SKKN Tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học hát lớp lớp 5 thông qua việc sử dụng đàn Organ

Phần một: THÔNG TIN TÁC GIẢ
- Họ và tên tác giả viết kinh nghiệm: Nguyễn Tiến Bắc
- Ngày, tháng, năm sinh: 02/02/1978
- Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học An Thịnh
- Trình độ chuyên môn: Đại học
- Tên đề tài, Kinh nghiệm đề nghị công nhận: Tạo hứng thú cho học sinh
trong giờ học hát lớp lớp 5 thông qua việc sử dụng đàn Organ
- Đề nghị xét, công nhận kinh nghiệm: Cấp cơ sở
- Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục Tiểu học
Phần hai: NỘI DUNG KINH NGHIỆM
Chương I: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1. Khái quát đặc điểm tình hình
Trường TH An Thịnh được thành lập theo Quyết định số 2141/QĐ-UBND
ngày 30/9/2016 của Ủy ban nhân dân huyện Văn Yên trên cơ sở sáp nhập trường
tiểu học số 1 An Thịnh và trường tiểu học số 2 An Thịnh theo Đề án sắp xếp quy
mô mạng lưới trường lớp đối với giáo dục mầm non, phổ thông trên địa bàn
huyện Văn Yên giai đoạn 2016-2020. Nhà trường có 1 điểm chính đóng trên địa
bàn thôn Làng Lớn (khu A), có 1 điểm trường đóng tại thôn An Tiến (khu B) và
điểm trường lẻ Chè Vè thuộc thôn Trung Tâm, xã An Thịnh.
Trong những năm gần đây, nhà trường đã không ngừng phấn đấu, lập thành
tích cao trong các cuộc vận động và phong trào thi đua, trong đó nổi bật là phong
trào thi đua “Hai Tốt”, phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực”; Nhà trường nhiều năm liền đạt danh hiệu Tập thể lao động tiên
tiến, tập thể lao động xuất sắc và nhận được nhiều Giấy khen của UBND huyện
Văn Yên, Bằng khen của UBND tỉnh Yên Bái, của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ngày
2/6/2017 nhà trường đã được UBND tỉnh Yên Bái kí Quyết định số 959/QĐUBND công nhận trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1.
Tính đến tháng 9/2017 nhà trường đã hoàn thiện báo cáo tự đánh giá chất
lượng đạt cấp độ 3 và gửi Tờ trình đề nghị đánh giá ngoài vào tháng 10/2017.
a)Về đội ngũ
Tính đến thời điểm tháng 9 năm 2017 nhà trường có 48 cán bộ, giáo viên,
nhân viên. Trình độ đào tạo của giáo viên: có 43/43 giáo viên, 100% giáo viên đạt

trình độ trên chuẩn đào tạo.
b) Về quy mô trường, lớp, học sinh.
Số lớp: 28 lớp/ 801 học sinh; trong đó số HS Nữ: 379; HS dân tộc: 211; Nữ
DT: 100. Số lớp học 2 buổi/ ngày: 28 lớp/801 HS;
c) Về cơ sở vật chất.
1


Tổng diện tích nhà trường: 10.334 m2.
+ Khối phòng học: Tổng số 28 phòng, chia ra: Khu A có 15 phòng, kiên cố
15 phòng =100%. Khu B: 8 phòng, kiên cố 8 phòng. Điểm Chè Vè: 5 phòng, bán
kiên cố 5 phòng. Số phòng học đủ bố trí cho 100% số lớp học 2 buổi/ngày.
+ Khuôn viên nhà trường đã có đủ cây bóng mát, được xây dựng cứng hóa
sân chơi, có bồn hoa, bồn cây, cây cảnh, thảm cỏ xanh được bố trí phù hợp với
diện tích khuôn viên hiện có.
d) Công tác quản lý chất lượng.
Nhà trường có đầy đủ hệ thống văn bản pháp quy về giáo dục và đào tạo,
hằng năm căn cứ vào nhiệm vụ năm học; sự chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo;
Phòng GD&ĐT và tình hình thực tế của nhà trường, Ban giám hiệu nhà trường đã
xây dựng kế hoạch, quy chế nhằm tổ chức thực hiện kế hoạch có hiệu quả để hoàn
thành tốt nhiệm vụ năm học.
Nghiêm túc thực hiện quy chế chuyên môn, những công việc thường xuyên
được quan tâm chú trọng như: Dự giờ, tổ chức Hội giảng, chuyên đề, hội thảo và
công tác kiểm tra nội bộ nhà trường.
Mỗi năm học, mỗi cán bộ, giáo viên đều có ý thức tự học, tự bồi dưỡng để
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đồng thời cùng trao đổi để học tập lẫn
nhau những kinh nghiệm, những sáng kiến hay về đổi mới hoạt động quản lý hoặc
chuyên môn, nghiệp vụ.
Công tác bồi dưỡng học sinh được nhà trường đặc biệt, quan tâm, đầu tư,
trong năm năm gần đây đã có nhiều em đạt học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh,

Chất lượng giáo dục đã góp phần khẳng định được vị thế của nhà trường
2. Lí do viết kinh nghiệm:
Âm nhạc là vốn văn hóa lâu đời mang đậm đà bản sắc dân tộc, khi âm nhạc
tồn tại thì nhu cầu thưởng thức âm nhạc là động lực thúc đẩy khả năng sáng tạo
của mỗi con người. Yếu tố đó đã tạo điều kiện cho sự phát triển âm nhạc đa dạng
và phong phú. Âm nhạc còn là phương tiện giáo dục, tích cực góp phần hình
thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, lành mạnh, tư duy sắc sảo, lòng khát
khao sáng tạo, giàu tình cảm luôn tự tin và có cái nhìn đẹp hơn, hoàn thiện hơn
nhằm giúp các em giảm bớt căng thẳng cho những giờ học.
Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số
16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/05/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
cũng đã nêu: “Phải phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh; điều kiện của từng lớp
học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”.
Xuất phát từ những chủ trương của Đảng, Nhà nước, của Bộ Giáo dục và
Đào tạo cũng như tầm quan trọng của Nghệ thật âm nhạc vốn là văn hóa lâu đời
mang đậm đà bản sắc dân tộc như đã nêu ở trên. Nhằm phát huy những yếu tố tích
2


cự phù hợp với đặc trưng môn học dễ tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh từ phát huy tính tích cực, chủ động
sáng tạo của học sinh.
Có thể thấy rằng môn Âm nhạc là một môn học năng khiếu, đặc thù của
môn học là dễ lôi cuốn học sinh, dễ dàng lôi cuốn học sinh, phát huy tích cực,
hiệu quả trong học tập. Tuy nhiên, giáo viên giảng dạy bộ môn này phải biết linh
hoạt, sáng tạo trong phương pháp truyền giảng, luyện tập kỹ năng cho học sinh.
Các phân môn trong bộ môn Âm nhạc đa số đều đòi hỏi người học phải có năng

khiếu và thực sự yêu thích. Chính vì thế việc tìm tòi, sáng tạo các phương pháp
dạy học tích cực luôn là nhu cầu cần thiết đối với mỗi giáo viên.
Là một giáo viên dạy âm nhạc tại trường TH An Thịnh xã An Thịnh huyện
Văn Yên, trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm nhạc trong nhiều năm qua tôi thấy hạn
chế lớn nhất của các em là thói quen thụ động trong quá trình học âm nhạc cụ thể
là phân môn học hát, các em chưa chủ động tìm hiểu bài, mà chỉ trông chờ giáo
viên lên lớp hát mẫu để hát theo, đối với các bài hát khó thì các em ít nhớ và tỏ ra
không hứng thú học, Đặc biệt là đối với các em HS lớp 5 lứa tuổi có nhiều thay
đổi về đặc điểm tâm sinh lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự
thay đổi, sự hồn nhiên của trẻ thơ đã có sự giảm sút. Một số em đã tỏ ra không
thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể lớp vì vậy việc tạo cho
học sinh hứng thú trong học tập là một điều hết sức cần thiết.
Bên cạnh đó tôi thấy trong giảng dạy âm nhạc phần lớn giáo viên lên lớp
dạy chay không có phương tiện hỗ trợ cho môn học, nếu có nhưng lại chưa đủ
điều kiện về cơ sở vật chất như chưa có phòng học âm nhạc. Một số trường đã có
đàn song giáo viên lại chưa thạo sử dụng dẫn đến HS bị nhàm chán không hứng
thú học môn Âm nhạc, từ thực tế trên cũng như thực tiễn của học sinh trường TH
An Thịnh một số HS ít có điều kiện để tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáo
viên tạo được hứng thú trong giảng dạy bằng việc sử dụng đàn organ trong dạy
học nhất là tạo cho HS có cơ hội nghe giai điệu bản nhạc, thẩm âm và tự khám
phá giai điệu thay vì nghe GV hát mẫu sẽ giúp cho học sinh say mê hứng thú với
bộ môn âm nhạc hơn sẽ phát triển tư duy, óc sáng tạo góp phần cùng các môn học
khác phát triển năng lực trí tuệ cho học sinh. Là động lực thúc đẩy để học sinh
phát triển toàn diện về “Đức – Trí – Thể - Mĩ”. Bồi dưỡng những năng khiếu nghệ
thuật, đẩy mạnh phong trào văn hóa, văn nghệ trong nhà trường góp phần làm cho
không khí của nhà trường thêm vui tươi lành mạnh.
Ngoài ra GV cần phải linh hoạt, khai thác triệt để đồ dung dạy và học. Đối
với môn Âm nhạc cần khai thác triệt để cây đàn Organ. Nắm chắc những tính
năng quan trọng của đàn và sử dụng thành thạo để áp dung trong giảng dạy có
hiệu quả cao.

3. Mục đích của kinh nghiệm:
Trong những năm gần đây, việc đào tạo giáo viên âm nhạc cho các trường
phổ thông về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu. Quy mô đào tạo ngày càng được
mở rộng, hầu hết các địa phương đều đào tạo giáo viên âm nhạc cho bậc tiểu học
3


và trung học cơ sở. Vấn đề đặt ra là khả năng đệm hát của giáo viên âm nhạc
trong các trường có đáp ứng được yêu cầu giảng dạy môn âm nhạc hay không?
Chúng ta biết rằng, khả năng thị phạm của GV trước học sinh là rất quan
trọng, đặc biệt trong lĩnh vực âm nhạc thì khả năng này cần phải đề cao. Khi GV
đêm đàn để các em hát chắc chắn sẽ kích thích được sự hưng phấn cho các em và
tiết học sẽ sôi nổi hơn nhiều. Chính từ điều này, chúng ta sẽ phát huy tối đa khả
năng của học sinh, thu hút các em tham gia vào hoạt động học một cách tích cực
hơn, dần hình thành tư duy độc lập, tự chủ động trong học tập.
Trong một tiết học đặc biệt đối với các em học sinh miền núi được làm
quen với đàn Organ đó là một điều mới lạ nên các em rất có hứng thú mỗi khi
giáo viên đệm đàn cho các em hát. Có tiếng đàn Organ tạo cho các em sự hăng
say, và tự tin khi thể hiện bài hát.
Đặc biệt đối với các em HS lớp 5 ở lứa tuổi này các em đang có sự rụt rè và
ngại hát, có những em đã thay đổi về giọng nói. Nhưng khi được giáo viên đệm
đàn cho tập từng câu và hát cả bài thì các em rất hăng say và nhiệt tình hát. Trong
một tiết học hát thì vai trò của đàn organ là rất quan trọng và cần thiết.
Đàn organ rất quan trọng và cần thiết trong tiết học Âm nhạc vì nó vừa làm
cho tiết học sôi nổi và giúp cho các em học sinh hát chính xác về giai điệu của
một bài hát, hơn thế nữa có đàn organ giáo viên sẽ không phải hát mẫu đi hát mẫu
lại nhiều lần sẽ đỡ mệt và không làm cho HS bị nhàm chán trong tiết học.
Khi sử dụng nhạc cụ để dạy hát, GV không vất vả mà còn đem lại hiệu quả.
Việc đàn giai điệu các câu hát giúp HS phát triển tai nghe âm nhạc, nhạc cụ mà
còn là chỗ dựa, nâng cánh cho tiếng hát được hay hơn.

Trong trường TH dạy âm nhạc cho HS là dạy đại trà, nó khác với cách dạy
ở trường chuyên nghiệp. Khả năng âm nhạc của HS còn nhiều hạn chế, không
đồng đều nên việc dạy hát bằng đàn organ cần phải từ từ tiến hành theo các bước
nhất định và hợp lí. Việc sử dụng đàn cho HS để dạy hát rất cần thiết, nó giúp cho
các em nghe được âm thanh chuẩn xác của đàn, tạo sự hứng thú hiệu quả trong
giờ học.
Từ những lý do nói trên, tôi chọn viết kinh nghiệm “Tạo hứng thú cho học
sinh trong giờ học hát lớp lớp 5 thông qua việc sử dụng đàn Organ”
4. Cơ sở khoa học và cơ sở pháp lý liên quan đến kinh nghiệm.
Âm nhạc là nghệ thuật của âm thanh - Một loại hình nghệ thuật gắn bó mật
thiết với đời sống xã hội, làm cho đời sống tinh thần thêm phong phú, cải thiện và
nâng cao chất lượng cuộc sống và có vai trò tích cực trong việc thực hiện mục tiêu
giáo dục, đặc biệt có vị trí quan trọng đối với việc giáo dục học sinh biết thưởng
thức cái đẹp trong cuộc sống và trong văn hoá nghệ thuật. Cùng với môn học
4


khác, âm nhạc góp phần hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng
đắn và lâu dài về mặt thẩm mĩ. Thông qua các hoạt động ca hát, nghe nhạc, tập
biểu diễn, giúp HS chủ động, linh hoạt sáng tạo, hoà nhập trong cộng đồng, cân
bằng trí lực, thể lực giữa học tập và vui chơi.
Âm nhạc gồm giọng hát và âm thanh của các loại nhạc cụ. Giáo dục và
giảng dạy âm nhạc cho HS không nhằm đào tạo các em trở thành những người
làm nghề âm nhạc mà thông qua môn học này để tác động vào đời sống tinh thần
của các em, nhắm góp phần cùng các môn học khác thực hiện mục tiêu của nhà
trường, mục tiêu cấp học.
Âm nhạc còn là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách
quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Ở trường Tiểu học,
mục tiêu của môn học âm nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề sơ giản
về nghệ thuật âm nhạc, nhằm phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc hình thành và

phát triển năng khiếu cho học sinh.
Tóm lại: Môn Âm nhạc ở trường Tiểu học không nhằm đào tạo những
người làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ hay ca sĩ…mà mục đích
chính là thông qua môn học này để tác động vào đời sống tinh thần của các em
nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho các em, nhằm xây dựng
và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc cho các em. Muốn làm được điều đó nhất
thiết các em phải được tiếp cận với âm nhạc một cách sâu rộng, bản thân các em
phải là người trực tiếp tham gia ca hát, được nghe nhạc chứ không phải là được
nghe những bài học lí thuyết khô cứng xoay quanh những kí hiệu âm nhạc đơn
thuần. Để làm được như vậy người giáo viên phải luôn tu dưỡng rèn luyện, sáng
tạo tìm ra các phương pháp, giải pháp thích hợp trong giảng dạy nhằm mục đích
giúp các em HS nói chung, HS lớp 5 nói riêng tự tin, chủ động, sáng tạo hơn
trong học tập. Có rất nhiều giải pháp giúp HS học tốt, xong ở bài viết này tôi tập
chung vào việc sử dụng cây đàn organ trong giảng dạy phân môn học hát ở lớp 5
để giúp HS hứng thú, tự tin, chủ động, sáng tạo hơn trong học tập đạt hiệu quả
cao.
Chương II. NỘI DUNG KINH NGHIỆM
1. Thực trạng của kinh nghiệm
Trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục đào tạo âm nhạc có điều kiện
phát triển những bước cao hơn. Cho đến ngày nay việc đưa âm nhạc vào học
đường đã được chú trọng. Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường TH mặc dù không
nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp
5


mà chủ yếu là giáo dục văn hoá âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật âm
nhạc, hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành
mạnh, sáng tạo, giàu tình cảm nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui tươi.
Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh lý, những phẩm chất tâm lý
của lứa tuổi học sinh, tạo điều kiện để các em hoàn chỉnh và cân đối về tâm hồn,

trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò. Vai trò của âm
nhạc đối với đời sống con người đã được khẳng định là vô cùng quan trọng.
Bên cạnh việc dạy nhạc lý - tập đọc nhạc, âm nhạc thường thức, thì vị trí
của phân môn học hát là rất quan trọng. Đặc biệt là dạy phân môn Học hát ở học
sinh lớp 5 ở lứa tuổi này bước đầu xây dựng cho các em những kĩ năng học hát tối
thiểu, tuy nhiên quan trọng hơn là thức tỉnh trong các em những cảm xúc nội tâm,
sự ham thích hào hứng say mê với môn học hát cũng như các hoạt động bổ ích mà
các em tham gia một cách tự giác và sáng tạo.
Trong giờ học hát, khi được tiếp xúc với âm nhạc có lời, có cảm xúc, có nội
dung cụ thể về sự vật, hiện tượng, được diễn tả bằng âm nhạc và ngôn ngữ văn
học, sẽ giúp các em phát triển ngôn ngữ và khả năng giao tiếp. Bên cạnh đó, khi
học hát, các em sẽ được nghe, được thực hành âm nhạc, từ đó phát triển năng lực
cảm thụ và thẩm mỹ âm nhạc ở mức độ cần thiết theo mục tiêu chung của môn
học. Để phát huy được tác dụng và ý nghĩa của giờ học hát, đòi hỏi phải có sự
phối hợp và tương tác của nhiều yếu tố khác nhau.
Trong những năm gần đây, việc đào tạo giáo viên âm nhạc (GVAN) cho các
trường phổ thông ở từng địa phương về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu. Quy mô
đào tạo ngày càng được mở rộng, hầu hết các địa phương đều đào tạo giáo viên
âm nhạc phục vụ cho bậc tiểu học và trung học cơ sở. Tuy nhiên, với việc đào tạo
ào ạt, đại trà như hiện nay thì khả năng đệm hát của giáo viên âm nhạc trong các
trường phổ thông có đáp ứng được yêu cầu giảng dạy môn âm nhạc hay không?
Trên thực tế tại các trường phổ thông, việc sử dụng nhạc cụ để đệm cho học
sinh trong tiết học âm nhạc là rất hạn hữu, thậm chí nhiều trường không sử dụng
đến nhạc cụ, hoặc nếu có sử dung thì cũng chỉ đàn giai điệu bài hát mà thôi.
Phương tiện chủ yếu để giảng dạy là đĩa nhạc mẫu, máy nghe nhạc, hoặc nhạc
midi được chuẩn bị trước. Một số tiết học có sử dụng công nghệ thông tin thì
phần âm nhạc cũng được cài sẵn trên máy tính… Xét ở diện tổng thể thì những
cách thực hiện như trên rất tiện lợi cho giáo viên. Tuy nhiên, theo nhìn nhận ở góc
độ chuyên môn, việc giáo viên không chọn cách đệm đàn trực tiếp sẽ ảnh hưởng
lớn đến chất lượng giảng dạy, làm mất đi sinh khí, giá trị nghệ thuật và hứng thú

học tập của học sinh. Có nhiều lý do vì sao GVAN không chọn cách đệm hát trực
tiếp trong tiết dạy:
- Do nhiều trường chưa có phòng chức năng để dạy môn âm nhạc cho nên
giáo viên gặp khó khăn khi di chuyển đàn từ phòng này sang phòng khác.
- Còn nhiều trường chưa được trang bị đàn phù hợp nên cũng gây nhiều
khó khăn cho GVAN.
6


- Do có sẵn đĩa nhạc nền, máy nghe và việc tìm nhạc nền cho bài hát rất dễ
dàng nên hầu hết GVAN thích chọn phương án này thay cho việc đệm đàn trực
tiếp tại lớp.
- Và một nguyên nhân khác, tôi cho đây là cốt lõi của vấn đề đó là kỹ năng
sử dụng nhạc cụ của GVAN còn nhiều hạn chế, thậm chí có GVAN không biết
cách đệm hát cho một ca khúc đơn giản nhất…
Đối với học sinh trường Tiểu học An Thịnh nơi tôi công tác đa số học sinh
là con em nông dân, mặt bằng dân trí còn thấp, điều kiện kinh tế một số hộ gia
đình rất khó khăn, học sinh không được tiếp cận thường xuyên với âm nhạc. Vì
vậy việc học môn Âm nhạc còn gặp nhiều khó khăn, hiểu biết về âm nhạc lại càng
hạn chế, dẫn đến học sinh học lệch giữa các môn văn hoá và môn năng khiếu.
Khảo sát lần đầu: Tôi cho học sinh hát biểu diễn trước lớp, kết quả một số
em yêu thích môn học, xong nhiều học sinh còn tỏ ra nhút nhát nhiều em không
dám lên hát biểu diễn mặc dù thầy đã tạo không khí rất vui tươi thoải mái.
Khảo sát lần hai: Tôi cho học sinh khối hát biểu diễn trước lớp, kết quả: các
em đã có tiến bộ hơn, tuy nhiên sự thu hút học sinh vẫn chưa cao, chưa đạt kết
quả như mong đợi.
Minh chứng cụ thể thông qua kết quả môn học Âm nhạc năm học 20152016 khi chưa áp dụng chiệt để kinh nghiêm.
*Số liệu thống kê khảo sát về thái độ học tập của HS khối lớp 5 đầu
năm học 2016-2017 cho thấy:
Đầu năm học 2016– 2017

Tổng số HS
được khảo sát

Số HS Yêu
thích môn học

Tỷ lệ %

Số HS chưa
yêu thích môn
học

Tỷ lệ %

125

45

36 %

80

64 %

Trong những năm vừa qua được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, nhà
trường được xây dựng khang trang, đầy dủ các phòng học văn hoá, phòng chức
năng và phòng học bộ môn, với những trang thiết bị hiện đại như máy tính, máy
chiếu, kết nối mạng Internet..., Đặc biệt là trang bị đàn trên lớp, đáp ứng với nhu
cầu dạy và học hiện nay .
Với môn Âm nhạc, khi được học và thực hành âm nhạc cùng với đàn organ

đa số các em đều rất thích thú và chất lượng thực hành cũng cao hơn hẳn. Giờ học
hát được tiến hành nhẹ nhàng hơn, lôi cuốn hơn, các em có năng khiếu thì việc
tiếp thu và thực hành bài học trở nên đơn giản, hiệu quả. Các em chưa phát triển
được năng khiếu cũng tích cực hơn trong học tập.
Để có được kết quả tốt trong việc dạy học bộ môn Âm nhạc sao cho học
sinh hào hứng, tiếp thu một cách có hiệu quả cao nhất. Tôi cho rằng mỗi thầy
7


giáo, cô giáo phải sử dụng thành thạo đàn Organ và áp dụng vào giảng dạy bộ
môn Âm nhạc thường xuyên.
2. Nội dung của kinh nghiệm
2.1. Giải quyết vấn đề
Để giáo viên âm nhạc có thể tự tin sử dụng đàn và đệm cho học sịnh hát
trên lớp một cách thuần thục, có hiệu quả là một việc đơn giản đối với một số giáo
viên âm nhạc xong qua khảo sát giáo viên, đại đa số còn tỏ ra lúng túng, bị khó
khăn trong khi sử dụng. Một số chưa biết sử dụng đàn và chưa biết đệm hát dù là
đệm hát thông thường bởi rất nhiều lý do khác nhau như đã trình bầy ở trên. Để
giải quyết vấn đề nêu trên tôi mạnh dạn đưa ra một số hình thức, biện pháp, giải
pháp sau:
Trước tiên GVAN cần nắm được những đặc điển chung, những tính năng
quan trọng và cách sử dụng đàn organ.
2.1.1. Giới thiệu về đàn organ:
Đàn organ điện tử: Đàn organ điện tử có hình dạng giống như đàn piano,
với một bảng điều khiển ở trên. Đa số các loại đàn organ hiện nay sử dụng công
nghệ DSP và chia làm hai loại organ thông thường (61 phím) và piano điện tử (88
phím). Đàn organ sử dụng nguồn điện để hoạt động hoặc dùng pin.
Nguyên lý hoạt động: Đàn organ hoạt động dựa trên băng thu. Người ta thu
âm thanh của các nhạc cụ khác rồi cài vào trong đàn theo hệ thống phím. Với
nguyên lý trên, về mặt lý thuyết, đàn organ có thể mô phỏng lại âm thanh của bất

kỳ nhạc cụ nào trên thế giới. Một cây đàn organ thông dụng mô phỏng được
khoảng dưới 600 nhạc cụ khác nhau.
Chức năng hòa đệm: Đàn organ rất linh hoạt, ứng dụng cao, dể sử dụng khả
năng trình diễn đa dạng. Ở Việt Nam đàn organ sử dụng rất phổ biến và được
nhiều người ưa thích. Các loại đàn organ hầu hết trang bị chức năng hòa đệm tự
động như một ban nhạc với nhiều nhạc cụ tiến hành hòa đệm với nhau theo nhiều
giai điệu như pop, rock, rumba,... rồi thu vào đàn. Nhờ đó người chơi có thể đàn
với nhiều loại nhạc cụ khác nhau hòa âm cùng một lúc theo các tiết điệu có sẵn
như thể đang chơi với một ban nhạc thật.
Với những tính năng vượt trội của đàn organ giáo viên dạy âm nhạc có thể
thỏa sức sáng tạo trong việc sử dụng đàn làm phương tiện dạy học đạt hiệu quả
cao.
Như đã giới thiệu ở trên đàn organ được trang bị chức năng hòa đệm tự
động như một ban nhạc. Đàn được lưu tới hơn 600 loại tiếng, thay thế cho hơn
600 loại nhạc cụ khác nhau. Đàn organ được xem là rất linh hoạt, ứng dụng cao,
khả năng trình diễn đa dạng, có thể thay thế cho cả một ban nhạc. Hiện nay tại
Việt Nam đàn organ sử dụng rất phổ biến và nhiều người ưa thích.
2.1.2. Sử dụng đàn organ trong giảng dạy Âm nhạc nói chung và dạy hát nói
riêng.
8


Đối với môn Âm nhạc có các phân môn khác nhau như: Học hát, tập đọc
nhạc, âm nhạc thừng thức (nghe nhạc). Các kỹ năng như hát, gõ đệm tiết tấu,
nhịp, phách; kỹ năng thẩm âm (Phân biệt âm thanh cao, thấp, ngân dài, ngắn) đều
rất cần đến đàn organ trong việc dạy học.
Đối với khối 4.5 có nội dung tập đọc nhạc, đây là phân môn rất cần đến đàn
organ để xác định cao độ, trường độ cũng như rèn luyện kỹ năng thẩm âm cho học
sinh đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên ở phần này tôi đưa ra một số phương pháp đơn
giản để sử dụng hiệu quả đàn organ trong giảng dạy, tạo hứng thú cho học sinh

học tập, tôi xin nêu ra một số giải pháp căn bản trong việc đệm hát trên đàn organ
như sau:
Một là: Xác định giọng của bài hát, nhờ vào các kiến thức căn bản GV cần
xác định đúng giọng của bài hát qua việc xác định dấu hóa, (có hai loại dấu hóa)
Dấu hoá thăng.

Dấu hoá giáng

Hai là: Xác định âm chủ của bài hát, Nếu âm chủ của bài hát kết thúc ở âm
nào thì giọng của bài có tên cùng với tên nốt đó. Bước tiếp theo cần xác định bài
hát là giọng trưởng hay giọng thứ; lúc này căn cứ vào dấu hóa đầu khóa để xác
định:
VD: Bài hát không có dấu hóa là giọng đô trưởng (Cdur) hoặc đô thứ
(Cmon). Trong trường hợp này nếu âm kết (Âm chủ) kết ở (C) thì bài này là giọng
Cdur. Còn nếu kết ở âm la thì bài này viết ở giọng la thứ (Am) theo quy luật giọng
song song. Một số ít bài âm chủ không xuất hiện mà thay vào đó là âm 5 của
giọng giáo viên cần lưu ý thêm.
Dưới đây là bảng xác định giọng song song:
Giọng trưởng
C
D
Eb
F
G
A
Bb

Giọng thứ
Am
Hm

Cm
Dm
Em
F#M
Gm

9


Ba là: Xác định hợp âm cho bài: Trước tiên cần hiểu hợp âm là sự kết hợp
cùng một lúc ba âm thanh (hoặc nhiều hơn) sắp xếp theo quãng ba hoặc có thể sắp
xếp theo quãng ba gọi là hợp âm.
(Để phục vụ cho việc đệm đàn Organ, ở bài viết này không đi sâu vào bản
chất của hợp âm mà chỉ giới thiệu những hợp âm thường được sử dụng trong việc
học đàn cũng như cách bấm hợp âm trên bàn phím điện tử Đàn Organ Yamaha và
Casio)
* Các loại hợp âm thường dùng:
- Hợp âm trưởng: C - D - E - F - G - A - B
- Hợp âm thứ: Cm - Dm - Em - Fm - Gm - Am - B (Hm)
- Hợp âm bảy: C7 (Cm7) - D7 - E7 - F 7 - G7 - A7 - B7
Bốn là: Cách xác định hợp âm nhờ vào vòng hòa thanh (Vòng quãng
năm) :
Khi đã xác định được gam chủ của một bài hát thì sẽ xác định bộ hợp âm
của gam tức là các hợp âm sẽ được sử dụng trong gam đó để đặt vào ca khúc. Đây
là phần hết sức quan trọng giúp cho GV mới học nhạc lý cơ bản hoặc học đàn cơ
bản có thể tự do đệm hát được bất kỳ bài nào trong chương trình âm nhạc phổ
thông.
Vì đây là phần nhạc lý cơ bản nên tôi chỉ giới thiệu 6 hợp âm cơ bản của bộ
hợp âm trong gam. Trong một gam bất kỳ thì cấu tạo của nó gồm 7 nốt và 6 hợp
âm cơ bản ( Nếu chưa rõ có thể xem lại bài cấu tạo của gam) khi biết được bài hát

chơi trên gam gì thì các GV cần chơi trên 6 hợp âm là được.
Để cụ thể vấn đề trên thì trước hết GV cần hiểu quy tắc của hợp âm. Trong
bộ hợp âm được hình thành như thế nào từ đó đi đến việc áp dụng quy tắc hợp âm
, bộ hợp âm vào bản nhạc được dễ dàng nhất.
Khi các bạn biết được gam chủ trong một bài hát thì chúng ta sẽ tiến hành
đi tìm bộ hợp âm của gam đó để đặt vào bài hát.
Ở đây tôi lấy ví dụ về gam rê trưởng (D): Gam này bao gồm các nốt: D; E;
F#; G; A; B; C#. Đây là bảy nốt chính cấu tạo nên gam rê trưởng. Và từ 7 nốt
chính này GV sẽ xác định được bộ hợp âm tương ứng. Lần lượt từ trái qua phải
với mỗi nốt ta tiến hành xây dựng hợp âm của nốt đó theo quy tắc hình thành hợp
âm ở bài trước . Như vậy ta có hình thành được bộ hợp âm tương ứng của gam.
Các bạn xem hình dưới đây để hiểu rõ hơn về quy tắc này:

10


Có thể xác định theo cách hai: Lấy bậc I – IV và bậc V của gam D từ đó
tính giọng song song như sau:
D // Hm
G // Em
A // F#m
Như vậy bài này GV chỉ cần xoay quanh 6 hợp âm trên là được, ngoài ra có
thể sử dụng thêm về âm bảy. VD trong bài có thể sử dụng A7 hoặc F#7 tùy vào
bài cụ thể.
Năm là: Quy tắc đặt hợp âm cho một bài hát. Đặt hợp âm cho bài hát chính
cho mỗi ô nhịp (là những nốt có độ dài dài nhất). Sau đó chúng ta tiến hành lập bộ
hợp âm cho nốt đó( 3 hợp âm) và điều tất nhiên là 3 hơp âm đó phải nằm trong bộ
hợp âm của gam chủ mà mình mới xác định. Sau đó chúng ta tiến hành chọn lại 1
trong 3 hợp âm vừa tạo để đặt vào ô nhịp trong bản nhạc theo tiêu chí sau:
- Ưu tiên hợp âm của gam chủ. Chẳng hạn như bài hát chơi trên gam đô

trưởng thì hợp âm đô trưởng sẽ ưu tiên xuất hiện nhiều hơn.
- Bài hát nào chơi trên gam trưởng thì bộ ba hợp âm của trưởng sẽ ưu tiên
xuất hiện nhiều hơn là thứ
- Ưu tiên những hợp âm nào có số nốt nhiều. Có nghĩa là số lần lặp lại của
nốt đó trong 1 ô nhịp là nhiều nhất.Và như vậy để áp dụng được các quy tắc trên
vào việc đặt hợp âm thì GV cần biết thêm độ dài các nốt như thế nào. Thông
thường trong một bản nhạc gồm:

11


Như vậy: 1 nốt tròn = 2 nốt trắng = 4 nốt đen = 8 nốt móc đơn = 16 nốt
móc kép = 32 nốt móc tam = 64 nốt móc tứ.
Sáu là: Cách bấm hợp âm trên đàn Organ:
- Có hai cách bấm hợp âm trên đàn: Bấm ngón đơn và bấm ngón kép ;
- Đối với giáo viên chưa biết đệm hát nên bấm ngón đơn (Single Finger) ;
- Một số nguyên tắc cơ bản của bấm các hợp âm ngón đơn trên đàn
Yamaha:
- Hợp âm trưởng: VD đô
trưởng (C), chỉ cần bấm vào nốt Đô
ở khu vực phím đệm phía bàn phím
bên trái.
- Hợp âm thứ: VD rê thứ
(Dm) chỉ cần bấm vào nốt rê và một
nốt trên hàng phím đen liền trước.

- Hợp âm 7: VD son trưởng
bảy (G7) chỉ cần bấm vào nốt son và
một nốt ở hàng phím trắng liền
trước(F).

Là một giáo viên dạy âm nhạc không phải ai cũng nắm trắc được những nội
dung nêu trên do nhiều các nguyên nhân khác nhau như : Không được đào tạo cơ
bản, tào tạo chuyên sâu ở các trường chuyên nghiệp. Một số trường buông lỏng
dạy và học, một số thiếu cơ sở vật chất (không có đàn) ; những giáo viên tốt
nghiệp Trung cấp sư phạm trong giáo trình học chưa có phân môn học đệm hát.
Dẫn đến còn một số giáo viên bị lúng túng, chưa tự tin khi đệm hát, ảnh hưởng
đến chất lượng dạy học tại các nhà trường. Bài viết trên một phần giúp các giáo
viên dạy âm nhạc có thêm tài liệu tham khảo phục vụ việc dạy học tốt hơn.
2.1.3. Sử dụng đàn organ để dạy phân môn học hát lớp 5:
Đối với học sinh trường TH An Thịnh nói riêng và học sinh trên địa bàn xã
An Thịnh nói chung đa phần các em là con em nông thôn, và con em dân tộc, điều
kiện tiếp cận, giao lưu, học tập âm nhạc còn hạn chế.
Xuất phát từ sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi và một số học sinh còn
xem môn học âm nhạc là một môn phụ, các em chỉ quan tâm đến môn học mà các
em đã định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này nên một số học sinh chưa
thực sự hứng thú học.
12


Học sinh lớp 5 là lứa tuổi bắt đầu có sự thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý,
các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể hiện
giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số em
đã tỏ ra không thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể lớp vì
vậy việc tạo cho học sinh hứng thú trong học tập là một điều hết sức cần thiết.
Một số em biết mình có giọng hát không được tốt lắm thì lại càng dụt dè,
không tự tin nên không thích môn học Âm nhạc.
Giải pháp: Ngay từ bước chân của giáo viên khi bước vào lớp, với thái độ
vui vẻ thân thiện đối với học sinh, khởi đầu một tiết học bằng một bản nhạc ngắn,
một trò chơi âm nhạc hay phần dạo đàn cho bài cũ để HS hát lại bài cũ. Cùng với

việc đánh giá công bằng khi nhận xét HS. Đây là những yếu tố góp phần tạo nên
không khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới. Tuy
nhiên sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần giới thiệu bài mới. Giáo
viên có thể dùng hình ảnh minh hoạ nội dung của bài hát cho học sinh nhận biết
để giới thiệu vào bài, vào bài, ngoài ra để phát huy tính năng của cây đàn organ
giáo viên có thể sử dụng đàn organ đánh một đoạn nhạc, sử các loại âm sắc, tiết
tấu để kích thích khơi dậy tư duy, sự sáng tạo trong HS hay làm méo tiếng đàn đi
và cho các em nghe đoán bài hát … Những phương pháp nêu trên rất lôi cuốn
hấp dẫn học sinh.
Trước khi vào học bất cứ bài hát mới nào GV cũng phải cho HS luyện
thanh (khởi động giọng): Giúp HS khởi động giọng trước khi tập hát có tác dụng
khởi động chuẩn bị giọng để giúp học sinh hát dễ dàng , âm thanh được chuẩn xác
hơn,và cũng là để luyện tai nghe cho các em. Tuy nhiên cũng không cần thiết phải
luyện cho các em kĩ càng, bài bản với những mẫu âm phức tạp như HS học
chuyên nghiệp. Thời gian luyện thanh không nên quá nhiều (chỉ khoảng 2 đến 3
phút). Ở nội dung này rất cần đến cây đàn organ.
a) Tạo hứng thú cho học sinh ngay phần mở đầu bài học thông qua việc
đệm đàn organ cho học sinh luyện thanh.
Trước khi luyện thanh GV cần phải nhắc HS đứng thẳng, hai tay chống
hông tư thế thoải mái để luyện thanh cho tốt.
GV dùng đàn, đàn một vài mẫu âm đơn giản như a, mi, ma, …. Để cho các
em đọc theo sẽ tạo hứng thú và làm cho các em phát âm trôi chảy hơn. GV cũng
có thể dùng một vài câu nhạc ngắn mà các em đã thuộc nhưng phù hợp để luyện
thanh cho các em.
GV cho HS luyện theo đàn và dùng nguyên âm ghép phụ âm. Ví dụ: “mi –
ma…”. Cao độ đi lên dần rồi đi xuống dần.

13

Không nhất thiết áp dụng phương pháp trên ở tất cả các tiết dạy. Cũng có
thể kết hợp luyện thanh hay đúng hơn chỉ là khởi động giọng cho HS bằng cách tổ
chức một số trò chơi như: Bắt trước tiếng gà gáy; tiếng các con vật kêu...
b) Tạo hứng thú cho học sinh tập hát từng câu và tập cả hát bài qua việc
đệm đàn organ.
Đây là việc quan trọng gắn lí luận với thực tiễn trong dạy hát của giáo viên
cho học sinh. Người giáo viên phải hát đúng, diễn cảm, trình bày hấp dẫn…Lưu ý
những chỗ khó, GV nên đệm đàn nhiều lần và phải nhắc các em để các em có ấn
tượng và cảm xúc đối với bài hát, giúp các em cảm nhận về nội dung tính chất âm
nhạc qua giai điệu, lời ca, sắc thái tình cảm của bài hát.
Khi đệm đàn dạy hát từng câu GV nên tiến hành dạy theo lối móc xích.
Trước đó GV chọn tông (cao độ), hoặc dịch giọng của bài hát đó vừa với tầm cữ
giọng của các em HS..
GV đệm đàn từng câu hát cho HS nghe sau đó hướng dẫn các em hát từng
câu. GV nên chú ý tập trung sửa những chỗ HS hát sai, tập kĩ các câu hát khó sau
đó nối các câu hát thành đoạn và cả bài.
Nên để HS nghe giai điệu câu hát rồi tự hát câu hát đó để kích thích tai
nghe giúp HS chủ động hơn khi học hát. Lúc này GV sẽ là người hỗ trợ để HS
hoàn thành nội dung học.
Khi dạy hát, việc sử dụng nhạc cụ là rất cần thiết và quan trọng vì sẽ tạo
không khí học tập vui tươi, sôi nổi, HS rất hào hứng trong học tập.
GV lưu ý khi sử dụng nhạc cụ để dạy hát cũng không nên quá lạm dụng
vào tiếng đàn một cách thái qúa.
VD: Như GV để tiếng đàn quá to trong thời gian liên tục sẽ át mất tiếng hát
của HS, bị phân tán khi nghe HS hát, mất tập trung trong việc bao quát lớp học.
tạo nên căng thẳng trong tiết học. Khi đệm đàn từng câu hát GV nên đệm đàn vừa
phải, dứt khoát và chọn những âm sắc đàn phù hợp cho HS dễ nghe như âm sắc
piano.
Khi HS hát được đầy đủ các câu hát trong bài GV cho HS ghép các câu
thành bài hoàn chỉnh.

Lúc này GV nên chọn giọng, tốc độ, âm sắc phù hợp. Giới thiệu cách thể
hiện sắc thái tình cảm bài hát cần thể hiện. Nên trình bày cho HS biết các quy
định của bài hát là hát mấy lần, cách quay đi, quay lại, sử dụng lối hát nào, mở
đầu và kết thúc ra sao ……
14


VD: Bài hát “Những bông hoa, những bài ca” GV nên lấy tiết tấu Disco và
tem po là 120 đến 125 khi thể hiện bài hát này hơi nhanh và rộn ràng.
GV cũng nên tổ chức một số cách trình bày như hát đơn ca, tốp ca, theo tổ,
nhóm và các cách hát nối tiếp, hát đuổi, hát bè…. Sao cho phù hợp với tiết dạy để
HS biết và làm cho tiết học âm nhạc thêm sinh động vui vẻ đạt hiệu quả cao.
c) Tổ chức trò chơi tạo hứng thú cho học sinh qua việc sử dụng Đàn organ.
- Nghe giai điệu và nhận biết câu hát hoặc câu nhạc, học sinh nghe giai điệu
một câu hát và cho biết đó là giai điệu của câu hát nào, rồi trình bày câu hát đó.
- Nghe tiết tấu nhận biết câu hát, tương tự nghe giai điệu đoán câu hát.
- Nghe một vài nốt nhạc và nhận biết đó là những nốt mở đầu của câu hát
hoặc câu nhạc nào.
- Bổ sung những nốt nhạc còn thiếu trong một câu nhạc.
- Điều chỉnh những nốt nhạc viết sai trong câu nhạc.
VD: Trò chơi "Nghe giai điệu đoán tên bài hát”
Trò chơi này giúp các em nhớ lại giai điệu bài hát đã học và nâng cao độ
nhạy cảm của các em ‘
Cách chơi: GV chia lớp làm 3 nhóm và đánh giai điệu một câu nhạc bất kì
nào đó trong bài hát, rồi cho các nhóm đoán xem giai điệu đó ở câu nào trong bài
hát và hát lời ca câu nhạc đó.
Trò chơi này giúp HS mau thuộc lời ca, phát triển tai nghe cho các em.
Việc kết hợp tổ chức một trò chơi trong giờ học hát vừa giúp học sinh nắm
kiến thức chắc hơn, sâu hơn, nhanh hơn, vừa tạo ra không khí sôi nổi cho HS, tạo
hứng thú cho HS học môn Âm nhạc cũng như học các môn học khác.

d) Hướng dẫn học sinh biểu diễn bài hát thông qua việc đệm đàn cho các
em. Thông thường mỗi bài hát giáo viên đều hướng dẫn học sinh hát kết hợp vận
động giúp cho các em tự nhiên khi hát. Tuy nhiên, ở một số bài GV có thể dạy HS
một vài động tác tay hoặc múa đơn giản, phù hợp để các em có thêm những lựa
chọn khi biểu diễn bài hát.
Giáo viên nên bắt đầu từ việc khuyến khích học sinh thể hiện những động
tác phản ứng tự nhiên khi nghe nhạc (đung đưa, lắc lư, nhún nhảy, gõ nhịp…),
tiếp đến là học sinh lựa chọn động tác múa (do giáo viên gợi ý) phù hợp với tính
chất bài hát, cuối cùng là các em tự sáng tạo động tác nhảy múa.
*Ví dụ 1:
Với bài hát Hãy giữ cho em bầu trời xanh, GV hướng dẫn một số động tác
nhún theo phách và đi quả chám hoặc bài hát “ Con chim hay hót” GV hướng dẫn
một vài động tác nhẹ nhàng, uyển chuyển… Như vậy sẽ không chỉ giúp cho cách
trình bày bài hát thêm sinh động mà các em còn được tìm hiểu về những điệu múa
mang tính chất đặc trưng vùng miền hay các động tác vui nhộn của tân nhạc rất
cuốn hút và đặc sắc khi lên biểu diễn. Lúc này rất cần đến vai trò của cây đàn bởi
15


muốn HS tự tin vận động thì phải có cây đàn organ để kích thích và giữ nhịp cho
HS. GV sẽ đệm nhạc cho các em khi cần thiết nếu không chỉ cần bật nhạc đệm
hoạc nhạc BEAT đã được ghi sẵn.
Thông qua những tiết học như vậy HS sẽ có những áp dụng sáng tạo trong
những lần biểu diễn văn nghệ trong và ngoài nhà trường, các hoạt động ngoại
khoá, HS biết cách dàn dựng và sử dụng những động tác múa phù hợp với thể loại
bài hát…
- Dàn dựng và trình bày bài hát: với học sinh lớp 5, giáo viên nên dành cho
các em nhiều sự tự do hơn khi lựa chọn hình thức trình bày (đơn ca, song ca, tốp
ca), lựa chọn cách hát như hát nối tiếp, đối đáp, hát có lĩnh xướng, hát bè, hát
đuổi…, lựa chọn cách gõ đệm và sáng tạo động tác nhảy múa minh họa cho bài

hát. Bên cạnh đó, cũng nên khuyến khích học sinh thể hiện sự tìm tòi trong cách
nhắc lại đoạn nhạc, câu nhạc, sáng tạo trong cách mở đầu và kết thúc bài hát.
- Hát kết hợp vỗ tay theo cặp đôi: hai học sinh đứng đối diện, vừa hát vừa
sáng tạo động tác vỗ tay sao cho phù hợp với nhịp điệu và nội dung của bài hát.
Hoạt động này nâng cao sự hợp tác và năng lực sáng tạo của học sinh, các em có
thể nghĩ ra nhiều cách vỗ tay rất độc đáo và hấp dẫn. Thậm chí ở mỗi câu hát, các
em lại áp dụng từng kiểu vỗ tay khác nhau.
- HS tự chọn cách trình bày bài hát: Các em có thể trình bày bài một hoặc
hai lần, có mở đầu có kết thúc, mỗi câu hát sẽ do em nào đảm nhiệm hay cả nhóm
cùng hát.
- HS tự chọn động tác phụ hoạ cho bài hát: HS có thể nghĩ ra động tác phù
hợp với nội dung bài hát và tập trình bày cho đều, đẹp (hát kết hợp vận động hoặc
múa, hát kết hợp một vài động tác diễn xuất).
- Tuy nhiên để HS có sự sáng tạo đạt hiệu quả cao, GV cần tạo điều kiện về
thời gian cho HS chuẩn bị. Thông thường GV thông báo trước một tuần để HS
chọn nhóm và tập cách trình bày, biểu diễn bài hát ngay từ khi học bài hát mới.
Các tiết mục văn nghệ của học sinh biểu diễn tại các buổi lễ có phần đệm
đàn Organ của giáo viên.
e) Sử dụng đàn organ như một yếu tố gây cảm xúc, khuyến khích kỹ năng
nghe và tự đánh giá của học sinh.
Khả năng sử dụng đàn của giáo viên đóng vai trò hết sức quan trọng trong
dạy học. Nếu giáo viên biết và sử dụng thành thạo Đàn organ khai thác được hết
yêu cầu của bài học sẽ rút ngắn được thời gian để tập trung vào yêu cầu chính của
bài và sự tự tin trong giờ dạy.
Để học sinh không bị thụ động trong cách lựa chọn tiết tấu cho bài hát, GV
khuyến khích kỹ năng nghe và đánh giá của học sinh bằng cách như sau: GV thay
đổi tiết tấu, tempo hay dịch giọng bản nhạc để học sinh nhận biết và thực hành.
*Ví dụ 1: Bài hát “ Reo vang binh minh”

16

GV đàn cho HS hát với tiết tấu polka rồi lần lượt chuyển tiết điệu
pasodoble, Disco..., yêu cầu học sinh nghe và hát theo nhịp đàn và hỏi các em hãy
cho biết sự thay đổi tiết tấu mà các em vừa trình bày có phù hợp với bài hát
không?
HS nêu ý kiến dựa vào kỹ năng nghe của bản thân.
*Ví dụ 2: Bài hát “ Những bông hoa, những bài ca”
GV thay đổi tốc độ của bài hát: Từ tempo 115 xuống 90 hoặc thay đổi tiết
tấu từ contrypopl sang Beat ballat..
Em có nhận xét gì nếu thay đổi tốc độ cũng như tiết tấu cho bài hát như
chúng ta vừa trình bày?
HS trả lời: BH Những bông hoa, những bài ca nếu hát ở tốc độ chậm cũng
như tiết tấu nhẹ nhàng mềm mại sẽ không phù hợp với sắc thái của bài hát vì bài
hát có tính chất rộn ràng, nhanh.
GV giải thích: Cơ bản một bài hát có thể sử dụng nhiều tiết tấu và tempo
khác nhau tuy nhiên dựa vào tính chất của bài để lựa chọn tiết tấu và tempo phù
hợp như thế mới truyền tải được sắc thái cũng như ý tưởng của tác giả từ đó rút ra
bài học cho HS cần phải lưu ý đến tình cảm, sắc thái, tốc độ, cường độ khi hát.
Để cụ thể hơn những nộ dung nêu trên tôi trình bày giáo án một tiết dạy âm
nhạc. Đây là tiết học bài hát mới của học sinh lớp 5, để các thầy cô và các bạn
đồng nghiệp tham khảo.
Lớp 5
Tiết 9:

Ngày soạn: …/10/2016
Ngày giảng: … /10/2016
HỌC HÁT : BÀI NHỮNG BÔNG HOA, NHỮNG BÀI CA
Nhạc và lời : Hoàng Long

I- Mục tiêu:
- HS hát đúng giai điệu bài hát. Biết bài hát của nhạc sĩ Hoàng Long.
- Qua bài hát, giáo dục HS kính trọng, biết ơn thầy cô giáo.
- HS hiểu quyền được học tập và chăm sóc, quyền được giáo dục và bổn phận
chăm ngoan, vâng lời thầy cô giáo
II- Chuẩn bị:
* GV: - Nhạc cụ (Đàn Organ) , đĩa nhạc, máy nghe.
- Đàn và hát chuẩn xác bài hát.
- Tìm hiểu tư liệu về tác giả và bài hát.
* HS: Sgk, nhạc cụ gõ.
III- Các hoạt động dạy và học

Nội dung

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS
17


1.Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ

Kiểm tra sĩ số lớp, nhắc HS ngồi đúng Báo cáo sĩ số, ngồi
tư thế
đúng
Kiểm tra HS biểu diễn 2 bài hát: Reo
Thực hiện
vang bình minh và bài Hãy giữ cho
em bầu trời xanh.(GV đệm đàn)

3. Bài mới:
* Hoạt động 1:
Học hát
- Giới thiệu bài
- Trình diễn

- Tham khảo sgk trang 19
- Hát và biểu diễn bài hát
- Giới thiệu về bài hát: Sgk trang 19
- Trao đổi
- Giới thiệu về tác giả ( sổ tự bồi
dưỡng ).
- Nghe hát lần hai - Cho HS nghe lại bài hát qua đĩa nhạc
- Đọc lời ca
- Hướng dẫn HS đọc lời ca kết hợp gõ
đệm theo tiết tấu lời ca
- Giải thích từ khó * Rộn rã: có nhiều âm thanh sôi nổi,
vui vẻ và liên tiếp.
- Cho HS luyện
- HS luyện thanh qua trò chơi "Bắt
Thanh
trước tiếng gà gáy"

- Nghe
- Nghe và quan sát
- Nghe
- Nghe

- Dạy hát, GV đàn

giai điệu

* Học hát theo
hướng dẫn của GV

- GV đệm đàn

* Hoạt động 2:
Hát kết hợp hoạt
động

- Chia câu hát ( 6 câu )
- Dạy hát từng câu
- Cho HS hát nối móc xích giữa các
câu.
- Lưu ý cao độ tiếng hoa ( lời 1), tiếng
thu ( lời 2 )
- Cho HS hát hoàn chỉnh bài
- Sửa sai, yêu cầu HS hát lại
- Hướng dẫn HS hát và thể hiện tình
cảm tươi vui náo nức, cho HS thực
hiện vài lần
- Thi đua từng dãy hát và vận động
theo nhip.
- Cho cá nhân HS thực hiện.
- Hướng dẫn HS hát và gõ đệm theo
nhịp
- Chia nửa lớp hát, nửa lớp gõ đệm,
sau đó đổi bên.
- Hướng dẫn HS hát và gõ đệm theo

phách
- Thi đua từng dãy thực hiện.
- Yêu cầu HS hát và gõ đệm theo tiết
tấu lời ca ( thực hiện vài lần ).

- Nghe
- Đọc lời ca
- Nghe

-Hát theo đàn

* Tập hát và gõ
đệm theo hướng
dẫn của GV
- Hát gõ đệm theo
nhóm
- Hát gõ đệm theo
phách

18


4. Củng cố bài

5. Dặn dò

- Yêu cầu HS đứng hát và kết hợp vận
động theo nhạc.
- Nhận xét tiết học
- Em có quyền được sống trong môi

trường như thế nào. Cần phải làm gì
để bảo vệ môi trường và các loài động
vật?

- Giáo dục HS kính trọng thầy cô giáo
- Bắt nhịp cho cả lớp hát kết hợp gõ
đệm bài Những bônh hoa những bài
ca.
- Nhắc HS học thuộc bài, chuẩn bị 1
vài động tác phụ hoạ

- Hát kết hợp vân
động theo nhạc
- Nghe
- Liên hệ - HS hiểu
quyền được học tập
và chăm sóc, quyền
được giáo dục và
bổn phận chăm
ngoan, vâng lời
thầy cô giáo
- Nghe
- Hát kết hợp gõ
đệm

2.2. Khả năng áp dụng của kinh nghiệm
Nhằm mục đích giúp các giáo viên âm nhạc và các em học sinh được tiếp
cận với âm nhạc một cách tốt nhất, gây hứng thú cho học sinh đạt hiệu quả rất
cao, đặc biệt với môn Âm nhạc phải chú trọng thực hành nhiều hơn, giáo viên dạy
nhạc không có nhạc cụ, không biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm

chán. Một cây đàn organ quen thuộc, một máy nghe nhạc nho nhỏ cũng giúp cho
các em có nhiều cảm xúc, tình cảm hơn là một giờ dạy nhạc chay. Hơn nữa khả
năng phát triển năng khiếu âm nhạc của mỗi học sinh khác nhau., nhận thức của
từng học sinh khác nhau, chất giọng khác nhau.
Tôi cho rằng với những kinh nghiệm nêu trên mặc dù không ngiều, chưa
chi tiết, cụ thể xong chắc chắn sẽ giúp giáo viên có cách nhì tốt hơn về cây đàn
Organ tiến tới sử dụng và làm phương tiện dạy học hữu ích; bên cạnh đó là một số
giải pháp nhằm giúp giáo viên vân dụng vào bài giảng, áp dụng vào phân môn
học hát sao cho linh hoạt, sáng tạo. Góp phần nân cao chất lượng dạy và học nói
chung trong nhà trường và phân môn dạy hát lớp 5 nói riêng.
Bên cạnh đó giáo viên không nên đòi hỏi quá cao ở học sinh, không nên tạo
tâm lý nặng nề cho học sinh khi học hát, mà hãy để các em tự thể hiện theo ý
thích của mình, nên định hướng cho học sinh, tôn trọng những ý tưởng của học
sinh nhằm khơi dậy tính tự chủ, sáng tạo trọng học sinh.
2.3. Phạm vi, đối tượng áp dụng của kinh nghiệm
2.3.1. Phạm vi: Trong các trường TH và THCS
2.3.2. Đối tượng: HS TH và THCS nói chung HS khối lớp 5 nói riêng
2.4. Hiệu quả của kinh nghiệm
Trong những năm qua tôi được phân công giảng dạy bộ môn Âm nhạc. Với
lòng yêu nghề, mến trẻ, sự tìm tòi học hỏi, sáng tạo rong công việc. Qua thời gian
19


nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm. Tôi áp dụng các biện pháp nói trên, qua áp dụng
thực tiễn tôi nhận thấy đa số học sinh đều rất hứng thú học tập, các lớp qua kiểm
tra khảo sát đều đạt kết quả cao. Chất lượng dạy học được nâng lên rõ rệt. Cụ thể
như: 100% đều đạt, trong đó tỷ lệ yêu thích môn học chiếm gần 70%, có nhiều em
bộc lộ rõ và phát huy khả năng, năng khiếu của mình.
*So sánh số liệu thống kê khảo sát về thái độ học tập của HS khối lớp 5 cuối
năm học 2016-2017 cho thấy:

Đầu năm học 2016– 2017
Tổng số HS
được khảo sát

Số HS Yêu thích
môn học

Tỷ lệ %

Số HS chưa yêu
thích môn học

Tỷ lệ %

125

45

36 %

80

64 %

Cuối năm học 2016– 2017
Tổng số HS
được khảo sát

Số HS Yêu thích
môn học

Tỷ lệ %

Số HS chưa yêu
thích môn học

Tỷ lệ %

125

78

62,4 %

47

37,6 %

2.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng kinh nghiệm (không có)
Chương 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết quả của kinh nghiệm
Có thể nói rằng môn âm nhạc ở trường TH có vị trí quan trọng trong việc
giáo dục thế hệ trẻ. Ngày nay với chương trình đổi mới phương pháp dạy học,
người giáo viên phải không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ, tạo cho mình một trình độ chuyên môn vững vàng, thường xuyên học
hỏi rút kinh nghiệm ở các đồng nghiệp.
Việc dạy môn âm nhạc ở trường TH trong quá trình đổi mới ngày nay là vô
cùng cần thiết. Tất cả các giáo viên đứng lớp, giáo viên chuyên biệt và các cấp
lãnh đạo cần hiểu rõ điều này để môn học Âm nhạc ngày càng được coi trọng,
phát huy tác dụng góp phần vào sự nghiệp đào tạo cho tương lai của đất nước.

Qua quá trình dạy học âm nhạc ở trường TH, từ kiến thức được học trong
nhà trường bản thân tôi đã đúc rút ra một số kinh nghiệm. Có thể nói phần lớn các
yếu tố làm cho học sinh hứng thú học tập đó là đều phụ thuộc vào vai trò của giáo
viên.
Kết quả giảng dạy qua những năm học gần đây môn Âm nhạc ở nhà trường
đã có nhiều chuyển biến rõ rệt khi tôi áp dụng các phương pháp đổi mới làm cho
các em hăng say, hứng thú học tập tốt môn Âm nhạc từ đó giúp các em thêm yêu
trường, yêu lớp, kích thích các em học các môn học khác. Từ đó chất lượng hai
mặt giáo dục của nhà trường cũng được nâng cao.

20


Thể hiện rõ nhất khi HS trở về mỗi thôn bản, khu dân cư các em đều là
những thành viên tích cực trong các phong trào văn nghệ quần chúng, tham gia
văn nghệ các ngày lễ lớn trong năm. Các em mang những lời ca, tiếng hát đã học
được ở trường để góp phần làm cho phong trào văn nghệ trở nên sôi nổi và có ý
nghĩa hơn.
Có thể nói những giải pháp trong việc tiếp cận tìm hiều và sử dụng đàn
organ để làm phương tiện áp dụng trong giảng dạy gây được hứng thú cho học
sinh trong trong giờ học âm nhạc nói chung và dạy phân môn học hát lớp 5 là rất
cần thiết.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về: “Tạo hứng thú cho học sinh
trong giờ học hát lớp lớp 5 thông qua việc sử dụng đàn Organ” nay tôi mạnh
dạn đưa ra để các đồng nghiệp tham khảo. Tôi rất mong được sự góp ý trao đổi
kinh nghiệm của các bạn đồng nghiệp cũng như của những người yêu thích Âm
nhạc, để tìm ra được những phương pháp tối ưu nhất nhằm giúp HS có hứng thú
và ham mê học âm nhạc, từ đó giáo dục phát huy óc thẩm mĩ, tưởng tượng sáng
tạo của các em, giúp các em hiểu được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống.
2. Những nhận định chung về việc áp dụng và khả năng phát triển của kinh

nghiệm.
Muốn có được kết quả cao trong việc dạy học, ngoài vốn tri thức mà mỗi
giáo viên cần phải trang bị cho mình thì người giáo viên cần phải nhiệt tình năng
động sáng tạo và linh hoạt, luôn có sự nỗ lực tìm tòi học hỏi, quyết tâm kiên trì
khám phá cái mới, đúc rút kinh nghiệm sau mỗi tiết dạy. Khi thực hiện tiết dạy
trong giáo án ưu việt có hiệu quả tốt và điều mấu chốt là phải biết phát huy tính
chủ động khám phá và tìm tòi của học sinh.
Qua tìm hiểu và thực hiện kinh nghiệm tôi nhận thấy để tạo hứng thú cho
học sinh trong giờ học hát không dễ dàng xong cũng không phải quá khó đối với
một giáo viên âm nhạc có nhiệt huyết, trách nhiệm, yêu học sinh. Các em sẽ cảm
thấy hứng thú khi thầy cô thường xuyên sử dụng đồ dùng dạy học và trong tiết
học hát khi cô giáo dùng đàn organ để dạy học thì học sinh phần lớn là có hứng
thú, hào hứng học tập.
Sử dụng đàn organ trong dạy học sẽ mang lại hiệu quả với nhiều nội dung
của bộ môn âm nhạc (trong đó có nội dung học hát ở âm nhạc 5)
3. Những bài học kinh nghiệm
Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp nói
trên, bản thân tôi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
- Trước hết giáo viên phải tự trang bị cho mình những kiến thức, hiểu biết
cặn kẽ về các PPDH, không ngừng tự học tự bồi dưỡng để đáp ứng nhu cầu đổi
mới trong dạy học. Đặc biệt là mạnh dạn áp dụng các PPDH tích cực trong quá
trình lên lớp;
- Thường xuyên tự làm và sử dụng các thiết bị dạy học, đặc biệt là đàn
organ;
21


- Tạo hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học và phần đệm đàn
organ cho học sinh luyện thanh;
- Tạo hứng thú cho học sinh phần tập hát từng câu và tập cả bài qua việc

đệm đàn organ;
- Tổ chức trò chơi tạo hứng thú cho học sinh qua việc sử dụng đàn organ;
- Hướng dẫn học sinh biểu diễn bài hát thông qua việc đệm đàn cho các em;
- Sử dụng đàn organ như một yếu tố gây cảm xúc khuyến khích kỹ năng
nghe và đánh giá của học sinh;
- Giáo viên cần phải nắm được đặc trưng của bộ môn, có phương pháp dạy
học linh hoạt sáng tạo, phải tìm tòi, sang tạo để cải tiến cách dạy từng phân môn
theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ
pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học;
- Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết học,
tạo cho các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ môn đó là học vui- vui
học, tránh gò ép đối với học sinh;
- Giáo viên phải tìm hiểu kĩ các dạng bài học để truyền dạy cho học sinh có
hướng giải quyết phù hợp với từng đối tượng học sinh;
- Luân phiên thay đổi hình thức dạy học và sử dụng đồ dùng dạy học phù
hợp với đặc trưng bộ môn để gây hứng thú cho học sinh. Động viên khuyến khích
và khen thưởng kịp thời với cá nhân và tập thể có nhiều hoạt động sôi nổi trong
tiết học;
- Ngay từ đầu làm quen với bộ môn, giáo viên phải tạo cho các em thói
quen tự học, tự tổ chức hoạt động học tập, làm quen với phương pháp dạy học
mới, tạo môi trường học tập tốt cho các em, tạo sự ham mê yêu thích bộ môn cho
các em ngay trong từng tiết học.
Từ những thực trạng đã nêu, qua những kinh nghiệm bản thân tôi manh dạn
đề xuất một số giải pháp như trên. Mặc dù chưa phản ánh được nhiều những tồng
tại, bất cập hiện có nhưng một phần chỉ ra những khó khăn trở ngại của giáo viên
và học sinh trong việc sử dụng đàn organ để áp dụng trong giảng dạy môn Âm
nhạc. Bài viết này cũng đề xuất một số giải pháp khắc phục những khó khăn nhằm
nâng cao hiệu quả dạy và học âm nhạc nói chung, phân môn học hát nói riêng,
góp phần tháo gỡ những khó khăng của một số GVAN trong việc sử dụng đàn
organ cũng như những giải pháp giúp GVAN dạy phân môn học hát lớp 5 đạt hiệu

quả cao hơn góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, hình thành và phát triển
nhân cách học sinh, thay đổi nhận thức của học sinh, giáo viên và phụ huynh học
sinh về bộ môn Âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng.
4. Những kiến nghị đề xuất
4.1. Về phía nhà trường:
- Trang bị, bổ sung thêm một số trang thiết bị và tài liệu tham khảo để phục
vụ cho việc giảng dạy bộ môn Âm nhạc.
22


4.2. Về phía Phòng GD&ĐT và cơ quan các cấp có thẩm quyền.
- Tổ chức nhiều đợt tập huấn, mở chuyên đề chuyên môn để GV âm nhạc
có điều kiện giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau.
- Phòng GD & ĐT; Huyện đoàn Hội đồng đội huyện thường xuyên tổ chức
cho các em những đợt giao lưu văn nghệ, thi hát, thi năng khiếu để các em có cơ
hội bộc lộ, phát huy thể hiện bản thân nhiều hơn.
Bài viết này của tôi chắc chắn còn nhiều thiếu sót vì vậy rất mong Hội đồng
khoa học các cấp và các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến, bổ sung để nội dung
bài viết phong phú hơn, xớm được áp dụng rộng rãi.
Tôi xin trân trọng cảm ơn.
An Thịnh, ngày 28 tháng 09 năm2017
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Tiến Bắc
DANH MỤC VIẾT TẮT

STT

Chữ cái viết tắt / Ký hiệu

Cụm từ đầy đủ

1

TH

Tiểu học

2

GV

Giáo viên

3

HS

Học sinh

4

QĐ-BGD&ĐT

Quyết định - Bộ giáo dục và Đào tạo

5

BGH

Ban giám hiệu

6

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

7

GVAN

Giáo viên âm nhạc

TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT

TÊN TÀI LIỆU

TÁC GIẢ
23


1

Sách giáo khoa âm nhạc 5

Lê Anh Tuấn

2

Hướng dẫn tự học đàn Organ

Lê Anh Tuấn

3

Hướng đệm đàn Organ

Xuân Tứ

4

Tài liệu bồi dưỡng GV cốt cán môn Âm nhạc

5

Thiết kế bài dạy âm nhạc 5

Hoàng Long –
Hoàng Lân

6

Sách hướng dẫn kĩ năng tổ chức các trò chơi

Trần Quang Đức

ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ

24