Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP an bình (ABBank) chi nhánh TPHCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
----------------------------------

-----

LÊ KIẾN LÂM TUYỀN

HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP AN BÌNH (ABBANK)
CHI NHÁNH TPHCM
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 7340201

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. LÊ ĐÌNH HẠC

TP HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018


TÓM TẮT KHÓA LUẬN
Ngân hàng thƣơng mại chiếm một vai trò quan trọng trong nền kinh tế, xã hội và
đời sống mỗi ngƣời. Đây là nơi ngƣời dân an tâm gửi tiền khi có tiền nhàn rỗi, vay
vốn khi cần tiền để sản xuất kinh doanh, phục vụ đời sống,.. Do đó các Ngân hàng
thƣơng mại luôn nằm trong sự quản lý chặt chẽ của pháp luật và nhà nƣớc để đảm
bảo sự hoạt động của Ngân hàng an toàn. Vì đây là ngành kinh doanh dựa trên tiền
bạc và là nơi nắm giữ tiền của ngƣời dân nên việc kiểm soát các rủi ro trong hoạt

động càng đƣợc quan tâm nhiều hơn.
Thông qua quá trình thực tập và nghiên cứu tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
AN Bình, tác giả thực hiện đề tài khóa luận: “Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP An Bình chi nhánh TP Hồ Chí Minh”. Với mục tiêu là đề ra các biện pháp
hạn chế rủi ro tại Ngân hàng sau khi phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng, tác giả sử dụng phƣơng pháp định tính, thống kê và phân tích để thấy đƣợc
những mặt còn hạn chế trong công tác quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng.
Qua quá trình phân tích có thể thấy hoạt động tín dụng của Ngân hàng trong thời
gian vừa qua có sự tăng trƣởng ổn định nhƣng cũng còn nhiều mặt hạn chế. Từ
những hạn chế và nguyên nhân đó, tác giả sẽ đề ra những biện pháp giảm thiểu rủi
ro tín dụng trong quá trình hoạt động của Ngân hàng, góp phần làm hoạt động kinh
doanh của Ngân hàng an toàn và tốt hơn.


ABSTRACT
Commercial banks play an important role in the economy, society and deepening
of each person's life the life of each person. It is not only a place for people to
deposit money, save money, borrow capital when needed to produce business, but
also provide financial support to customers when they need to buy houses, buy cars
to service and improve the quality of life, help them to have financial resources for
study abroad or invest. Especially in the modern industrialization era, when the
economy is expanded and developed, the speed of human life is faster, the services
and products of the bank need to be changed and replaced to meet all the needs of
client. With the advancement of technology and science technology, banks are
gradually developing, bringing the most convenience to customers. Customers do
not need to go to a bank or a bank branch when they want to make transactions such
as money transfer, bill payment anymore, but just through the application on the
phone can be to do so easily. It is also because the banking products and services
are more and more convenient, so the risks associated with it are also increasing.
Commercial banks are always in the strict control of the law and the state to ensure

the operation of the Bank safe and effective. As this is a money-based business and
a place to hold people's money, the more operational risk management is concerned.
Bank risk can come from a number of factors such as unusual changes in policies,
natural disasters, storms and floods, due to the unstable economy; loose legal
environment, lack of synchronization; political and social changes at domestic and
foreign; the fluctuation of the economy, ... Or the risk may come from within the
bank itself such as loose credit policy, the staff do not comply with regulations, the
department is not effective, ethics bad employee, internal control is not tight; ... or
may also be from the customer that the bank is serving such as poor business
ability, ability to organize business production of the leadership is limited;
customers use the wrong capital’s purpose; clients are not willing to repay,... Risk
can come from many sides and cannot be avoided. In the Bank's activities, credit
activities are considered as an important area, bringing the main profit, affecting the


existence and development of the Bank. This is also the most risky activity for the
Bank. The impact of the credit risk will cause bad consequences for the Bank,
particularly the business results of the Bank is reduced, bringing the Bank into
bankruptcy. And even higher it will affect the whole banking system and the whole
economy.
In recent years, the state has restructured the bank system and accelerated the
handling of bad debts, contributing to the country's economic development in the
new period. However, there are still unresolved issues in the implementation
process. Credit information is lacking of credibility and transparency, the handling
of security assets in the bank still face many difficulties, existing loans, debt is
difficult to recover. These issues will lead to risks to the Bank if not handled well.
The assessment, appraisal and good management of loans, disbursements will limit
the credit risks that the bank will face, and will inevitably reduce bad loans for the
Bank. Therefore, how to manage credit risk effectively is a problem that
commercial banks, managers and researchers are very interested in, especially in the

financial and financial situation in global fluctuations as today.
Throughout the internship and research process at An Binh Commercial Joint
Stock Bank, the author has conducted a thesis entitled "Credit risk mitigation at An
Binh Commercial Joint Stock Bank - Ho Chi Minh City Branch". The objective
of this thesis is to set risk mitigation measures in the Bank after analyzing the
current situation of credit risk at the Bank. By collecting data from bank documents,
the author uses qualitative, statistical and analytical methods to see the limited
aspects of the Bank's credit risk management.
The lecture is divided into three chapters. Chapter one is an overview of credit
risk at banks. This chapter at first will discuss the concept of credit activity at
commercial banks, and also write about the classification as well as the
characteristics of credit operations. Next, the author will present concepts,
classification and criteria for credit risk assessment. In addition, the causes of credit
risk as well as the consequences of the risk will also be discussed in this chapter. In


addition, chapter one will also include lessons learned in mitigating risks of banks
around the world so that banks in Vietnam can learn. Chapter one will provide a
theoretical basis for the author to analyze the bank's current situation in the next
chapter.
In chapter two, the author will analyze the current credit risk situation in
ABBANK. Firstly, the author will present an overview of the formation process as
well as the information about An Binh Commercial Joint Stock Bank and Ho Chi
Minh City Branch such as vision, mission, core values of the bank and business
performance of the branch. In addition, the products and services that banks are
providing now as well as the credit granting process will also be covered in this
chapter. Next, the author will analyze the current credit situation of the branch to
see the performance of the branch in the past. then the author analyzes the credit
risk at the branch through the criteria mentioned in chapter one, including overdue
debt, bad debt and credit risk reserve. It will conclude that the results the branch has

achieved, the causes that exist and the reasons for that limitation. This would be the
basis for suggesting banking measures to limit credit risk in the next chapter.
Chapter three is also the final chapter of the thesis. Chapter three will work out
solutions to mitigate credit risks and also make recommendations to the State Bank
of Vietnam and ABBANK itself to create a more efficient working environment.
First in this chapter are the bank's future directions, the proposed measures must be
consistent with the objectives of the bank, contributing to improve the bank's
operational efficiency and credit quality. In the next section, based on the causes
and limitations of the bank in chapter two, the author will propose measures to
reduce the risk of the bank. Finally, the author will present recommendations to the
State Bank and the bank itself to improve and improve the quality of factors
affecting the operation of the bank
Through the process of analysis, it can be seen that the Bank's credit activities in
recent years have had stable growth but also many limitations. Credit growth of
banks has increased, with the proportion of individual customers increasing rapidly.


This is a good trend when personal credit is needed more and more because each
individual is increasingly demanding in the use of capitals and this is also the trend
of banks in the world. In terms of borrowing terms, short-term loans account for the
majority of total loans, suggesting that the bank has a fast turnover that can meet the
working capital needs of businesses and individuals. Outstanding debt is also
accompanied by increased risks. After analysis, it can be see that the bank's overdue
debt increased, especially two indicators of doubtful loan and potential loss loan.
These two indicators increase that show the ability to control the bank loans are still
limited. In addition, the bad debt ratio of the branch decreased slightly from the
previous year, which is a positive sign for the bank, suggesting that the measures to
reduce the bad debt of the bank are effective but not significant. Bad debt declined
slightly in part due to both overdue debt and doubtful debt, while these two also
accounted for a high proportion of bad debt. Therefore, firstly to reduce bad debt

proportion, the bank needs to control the loans, encourage customers to pay debts to
reduce the two indicators of overdue debt. After analyzing, it can be seen that the
bank has some results such as bad debt ratio decrease ; The structure of outstanding
loans is no longer dominated by corporate customers; the number of individual
customers also increases each year; provisioning ratio decreased, ... Along with the
remaining limitations such as the slow growth rate of credit debt; indicators of
doubtful loan and potential loss loan rise;… The reason of these restrictions can be
mentioned as: Internal guidelines are not clearly guided; The staff has not been
effective; The information source is lacking and authenticity is not high;…
From these limitations and causes, the author will propose measures to minimize
credit risks in the course of operation of the Bank as specific guidance documents,
internal regulations in the Bank; Constantly improving the quality of our staff;
Improve the quality of credit information ..., supply with some recommendations to
the State Bank and banks to build a healthy, safe, effective and prestigious banking
system for the people.



LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là
trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội
dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong
khóa luận


MỤC LỤC
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI ...........................................................................................................1
1.1. Tổng quan về hoạt động tín dụng tại các NHTM ...............................................1
1.1.1. Khái niệm của tín dụng Ngân hàng .............................................................1

1.1.2. Phân loại tín dụng Ngân hàng ......................................................................1
1.1.2.1. Phân loại theo mục đích sử dụng tín dụng ...........................................1
1.1.2.2. Phân loại theo thời hạn cấp tín dụng ....................................................2
1.1.2.3. Phân loại theo xuất xứ/ nguồn gốc của khoản tín dụng .......................2
1.1.2.4. Phân loại theo tính chất đảm bảo/ mức độ tín nhiệm của ngƣời vay ...3
1.1.2.5. Phân loại tín dụng theo hình thức cấp tín dụng ...................................3
1.1.3. Đặc điểm tín dụng Ngân hàng .....................................................................5
1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM ......................................................8
1.2.1. Khái niệm về rủi ro tín dụng ........................................................................8
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ..............................................................................8
1.2.3. Các tiêu chí đánh giá rủi ro tín dụng..........................................................10
1.2.3.1. Nợ quá hạn .........................................................................................10
1.2.3.2. Nợ xấu ................................................................................................12
1.2.3.3. Dự phòng rủi ro tín dụng....................................................................13
1.2.4. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ........................................................13
1.2.4.1. Nguyên nhân từ phía Ngân hàng .......................................................13
1.2.4.2. Nguyên nhân từ phía khách hàng .......................................................15
1.2.4.3. Nguyên nhân khác ..............................................................................16
1.2.5. Hậu quả của rủi ro rín dụng .......................................................................17
1.3. Kinh nghiệm một số nƣớc về hạn chế rủi ro tín dụng ......................................18
1.3.1. Kinh nghiệm của Mỹ .................................................................................18
1.3.2. Kinh nghiệm Ngân hàng ANZ Australia ...................................................19
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP AN
BÌNH CHI NHÁNH TP HỒ CHÍ MINH ..................................................................22


2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP An bình và chi nhánh TP Hof Chí Minh .....22
2.1.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP An bình .................................................22
2.1.2. Tổng quan về Ngân hàng An Bình chi nhánh Tp Hồ Chí Minh ................24
2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP An Bình chi nhánh TP

Hồ Chí Minh .............................................................................................................29
2.2.1. Các sản phẩm tín dụng ...............................................................................29
2.2.1.1. Đối với cá nhân ..................................................................................29
2.2.1.2. Đối với khách hàng Doanh Nghiệp....................................................34
2.2.2. Quy trình cấp tín dụng ...............................................................................39
2.2.3. Kết quả hoạt động tín dụng ........................................................................40
2.3. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP An Bình chi nhánh TP Hồ
Chí Minh ...................................................................................................................42
2.3.1. Phân loại nợ ...............................................................................................42
2.3.2. Nợ quá hạn .................................................................................................43
2.3.3. Nợ xấu ........................................................................................................45
2.3.4. Dự phòng rủi ro tín dụng ...........................................................................46
2.4. Đánh giá rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP An Bình chi nhánh TP Hồ Chí
Minh ..........................................................................................................................47
2.4.1. Những kết quả đạt đƣợc .............................................................................47
2.4.2. Những hạn chế còn tồn tại .........................................................................48
2.4.3. Nguyên nhân hạn chế .................................................................................48
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG TMCP AN BÌNH CHI NHÁNH TP HỒ CHÍ MINH ..................................51
3.1. Định hƣớng phát triển hoạt động kinh doanh trong thời gian tới của Ngân hàng
TMCP An Bình .........................................................................................................51
3.2. Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP An Bình chi nhánh Tp
Hồ Chí Minh .............................................................................................................52
3.2.1. Hƣớng dẫn cụ thể các văn bản, qui định nội bộ trong Ngân hàng.............52
3.2.2. Không ngừng nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhân viên ..............................52


3.2.3. Nâng cao chất lƣợng thông tin tín dụng.....................................................53
3.2.4. Tăng cƣờng kiểm soát khoản vay sau khi cấp tín dụng .............................54
3.2.5. Nâng cao chất lƣợng thẩm định dự án .......................................................54

3.3. Kiến nghị ..........................................................................................................55
3.3.1. Đối với Ngân hàng nhà nƣớc .....................................................................55
3.3.2. Đối với Ngân hàng TMCP An Bình ..........................................................55
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................59


DANH MỤC VIẾT TẮT
ABBank

: Ngân hàng TMCP An Bình

NHTM

: Ngân hàng thƣơng mại

TMCP

: Thƣơng mại cổ phần

NHNN

: Ngân hàng Nhà Nƣớc

RRTD

: Rủi to tín dụng

UBND

: Ủy ban nhân dân

TP.HCM

: Thành phố Hồ Chí Minh

TS

: Tài sản

TSĐB

: Tài sản đảm bảo

GCN

: Giấy chứng nhận

HMTD

: Hạn mức tín dụng

HĐ

: Hội đồng

UB

: Ủy ban

TCTD

: Tổ chức tín dụng

L/C

: Tín dụng chứng từ

KHDN

: Khách hàng doanh nghiệp

KHCN

: Khách hàng cá nhân

SMEs

: Doanh nghiệp vừa và nhỏ

CBNV

: Cán bộ nhân viên

CBTD

: Cán bộ tín dụng

NHTMCP

: Ngân hàng thƣơng mại cổ phần

DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1. 1 Phân loại rủi ro tín dụng ..............................................................................8
Hình 2. 1 Sơ đồ quy trình cấp tín dụng ................................................................... 39

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2. 1 Tình hình huy động vốn của ABBank chi nhánh Tp Hồ Chí Minh .........24
Bảng 2. 2 So sánh tăng trƣởng huy động vốn ...........................................................25
Bảng 2. 3 Kết quả hoạt động cho vay của ABBank chi nhánh Tp Hồ Chí Minh .....26
Bảng 2. 4 Kết quả hoạt động kinh doanh của ABBank ............................................27
Bảng 2. 5 So sánh kết quả hoạt động kinh doanh .....................................................28
Bảng 2. 6 Dƣ nợ theo đối tƣợng khách hàng ............................................................40
Bảng 2. 7 So sánh dƣ nợ theo đối tƣợng khách hàng ................................................41
Bảng 2. 8 Dƣ nợ theo thời hạn cấp tín dụng .............................................................41
Bảng 2. 9 Nợ quá hạn của ABBank chi nhánh TP.HCM ..........................................43
Bảng 2. 10 So sánh nợ quá hạn .................................................................................44
Bảng 2. 11 Tỷ lệ nợ xấu của ABBank chi nhánh Tp Hồ Chí Minh ..........................45
Bảng 2. 12 Cơ cấu nợ xấu .........................................................................................45
Bảng 2. 13 Dự phòng rủi ro tín dụng của ABBank chi nhánh Tp Hồ Chí Minh ......46
Bảng 2. 14 So sánh dự phòng rủi ro tín dụng ...........................................................46
Bảng 2. 15 Sự thay đổi dự phòng rủi ro tín dụng......................................................46


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Giới thiệu đề tài
Ngân hàng thƣơng mại là một thành phần quan trọng, gắn liền với sự phát triển
của nền kinh tế. Với sự thay đổi và phát triển không ngừng, các hoạt động dịch vụ
của Ngân hàng càng đi sâu vào nền kinh tế và đời sống con ngƣời. Trong các hoạt
động của Ngân hàng thì hoạt động tín dụng đƣợc xem là lĩnh vực quan trọng, mang

nguồn lợi nhuận chủ yếu, ảnh hƣởng đến sự tồn tại và phát triển của Ngân hàng.
Đồng thời đây cũng là hoạt động mang lại nhiều rủi ro nhất cho Ngân hàng. Tác
động của rủi ro tín dụng sẽ gây hậu quả xấu cho Ngân hàng, cụ thể là kết quả kinh
doanh của Ngân hàng bị giảm sút, đƣa Ngân hàng đến tình trạng phá sản.
Trong thời gian vừa qua, nhà nƣớc thực hiện tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng
và đẩy mạnh việc xử lý nợ xấu, góp phần phát triển kinh tế đất nƣớc trong giai đoạn
mới. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn có những vấn đề chƣa đƣợc giải
quyết. Thông tin tín dụng thiếu sự tin cậy và minh bạch, việc xử lý tài sản bảo đảm
tại Ngân hàng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, tồn đọng các khoản cho vay, công nợ
khó thu hồi. Những vấn đề này sẽ dẫn đến những rủi ro cho Ngân hàng nếu không
đƣợc xử lý tốt. Do đó, việc tìm ra các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng là mối quan
tâm hàng đầu của các nhà quản lý và nhà nghiên cứu.
Qua việc học tập, tìm hiểu khi thực tập tại Ngân hàng TMCP An Bình, tác giả đã
chọn đề tài “Hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP An Bình chi nhánh
TP Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích thực trạng về tình hình tín dụng và rủi ro tín dụng tại Ngân hàng An
Bình chi nhánh TPHCM, tìm hiểu các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng và các
điểm còn hạn chế của Ngân hàng. Từ đó đƣa ra một số giải pháp nhằm hạn chế rủi
ro tín dụng tại Ngân hàng An Bình.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của khóa luận là những lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng


Phạm vi nghiên cứu: khảo sát hoạt động của Ngân hàng An Bình trong ba năm
2015, 2016, 2017.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng phƣơng pháp định tính, phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp
phân tích tổng hợp.
Thu thập số liệu: các báo cáo, tài liệu của Ngân hàng TMCP An Bình, thông tin trên

báo chí và internet.
5. Tóm tắt nội dung
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP AN
BÌNH CHI NHÁNH TP HỒ CHÍ MINH
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG TMCP AN BÌNH CHI NHÁNH TP HỒ CHÍ MINH


1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI
Chƣơng 1 sẽ trình bày tổng quan về hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng trong
Ngân hàng, những nguyên nhân thƣờng gặp khi rủi ro tín dụng xảy ra và các bài học
kinh nghiệm từ các nƣớc khác.
1.1. Tổng quan về hoạt động tín dụng tại các NHTM
1.1.1. Khái niệm của tín dụng Ngân hàng
Tín dụng Ngân hàng là một hình thức tín dụng vô cùng quan trọng, nó là một
quan hệ tín dụng chủ yếu, cung cấp phần lớn nhu cầu tín dụng cho các doanh
nghiệp, các thể nhân khác trong nền kinh tế. Với công nghệ Ngân hàng hiện nay, tín
dụng Ngân hàng càng trở thành một hình thức tín dụng không thể thiếu ở cả trong
nƣớc và quốc tế. Tín dụng Ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa một bên là Ngân
hàng còn bên kia là các tác nhân và thể nhân khác trong nền kinh tế.
Tín dụng Ngân hàng là một giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó bên cấp tín dụng
(Ngân hàng/ Tổ chức tín dụng khác) chuyển giao một tài sản cho bên nhận tín dụng
(doanh nghiệp, cá nhân hoặc các chủ thể khác) sử dụng theo nguyên tắc có hoàn trả
cả gốc và lãi.
1.1.2. Phân loại tín dụng Ngân hàng

1.1.2.1. Phân loại theo mục đích sử dụng tín dụng
Căn cứ vào mục đích sử dụng có thể phân loại tín dụng Ngân hàng chia thành 3
nhóm:
- Tín dụng cho sản xuất kinh doanh
Gồm tất cả các khoản tín dụng tài trợ cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh (SXKD).
Chủ thể vay có thể là các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, các hộ kinh tế cá thể… với
nhiều mục đích đa dạng, chẳng hạn vay bổ sung vốn lƣu động theo thời vụ, vay đầu
tƣ cải tạo, xây dựng nhà xƣởng, mua máy móc thiết bị…
- Tín dụng tiêu dùng
Loại hình tín dụng này đáp ứng cho các nhu cầu mua sắm nhà cửa, xe cộ, chi
tiêu, sinh hoạt cá nhân/ hộ gia đình…


2

- Tín dụng đối với các tổ chức tài chính khác
Những khoản tín dụng này thƣờng đƣợc các Tổ chức tín dụng (TCTD)/ Ngân
hàng lớn tài trợ cho các tổ chức tín dụng nhỏ, nhằm đáp ứng một phần nhu cầu vốn
của các tổ chức này. Khác với những khoản tín dụng cho SXKD hoặc tiêu dùng
thƣờng đƣợc cung cấp trực tiếp cho ngƣời có nhu cầu – “bán lẻ”, những tín dụng
đối với tổ chức tài chính khác đƣợc xem là những khoản tín dụng cung cấp dƣới
dạng “bán sỉ/buôn”
1.1.2.2. Phân loại theo thời hạn cấp tín dụng
Có 3 loại tín dụng phân theo thời hạn:
- Tín dụng ngắn hạn
Gồm những khoản tín dụng có thời lƣợng trong vòng 12 tháng trở xuống. Mục
đích chủ yếu của các khoản tín dụng này thƣờng là tài trợ vốn lƣu động thiếu hụt
theo thời vụ cho các doanh nghiệp, những khoản vay tiêu dùng có thời hạn ngắn.
Khách hàng vay đa dạng thuộc nhiều tầng lớp khác nhau trong nền kinh tế, trong xã
hội.

- Tín dụng trung hạn
Gồm những khoản tín dụng có thời hạn sử dụng tín dụng trên 12 tháng cho đến
60 tháng (5 năm). Mục đích của những khoản tín dụng này thƣờng là tài trợ cho tài
sản cố định, ví dụ mua sắm cải tạo sửa chữa nhà ở, mua máy móc dây chuyền công
nghệ trong các doanh nghiệp, bổ sung vốn lƣu động thƣờng xuyên
- Tín dụng dài hạn
Mục đích tài trợ tƣơng tự nhƣ tín dụng trung hạn, tuy nhiên thời gian sử dụng tín
dụng trên 5 năm trở lên. Những dự án đầu tƣ quy mô lớn của doanh nghiệp, các
khoản vay mua nhà của cá nhân… thuộc dạng này.
1.1.2.3. Phân loại theo xuất xứ/ nguồn gốc của khoản tín dụng
- Tín dụng trực tiếp
Gồm những khoản tín dụng đƣợc hình thành trực tiếp trong quan hệ giữa Ngân
hàng và ngƣời vay (Ngân hàng trực tiếp tìm hiểu phân tích về ngƣời vay trƣớc khi
chấp nhận cấp tín dụng, hai bên sẽ thỏa thuận và ký kết hợp đồng tín dụng).


3

- Tín dụng gián tiếp
Gồm những khoản tín dụng đƣợc Ngân hàng thực hiện trên cơ sở mua lại các
khoản nợ chƣa đến hạn thanh toán trên các phiếu bán hàng, thƣơng phiếu… từ
ngƣời sở hữu chúng. Các hình thức chiết khấu, bao thanh toán, tài trợ bán trả góp
đều thuộc dạng này.
1.1.2.4. Phân loại theo tính chất đảm bảo/ mức độ tín nhiệm của ngƣời
vay
Theo tiêu chí này, tín dụng Ngân hàng đƣợc phân thành 2 loại cho vay có đảm
bảo và cho vay không đảm bảo:
- Tín dụng có đảm bảo
Là loại tín dụng dựa trên cơ sở của các biện pháp đảm bảo đƣợc pháp luật quy
định trong bộ luật dân sự, chẳng hạn nhƣ thế chấp, cầm cố, bảo lãnh, tín chấp…

Hầu hết các khách hàng vay mới, ít quan hệ đều phải áp dụng đảm bảo mới đƣợc
Ngân hàng cấp tín dụng. Quy định này nhằm hình thành nguồn trả nợ bổ sung trong
trƣờng hợp nguồn trả nợ đầu tiên không thực hiện đƣợc.
- Tín dụng không có đảm bảo
Là loại tín dụng chỉ dựa trên uy tín của chính ngƣời nhận tín dụng, hiệu quả kinh
tế và khả năng trả nợ từ dòng tiền của phƣơng án/ dự án vay, không cần phải có các
biện pháp đảm bảo tiền vay đi kèm. Các NHTM có quyền chủ động và tự chịu trách
nhiệm trong việc lựa chọn khách hàng để cấp tín dụng không có đảm bảo. Thông
thƣờng chỉ có những khách hàng vay có uy tín cao, quan hệ lâu dài, thƣờng xuyên
với Ngân hàng, phƣơng án vay có hiệu quả kinh tế, dòng tiền trả nợ rõ ràng, chắc
chắn, ngoài ra còn phải cam kết thực hiện bảo đảm bằng tài sản khi TCTD yêu cầu
thì mới đƣợc Ngân hàng chấp nhận cấp tín dụng không có đảm bảo.
1.1.2.5. Phân loại tín dụng theo hình thức cấp tín dụng
Thông thƣờng các Ngân hàng cấp tín dụng theo các hình thức sau đây:
- Cho vay


4

Là hình thức cấp tín dụng, trong đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho
khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian
nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
- Chiết khấu
Chiết khấu là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lƣu quyền truy đòi các công
cụ chuyển nhƣợng, giấy tờ có giá khác của ngƣời thụ hƣởng trƣớc khi đến hạn
thanh toán.
- Bảo lãnh Ngân hàng
Bảo lãnh Ngân hàng là hình thức cấp tín dụng, theo đó Ngân hàng cam kết với
bên nhận bảo lãnh về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi
khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết;

khách hàng phải nhận nợ và hoàn trả cho Ngân hàng theo thỏa thuận.
- Bao thanh toán
Bao thanh toán là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng hoặc bên mua hàng
thông qua việc mua lại có bảo lƣu quyền truy đòi các khoản phải thu hoặc các
khoản phải trả phát sinh từ việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ theo hợp đồng
mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.
- Cho thuê tài chính
Cho thuê tài chính là hình thức cấp tín dụng trung dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho
thuê tài chính và phải có một trong các điều kiện sau đây:
 Khi kết thúc thời hạn cho thuê theo hợp đồng, bên thuê đƣợc nhận chuyển
quyền sở hữu tài sản cho thuê theo hợp đồng hoặc tiếp tục thuê theo thỏa
thuận của 2 bên.
 Khi kết thúc thời hạn cho thuê theo hợp đồng, bên thuê đƣợc quyền ƣu
tiên mua tài sản cho thuê theo giá danh nghĩa thấp hơn giá trị thực tế của
tài sản cho thuê tại thời điểm mua lại.
 Thời hạn cho thuê một tài sản ít nhất bằng 60% thời gian cần thiết để khấu
hao tài sản cho thuê đó.


5

 Tổng số tiền cho thuê một tài sản quy định tại hợp đồng cho thuê tài chính
ít nhất phải bằng giá trị tài sản của tài sản đó tại thời điểm ký hợp đồng.
1.1.3. Đặc điểm tín dụng Ngân hàng
- Tài sản giao dịch trong tín dụng Ngân hàng đa dạng, có thể dưới dạng tiền tệ, tài
sản thực hoặc chữ ký
Do hệ thống Ngân hàng không chỉ có chức năng trung gian tín dụng mà còn có
chức năng trung gian thanh toán cho nền kinh tế, nên giá trị tiền tệ mà tín dụng
Ngân hàng thực hiện chủ yếu dƣới dạng bút tệ (tiền ghi trên sở tài khoản) mà không
nhất thiết là tiền mặt. Hành vi giải ngân tiền vay của Ngân hàng có thể đƣợc thực

hiện bằng cách chuyển khoản vào tài khoản của chính khách hàng vay hoặc đối tác
của họ. Đây là điểm khác biệt với các tổ chức cấp tín dụng phi Ngân hàng, theo đó
tín dụng mà các tổ chức này chuyển giao cho khách hàng luôn dƣới dạng tiền mặt.
Cấp tín dụng bằng tài sản thực là một trong những loại hình tín dụng đang có xu
hƣớng phổ biến trong nền kinh tế. Đối với các TCTD, cấp tín dụng bằng tài sản
thực là việc TCTD cho khách hàng thuê tài sản thông qua giao dịch cho thuê tài
chính. Hiện nay theo quy định trong Luật các TCTD Việt Nam, cho thuê tài chính là
sản phẩm riêng có của các công ty cho thuê tài chính (một loại hình TCTD phi
Ngân hàng), Ngân hàng không trực tiếp cung cấp loại hình sản phẩm này.
Cùng với sự lớn mạnh về quy mô hoạt động, uy tín của các Ngân hàng trong nền
kinh tế cũng gia tăng, từ đó xuất hiện một loại hình tín dụng Ngân hàng độc đáo với
tên gọi là tín dụng chữ ký. Thực chất của loại hình tín dụng này là những cam kết
thanh toán có điều kiện mà Ngân hàng cung cấp cho khách hàng của mình. Trong
giao dịch đó, Ngân hàng không chuyển giao tiền hoặc tài sản thực cho khách hàng,
nhƣng thực hiện dƣới các hình thức cụ thể nhƣ bảo lãnh Ngân hàng, tín dụng chứng
từ với công cụ thƣ tín dụng, hối phiếu chấp nhận của Ngân hàng…
- Rủi ro trong tín dụng Ngân hàng có tính tất yếu, không thể loại trừ hoàn toàn
Không chỉ tín dụng Ngân hàng, tất cả các giao dịch tín dụng nói chung đều dựa
trên cơ sở của lòng tin. Rủi ro tín dụng (RRTD) sẽ xảy ra khi một trong hai yếu tố:


6

khả năng trả nợ và/ hoặc thiện chí trả nợ không đƣợc hình thành đầy đủ. Trong hai
yếu tố đó thiện chí trả nợ là một yếu tố vô hình (không thể cân đong đo đếm đƣợc
chúng), do vậy rủi ro tín dụng là một yếu tố xuất phát từ bản chất của quan hệ tín
dụng, Ngân hàng không thể triệt tiêu, loại bỏ hoàn toàn đƣợc RRTD. Mặt khác
trong quá trình khách hàng sử dụng tín dụng, có nhiều biến cố khách quan ngoài
tầm kiểm soát của cả Ngân hàng lẫn khách hàng, làm cho khả năng trả nợ thay đổi,
vì vậy độ rủi ro tiềm ẩn trong quan hệ tín dụng là khá cao, các Ngân hàng chỉ có thể

kiểm soát, giảm thiểu, hạn chế nó mà thôi. Một loạt các biện pháp đảm bảo an toàn
trong hoạt động tín dụng nhƣ: xây dựng chính sách tín dụng nhằm định hƣớng cho
công tác quản trị RRTD, thiết lập quy trình cấp tín dụng gồm nhiều bƣớc, nhiều giai
đoạn nhằm kiểm soát chặt chẽ quy trình cấp tín dụng, áp dụng các biện pháp bảo
đảm thu hồi nợ thông qua thế chấp, cầm cố tài sản, bảo lãnh của bên thứ ba, xây
dựng chính sách lãi suất thích hợp đảm bảo bù đắp rủi ro, quy định vốn đối ứng từ
phía khách hàng, quy định các điều khoản ràng buộc chặt chẽ trong hợp đồng tín
dụng...
- Sự hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi là bản chất của tín dụng nới chung và tín dụng
Ngân hàng nói riêng.
Sự khác biệt giữa tín dụng và những giao dịch khác chính là ở sự hoàn trả. Tuy
nhiên trong tín dụng Ngân hàng thì sự hoàn trả cực kỳ quan trọng (do bản chất hoạt
động Ngân hàng là kinh doanh chênh lệch lãi xuất). Để đảm bảo hoàn trả đầy đủ cả
gốc và lãi, trong nghiệp vụ tín dụng phải cân nhắc 2 yếu tố căn bản là:
 Xác định thời hạn và kỳ hạn tín dụng phải hợp lý: Thời hạn tín dụng đƣợc
xác định căn cứ vào các yếu tố sau:
+ Thời gian luân chuyển của đối tƣợng cấp tín dụng là cơ sở khách quan
cho việc xác định thời hạn tín dụng.
+ Khả năng tài chính/ thu nhập của khách hàng cũng là một yếu tố chi phối
việc xác định thời hạn và kỳ hạn tín dụng.


7

Trong nghiệp vụ tín dụng, bên cạnh thời hạn cấp tín dụng, các Ngân hàng còn
phải quan tâm đến kỳ hạn trả gốc và lãi. Hiện tại có các phƣơng pháp hoàn trả nợ
sau đây:
+ Trả góp: khoản nợ sẽ đƣợc hoàn trả thành nhiều kỳ hạn, mỗi kỳ hạn một
phần nợ (gồm gốc và lãi) sẽ đƣợc trả, cho đến khi thời hạn vay chấm dứt,
toàn bộ nợ sẽ đƣợc trả hết. Thông thƣờng trả góp xuất hiện trong phƣơng

thức cho vay từng lần, cho vay trung dài hạn và cho vay tiêu dùng cá
nhân
+ Phi trả góp: khoản nợ gốc sẽ đƣợc hoàn trả một lần, không chia nhỏ nhƣ
trong trả góp. Còn lãi có thể đƣợc trả theo nhiều định kỳ hoặc trả một lần
khi kết thúc thời hạn vay. Phƣơng pháp hoàn trả này thƣờng áp dụng
trong cho vay từng lần, cho vay tiêu dùng cá nhân.
+ Trả tuần hoàn nhiều lần, không có kỳ hạn xác định: đây là phƣơng pháp
hoàn trả thƣờng đƣợc sử dụng tuần hoàn theo diễn biến chi thu của khách
hàng.
 Chính sách lãi suất tín dụng cần phải đảm bảo một cách hài hòa giữa mục
tiêu lợi nhuận của Ngân hàng và đƣợc nền kinh tế chấp nhận:
Về nguyên tắc, lãi suất tín dụng phải bù đắp đƣợc các chi phí Ngân hàng bỏ ra
trong quá trình hoạt động và tạo lợi nhuận cho Ngân hàng. Tuy nhiên tín dụng
không chỉ nhằm tạo ra lợi nhuận cho bản thân Ngân hàng, mà còn là đòn bẩy phát
triển kinh tế, do vậy lãi suất tín dụng phải thấp hơn tỷ suất lợi nhuận bình quân của
nền kinh tế. Nếu các yếu tố trên không đƣợc thỏa mãn, hệ thống Ngân hàng và/
hoặc các khách hàng của họ sẽ gặp khó khăn, từ đó ảnh hƣởng đến nền kinh tế nói
chung.
- Sự hoàn trả trong tín dụng Ngân hàng là vô điều kiện
Các chứng từ đƣợc hình thành trong quan hệ tín dụng Ngân hàng nhƣ hợp đồng
tín dụng, giấy nhận nợ, khế ƣớc nợ,… đều thể hiện trên đó nội dung cam kết hoàn
trả vô điều kiện cho Ngân hàng khi khoản nợ đến hạn. Đây chính là những ràng


8

buộc pháp lý mà khách hàng phải tuân thủ trong quá trình sử dụng tín dụng của
Ngân hàng. (Bùi Diệu Anh, 2016)
1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động của NHTM
1.2.1. Khái niệm về rủi ro tín dụng

Rủi to tín dụng là rủi ro do một khách hàng hay một nhóm khách hàng vay vốn
không trả đƣợc nợ cho Ngân hàng. Trong kinh doanh Ngân hàng rủi ro tín dụng là
loại rủi ro lớn nhất, thƣờng xuyên xảy ra và gây hậu quả nặng nề có thể dẫn đến phá
sản.
Căn cứ theo khoản 01 điều 02 của Quyết định số 493/2005/QĐ – NHNN ngày
22/04/2005 của Thống đốc NHNN quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng
dựng phòng để xử lý rủi ro thì: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng của
TCTD là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động Ngân hàng của TCTD do khách
hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo
cam kết.”
Ngày nay, nhu cầu về vốn để mở rộng SXKD, cải tiến trang thiết bị kỹ thuật,
nâng cao công nghệ và các nhu cầu phục vụ SXKD luôn tăng lên. Để đáp ứng nhu
cầu này, các NHTM cũng phải luôn mở rộng quy mô hoạt động tín dụng, điều đó có
nghĩa là RRTD cũng phát sinh nhiều hơn.
Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phức tạp nhất, việc quản lý và phòng ngừa nó rất
khó khăn, nó có thể xảy ra ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào... Rủi ro tín dụng nếu không
đƣợc phát hiện và xử lý kịp thời sẽ nảy sinh các rủi ro khác.
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng
Hình 1. 1 Phân loại rủi ro tín dụng
Rủi ro tín dụng

Rủi ro danh mục

Rủi ro giao dịch

Rủi

ro

Rủi

lựa chọn

đảm

ro

Rủi
nghiệp

ro

Rủi ro

Rủi

ro

nội tại

tập trung


9

- Rủi ro giao dịch là loại rủi ro tín dụng phát sinh trong quá trình giao dịch tín
dụng giữa Ngân hàng và khách hàng. Rủi ro giao dịch mang nặng tính chủ
quan của bên cho vay trong quá trình tác nghiệp gồm:
 Rủi ro lựa chọn là loại rủi ro phát sinh trong quá trình đánh giá, phân tích
khách hàng thiếu bao quát, nhiều sơ hở, lựa chọn phƣơng án vay vốn và

thu nợ thiếu cân nhắc dẫn đến rủi ro.
 Rủi ro đảm bảo là rủi ro về các vấn đề liên quan đến đảm bảo tài sản nhƣ
điều khoản đảm bảo tín dụng thiếu chặt chẽ, rõ ràng; Danh mục TSĐB
thiếu tính cụ thể; Hình thức đảm bảo và phƣơng pháp xử lý tài sản còn bất
cập; Tỷ lệ đảm bảo tài sản thiếu dứt khoát, rõ ràng.
 Rủi ro nghiệp vụ là rủi ro liên quan đến công tác quản lý khoản vay và
hoạt động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và
kỹ thuật xử lý các khoản vay có vấn đề.
- Rủi ro danh mục là loại hình rủi ro tín dụng phát sinh trong quản lý danh
mục cho vay của Ngân hàng. Rủi ro danh mục vừa mang tính chủ quan lại
vừa chịu tác động của các nhân tố khách quan. Rủi ro danh mục bao gồm
rủi ro nội tại và rủi ro tập trung:
 Rủi ro nội tại xuất phát từ các yếu tố, các đặc điểm riêng có, mang tính
riêng biệt bên trong của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế.
Nó xuất phát từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn của khách
hàng vay vốn.
 Rủi ro tập trung phát sinh trong trƣờng hợp Ngân hàng tập trung vốn cho
vay quá nhiều đối với một số khách hàng, cho vay quá nhiều doanh nghiệp
hoạt động trong cùng một ngành, lĩnh vực kinh tế, hoặc trong cùng một
vùng địa lý nhất định; hoặc cùng một loại hình cho vay có rủi ro cao.
(Nguyễn Đăng Dờn, 2012)


10

1.2.3. Các tiêu chí đánh giá rủi ro tín dụng
1.2.3.1. Nợ quá hạn
Nợ quá hạn là chỉ tiêu cơ bản phản ánh RRTD. Nợ quá hạn sẽ phát sinh khi đến
thời hạn trả nợ theo cam kết, ngƣời vay không có khả năng trả đƣợc nợ một phần
hay toàn bộ khoản vay cho ngƣời cho vay. Tùy theo thời gian quá hạn, khoản nợ

này sẽ đƣợc xác định là nợ đủ tiêu chuẩn, nợ cần chú ý, nợ dƣới tiêu chuẩn, nợ nghi
ngờ, hoặc là nợ có khả năng mất vốn... Nếu Ngân hàng có chỉ tiêu nợ quá hạn và số
khách hàng có nợ quá hạn lớn thì Ngân hàng đó đang có mức rủi ro cao và ngƣợc
lại.
Theo thông tƣ số 02/2013/TT-NHNN của NHNN thì nợ đƣợc phân loại thành 5
nhóm:
1) Nhóm 1: Nợ đủ tiêu chuẩn bao gồm:
- Nợ trong hạn và đƣợc đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và
lãi đúng hạn;
- Nợ quá hạn dƣới 10 ngày và đƣợc đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ
nợ gốc và lãi bị quá hạn và thu hồi đầy đủ nợ gốc và lãi còn lại đúng thời
hạn;
- Tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể là 0%
2) Nhóm 2: Nợ cần chú ýbao gồm:
- Nợ quá hạn từ 10 ngày đến 90 ngày;
- Nợ điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu;
- Tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể là 5%
3) Nhóm 3: Nợ dƣới tiêu chuẩn bao gồm:
- Nợ quá hạn từ 91 ngày đến 180 ngày;
- Nợ gia hạn nợ lần đầu;
- Nợ đƣợc miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy
đủ theo hợp đồng tín dụng;
- Nợ thuộc một trong các trƣờng hợp sau đây: