BÁO CÁO THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TẠI XÃ VĨNH HANH HUYỆN CHÂU THÀNH TỈNH AN GIANG

Thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ở xã Vĩnh Hanh, huyện Châu
Thành,
tỉnh An Giang

Báo cáo viên: Ths. Lê Thanh Phong
Trung tâm NC PTNT
Trường đại học An Giang

Long Xuyên, 04/2009

1


Tóm tắt

1.

Giới thiệu

2.

Phương tiện phương pháp

3.

Kết quả

4.

Kết luận và đề nghị

2


Giới thiệu

 An Giang, với 2.2 triệu dân, 75% dân cư sống ở nông thôn đã sản xuất 3,14 triệu
tấn lúa (10% lượng lúa gạo của cả nước, 16,8% của khu vực ĐBSCL)

 Châu Thành, có khoản 34.692 ha đất, trong đó 84,3% dùng để sản xuất nông
nghiệp

 Trong đất nông nghiệp, trồng lúa chiếm 97,44% diện tích

3


Giới thiệu…

 Vĩnh Hanh là 1 xã thuần nông, chủ yếu trồng lúa (2 vụ lúa/năm, một số nơi trồng lúa
3 vụ/năm)

 Diện tích: 3.234 ha (99,56% diện tích dùng để trồng trọt)
 Dân số: 15.877 người (trung bình 0,2 ha/người)

 Ngày nay, để đảm bảo năng suất người làm nông nghiệp rất phụ thuộc vào thuốc
BVTV và phân bón.

4

Giới thiệu …
Bảng 1: Các loại thuốc được Bộ nông nghiệp cho phép sử dụng, năm 2008

Loại nông dược

Tên thương mại

Hoạt chất

Công ty

Thuốc trừ sâu

962

292

-

Thuốc trừ nấm

656

221

-

Thuốc trừ cỏ

400

130

-

Thuốc diệt chuột

20

13

-

Thuốc diệt ốc

74

15

-

Kích thich ST

105

44

-

7

5

-

2.224

720

254

Chất dẫn dụ (Pheromone)

Tổng cộng

5


Giới thiệu…
Bảng 2: Các thời kỳ sử dụng thuốc BVTV và hóa chất nông nghiệp trên lúa

Giai đoạn sinh trưởng cây lúa
Trước khi gieo

Gieo và cây con

0-30 ngày

30-60 ngày

60-80 ngày

SKG

SKG

SKG

Thuốc diệt ốc/cua

Thuốc diệt cỏ

Thuốc diệt cỏ
Thuốc xử lý hạt
Thuốc trừ sâu/rầy

Thuốc trừ sâu/rầy

Thuốc trừ sâu/rầy

Thuốc trừ sâu/rầy

Thuốc trừ nấm bệnh

Thuốc trừ nấm bệnh

Thuốc trừ nấm bệnh

Thuốc trừ nấm bệnh

Phân bón lá/ Chất

Phân bón lá/Chất KTST

Phân bón lá/Chất KTST

Thuốc diệt chuột

Thuốc diệt chuột

KTST

6


Giới thiệu…

 Có khoản 50% sản phẩm là thuốc trừ sâu, 25% thuốc trừ nấm bệnh, 25% thuốc trừ
cỏ (Nguyễn Hữu Dũng, 2002)

Hình 1: Tỷ trọng các khoảng đầu tư vào
mô hình 2L+1ĐN tại Tam Bình, Vĩnh
Long, năm 2007
(Nguyễn Văn Quang và Lê Thanh Phong,
2007)

7


Mục tiêu nghiên cứu

 Hiểu được hiện trạng và những thay đổi của công đồng nông thôn sau một thời gian dài sử dụng
thuốc BVTV

 Đánh giá sơ bộ tình trạng sức khỏe của người dân trồng lúa khi sử dụng thuốc BVTV ở An Giang
 Chuẩn bị để xây dựng một mô hình “Giám sát của cộng đồng về sử dụng thuốc BVTV) (CPAM:
Community-based Pesticide Action Monitoring) ở huyện Châu Thanh, An Giang

 Hướng tới việc đề nghị nhà nước xây dựng những chính sách về quản lý và sử dụng thuốc BVTV
ở địa phương

8


Phương tiện phương pháp
Phương pháp
Sử dụng bảng hỏi được PAN AP cung cấp

 Bảng hỏi dành cho nông hộ
 Bảng hỏi dành cho đại lý
Nội dung bảng hỏi

 Bảng hỏi dành cho nông hộ
 Thông tin tổng quan (hiểu biết, sử dụng thuốc…)
 Thuốc BVTV và sức khỏe
 Bảng hỏi dành cho đại lý
 Thông tin tổng quan (hiểu biết về thuốc…)
 Tổng quan về cửa hàng
9

Phương tiện …
Chọn mẫu

 Nông hộ: chọn 100 hộ trồng lúa (5 ấp thuộc xã Vĩnh Hanh)
 Đại lý: chọn 10 đại lý ở xã và những vùng xung quanh
Vĩnh Hanh

(05)

Vĩnh Bình

(03)

Cần Đăng

(01)

TT. An Châu

(01)

Xử lý số liệu
Sử dụng MS Excel để tính các giá trị thống kê

10


Kết quả
1. Tổng quan nông hộ

Bảng 3: Thành phần nông hộ
STT

Loại nông hộ

Số lượng

Tỷ lệ (%)

1

Nông hộ chỉ có người nam tự phun thuốc

70

70

2

Nông hộ chỉ có người nữ tự phun thuốc

2

2

3

Nông hộ có cả nam và nữ đều phun thuốc

7

7

4

Nông hộ là nam, nhưng chỉ thuê mướn người phun thuốc

12

12

5

Nông hộ là nữ, nhưng chỉ thuê mướn người phun thuốc

5

5

6

Nông hộ có người nam phun thuốc cho ruộng nhà và phun thuê

3

3

7

Nông hộ chỉ có nam đi phun thuê

1

1

100

100 %

Tổng cộng
11


Kết quả…
1. Tổng quan …
Bảng 4: Thành phần người được phỏng vấn

Người phun thuốc
Người phun thuốc nhà và thuê
Hộ tự phun thuốc (chủ hộ hoặc người thân)
Tổng cộng

Số lượng

Tỷ lệ (%)

26

26

74

74

100

100

12


Kết quả…
1. Tổng quan …
Bảng 5: Trình độ học vấn của người được phỏng vấn

Trình độ học vấn

Số lượng

Tỷ lệ (%)

Tiểu học

48

48

Trung học cơ sở

46

46

Cao đẳng

4

4

Trung cấp nghề

2

2

Đại học

0

0

100

100

Tổng cộng

13

Kết quả…
1. Tổng quan …
Tình hình ngộ độc thuốc BVTV

Trong 100 người được phỏng vấn có 7% (7 người) là người đã từng bị lậm thuốc (ngộ độc) lúc
phun xịt, trong quá khứ

14


Kết quả…
1. Tổng quan …
Bảng 6: Qui mô ruộng đất của những hộ điều tra

Số lượng đất sở hữu (ha)
<0.5

0.5-1

1-2

2-3

3-4

>=5

Tổng

Số lượng

28

16

15

19

2

20

100

Tỷ lệ (%)

28

16

15

19

2

20

100

Bảng 7: Thu nhập của những hộ điều tra
Thu nhập (Triệu đồng/hộ/năm)
 

0

<10

10-25

25-50

50-100

> 100

Tổng

Số lượng

5

8

21

32

23

11

100

Tỷ lệ (%)

5

8

21

32

23

11

100

15


Kết quả…
2. Thuốc BVTV huyện Châu Thành và vùng điều tra

Huyện Châu Thành

 97 đại lý thuốc BVTV

 60 công ty có bán sản phẩm
 Khoảng 1.000 tên thương mại thuốc BVTV (theo danh mục kê khai từ đại lý)

Người nông dân sử dụng phổ biến trong khu vực điều tra

 65 gốc thuốc
 154 tên thương mại

16


Kết quả…
2. Thuốc BVTV …

Bảng 8: Tỷ lệ các sản phẩm thuốc BVTV
phân theo mục đích sử dụng

STT

Loại thuốc

Số lượng sản phẩm

Trung bình

1

Thuốc trừ sâu/rầy/nhện

323

3.23

2

Thuốc trừ bệnh

406

4.06

3

Thuốc trừ cỏ

128

1.28

4

Thuốc trừ ốc

108

1.08

Thuốc KTST, phân bón lá

58

0.58

1.023

10.23

5

Tổng cộng

17


Kết quả…
3. Thuốc BVTV …
Bảng 9: Sản phẩm thương mại mà người dân sử dụng/nông hộ

STT

Chỉ số thống kê

Tên thương phẩm/Nông hộ

1

Nhiều nhất

18.0

2

Nhỏ nhất

4.0

3

Phổ biến

8.0

4

Trung bình

8.9

18


Kết quả…
3. Thuốc BVTV …

Bảng 10: Các gốc thuốc mà người dân thường sử dụng

STT

Gốc thuốc

Loại dịch hại

Tỷ lệ (%)

Trung bình

1

Abamectin

Côn trùng

47

0.47

2

Buprofezin

Côn trùng

38

0.38

3

Difenoconazole

Bệnh

64

0.64

4

Propiconazole

Bệnh

103

1.03

5

Fenobucarb

Côn trùng

57

0.57

6

Fipronil

Côn trùng

35

0.35

7

Hexaconazole

Bệnh

52

0.52

8

Isoprothiolane

Bệnh

58

0.58

9

Niclosamide

Ốc

105

1.05

10

Pretilachlor

Cỏ

86

0.86

11

Tricyclazole

Bệnh

78

0.78
19

12

Validamycin

Bệnh

49

0.49


Kết quả…
4. Các hoạt động của nông dân khi sử dụng thuốc BVTV

Bảng 11: Các hoạt động nơi làm việc và ở nhà
STT

Hoạt động

Số lần thực hiện

Tỷ lệ (%)/Hộ điều tra

T. Bình

Đa số

1

Số lần phun thuốc trên ruộng

8.9

10.0

78.0

2

Số lần phối trộn

7.7

10.0

84.0

3

Thuốc thú y

11.3

-

4.0

4

Sử dụng trong nhà

9.2

10.0

13.0

5

Diệt côn trùng truyền bệnh

2.0

-

1.0

6

Làm việc trên ruộng

17.9

3.0

62.0

7

Trở lại ruộng sau khi phun thuốc

14.3

8.0

76.0

8

Giặt quần áo sau khi phun thuốc

8.7

8.0

20

76.0


Kết quả…
4. Các hoạt động của nông dân …
Bảng 12: Cách ứng dụng và xử lý thuốc BVTV của nông hộ
STT

 Hoạt động

Số lượng

Tỷ lệ (%)/
Hộ điều tra

1

Phun thuốc từ mặt đất

78

97.5

2

Phun từ trên không

2

2.5

3

Giặt quần áo sau khi sử dụng

69

86.25

4

Người thân (vợ) giặt

25

31.25

5

Rữa dụng cụ sau khi phun

80

100

6

Sử dụng nguồn nước nhiễm bẩm để tắm giặt sau khi phun

38

47.5

7

Ăn thức ăn đã có sử dụng thuốc BVTV

48

60

8

Ăn ngay sau khi phun thuốc BVTV

2

2.5

9

Hàng xóm sử dụng thuốc BVTV

29

36.25

10

Chính phủ phun thuốc diệt côn trùng ở địa phương

5

6.25

11

Cách khác

-

0

21

Kết quả…
5. Thời gian sử dụng thuốc BVTV
Bảng 13: Số năm kinh nghiệm sử dụng thuốc BVTV

Năm

Số lượng

Tỷ lệ (%)

<=5

8

8.00

>5-10

11

11.00

>10-20

30

30.00

>20-30

37

37.00

>30

14

14.00

100

100

Tổng

Có khoản 69.7% được tập huấn hay hướng dẫn sử dụng thuốc từ chính quyền địa
phương và hội thảo từ các công ty
22


Kết quả…
6. Cách sử dụng thuốc BVTV
Bảng 14: Cách lựa chọn một loại thuốc BVTV

Cách chọn

Số lượng

Tỷ lệ (%)

Dựa vào kinh nghiệm

93

52.54

Đề nghị của những người xung quanh

36

20.34

Dựa vào nhãn hiệu

16

9.04

32

18.08

177

100

Đề nghị từ những người bán thuốc BVTV

Tổng

23


Kết quả…
6. Cách sử dụng …
Nguồn thông tin khi sử dụng thuốc BVTV
100% có đọc hướng dẫn khi sử dụng, trong đó:

Hình 2: Tỷ lệ Cách đọc hướng dẫn sử dụng
24

của người dân


Kết quả…
6. Cách sử dụng …
Hướng phun thuốc trên đồng ruộng

Hình 3: Tỷ lệ các hướng phun thuốc BVTV
của người dân

25