Xử lý hành vi vi phạm về hành vi công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế khi niêm yết văn bản thông báo không đúng thời hạn quy định

I.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Lý do chọn tình huống
Với xu hướng hội nhập quốc tế, Việt Nam ngày càng phát triển về kinh tế
- xã hội, khối lượng tài sản thuộc sở hữu tư nhân có giá trị ngày càng cao và
quyền sở hữu cá nhân được pháp luật công nhận và bảo vệ. Tại điều 32 Hiến
pháp 2013 quy định: “Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải
để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần vốn góp trong doanh
nghiệp hoặc trong các tổ chúc kinh tế khác; Quyền sở hữu tư nhân và quyền
thừa kế được pháp luật bảo hộ”. Thừa kế là việc chuyển dịch tài sản của người
đã chết cho người còn sống, tài sản để lại được gọi là di sản. Các chế định về
vấn đề thừa kế được quy định tại Pháp lệnh thừa kế năm 1990; Bộ Luật dân sự
năm 1995; bộ luật dân sự năm 2005; và gần đây nhất là bộ luật dân sư năm
2015. Tại Bộ luật dân sự năm 2015 chế định thừa kế được quy định tại Phần thứ
tư, chương XXI, từ điều 609 đến điều 662 (53 điều).
Trong mục tiêu cải cách tư pháp đến năm 2020, Đảng ta đã xác định xây
dựng một nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ
công lý, từng bước hiện đại phục vụ nhân dân. Cụ thể tại Nghị quyết số 49/NQTW của Bộ Chính trị ngày 02-6-2005 về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm
2020 đã xác định: “Xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ,
nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. “Xây dựng mô hình quản lý nhà nước về
công chứng theo hướng Nhà nước chỉ tổ chức cơ quan công chứng thích hợp;
có bước đi phù hợp để từng bước xã hội hóa công việc này”
Luật Công chứng 2014 có quy định rằng: “Công chứng là việc công
chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực
hợp pháp của hợp đồng, giao dịch bằng văn bản; tính chính xác, hợp pháp,
không trái đạo đức của các bản dịch, giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng
nước ngoài, hoạc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt mà theo quy định của
Pháp luật phải công chứng hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công

chứng”.
11


Hiện nay theo nhu cầu xã hội hóa công chứng thì chúng ta có thể nhận
thấy rõ ràng công chứng đã trở thành một hoạt động mang tính chất dịch vụ
công, có vai đặc biệt quan trọng trong việc phòng ngừa các tranh chấp; tao ra
hành lang pháp lý an toàn cho các bên khi tham gia giao dịch. Và để khẳng định
rõ hơn vai trò, vị trí của nghề công chứng trong xã hội thì vấn đề chức năng xã
hội của công chứng viên cũng đã được quy dịnh cụ thể tại điều 3, luật công
chứng 2014. Hoạt động công chứng gắn liền với hầu hết các quan hệ kinh tế, xã
hội…tác động đến hầu hết các mối quan hệ xã hội trong đó có các hoạt động
công chứng liên quan đến lĩnh vực thừa kế. Đây là một khía cạnh đa dạng,
phong phú và rất phức tạp. Trong quá trình thực thi pháp luật đã có nhiều tranh
chấp xảy ra liên quan vấn đề này. Vì khi người chết không để lại di chúc thì các
đồng thừa kế sẽ thỏa thuận thực hiện việc phân chia di sản để lại theo quy định
của Pháp luật thông qua tổ chức hành nghề công chứng. Vì vậy đòi hỏi đặt ra là
năng lực, trình độ, đạo đức nghề nghiệp của công chứng viên khi thực hiện chức
năng “thẩm phán phòng ngừa” phải đáp ứng được nhu cầu thực tế hiện nay. Trên
thực tế việc phân chia di sản thừa kế hiện nay xảy ra khá nhiều sai phạm như
việc: Sai thẩm quyền, bỏ sót người thừa kế, không thực hiện quy định về niêm
yết…ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của người dân,làm giảm tính
nghiêm minh của pháp luật, gây mất trật tự an toàn xã hội.
Từ thực trạng nêu trên, để góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả công
tác công chứng trong thời gian tới, đồng thời hạn chế tối đa những tranh chấp
không đáng có. Tôi quyết định chọn đề tài tiểu luận cuối khóa là “Xử lý hành vi
vi phạm tại Văn phòng công chứng X.Y, Tp Hà Tĩnh, Tỉnh hà Tĩnh về hành vi
công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế khi niêm yết văn
bản thông báo không đúng thời hạn quy định” ;
Mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên sẽ không tránh khỏi

những hạn chế, thiếu sót; bài tiểu luận chưa được sâu sắc, toàn diện; nên tôi rất
mong nhận được sự thông cảm, quan tâm góp ý của các thầy cô để bài bình luận
của tôi được hoàn thiện hơn nữa.
22


Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo đơn vị đã tạo điều kiện cho tôi
được tham gia khóa học. Xin cảm ơn Ban giám hiệu Trường Chính trị Trần phú
đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt khoá học của mình; xin cảm ơn cô giáo
chủ nhiệm, các giảng viên của trường đã cung cấp, bổ sung cho chúng tôi những
kiến thức về quản lý hành chính nhà nước; các thành viên trong lớp học đã cùng
nhau nhiệt tình học tập, tư duy, trao đổi để chúng tôi có cái nhìn toàn diện hơn
về các lĩnh vục khác nhau của quản lý nhà nước để từ đó góp phần thực hiện tốt
hơn nhiệm vụ được giao./.

33


2. Kết cấu của tiểu luận
Ngoài phần đặt vấn đề, mục lục, tài liệu tham khảo tiểu luận bao gồm:
- Mô tả tình huống
- Cơ sở pháp lý để phân tích, giải quyết tình huống
- Phân tích tình huống, nguyên nhân và hậu quả của tình huống
- Xác định mục tiêu xử lý tình huống
- Xây dựng, phân tích và lựa chọn phương án xử lý tình huống
- Lập kế hoạch thực hiện phương án lựa chọn
- Kết luận và kiến nghị

44

II. NỘI DUNG TIỂU LUẬN
1. Mô tả tình huống
Ngày 25/8/2017 ông Nguyễn Văn A đã đến tại Văn phòng công chứng
X.Y tại thành phố Hà Tĩnh, Tỉnh Hà Tĩnh để thực hiện thủ tục thỏa thuận phân
chia di sản thừa kế. Hồ sơ cụ thể như sau: Ông A có bố là ông Trần Văn G đã
chết năm 2012; mẹ là bà Đào Thị Y đã chêt năm 2015. Trước khi chết ông bà
đều không để lại di chúc, di sản để lại là Quyền sử dụng đất rộng 250m 2 tại
Phường Bắc Hà, Tp Hà Tĩnh. Ông bà có tất cả là 05 người con (Nguyễn Văn A,
Nguyễn Văn B, Nguyễn Văn C, Nguyễn Thị D, Nguyễn Thị E) đều sinh sống và
làm việc trên địa bàn Tỉnh Hà TĨnh. Bố mẹ đẻ của ông G và bà Y đã chết.
Sau khi nghe ông A trình bày công chứng viên X đã yêu cầu ông A xuất
trình các loại giấy tờ sau: Chứng minh nhân dân của 05 anh em nhà ông A, Giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất của ông G và bà Y; Giấy chứng tử của ông G và
bà Y; Giấy chứng tử của bố mẹ đẻ ông G và bà Y; Giấy khai sinh của 05 người
con ông Y. Sau khi nghiên cứu hồ sơ; đối chiếu với các quy định của Pháp luật
công chứng viên đã tiếp nhận và thụ lý hồ sơ “Văn bản thỏa thuận phân chia di
sản thừa kế” của ông G và bà Y để lại. Thực hiện quy trình công chứng với các
bước đã được quy định cụ thể tại điều 40, 41 Luật công chứng năm 2014 và
hoàn thiện hồ sơ theo quy định. Tuy nhiên sau khi hồ sơ đã hoàn thiện chuyển
lên Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất để thực hiện việc cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất mới, thì Sở Tư pháp Tỉnh Hà Tĩnh nhận được đơn thư
phản ánh về việc Văn phòng công chứng X.Y không thực hiện việc niêm yết
thông báo theo đúng quy định. Sở Tư pháp Hà Tĩnh đã thành lập Đoàn kiểm tra
để tiến hành kiểm tra boạt động của Văn phòng công chứng X.Y. Qua kiểm tra,
rà soát một số hồ sơ thì phát hiện Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế số
268, qyển số 01 ngày 06/9/2017, người yêu cầu công chứng là ông Nguyễn Văn
A không đúng với quy định. Trong thành phần hồ sơ có bản thông báo niêm yết
tại Phường Bắc Hà (Nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản chết), tuy
nhiên tời hạn niêm yết không đúng 15 ngày theo quy định.

55


Vấn đề đặt ra ở đây là: Sở Tư Pháp sẽ xử lý như thế nào đối với Văn
phòng công chứng X.Y trong trường hợp nêu trên? Để vừa đảm bảo được sự
nghiêm minh của Pháp luật, đồng thời thể hiện rõ vai trò qản lý nhà nước trong
Hoạt động công chứng.

66


2. Căn cứ pháp lý để phân tích, giải quyết tình huống
- Bộ luật Dân sự năm 2015;
- Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012;
- Luật Công chứng năm 2014;
- Nghị định số 29/2015/NĐ-CP ngày 15/3/2015 của Chính phủ quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng;
- Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày 24/9/2013 của Chính phủ quy định xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn
nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã.
- Nghị định số 67/2015/NĐ-CP ngày 14/8/2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ
sung một số điều của Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày 24/9/2013 của Chính
phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành
chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp,
hợp tác xã.
- Thông tư 06/2015/TT-BTP ngày 15/6/2015 của Bộ Tư pháp quy định chi
tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng.
- Thông tư 11/2012/TT-BTP ngày 30/10/2012 của Bộ trưởng Bộ Tư Pháp
ban hành quy tắc đạo đức hành nghề công chứng.

77


3. Phân tích tình huống, nguyên nhân và hậu quả của tình huống
3.1 Phân tích tình huống
Qua xem xét hồ sơ đồng thời yêu cầu công chứng viên giải trình vụ việc
nêu trên thì Đoàn thanh tra của Sở đã thấy được những điểm đúng, sai của tình
huống như sau:
a. Những điểm đúng của tình huống:
* Người yêu cầu công chứng:
Theo các quy định về người thừa kế và hàng thừa kế, cụ thể: Điều 613 bộ
luật dân sự: “ Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm
mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm ở thừa kế nhưng đã thành
thai trước khi người để lại di sản chết”. Điều 651 Bộ luật dân sư quy định về
hàng thừa kế theo pháp luật, “trong đó hàng thừa kế tứ nhất gồm: vợ, chồng,
cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết”. Những
người tham gia yêu cầu công chứng là con đẻ của người để lại di sản vì vậy họ
thuộc hàng thừa kế thứ nhất, nên đủ các điều kiện để tham gia ký vào văn bản
thỏa thuận này
* Thành phần hồ sơ công chứng:
Được thực hiện theo quy định tại điều 41, 42 của Luật công chứng năm
2015: Hồ sơ của ông Nguyễn Văn A có đầy đủ các thành phần theo quy định
gồm bản sao các loại giấy tờ như: Chứng minh nhân dân, giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, giấy khai sinh, giấy chứng tử, bản thông báo niêm yết.
* Điều kiện công chứng: Điều 7 Luật công chứng 2015 quy định: Những
người thừa kế theo Pháo luật thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa
thuận phân chia di sản thừa kế. Như vậy là hồ sơ của ông Nguyễn Văn A đáp
ứng đủ điều kiện để thực hiện giao dịch này.
b. Những điểm sai của tình huống:
* Trình tự thủ tục công chứng:

Các bước công chứng được thực hiện theo quy định tại điều 41, 42 Luật
công chứng: Tiếp nhận, thụ lý hồ sơ, nghiên cứu, giải quyết và trả kết quả. Tuy
nhiên Văn phòng công chứng X.Y đã vi phạm về quy định thủ tục niêm yết văn
88


bản thỏa thuận phân chia tại khoản 3 điều 57 Luật công chứng và điều 18 Nghị
định số 29/2015/NĐ-CP ngày 15/3/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và
hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng: Tổ chức hành nghề công
chứng có trách nhiệm niêm yết thông báo về việc phân chia di sản trong thờii
hạn 15 ngày. Vì bản thông báo trong hồ sơ của ông A chỉ phản ánh niêm yết từ
ngày 25/8/2017 đế ngày 06/9/207. Do trong quá trình xử lý hồ sơ công chứng vì
thấy ông Nguyễn Văn A có ý muốn rút ngắn thời gian công chứng nên công
chứng viên X đã linh động giải quyết khi hồ sơ niêm yết chưa đến thời hạn quy
định. Hành vi này của công chứng viên Trần Văn X là sai vi phạm về Pháp luật
công chứng và pháp luật về thừa kế; vi phạm đạo đức hành nghề công chứng.
3.2. Nguyên nhân của tình huống
a. Nguyên nhân khách quan
- Việc cập nhật các văn bản pháp luật của công chứng viên không kịp
thời;
- Công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động của các tổ chức hành nghề công
chứng chưa được thường xuyên.
b. Nguyên nhân chủ quan
- Sự thiếu trách nhiệm, kém hiểu biết pháp luật của công chứng viên;
- Tính tùy tiện khi áp dụng các quy định của Pháp luật;
- Đặt lợi ích cá nhân trên lợi ích của tập thể; của nhà nước.
3.3 Hậu quả của tình huống
- Ảnh hưởng lớn đến tính công khai, minh bạch của quy định.
- Ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia giao dịch.
- Ảnh hưởng đến tình cảm, mối quan hệ cá nhân của những người tham

gia giao dịch.
- Giảm sút uy tín của công chứng viên, của tổ chức hành nghề công
chứng.
- Giảm sút lòng tin của nhân dân đối với các dịch vụ công, gây dư luận
xấu.
99


- Vi phạm quy định đạo đức hành nghề, quy định của pháp luật làm sút
giảm sự nghiệm minh của Pháp chế xã hội chủ nghĩa.

10


4. Xác định mục tiêu để xử lý tình huống
Qua nội dung tình huống được đưa ra thì mục tiêu xử lý trong vụ việc này
là:
- Đảm bảo tính công khai, minh bạch và đúng quy trình của Văn bản thỏa
thuận phân chia di sản thừa kế.
- Qua vụ việc cụ thể chấn chỉnh kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật,
thể hiện tốt được vai trò của quản lý nhà nước trong lĩnh vực công chứng.
- Đảm bảo sự công bằng, bình đẳng vì sự phát triển bền vững của xã hội,
phù hợp với yêu cầu của tực tiễn.
- Đảm bảo được tính nghiêm minh của Pháp chế xã hội chủ nghĩa. Củng
cố và tạo niềm tin trong nhân dân đối với nghề công chứng. Đảm bảo quyền, lợi
ích chính đáng của người dân khi tham gia giao dịch đồng tời sẽ là động lực để
thức đẩy các công chứng viên rèn lyện, tu dưỡng về đạo đức; nâng cao trách
nhiệm khi hành nghề góp phần tôn vinh nghề công chứng trong xã hội.

11

5. Xây dựng, phân tích và lựa chọn phương án giải quyêt tình huống
5.1. Xây dựng, phân tích phương án
Để giải quyết tình huống nêu trên, theo tôi có thể giải quyết theo 02
phương án sau:
Phương án 1:
Đoàn thanh tra sẽ thực hiện việc xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi
niêm yết thông báo Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế ko đúng quy
định của Văn phòng công chứng X.Y. Theo quy định tại Điều 13, Nghị định
110/2013/NĐ-CP ngày 24/9/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình,
thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã. Tại điểm h, khoản 2, điều
13 mức xử phạt là từ 7.000.000 đến 10.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm
"Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản mà
không thực hiện niêm yết văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc niêm yết
không đúng thời hạn, địa điểm, nội dung theo quy định”
Trong trường hợp này, xét thấy tính chức, mức độ vi phạm của Văn phòng
công chứng X.Y; đối chiếu với các quy định pháp luật hiện hành Đoàn thanh tra
đã bàn bạc, thống nhất đi đến quyết định về mức xử phạt vi phạm hành chính
đối với Văn phòng công chứng X.Y, cụ thể như sau: Chánh thanh tra Sở Tư pháp
– Trưởng đoàn ra quyết định xử phạt hành chính đối với hành vi “công chứng
văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế mà không thực hiện việc niêm yết
văn bản theo đúng quy định về thời gian” mức xử phạt là 8.000.000 đồng (mức
cao nhất cuả khung). Bên cạnh đó do Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày
24/9/2013 của Chính phủ; Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 không quy định
biện Pháp khắc phục đối với hành vi vi phạm này nên Trưởng đoàn thanh tra đề
nghị công chứng viên thực hiện thủ tục hủy văn bản thỏa thuận phân chia di sản
của ông Nguyễn Văn A, đồng thời tiếp nhận, xử lý lại theo đúng quy trình Pháp
luật.

Tiếp theo Sở Tư pháp sẽ có công văn chấn chỉnh hoạt động của Văn
phòng công chứng X.Y; đồng thời riêng đối với Văn bản thỏa thuận phân chia di
12


sản của ông Nguyễn Văn A thì đề nghị thực hiện thủ tục hủy theo quy định của
Luật công chứng, và tiến hành thụ lý lại từ đầu.
- Ưu điểm:
+ Đảm bảo sự nghiêm minh trong việc tuân thủ các quy địnhpháp luật về
quản lý Nhà nước trong lĩnh vực công chứng.
+ Chấn chỉnh kịp thời hành vi vi phạm của Công chứng viên cũng như
của tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp tổ chức có nhân viên vi
phạm.
+ Có tính răn đe, phòng ngừa vi phạm đối với hành vi của các công chứng
viên.
+ Tạo niềm tin của nhân dân vào sự quản lý của cơ quan Nhà nước, vào
đội ngũ thực thi công vụ.
- Nhược điểm:
+ Người yêu cầu công chứng sẽ phải tiến hành thủ tục từ đầu, sẽ mất thêm
một khoản chi phí và thời gian đi lại.
Phương án 2:
Căn cứ quy định tại Điều 13, Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày 24/9/2013
của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư
pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản
doanh nghiệp, hợp tác xã. Tại điểm h, khoản 2, điều 13 mức xử phạt là từ
7.000.000 đến 10.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm "Công chứng văn bản
thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản mà không thực hiện niêm
yết văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc niêm yết không đúng thời hạn, địa
điểm, nội dung theo quy định” Xử phạt vi phạm hành chính đối với Văn phòng
công chứng X.Y. Tuy nhiên căn cứ vào khoản 2, điều 9, Luật xử lý Vi phạm

hành chính 2012 về tình tiết giảm nhẹ: “Người vi phạm hành chính đã tự
nguyện khai báo, thành thật hối lỗi, tích cực giúp đỡ cơ quan chức năng phát
hiện vi phạm hành chính, xử lý vi phạm hành chính” đối chiếu quá trình làm
việc công chứng viên X đã thành khẩn, phối hợp cùng đoàn thanh tra nên mức
13


xử lý hành chính trong trường hợp này là 7.000.000 đồng (mức thấp nhất của
khung phạt).
Đối với văn bản công chứng thì phải tiến hành niêm yết thêm theo đúng
thời gian quy định.
- Ưu điểm:
+ Giải quyết kịp thời yêu cầu, phản ánh của người dân
+ Thể hiện sự nghiêm minh của Pháp luật đồng thời cũng thể hiện sự nhân
đạo, giảm nhẹ của nhà nước đối với những trường hợp khai báo thành khẩn,
phối hợp kịp thời.
- Nhược điểm:
+ Làm giảm hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực công
chứng
+ Tính răn đe, phòng ngừa vi phạm chưa cao.
5.2 Lựa chọn phương án xử lý tình huống
Để vai trò quản lý Nhà nước được phát huy hiệu quả, đồng thời thể hiện
sự nghiêm minh của Pháp luật; đề cao giá trị đạo đức khi hành nghề công chứng,
và thể hiện được tính răn đe, phòng ngừa vi phạm tôi quyết định lựa chọn
phương án 1.

14


6. Lập kế hoạch thực hiện phương án lựa chọn

Để thực hiện tốt phương án lựa chọn, Đoàn Thanh tra của Sở tư pháp cần
giải quyết được 02 vấn đề đó là xem xét giải quyết hồ sơ yêu cầu công chứng
của Ông Nguyễn Văn A theo trình tự và thủ tục được quy định cụ thể tại Điều
40, Điều 41 Luật Công chứng quy định về công chứng hợp đồng, giao dịch đã
được soạn thảo sẵn hoặc công chứng hợp đồng giao dịch do công chứng viên
soạn thảo theo đề nghị của người yêu cầu công chứng. Tiếp nữa là hành vi công
chứng của công chứng viên X thuộc văn phòng công chứng X.Y có đúng với
trình tự thủ tục Luật định hay không. Cụ thể, các bước để thực hiện phương án
lựa chọn như sau:
Bước 1: Ông Nguyễn Văn A nộp hồ sơ yêu cầu công chứng gồm Bản sao
các loại giấy tờ Chứng minh nhân dân của 05 anh em nhà ông A, Giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất của ông G và bà Y; Giấy chứng tử của ông G và bà Y;
Giấy khai sinh của 05 anh em nhà ông A. Đồng thời phải xuất trình bản chính
để đối chiếu.
Bước 2: Công chứng viên kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công
chứng đồng thời giải thích cho ông A hiểu rõ ý nghĩa và hậu quả pháp lý của
việc công chứng văn bản hỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Đồng thời dựa
trên ý chí, nguyện vọng của 05 người tham gia yêu cầu công chứng thì công
chứng viên X tiến hành soạn thảo thông báo niêm yết việc thỏa thuận phân chia
di sản thừa kế. Đồng thời tiến hành niêm yết tại Ủy ban nhân dân Phường Bắc
Hà, tp Hà Tĩnh. Sau 15 ngày kể từ ngày niêm yết nếu không có khiếu nại, tố
cáo thì Văn phòng công chứng X sẽ tiến hành phân chia di sản của ông G và bà
Y để lại theo quy định của Pháp luật.
Bước 3: Sau khi kiểm tra đầy đủ hồ sơ (bao gồm cả bản thông báo đã
được niêm yết ại Phường Bắc Hà) cũng như xác định 05 anh em nhà ông A
hoàn toàn tự nguyện, có năng lực hành vi dân sự theo quy định pháp luật, nội
dung và mục đích của việc phân chia di sản thừa kế không vi phạm pháp luật,
không trái đạo đức xã hội thì công chứng viên yêu cầu những người tham gia
ký văn bản tự đọc lại dự thảo văn bản.
15

Bước 4: Sau khi những người yêu cầu công chứng đồng ý toàn toàn bộ
nội dung trong dự thảo Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế thì ký vào
từng trang của Văn bản. Công chứng viên ghi lời chứng, ký vào từng trang của
Văn bản và hoàn thiện Văn bản công chứng.
Bước 5: Nhận được đơn thư phản ánh về việc sai quy trình thì Sở Tư
pháp Hà Tĩnh đã lập đoàn kiểm tra tiến hành rà soát một số hồ sơ cụ thể. Qua
rà soát và làm việc với công chứng viên X – người trực tiếp tụ lý hồ sơ công
chứng văn bản thỏa thuận phân cha di sản thừa kế. Đoàn kiểm tra đã phát hiện
sai phạm như được phản ánh; đoàn đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành
chính.
Bước 6: Ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi
phạm; đồng thời ban hành công văn chấn chỉnh lại hoạt động của Văn phòng
công chứng X.Y.

16


7. Kết luận và kiến nghị
7.1. Kết luận
Thông qua tiểu luận này tôi muốn nhấn mạnh công tác quản lý nhà nước
đối với hoạt động công chứng trên địa bàn Tỉnh Hà Tĩnh. Mặc dù hiện nay hoạt
động công chứng đã đạt được những thành tích đáng kể, chất lượng phục vụ của
loại hình “dịch vụ công” ngày càng tiến bộ. Tạo điều kiện thuận lợi hơn rất
nhiều cho cá nhân, tổ chức khi có yêu cầu công chứng. Tuy nhiên bên cạnh
những mặt đã đạt được thì hoạt động công chứng cũng có những mặt hạn chế.
Đó chính là sự cạnh tranh giữa các tổ chức công chứng (thậm chí là sự cạnh
tranh không lành mạnh) dẫn đến việc áp dụng các quy định một cách tùy tiện.
Cơ chế thị trường, sự buông lỏng trong quản lý cũng là một trong những nhân tố

dẫn đến việc thực thi các quy định pháp luật được thực hiện chưa nghiêm minh
và chưa triệt để. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của công chứng viên khi tham
gia ký hợp đồng, giao dịch chưa chuyên sâu, còn đặt nặng hình thức và chưa chú
trọng nhiều đến hậu quả pháp lý phát sinh từ hợp đồng mình công chứng.
Đặc biệt đối với chế định thừa kế - là một trong những lĩnh vực phức tạp
của Pháp luật. Mặc dù Pháp luật cũng đã quy định, hướng dẫn khá rõ ràng, chặt
chẽ để đảm bảo quyền lợi của các đồng thừa kế khi tham gia vào các hợp đồng,
giao dịch. Tuy nhiên chính vì một số các nguyên nhân đã được đề cấp ở trên dẫn
đến trong thực tế vẫn thường phát sinh những vụ kiện tụng, tranh chấp liên quan.
Vì vậy, vấn đề đặt ra là phải đảm bảo cho hoạt động công chứng, đặc biệt là
công chứng các văn bản về thừa kế được thực hiện theo đúng quy định của pháp
luật. Với vai trò là cơ quan tham mưu UBND tỉnh quản lý nhà nước trong lĩnh
vực công chứng, Sở Tư pháp luôn chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, qua đó
nhằm phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này, kịp
thời chấn chỉnh để hoạt động công chứng được thực hiện nghiêm túc và đúng
quy định.
7.2. Kiến nghị

17


Qua tình huống được nêu trong tiểu luận cũng như qua thực tiễn thực hiện
công tác công chứng hiện nay. Tôi nhận thấy rằng việc tuân thủ nghiêm túc các
quy định Pháp luật trong hoạt động công chứng là điều tất yếu - luôn đề cao tinh
thần “Pháp luật thượng tôn”. Bên cạnh đó việc trau dồi về chuyên môn nghiệp
vụ, tu dưỡng về phẩm chất, đạo đức hành nghề; đặc biệt sự quan tâm chỉ đạo của
Đảng, Nhà nước trong lĩnh vực công chứng là hết sức quan trọng. Chính vì vậy
tôi xin đề xuất một số kiến nghị như sau:
- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động công
chứng, nâng cao chất lượng hoạt động công chứng và an toàn pháp lý trong các

giao dịch. Chủ động định hướng phát triển công chứng một cách phù hợp theo
quy hoạch lộ trình nhằm đảm bảo cho hoạt động công chứng phát triển đạt hiệu
quả, hài hòa, phù hợp với nhu cầu công chứng trên địa bàn; đúng với chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật cuả nhà nước và định hướng phát triển
chung của xã hội.
- Đề nghị Bộ Tư pháp hướng dẫn cụ thể và theo dõi, đôn đốc Hội công
chứng viên trong việc định kỳ tổ chức các khóa Bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng
hành nghề công chứng; cách thức giải quyết các vấn đề vướng mắc trong quá
trình hành nghề công chứng. Tổ chức các lớp tập huấn, tọa đàm pháp luật nhằm
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ công chứng viên. Phân
tích, tìm hiểu, hiện thực hóa các quy tắc, đạo đức hành nghề công chứng, để tu
dưỡng về phẩm chất, đạo đức của mỗi công chứng viên.
- Thông qua Hội công chứng viên tạo ra một sân chơi pháp lý lành mạnh
giữa các tổ chức hành nghề công chứng để giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh
nghiệm; đồng thời cùng nhau tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình làm
nghề. Cũng từ đó các tổ chức công chứng tham gia hoạt động của Hội sẽ cùng
giám sát, kiểm tra lẫn nhau, kịp thời phát hiện những sai sót của các đồng
nghiệp để tránh những hậu qua không đáng có xảy ra. Nhằm bảo vệ quyền lợi
của cá nhân, tổ chức tham gia công chứng đồng thời bảo vệ các công chứng
viên.
18


- Bên cạnh việc hướng dẫn về nghiệp vụ Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp cần
tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra. Đồng thời để tăng cường tính nghiêm
minh của pháp luật cần bổ sung các quy định về xử lý, xử phạt đối với các vi
phạm về mặt chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức hành nghề công chứng. Để răn
đe, phòng ngừa các vi phạm, giúp cho công chứng viên tăng thêm ý thức tự rèn
luyện và tu dưỡng trong cuộc sống và trong hành nghề công chứng.
- Kiến nghị Sở Tư pháp nhanh chóng xây dựng hệ thống tin học về tài

sản, về hợp đồng giao dịch. Góp phần hạn chế những rủi ro trong hoạt động
công chứng. Đồng thời kiến nghị Sở Tài chính hỗ trợ kinh phí để hoàn thiện các
phần mềm quản lý về công chứng; xây dựng phần mềm ngăn chặn để nâng cao
tính an toàn của các hợp đồng, giao dịch khi công chứng.
- Tổ chức tuyền truyền, phổ biến pháp luật một cách sâu rộng bằng nhiều
hình thức đến những người đang thực hiện chức năng dịch vụ công về công
chứng và người dân; nhằm nâng cao kiến thức cũng như sự am hiểu các quy
định pháp luật hiện hành, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên khi tham
gia hợp đồng, giao dịch. Cần tăng cường hơn nữa giáo dục tư tưởng cho đội ngũ
này để thay đổi nhận thực trong khi thực thi nhiệm vụ.
- Kiến nghị các cơ quan, tổ chức có liên quan đến hoạt động thường
xuyên của công chứng như: Tài nguyên môi trường, Ủy ban nhân dân, Thuế...
trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ cần có tạo điều kiện phối hợp có liên quan
chặt chẽ, nhằm tạo cho công chứng viên hoạt động đúng pháp luật, tránh bức
xúc, căng thẳng về tâm lý hoặc có sai phạm liên quan đến Quy tắc đạo đức hành
nghề công chứng.
Trên đây là đề tài tiểu luận cuối khóa “Xử lý hành vi vi phạm tại Văn
phòng công chứng X.Y, Tp Hà Tĩnh, Tỉnh Hà Tĩnh về hành vi công chứng
văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế khi niêm yết văn bản thông báo
không đúng thời hạn quy định” ; Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các
giảng viên Trường Chính trị Trần Phú để tôi có thể hoàn thiện bản tiểu luận này
hơn nữa.
19


20


21