chính, kết quả kinh doanh, dòng tiền lưu chuyển của doanh nghiệp. Để đảm bảo
yêu cầu trung thực và hợp lý, các báo cáo tài chính phải được lập và trình bày trên cơ sở
các chuẩn mực kế toán, chế độ và quy định có liên quan hiện hành. Đồng thời báo cáo
tài chính phải đảm bảo độ tin cậy của thông tin, phản ánh đúng bản chất kinh tế của các
giao dịch và các sự kiện không chỉ đơn thuần phản ánh hình thức pháp lý của chúng,
trình bày khách quan không thiên vị, tuân thủ nguyên tắc thận trọng và trình bày đầy đủ
trên mọi khía cạnh trọng yếu. Mặt khác, BCTC phải trình bày đầy đủ các thông tin về tài
chính, kể cả các chính sách kế toán của công ty, nhằm cung cấp thông tin phù hợp, đáng
tin cậy nhất, so sánh được và dễ hiểu.

1.1.2.

Ý nghĩa của báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính kế toán là căn cứ quan trọng cho việc đưa ra quyết định quản
lý điều hành hoạt động kinh doanh một cách thích hợp, giúp cho chủ doanh nghiệp sử
dụng một cách tiết kiệm và có hiệu quả vốn và các nguồn lực nhằm tạo ra lợi nhuận, nhà
đầu tư có được những quyết định đúng đắn đối với mỗi sự đầu tư của mình, các chủ nợ
được đảm bảo về khả năng thanh toán của doanh nghiệp về các khoản cho vay, nhà cung
7


cấp và khách hàng đảm bảo được việc doanh nghiệp thực hiện các cam kết và thực hiện
các nghĩa vụ thanh toán, các cơ quan Nhà nước có được các chính sách phù hợp để hỗ
trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như kiểm
soát được doanh nghiệp bằng pháp luật.
Báo cáo tài chính cung cấp những thông tin tổng quát về kinh tế - tài chính, giúp
cho việc phân tích tình hình và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, phân tíhc thực
trạng tài chính của doanh nghiệp trong kỳ. Trên cơ sở đó, giúp cho việc kiểm tra, giám
sát tình hình sử dụng vốn và khả năng huy động vốn vào quá trình sản xuât kinh doanh
của doanh nghiệp, đánh giá tình hình chấp hành và thực hiện các chính sách kinh tế tài
chính của doanh nghiệp.
Những thông tin trên BCTC là những căn cứ quan trọng trong việc phân tích phát
hiện những khả năng tiềm tàng về kinh tế. Trên cơ sở đó, dự đoán tình hình hoạt động
kinh doanh cũng như xu hướng phát triển của doanh nghiệp hoặc là những quyết định
của nhà đầu tư, các chủ nợ….
BCTC cung cấp những thông tin giúp cho việc phân tích tình hình tài sản, nguồn
vốn và kết quả sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định, phân tích thực trạng tài
chính của doanh nghiệp.
1.1.3.

Các báo cáo trong hệ thống báo cáo tài chính kế toán của doanh nghiệp

Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp bao gồm báo cáo tài chính bắt buộc
và báo cáo tài chính hướng dẫn. Nhìn chung, hệ thống báo cáo tài chính kế toán bắt buộc
của doanh nghiệp ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới đều cũng phải trình bày bốn báo
cáo chủ yếu sau:
- Bảng cân đối kế toán;
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh;
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ;
- Bản thuyết minh báo cáo tài chính;
8


Ngoài ra, để phục vụ cho yêu cầu quản lý kinh tế tài chính, yêu cầu chỉ đạo mà
các ngành, các công ty, các tập đoàn sản xuất, các xí nghiệp, các công ty liên doanh có
thể quy định thêm các báo cáo tài chính kế toán khác là những báo cáo không bắt buộc
như: báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố, báo cáo giá thành, báo cáo xây
dựng cơ bản, báo cáo tài sản ….. Tuy nhiên, trong phạm vị nghiên cứu đề tài, tác giả sẽ
đề cập đến các báo cáo cơ bản như đã trình bày ở trên.
1.2.

Khái niệm, vai trò của phân tích báo cáo tài chính

1.2.1.

Khái niệm phân tích báo cáo tài chính

Phân tích BCTC là việc phân tích các chỉ tiêu tài chính có trên hệ thống báo cáo
hoặc những chỉ tiêu lấy nguồn thông tin từ hệ thống báo cáo nhằm đánh giá tình hình tài

chính của doanh nghiệp, cung cấp thông tin khách quan cho mọi đối tượng.
Phân tích BCTC sử dụng một tập hợp các phương pháp, công cụ cho phép xử lý
các thông tin trên hệ thống báo cáo tài chính giúp nhà quản trị có tầm nhìn tổng quát về
tình hình tài chính của doanh nghiệp. Mặt khác phân tích báo cáo tài chính còn đánh giá
rủi ro, mức độ và chất lượng, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó để từ đó xác đinh
khả năng và tiềm lực của doanh nghiệp giúp người sử dụng thông tin đưa ra được những
quyết định phù hợp.
1.2.2.

Vai trò của phân tích báo cáo tài chính

Phân tích báo cáo tài chính nhằm cung cấp những thông tin hữu ích không chỉ
cho quản trị doanh nghiệp mà còn cug cấp thông tin kinh tế cho các đối tượng sử dụng
thông tin ngoài doanh nghiệp. Bởi vậy, phân tích báo cáo tài chính không phải chỉ phản
ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định mà còn cung cấp
những thông tin về kết quả kinh doanh của doah nghiệp trong một thời kỳ nhất định.
Phân tích báo cáo tài chính giúp cho người sử dụng thông tin đánh giá khách quan
về sức mạnh tài chính của doanh nghiệp, khả năng sinh lời và triển vọng phát triển của
doanh nghiệp cũng như những rủi ro tài chính trong tương lai của doanh nghiệp. Từ đó,
9


người sử dụng thông tin sẽ có những quyết định phù hợp với mục đích, nhu cầu của
mình.
Việc phân tích tài chính thường xuyên giúp cho các nhà quản trị, các cơ quan chủ
quản cấp trên thấy rõ bức tranh về thực trạng hoạt động tài chính, xác định đầy đủ và
đúng đắn những nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình tài chính
của doanh nghiệp để qua đó có nhữn giải pháp hữu hiệu để ổn định và tăng cường tình
hình tài chính của doanh nghiệp.
Kết quả của việc phân tích tài chính giúp cho chủ doanh nghiệp, các nhà quản trị,

những người sử dụng thông tin khắc phục những mặt thiếu sót, hạn chế, phát huy những
mặt tích cực trng quá trình kinh doanh, dự đoán tình hình phát triển trong tương lai qua
đó đưa ra những hoạch định, kế sách phù hợp. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư, ngân hàng
… quan tâm đến báo cáo tài chính bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận, quyền lợi
của họ. Cơ quan quản lý nhà nước cần để kiểm tra kiểm soát nghĩa vụ của doanh nghiệp.
Do đó, phân tích báo cáo tài chính có vai trò rất quan trọng
1.3.

Phương pháp phân tích báo cáo tài chính
Phương pháp phân tích là cách tiếp cận đối tượng phân tích đã được thể hiện qua

hệ thống chỉ tiêu phân tích, để biết được ý nghĩa và mối quan hệ hữu cơ của các thông
tin từ chỉ tiêu phân tích.
Khi thực hiện phân tích báo cáo tài chính các nhà phân tích thường sử dụng các
phương pháp sau:
1.3.1.

Phân tích theo chiều ngang

Điểm khởi đầu chung cho việc nghiên cứu các báo cáo tài chính là phân tích theo
chiều ngang, bằng cách tính số tiền chênh lệch từ năm nay so với năm trước. Tỷ lệ phần
trăm chênh lệch phải được tính toán để thấy quy mô thay đổi tương quan ra sao với quy
mô của số tiền liên quan.
10


1.3.2.

Phân tích theo chiều dọc

Trong phân tích theo chiều dọc, tỷ lệ phần trăm được sử dụng để chỉ mối quan hệ
của các bộ phận khác nhau so với tổng số trong báo cáo. Con số tổng cộng của một báo
cáo sẽ được đặt là 100% và từng phần của báo cáo sẽ được tính tỷ lệ phần trăm so với
con số đó. Báo cáo bao gồm kết quả tính toán của các tỷ lệ phần trăm trên được gọi là
báo cáo quy mô chung.
Phân tích theo chiều dọc có ích trong việc so sánh tầm quan trọng của các thành
phần nào đó trong hoạt động kinh doanh và trong việc chỉ ra những thay đổi quan trọng
về kết cấu của một năm so với năm tiếp theo ở báo cáo quy mô chung. Báo cáo quy mô
chung thường được sử dụng để so sánh các đặc điểm hoạt động và đặc điểm tài trợ có
quy mô khác nhau trong cùng ngành.
1.3.3.

Phân tích xu hướng

Một biến thể của phân tích theo chiều ngang là phân tích xu hướng. Trong phân
tích xu hướng, các tỷ lệ chênh lệch được tinh cho nhiều năm thay vì hai năm. Phân tích
xu hướng quan trọng bởi vì nó chỉ ra những thay đổi cơ bản về bản chất của hoạt động
kinh doanh.
1.3.4.

Phân tích tỷ số

Phân tích tỷ số là một phương pháp quan trọng để thấy được các mối quan hệ có
ý nghĩa giữa hai thành phần của một báo cáo tài chính. Nghiên cứu một tỷ số cũng bao
gồm việc nghiên cứu những dữ liệu đằng sau các tỷ số đó. Mục đích chính của phân tích
tỷ số là chỉ ra những lĩnh vực cần tập trung vào nghiên cứu. Do vậy, việc sử dụng các tỷ
số gắn với hiểu biết chung về doanh nghiệp và môi trường của nó là cần thiết
1.3.5.

Phân tích hệ số tài chính

Một trong những phương pháp phân tích thường được sử dụng để đánh giá tình
hình tài chính của doanh nghiệp là phân tích hệ thống tài chính. Việc phân tích các hệ số
11


tài chính cho phép đánh giá tổng quan tình hình tài chính của một doanh nghiệp thông
qua các hệ số sau:
- Hệ số khả năng thanh toán;
- Hệ số hoạt động kinh doanh;
- Hệ số khả năng sinh lời;
- Hệ số kết cấu tài chính.
1.3.6.

Phương pháp so sánh

So sánh là phương pháp sử dụng rộng rãi, phổ biến trong phân tích nhằm đánh
giá kết quả, xác định xu hướng phát triển và mức độ biến động của các chỉ tiêu kinh tế
giữa các kỳ kinh doanh khác nhau.Khi sử dụng phương pháp so sánh cần đảm bảo những
nội dung sau:
Điều kiện để so sánh: Số liệu của các chỉ tiêu sử dụng trong quá trình phân tích
phải đảm bảo tính thống nhất, nghĩa là phải cùng nội dung kinh tế, cùng phương pháp
tính toán, đơn vị đo lường, thời gian và quy mô không xác định.
Gốc so sánh: Tiêu chuẩn so sánh là chỉ tiêu của một kỳ được chọn làm căn cứ để
so sánh (được gọi là gốc so sánh hay số liệu kỳ gốc). Tùy thuộc vào mục đích phân tích
và điều kiện phân tích cụ thể mà lựa chọn gốc so sánh thích hợp, gốc so sánh có thể xét
theo mặt thời gian hoặc không gian.
Về thời gian, gốc so sánh được lựa chọn là các kỳ đã qua (kỳ trước hay năm trước)
hay kế hoạch, dự toán. Cụ thể:
- Khi xác định xu hướng và tốc độ phát triển của chỉ tiêu phân tích, gốc so sánh

được xác định là trị số của chỉ tiêu phân tích ở kỳ trước hoặc hàng loạt kỳ trước (năm
trước). Lúc này sẽ so sánh sự khác nhau giữa trị số chỉ tiêu giữa kỳ phân tích với trị số
chỉ tiêu ở các kỳ gốc.

12


- Khi đánh giá tình hình thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra, gốc so sánh là trị số
kế hoạch của các chỉ tiêu phân tích. Khi đó, tiến hành so sánh giữa trị số thực tế với trị
số kế hoạch của chỉ tiêu nghiên cứu.
- Về mặt không gian: Gốc so sánh có thể là chỉ tiêu trung bình ngành, bình quân
khu vực kinh doanh, có thể so sánh từng bộ phận với tổng thể để thấy được mức độ phổ
biến của bộ phận trong tổng thể.
- Dạng so sánh: Phải xác định rõ mục tiêu so sánh là gì. Quá trình so sánh giữa các
chỉ tiêu được thể hiện dưới ba hình thái: số tuyệt đối, số tương đối và số bình quân. Mỗi
một hình thái ứng với một mục tiêu so sánh tương ứng. Nếu như so sánh bằng số tuyệt
đối phản ánh biến động về mặt quy mô hoặc khối lượng của các chỉ tiêu phân tích, thì so
sánh bằng số tương đối phản ánh mối quan hệ tỷ lệ, kết cấu của từng chỉ tiêu trong tổng
thể, hoặc biến động về mặt tốc độ của chỉ tiêu đang xem xét giữa các kỳ với nhau. Trong
khi đó việc sử dụng số bình quân sẽ cho thấy tính phổ biến của chỉ tiêu phân tích.
- Trong phân tích các nhà phân tích thường sử dụng các dạng so sánh bằng số tương
đối động thái, so sánh bằng số tương đối kết cấu và so sánh bằng số tương đối hiệu suất.
1.3.7.

Phương pháp Dupont

Phương pháp Dupont dùng để phân tích mối liên hệ giữa các chỉ tiêu tài chính,
thông qua đó người ta phát hiện ra những nhân tố đã ảnh hưởng đến chỉ tiêu phân tích
theo một trinh tự logic chặt chẽ. Theo phương pháp này, các nhà phân tích sẽ tách các tỷ
số tổng hợp phản ánh sức sinh lợi của vốn chủ sở hữu thành tích số của chuỗi các tỷ số

có mối quan hệ nhân quả với nhau. Điều này cho phép phân tích ảnh hưởng của từng tỷ
số với tỷ số tổng hợp.
Cụ thể, khi tiến hành phân tích sức sinh lợi của vốn chủ sở hữu (ROE) ta dựa vào
mối liên hệ giữa sức sinh lợi của vốn chủ sở hữu với sức sinh lợi của doanh thu (ROS)
và sức sinh lợi của tài sản (ROA) để phân tích. Mối quan hệ giữa chúng được thể hiện
theo phương trình Dupont như sau:
Ta có:
13


Lợi nhuận sau thuế

Sức sinh lợi của vốn

=
chủ sở hữu (ROE)

Vốn chủ sở hữu bình quân

Trong đó:
Vốn chủ sở hữu hiện có đầu kỳ
Vốn chủ sở hữu bình quân

+ Vốn chủ sở hữu hiện có đầu kỳ

=
2

Lợi nhuận sau thuế

Sức sinh lợi của Doanh thu
=
(ROS)

Doanh thu thuần

Lợi nhuận sau thuế

Sức sinh lời của tài sản
=
(ROA)

Tổng tài sản bình quân

Trong đó:
Tổng tài sản đầu năm
Tổng tài sản bình quân

+ Tổng tài sản cuối năm

=
2

Mối quan hệ của ROE, ROA và ROS được thể hiện qua phương trình sau:
Lợi nhuận sau

Tổng tài sản bình

thuế

Doanh thu

quân

ROE =

Lợi nhuận

thuần

x

sau thuế

x

x

Vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu

Tổng tài sản

Doanh thu

bình quân

bình quân

bình quân

thuần

hay
Hệ số tài sản trên
ROE

=

Số vòng quay
x

Sức sinh lời
x

vốn chủ sở hữu

của tài sản

của doanh thu

Khi áp dụng phương pháp Dupont, trước hết nhà phân tích cần thu nhập số liệu
kinh doanh từ bộ phận tài chính, tiếp đó thực hiện tính toán các số liệu để đưa ra kết luận.

14


Nếu kết luận xem xét không chân thực, cần kiểm tra số liệu và tính toán lại. Điều kiện
để áp dụng phương pháp Dupont là số liệu kế toán phải đáng tin cậy.

Mô Hình Dupont có nhiều ưu điểm như:
-

Tính đơn giản: là một công cụ rất tốt để cung cấp cho những cá nhân, tổ

chức có liên quan kiến thức căn bản giúp tác động tích cực đến kết quả kinh doanh của
công ty.
-

Có thể dễ dàng kết nối với các chính sách đãi ngộ đối với nhân viên.

-

Có thể được sử dụng để thuyết phục cấp quản lý thực hiện các bước cải tổ

nhằm chuyên nghiệp hóa chức năng tiếp cận khách hàng và bán hàng. Đôi khi điều cần
làm trước tiên là nên nhìn vào thưc trạng của công ty. Thay vì tìm cách thôn tính công
ty khác nhằm tăng thêm doanh thu và hưởng lợi thế nhờ quy mô, để bù đắp khả năng
sinh lợi yếu kém.
1.4.

Nội dung phân tích báo cáo tài chính
Phân tích tình hình tài chính là việc vận dụng tổng thể các phương pháp phân tích

khoa học để đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp, giúp cho các đối
tượng quan tâm nắm được thực trạng tài chính, an ninh tài chính, tình hình và khả năng
thanh toán, xác định giá trị doanh nghiệp, tiềm năng và hiệu quả kinh doanh cũng như
dự đoán được chính xác các chỉ tiêu tài chính trong tương lai, nắm bắt những rủi ro tài
chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải. Trên cơ sở đó, các nhà quản lý có căn cứ để
đánh giá điểm mạnh, mặt hạn chế về tài chính của doanh nghiệp, tìm ra nguyên nhân

khách quan và chủ quan tác động đến tình hình tài chính để đưa ra các quyết định phù
hợp và hữu ích.
Có rất nhiều đối tượng quan tâm và sử dụng thông tin kinh tế, tài chính của doanh
nghiệp dưới nhiều góc độ và mục tiêu khác nhau. Do đó, đòi hỏi công tác phân tích tình
hình tài chính phải được tiến hành bằng nhiều phương pháp khác nhau để đáp ứng các
nhu cầu khác nhau của từng đối tượng. Tuy nhiên, về cơ bản khi phân tích tình hình tài

15


chính của một doanh nghiệp, các nhà phân tích thường chú trọng vào những nội dung
chủ yếu sau:
-

Đánh giá khái quát tình hình tài chính;

-

Phân tích cấu trúc tài chính;

-

Phân tích nhu cầu và khả năng thanh toán;

-

Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ;

-

Phân tích hiệu quả kinh doanh;

-

Phân tích rủi ro tài chính.

1.4.1.

Đánh giá khái quát tình hình tài chính

Trên thực tế tình hình tài chính phản ánh toàn bộ kết quả hoạt động của doanh
nghiệp, nên việc đánh giá khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp rất quan trọng đối
với các nhà quản lý, cũng như các đối tượng khác quan tâm.
Đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp nhằm mục đích đưa ra
những nhận định sơ bộ, nhân định ban đầu về thực trạng tài chính và sức mạnh tài chính
của doanh nghiệp. Qua đó, giúp cho những người sử dụng thông tin có cái nhìn tổng quát
về thực trạng tài chính cùng những thuận lợi và khó khăn mà doanh nghiệp đã, đang và
sẽ gặp phải. Qua đó họ có thể đưa ra những quyết định phù hợp với tình hình hiện tại và
cả định hướng phát triển trong tương lai của doanh nghiệp. Với ý nghĩa đó khi đánh giá
khái quát tình hình tài chính nên chỉ dừng lại ở một số nội dung mang tính khái quát,
tổng hợp, phản ánh những nét chung nhất thực trạng hoạt động tài chính và an ninh tài
chính của doanh nghiệp như: tình hình huy động vốn, mức độ độc lập tài chính, khả năng
thanh toán và khả năng sinh lợi của doanh nghiệp.
1.4.1.1.

Đánh giá khái quát tình hình huy động vốn

Để có được nhận xét, đánh giá khái quát tình hình huy động vốn của doanh nghiệp
thông thưòng phải tiến hành so sánh sự biến động của tổng số vốn theo thời gian. Việc
làm này sẽ giúp nhận biết, đánh giá được tình hình tạo lập và huy động vốn về quy mô.

16