Đánh giá thực trạng quy định pháp luật và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng hành chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay

BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
MỞ ĐẦU
Đối với việc giải quyết các vụ án hành chính, Tòa án giữ vai trò rất quan trọng,
trong đó, Luật Tố Tụng Hành Chính 2015 quy định về thẩm quyền của Tòa án trong tố
tụng hành chính đối với văn bản quy phạm pháp luật .Đểlàm rõ hơn về những vấn đề
trên thì em xin chọn bài tập số 2: Đánh giá thực trạng quy định pháp luật và đề xuất
giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng hành chính
đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay” làm nội dung cho bài tập
học kỳ của mình.
NỘI DUNG
1. Nội dung quy định pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng
hành chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay
1.1. Khái quát vê văn bản quy phạm pháp luật
Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban
hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật Ban hành
văn bản quy phạm pháp luật
Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay:
Hiến pháp.
Bộ luật, luật (sau đây gọi chung là luật), nghị quyết của Quốc hội.
Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; nghị quyết liên tịch
giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam.
Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.
Nghị định của Chính phủ; nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với Đoàn Chủ
tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; thông tư của Viện trưởng Viện
kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ;
thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm
sát nhân dân tối cao; thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang

bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước.
Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau
đây gọi chung là cấp tỉnh).
Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

1


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt.
Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh,
thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).
Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện.
Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là
cấp xã).
Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã.1
1.2. Những văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa
án
Thẩm quyền của Tòa án trong việc giải quyết các khiếu kiện hành chính được
quy định tại Chương II Luật Tố tụng hành chính năm 2015, gồm có 6 điều (từ Điều 30
đến Điều 35) trong đó điều 30 nêu rõ :
- Căn cứ vào khoản 1 Điều 30 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 quy định:
“Khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
1. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính, trừ các quyết định,
hành vi sau đây:
a) Quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước
trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo quy định của pháp luật;
b) Quyết định, hành vi của Tòa án trong việc áp dụng biện pháp xử lý hành
chính, xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng;

c) Quyết định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ
chức.”
Như vậy, từ căn cứ trên ta thấy trong các khiếu kiện thuộc thẩm quyền của Tòa
Hành chính thì có loại khiếu kiện là quyết định hành chính.
Quyết định hành chính bao gồm 3 loại đó là: quyết định quy phạm, quyết định
chủ đạo và quyết định áp dụng pháp luật. Trong đó quyết định quy phạm chính là một
loại văn bản quy phạm pháp luật.
Như vậy, Tòa Hành chính cũng có thẩm quyền xét xử đối với các văn bản quy
phạm pháp luật mà cụ thể là quyết định quy phạm
- Căn cứ vào khoản 1 Điều 31 và khoản 1 Điều 32 Luật Tố tụng hành chính năm
2015 quy định về thẩm quyền xét xử của Tòa án cấp huyện và Tòa án cấp tỉnh như
sau:
“Tòa án cấp huyện giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây:
1. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính
nhà nước từ cấp huyện trở xuống trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án
hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước đó, trừ quyết định

1 Xem thêm Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.

2


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp huyện.”
“Tòa án cấp tỉnh giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây:
1. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của bộ, cơ quan ngang
bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, Kiểm
toán nhà nước, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và quyết định
hành chính, hành vi hành chính của người có thẩm quyền trong cơ quan đó mà người

khởi kiện có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở trên cùng phạm vi địa giới hành
chính với Tòa án; trường hợp người khởi kiện không có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc
trụ sở trên lãnh thổ Việt Nam thì thẩm quyền giải quyết thuộc Tòa án nơi cơ quan,
người có thẩm quyền ra quyết định hành chính, có hành vi hành chính.”
Như vậy, tư hai căn cứ trên kết hợp với Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm
pháp luật năm 2015 thì ta có thể liệt kê được các văn bản quy phạm pháp luật có thể
thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án đó là:
- Quyết định của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Văn phòng
Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, Kiểm toán nhà nước, Tòa án nhân dân tối cao,
Viện kiểm sát nhân dân tối cao và của người có thẩm quyền trong cơ quan đó;
- Quyết định của của cơ quan nhà nước cấp tỉnh và của người có thẩm quyền
trong cơ quan đó;
- Quyết định của cơ quan nhà nước cấp huyện và của người có thẩm quyền trong
cơ quan đó;
- Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã và của người có thẩm quyền trong cơ
quan đó.
Ngoài ra, Luật tố tụng hành chính năm 2015 có quy định tại khoản 2 Điều 6 về
nguyên tắc: Xem xét, xử lý văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính, hành vi
hành chính có liên quan trong vụ án hành chính. Điều luật quy định: “Tòa án có quyền
kiến nghị cơ quan, cá nhân có thẩm quyền xem xét, sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ văn
bản quy phạm pháp luật nếu phát hiện văn bản đó có dấu hiệu trái Hiến pháp, luật,
văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên. Cơ quan, cá nhân có
thẩm quyền có trách nhiệm trả lời làm cơ sở để Tòa an giải quyết vụ án”
Theo đó, khi phát hiện văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc giải quyết
vụ án hành chính có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của
cơ quan nhà nước cấp trên thì Tòa án thực hiện việc kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc
bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước có vi phạm theo trình tự thủ
tục sau đây (Điều 111):

3

BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
- Trường hợp chưa có quyết định đưa vụ án ra xét xử thì Chánh an Tòa án đang
giải quyết vụ án đó thực hiện việc kiến nghị theo thẩm quyền hoặc đề nghị người có
thẩm quyền thực hiện việc kiến nghị;
- Trường hợp đã có quyết định đưa vụ án ra xét xử hoặc vụ án đang được xem xét
theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm thì Hội đồng xét xử đề nghị Chánh an Tòa án
đang giải quyết vụ án đó thực hiện việc kiến nghị hoặc đề nghị người có thẩm quyền
thực hiện việc kiến nghị.
2. Đánh giá các quy định pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng
hành chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay
2.1. Những khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
Điều 30 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 ngoài việc tiếp tục kế thừa các quy
định của Luật Tố tụng hành chính năm 2010 về những khiếu kiện thuộc thẩm quyền
giải quyết của Tòa án, thì còn có những sửa đổi, bổ sung sau:
Thứ nhất, điều luật bổ sung quy định loại trừ đối tượng khởi kiện vụ án hành
chính (VAHC) đối với quyết định, hành vi của Tòa án trong việc áp dụng biện pháp xử
lý hành chính, xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng.
Để tăng cường tính minh bạch, công khai, đảm bảo quyền của những người tham
gia tố tụng, trong quá trình xây dựng dự án Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi), có ý
kiến đề nghị cần mở rộng hơn nữa thẩm quyền của Tòa án đối với khiếu kiện quyết
định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức, kể cả các
quyết định kỷ luật đối với cán bộ, công chức (mà không chỉ giới hạn quyết định kỷ
luật buộc thôi việc như hiện nay); quyết định, hành vi của Tòa án trong việc áp dụng
biện pháp xử lý hành chính, xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Tuy nhiên, điều
luật đã không mở rộng thẩm quyền của Tòa án đối với các quyết định hành chính,
hành vi hành chính này với các lý do:
- Việc mở rộng thẩm quyền của Tòa án đối với khiếu kiện hành chính về quyết
định hành chính và hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức sẽ dẫn

tới sự can thiệp quá sâu vào hoạt động quản lý, điều hành và không bảo đảm tính ổn
định, tính có trật tự trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của cơ quan, tổ chức.
- Các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án là hành vi vi phạm nghĩa vụ
của người tham gia tố tụng, cá nhân, cơ quan, tổ chức, gây khó khăn, trở ngại cho Tòa
án khi giải quyết các vụ việc, ảnh hưởng đến thời gian, chất lượng, hiệu quả giải quyết
vụ việc. Việc xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố tụng này cần phải được thực hiện
nhanh chóng, tạo điều kiện thuận lợi cho Tòa án giải quyết vụ việc. Mặt khác, nếu đây
cũng là đối tượng khởi kiện VAHC thì có nghĩa là Tòa án phải xem xét, phán quyết về

4


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
quyết định do chính Tòa án ban hành là không khách quan, không khả thi và không
phù hợp với thực tiễn.
- Quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng,
đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thuộc thẩm quyền
của Tòa án, không thuộc thẩm quyền quyết định của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp
huyện, cấp tỉnh như quy định của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính trước đây.
Quyết định áp dụng các biện pháp này không phải là quyết định hành chính nên không
thuộc đối tượng khởi kiện. Mặt khác, trình tự, thủ tục và thẩm quyền quyết định áp
dụng các biện pháp xử lý hành chính này được quy định trong Luật Xử lý vi phạm
hành chính năm 2012 và Pháp lệnh Trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các
biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân năm 2014; nếu có khiếu nại thì do Tòa
án có thẩm quyền phúc thẩm giải quyết.
Thứ hai, thực hiện khoản 2 Điều 14 Hiến pháp năm 2013 về việc quyền con
người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật, trong quá trình
xây dựng dự án Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi), có ý kiến đề nghị cần luật hóa danh
mục các quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước
trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao không thuộc thẩm quyền giải quyết

của Tòa án. Tuy nhiên, để phù hợp với thực tiễn áp dụng, nhiều ý kiến đề nghị không
cụ thể hóa mà danh mục này sẽ theo quy định của văn bản pháp luật về bảo vệ bí mật
nhà nước. Cho nên, điểm a khoản 1 Điều 30 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 đã sửa
đổi đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước
trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao là “theo quy định của pháp luật”
chứ không phải là do Chính phủ quy định như trước đây.
Thứ ba, nhằm mở rộng đối tượng khởi kiện VAHC là “danh sách cử tri trưng cầu
ý dân” cho phù hợp với quy định của Luật Trưng cầu ý dân năm 2015, khoản 4 Điều
30 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 đã bỏ cụm từ “bầu cử đại biểu Quốc hội, danh
sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân” ở khoản 2 Điều 28 Luật Tố tụng hành
chính năm 2010 và sửa đổi lại là “Khiếu kiện danh sách cử tri”.
2.2. Thẩm quyền của Tòa án cấp huyện, Tòa án cấp tỉnh
So với các quy định của Luật Tố tụng hành chính năm 2010, Điều 31 và Điều 32
Luật Tố tụng hành chính năm 2015 có những sửa đổi, bổ sung cơ bản để phân định rõ
thẩm quyền giải quyết các VAHC giữa Tòa án cấp huyện với Tòa án cấp tỉnh:
Thứ nhất, có sự thay đổi lớn về thẩm quyền giải quyết các VAHC của Tòa án
cấp huyện và Tòa án cấp tỉnh trong Luật Tố tụng hành chính năm 2015. Đó là, đối với
quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp
huyện thì thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm thuộc về Tòa án cấp tỉnh chứ
5


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
không còn thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện như quy định của Luật Tố tụng
hành chính năm 2010. Quy định này có ý nghĩa trong việc thúc đẩy dân chủ, công
khai, minh bạch nền hành chính; tạo điều kiện để thẩm phán thực hiện tốt nguyên tắc
độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Việc thay đổi về thẩm quyền giải quyết này xuất
phát từ những lý do sau:
- Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải
cách tư pháp đến năm 2020 xác định tăng thẩm quyền xét xử của Tòa án cấp huyện,

nhưng cần phải có lộ trình thực hiện và phải bảo đảm hiệu quả, chất lượng giải quyết
các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện nhằm bảo vệ tốt nhất quyền con
người, quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013.
- Thực tiễn xét xử các VAHC cho thấy, đa số các khiếu kiện đối với quyết định
hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện liên
quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai, có tính chất phức tạp và việc giải quyết
có liên quan đến người bị kiện là người có chức vụ, quyền hạn, nên cần thẩm phán có
kiến thức chuyên sâu, có kinh nghiệm và bản lĩnh thì việc giải quyết vụ án mới đạt
hiệu quả cao. Việc giải quyết các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành
chính ở cấp huyện hiện nay chưa bảo đảm chất lượng; tỷ lệ án bị hủy, sửa cao.
- Việc giao cho Tòa án cấp tỉnh giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính,
hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ khắc phục
tình trạng e ngại, nể nang của thẩm phán trong việc xét xử; nếu có kháng cáo, kháng
nghị thì sẽ do Tòa án nhân dân cấp cao giải quyết theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc
thẩm, nên tính độc lập và chỉ tuân theo pháp luật trong xét xử của các thẩm phán sẽ
cao hơn, bảo đảm việc giải quyết khách quan, hiệu quả hơn.
- Mặt khác, theo quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 và các
luật tố tụng mới được ban hành thì Tòa án cấp tỉnh không còn chức năng giám đốc
thẩm. Do vậy, việc giao cho Tòa án cấp tỉnh giải quyết khiếu kiện quyết định hành
chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ không
gây quá tải về công việc cho Tòa án cấp tỉnh.
Để bảo đảm tính khả thi và có lộ trình trong quá trình thi hành các quy định của
Luật Tố tụng hành chính năm 2015, khoản 5 Điều 1 Nghị quyết số 104/2015/QH13
ngày 25/11/2015 của Quốc hội về việc thi hành Luật Tố tụng hành chính quy định: Kể
từ ngày 01/7/2016, đối với những khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành
chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện đã được Tòa án cấp huyện
thụ lý giải quyết trước ngày 01/7/2016 thì Tòa án đã thụ lý tiếp tục giải quyết theo thủ
tục chung mà không chuyển cho Tòa án cấp tỉnh giải quyết.

6

BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
Thứ hai, khoản 8 Điều 32 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 quy định: “Trường
hợp cần thiết, Tòa án cấp tỉnh có thể lấy lên giải quyết vụ án hành chính thuộc thẩm
quyền giải quyết của Tòa án cấp huyện theo quy định tại Điều 31 của Luật này”. Quy
định này đã được hướng dẫn tại Điều 4 Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP ngày
29/7/2011 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành một
số quy định của Luật Tố tụng hành chính (Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP). Theo
các nội dung đã được hướng dẫn thì các khiếu kiện sau đây cũng thuộc thẩm quyền
giải quyết của Tòa án cấp tỉnh:
- Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc thẩm quyền giải
quyết của Tòa án cấp huyện mà các thẩm phán của Tòa án cấp huyện đó đều thuộc
trường hợp phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi;
- Vụ án có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho
cơ quan đại diện ngoại giao của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước
ngoài hoặc cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.
2.3. Xác định thẩm quyền trong trường hợp vừa có đơn khiếu nại, vừa có
đơn khởi kiện
Nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng và luật hóa các quy
định của pháp luật còn phù hợp, trên cơ sở hướng dẫn tại Điều 5 Nghị quyết số
02/2011/NQ-HĐTP, Điều 33 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 đã xác định rõ thẩm
quyền của Tòa án giải quyết theo sự lựa chọn của người khởi kiện trong trường hợp
người khởi kiện vừa có đơn khiếu nại, vừa có đơn khởi kiện VAHC tại Tòa án, cụ thể
là:
- Trường hợp người khởi kiện có đơn khởi kiện VAHC tại Tòa án có thẩm quyền,
đồng thời có đơn khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thì Tòa án
phải yêu cầu người khởi kiện lựa chọn cơ quan giải quyết và có văn bản thông báo cho
Tòa án.
Trường hợp người khởi kiện không thể tự mình làm văn bản thì Tòa án lập biên

bản về việc lựa chọn cơ quan giải quyết như sau:
+ Nếu người khởi kiện lựa chọn Tòa án giải quyết thì Tòa án thụ lý giải quyết vụ
án theo thủ tục chung, đồng thời thông báo cho người có thẩm quyền giải quyết khiếu
nại và yêu cầu người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại chuyển toàn bộ hồ sơ giải
quyết khiếu nại cho Tòa án;
+ Nếu người khởi kiện lựa chọn người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại giải
quyết thì Tòa án trả lại đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo cho người khởi kiện.
- Trường hợp nhiều người vừa khởi kiện VAHC tại Tòa án có thẩm quyền, đồng
thời có đơn khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại và tất cả những
người này đều lựa chọn một trong hai cơ quan có thẩm quyền giải quyết thì thẩm
7


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
quyền giải quyết được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Tố tụng hành
chính năm 2015.2
- Trường hợp nhiều người vừa khởi kiện VAHC tại Tòa án có thẩm quyền, đồng
thời có đơn khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, trong đó có người
lựa chọn Tòa án giải quyết và có người lựa chọn người có thẩm quyền giải quyết khiếu
nại hoặc trường hợp có người chỉ khởi kiện VAHC tại Tòa án có thẩm quyền và người
khác chỉ khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thì thẩm quyền giải
quyết được xác định như sau:
+ Nếu quyền lợi, nghĩa vụ của người khởi kiện và người khiếu nại độc lập với
nhau thì việc giải quyết yêu cầu của người khởi kiện thuộc thẩm quyền của Tòa án,
còn việc giải quyết khiếu nại của những người khiếu nại thuộc thẩm quyền của người
có thẩm quyền giải quyết khiếu nại;
+ Nếu quyền lợi, nghĩa vụ của người khởi kiện và người khiếu nại không độc lập
với nhau thì Tòa án thụ lý giải quyết vụ án theo thủ tục chung, đồng thời thông báo
cho người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại và yêu cầu chuyển toàn bộ hồ sơ giải
quyết khiếu nại cho Tòa án.

- Trường hợp người khởi kiện không lựa chọn cơ quan giải quyết thì Tòa án trả
lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện.
2.4. Chuyển vụ án cho Tòa án khác và giải quyết tranh chấp về thẩm quyền
- Việc chuyển vụ án cho Tòa án khác trong trường hợp Tòa án đã thụ lý VAHC
nhưng sau đó phát hiện đây là vụ án khác hoặc thuộc thẩm quyền của Tòa án khác đã
được hướng dẫn tại Điều 6 Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP. Các nội dung này đã
được luật hóa tại các khoản 1, 2, 3, 4 và 5 Điều 34 Luật Tố tụng hành chính năm 2015,
cụ thể là:
+ Trong quá trình giải quyết VAHC theo thủ tục sơ thẩm, Tòa án xác định vụ án
đó không phải là VAHC mà là vụ án dân sự và việc giải quyết vụ án này thuộc thẩm
quyền của mình, thì Tòa án giải quyết vụ án đó theo thủ tục chung do pháp luật tố tụng
dân sự quy định, đồng thời thông báo cho đương sự và Viện kiểm sát cùng cấp.
+ Trước khi có quyết định đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục sơ thẩm mà có căn cứ
xác định việc giải quyết vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án khác thì thẩm phán được
phân công giải quyết VAHC ra quyết định chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án có thẩm
quyền và xóa sổ thụ lý, đồng thời thông báo cho đương sự và Viện kiểm sát cùng cấp.
+ Sau khi đã có quyết định đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục sơ thẩm mà có căn cứ
xác định việc giải quyết VAHC thuộc thẩm quyền của Tòa án khác thì Tòa án phải mở

2 ThS. Nguyễn Mạnh Hùng, "Thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hành chính theo Luật Tố tụng hành

chính - Sự kế thừa, phát triển và những nội dung cần tiếp tục được hoàn thiện", Tạp chí Luật học,
(9/2011), tr. 35.
8


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
phiên tòa để Hội đồng xét xử ra quyết định đình chỉ việc xét xử, chuyển hồ sơ vụ án
cho Tòa án có thẩm quyền.
+ Khi xét xử phúc thẩm VAHC mà xác định vụ án thuộc trường hợp quy định tại

khoản 1 và khoản 2 Điều 34 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 thì Tòa án cấp phúc
thẩm hủy bản án, quyết định sơ thẩm và giao hồ sơ vụ án cho Tòa án có thẩm quyền
xét xử sơ thẩm để giải quyết sơ thẩm lại vụ án theo quy định của pháp luật.
+ Khi xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm VAHC mà xác định vụ án thuộc trường
hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 34 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 thì
Tòa án xét xử giám đốc thẩm hoặc tái thẩm hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp
luật và giao hồ sơ vụ án cho Tòa án có thẩm quyền xét xử sơ thẩm để giải quyết sơ
thẩm lại vụ án theo quy định của pháp luật.
- Để thống nhất với các quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 về
cơ cấu, tổ chức và thẩm quyền của các Tòa án, khoản 7 Điều 34 Luật Tố tụng hành
chính năm 2015 đã sửa đổi, bổ sung việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải
quyết VAHC giữa các Tòa án, cụ thể là:
+ Chánh án Tòa án cấp tỉnh giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết
VAHC giữa các Tòa án cấp huyện trong cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương;
+ Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải
quyết VAHC giữa các Tòa án cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương khác nhau; giữa các Tòa án cấp tỉnh thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của
Tòa án nhân dân cấp cao;
+ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giữa
các Tòa án cấp huyện thuộc các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác nhau, Tòa
án cấp tỉnh thuộc thẩm quyền giải quyết theo lãnh thổ của các Tòa án nhân dân cấp cao
khác nhau.
2.5. Nhập hoặc tách vụ án hành chính
Để tránh việc áp dụng tùy tiện và phù hợp với thực tiễn, trên cơ sở hướng dẫn tại
Điều 7 Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP, Điều 35 Luật Tố tụng hành chính năm 2015
đã quy định cụ thể việc nhập hoặc tách VAHC là:
- Tòa án nhập hai hoặc nhiều vụ án mà Tòa án đã thụ lý riêng biệt thành một vụ
án để giải quyết bằng một VAHC khi có đủ các điều kiện sau đây:
+ Các vụ án thụ lý riêng biệt chỉ có một người khởi kiện đối với nhiều quyết định

hành chính, hành vi hành chính đều do một cơ quan, tổ chức hoặc một người có thẩm
quyền trong cơ quan, tổ chức ban hành, thực hiện và có mối liên hệ mật thiết với nhau
hoặc các vụ án thụ lý riêng biệt có nhiều người khởi kiện đối với cùng một quyết định
hành chính hoặc hành vi hành chính;
9


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
+ Việc nhập hai hay nhiều VAHC thành một VAHC phải bảo đảm việc xét xử
được nhanh chóng, hiệu quả, triệt để và không vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử.
- Tòa án tách một vụ án có các yêu cầu khác nhau thành hai hoặc nhiều VAHC
khác nhau để giải quyết trong trường hợp quyết định hành chính bị khởi kiện liên quan
đến nhiều người khởi kiện và quyền lợi, nghĩa vụ của những người khởi kiện đó không
liên quan với nhau.
3. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng
hành chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay
Thứ nhất, để đảm bảo việc xác định thẩm quyền của tòa án một cách thống
nhất và chính xác, cần quy định và giải thích một cách rõ ràng, minh bạch các thuật
ngữ “ quyết định hành chính, hành vi hành chính; quyết định, hành vi có tính chất nội
bộ”, “ cơ quan khác”. Các khái niệm này một phần đã được giải thích trong luật nhưng
các địa phương khác nhau trên thực tế vẫn có trường hợp áp dụng sai, vì vậy tòa án
nhân dân tối cao với tư cách là cơ quan hướng dẫn các tòa án áp dụng thống nhất pháp
luật cần giải thích và hướng dẫn cụ thể, rõ ràng tạo thuận lợi cho quá trình thụ lí và xét
xử hành chính.
Thứ hai, vận dụng kinh nghiệm các nước, Việt nam nên quy định thẩm quyền
cho Tòa án xem xét tính hợp pháp của các quyết định hành chính quy phạm có liên
quan đến một vụ kiện hành chính cụ thể, được phát hiện trong quá trình giải quyết vụ
việc. Ví dụ, khi có một quyết định hành chính bị khiếu kiện thì Tòa án phải xem xét
quyết định đó căn cứ vào văn bản quy phạm pháp luật nào để ban hành. Và trong quá
trình tuyên án, đồng thời với việc hủy bỏ quyết định hành chính cá biệt, đồng thời ra

phán quyết với quyết định hành chính quy phạm có liên quan, yêu cầu cơ quan đã ban
hành văn bản quy phạm đó hoặc cơ quan cấp trên sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định quy
phạm đó; cần xem xét giao cho Tòa án có quyền giải quyết những khiếu kiện đối với
các văn bản pháp quy, trước mắt là của UBND các cấp, về một số lĩnh vực liên quan
mật thiết đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Việc này sẽ tạo ra một cơ chế
mới, khách quan, công bằng và hiệu quả hơn để giải quyết các khiếu kiện đông người
mà hiện đang xảy ra ở hầu hết các địa phương trên cả nước, qua đó góp phần ổn định
tình hình, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đây đồng thời cũng sẽ là
một hình thức kiểm tra, đánh giá tính hợp hiến, hợp pháp đối với hoạt động ban hành
văn bản quy phạm pháp luật của các cấp chính quyền địa phương. 3
3 Khoa Luật – Đại học Vinh, Bàn về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hành chính của Tòa án Nhân

dân ở nước ta, ngày 26/3/2019.
10


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
Luật Tố tụng hành chính nên giao cho tòa án thẩm quyền xét xử cả các quyết
định hành chính mang tính chất nội bộ của cơ quan như quyết định về tuyển dụng công
chức, quyết định luân chuyển công chức và một số quyết định khác liên quan đến công
tác tổ chức cán bộ… Bởi lẽ điều này sẽ giúp kiểm soát công khai tình trạng tiêu cực
trong thi tuyển cán bộ, công chức và chạy chức, chạy quyền trong xã hội
Thứ ba, về thẩm quyền ra phán quyết của Tòa án, cần quy định nội dung bản án
được tuyên một cách rõ ràng. Theo quy định, tòa án nhân dân ở nước ta chỉ tuyên về
tính hợp pháp của quyết định hành chính nhằm đảm bảo quyền tư phán không lấn sâu
vào quyền hành pháp, nhưng phải có cơ chế cụ thể, nghiêm minh để buộc cơ quan
hành chính và các đối tượng có liên quan nghiêm chỉnh chấp hành phán quyết của Tòa
án.Vấn đề này có thể vận dụng kinh nghiệm của Trung Quốc, Nhật Bản đặt ra các biện
pháp cưỡng chế cần thiết: Áp dụng một khoản tiền phạt nhất định mỗi ngày đối với
các chủ thể không thi hành bản án đúng thời hạn quy định; Yêu cầu cơ quan cấp trên

chịu trách nhiệm trong việc kiểm tra công tác thi hành án của cơ quan cấp dưới và xử
lí đối với cơ quan, cá nhân cố tình không thi hành bản án; đề nghị truy cứu trách nhiệm
hình sự đối với người đứng đầu cơ quan hoặc cán bộ vi phạm công tác thi hành án để
lại hậu quả nghiệm trọng.
Luật Tố tụng hành chính cần sửa đổi theo hướng gắn trách nhiệm của tòa với
việc thi hành án hành chính. Theo đó, ngoài việc xét xử thì tòa còn phải ban hành
quyết định thi hành án hành chính và buộc người thua kiện thi hành. Ngoài ra, cũng
cần gắn trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan hành chính cấp trên theo hướng trong một
số trường hợp luật định, cơ quan này phải trực tiếp ban hành quyết định thi hành án
hành chính buộc cấp dưới phải thi hành theo bản án đã có hiệu lực của tòa.
Thứ tư, tòa án các cấp tiến hành tổ chức tập huấn, trau đồi kiến thức sâu về quản
lí hành chính, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ Thẩm phán, thường xuyên tổ
chức rút kinh nghiệm đối với những vụ án có sai sót; trao đổi thống nhất hướng dẫn
của Tòa án cấp trên về những vướng mắc trong quá trình xét xử liên quan đến thẩm
quyền xét xử. Có thể kéo dài việc bổ nhiệm nhiệm kì thẩm phán 10 năm, chúng ta nên
tham khảo học hỏi kinh nghiệm nước ngoài về vấn đề này. Nhà nước cần chú trọng
nâng cao chất lượng xét xử của đội ngũ thẩm phán cấp huyện, giao cho Tòa án cấp
huyện giải quyết các khiếu kiện hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND
cấp huyện là hoàn toàn hợp lý; tạo điều kiện để đội ngũ thẩm phán phát huy hết năng
lực, tài năng, đạo đức của mình để bảo vệ công lý. Về lâu dài, cần tiếp tục nghiên cứu
mô hình tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực nhằm tập trung nguồn lực đầu tư cơ sở vật

11


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
chất, chất lượng đội ngũ xét xử, cũng như tăng cường tính độc lập, khách quan trong
quá trình giải quyết vụ án, đặc biệt là vụ án hành chính.
Thứ năm, cùng với công cuộc cải cách tư pháp, tiến hành việc xây dựng tòa án
khu vực để đảm bảo tính độc lập của tòa án, tăng cường tính khách quan, minh bạch,

chỉ tuân theo pháp luật trong việc giải quyết các tranh chấp hành chính. Về lâu dài cần
nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới để áp dụng nguyên
tắc thẩm quyền tự động của Tòa án giải quyết tất cả các vụ việc tranh chấp. Qua đó
không chỉ tăng cường độc lập xét xử mà còn xây dựng Tòa án thực sự trở thành một
thiết chế quan trọng của nhà nước trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người,
quyền công dân.4
Cuối cùng, cần sớm ban hành Luật về quyết định hành chính, trong đó cụ thể hóa
các tiêu chí đánh giá tính hợp pháp và tính hợp lí của quyết định hành chính để tạo ra
căn cứ thống nhất trong việc đánh giá tính hợp pháp của quyết định hành chính bị khởi
kiện. Đồng thời ban hành các văn bản dưới luật hướng dẫn Tòa án các cấp trong cả
nước áp dụng thống nhất các tiêu chí cụ thể để đánh giá tính hợp pháp của quyết định
hành chính và hành vi hành chính bị khởi kiện. Đây là vấn đề quan trọng nhằm nâng
cao chất lượng xét xử vụ án hành chính theo quy định của pháp luật.
KẾT LUẬN
Tóm lại, so với Luật Tố tụng hành chính năm 2010, Luật Tố tụng hành chính
năm 2015 đã có nhiều sửa đổi, bổ sung liên quan đến thẩm quyền của Tòa án trong
việc giải quyết các khiếu kiện hành chính nói chung và các khiếu kiện liên quan đến
văn bản quy phạm pháp luật nói riêng. Những sửa đổi, bổ sung này đã cụ thể hóa được
các quy định của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014, Luật
Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, tháo gỡ những khó khăn, bất cập trong
công tác giải quyết, xét xử các khiếu kiện hành chính, bảo đảm cho Tòa án thực hiện
có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao, bảo đảm trình tự và thủ tục tố tụng hành
chính có tính khả thi, minh bạch, công khai, công bằng và thuận lợi cho người tham
gia tố tụng thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình, bảo đảm tính đồng bộ, thống
nhất của hệ thống pháp luật.

4 ThS. Nguyễn Văn Quang (2000), "Quyền hạn của Toà án nhân dân trong xét xử sơ thẩm các vụ án

hành chính", Tạp chí Luật học, tr. 36.
12

BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014;
2. Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015;
2. Luật Tố tụng hành chính 2015;
3.ThS. Nguyễn Mạnh Hùng, "Thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hành chính theo
Luật Tố tụng hành chính - Sự kế thừa, phát triển và những nội dung cần tiếp tục được
hoàn thiện", Tạp chí Luật học, (9/2011), tr. 33 – 39;
4. ThS. Nguyễn Văn Quang (2000), "Quyền hạn của Toà án nhân dân trong xét
xử sơ thẩm các vụ án hành chính", Tạp chí Luật học, tr. 35 – 40;
5. Khoa Luật – Đại học Vinh, Bàn về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hành
chính của Tòa án Nhân dân ở nước ta, ngày 26/3/2019.

13


BÀI TẬP HỌC KỲ MÔN LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
NỘI DUNG...........................................................................................................1
1. Nội dung quy định pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng hành
chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay...................................1
1.1. Khái quát vê văn bản quy phạm pháp luật......................................................1
1.2. Những văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền xét xử của Tòa án.....2
2. Đánh giá các quy định pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng hành
chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay...................................4
2.1. Những khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án...........................4
2.2. Thẩm quyền của Tòa án cấp huyện, Tòa án cấp tỉnh......................................6

2.3. Xác định thẩm quyền trong trường hợp vừa có đơn khiếu nại, vừa có đơn
khởi kiện........................................................................................................................ 7
2.4. Chuyển vụ án cho Tòa án khác và giải quyết tranh chấp về thẩm quyền........9
2.5. Nhập hoặc tách vụ án hành chính.................................................................10
3. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của Tòa án trong tố tụng hành
chính đối với văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam hiện nay.................................10
KẾT LUẬN.........................................................................................................12
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

14