Xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh tt

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN MINH HẢI

XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 62 31 02 04

HÀ NỘI - 2019


Luận án được hoàn thành tại
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS Nguyễn Thị Kim Dung

Phản biện 1:…………………………………..……..
…………………………………………

Phản biện 2:………………………………………..
………………………………………..

Phản biện 3:………………………………………..
………………………………………..

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện
họp tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

Vào hồi……giờ……ngày……tháng…….năm 2019

Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia
và Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, tư tưởng về xây dựng đội ngũ
nhà giáo là một trong những nội dung quan trọng có giá trị lý luận và thực
tiễn to lớn. Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt
Nam hiện nay, cần thiết phải quán triệt, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
vào xây dựng đội ngũ nhà giáo, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục - đào tạo.
Hiện nay, vùng Tây Nguyên có 04 trường đại học, đó là Trường Đại
học Đà Lạt, Trường Đại học Tây Nguyên, Trường Đại học Yersin Đà Lạt
và Trường Đại học Buôn Ma Thuột. Cho đến nay, các trường đại học ở
Tây Nguyên đã xây dựng được đội ngũ giảng viên (ĐNGV) khá đông đảo,
cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển của vùng. Tuy nhiên, đội ngũ giảng viên
các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu
phát triển cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Thực tế đặt ra yêu cầu phải
có những giải pháp khả thi để xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại
học ở Tây Nguyên, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn tới.
Từ những lý do trên, nghiên cứu sinh chọn vấn đề: “Xây dựng đội
ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay theo tư tưởng
Hồ Chí Minh” làm đề tài luận án tiến sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích

Nghiên cứu một cách có hệ thống nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về
xây dựng đội ngũ nhà giáo để vận dụng vào xây dựng đội ngũ giảng viên
các trường đại học ở Tây Nguyên, từ đó đề xuất các giải pháp xây dựng
dựng đội ngũ giảng viên giai đoạn 2019 - 2030 theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.2. Nhiệm vụ
- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, khái quát kết
quả nghiên cứu đạt được và nêu ra những vấn đề luận án cần tiếp tục
nghiên cứu.


2

- Phân tích, hệ thống hóa và rút ra giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về
xây dựng đội ngũ nhà giáo.
- Phân tích làm rõ thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên các trường
đại học ở Tây Nguyên giai đoạn 2013 - 2018 theo tư tưởng Hồ Chí Minh;
chỉ ra những vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng đội ngũ giảng viên các
trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay.
- Nêu lên những nhân tố tác động, phương hướng, nội dung và giải
pháp xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên giai
đoạn 2019 - 2030 theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo và công tác xây
dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên theo tư tưởng
Hồ Chí Minh.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung nghiên cứu: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội
ngũ nhà giáo; công tác xây dựng đội ngũ giảng viên của các trường đại học
ở Tây Nguyên theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

- Về không gian nghiên cứu: nghiên cứu đội ngũ giảng viên 04 trường
đại học đóng trên địa bàn Tây Nguyên.
- Về thời gian nghiên cứu: đề tài nghiên cứu công tác xây dựng đội
ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên giai đoạn 2013 - 2018.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Đề tài được tiến hành trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo
dục - đào tạo, về xây dựng đội ngũ nhà giáo.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài tuân thủ phương pháp nghiên cứu của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, ngoài ra còn kết hợp các phương pháp:
phân tích - tổng hợp, lịch sử - lôgíc, điều tra xã hội học, thống kê.


3

5. Đóng góp mới về khoa học của đề tài
- Nghiên cứu làm sâu sắc hơn hệ thống quan điểm của Hồ Chí Minh
về xây dựng đội ngũ nhà giáo, đặc biệt là về nội dung và giá trị.
- Chỉ ra những thành tựu, hạn chế của công tác xây dựng đội ngũ
giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên giai đoạn 2013 - 2018 theo tư
tưởng Hồ Chí Minh và những vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng đội ngũ
giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay.
- Phân tích làm rõ những nhân tố tác động, đề xuất phương hướng, nội
dung và giải pháp xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây
Nguyên giai đoạn giai đoạn 2019 - 2030 theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
- Đề tài góp phần làm sâu sắc hơn hệ thống quan điểm của Hồ Chí
Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo, đồng thời góp phần tuyên truyền, giáo

dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.
- Góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho Đảng, Nhà nước, các
trường đại học ở Tây Nguyên đề ra đường lối, chính sách, kế hoạch phù
hợp để xây dựng đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục
đại học vùng Tây Nguyên.
- Kết quả của luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, phục vụ
nghiên cứu, giảng dạy và học tập chuyên ngành tư tưởng Hồ Chí Minh, Hồ
Chí Minh học tại các trường đại học, học viện ở nước ta hiện nay.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, các công trình của tác giả đã được công
bố, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm 4 chương và 10 tiết.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1.1. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà
giáo và sự vận dụng xây dựng đội ngũ nhà giáo ở nước ta
1.1.1.1. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo


4

Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo có
các công trình tiêu biểu sau: Bách Khoa thư Hồ Chí Minh, Tập 1, Hồ Chí
Minh với Giáo dục - Đào tạo; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục của;
Suy nghĩ về chức năng của người thầy theo lời Bác Hồ; Hồ Chủ tịch và
vấn đề xây dựng đội ngũ giáo viên ; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục những nội dung cơ bản; Tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp phát triển
giáo dục; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục; Nhận thức và quán triệt tư
tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và
đào tạo; Triết học giáo dục Việt Nam; Tư tưởng Hồ Chí Minh về người

thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng viên đại học hiện nay.
1.1.1.2. Nghiên cứu vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
đội ngũ nhà giáo
Các công trình tiêu biểu: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công
tác xây dựng đội ngũ nhà giáo Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và vận dụng vào đào tạo
đại học hiện nay; Tư tưởng Hồ Chí Minh về người thầy và việc xây dựng
đội ngũ giảng viên đại học hiện nay; Luận án tiến sĩ chuyên ngành Hồ Chí
Minh học Xây dựng đội ngũ giảng viên trong thời kỳ đổi mới theo tư tưởng
Hồ Chí Minh; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục với vấn đề đổi mới căn
bản và toàn diện giáo dục Việt Nam hiện nay; Xây dựng đội ngũ nhà giáo
theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Xây dựng đội ngũ nhà giáo theo tư tưởng Hồ
Chí Minh; Vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò người thầy vào
việc bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đào.
1.1.2. Nghiên cứu về xây dựng đội ngũ giảng viên
1.1.2.1. Nghiên cứu về xây dựng đội ngũ giảng viên ở nước ngoài
Phẩm chất của những nhà giáo ưu tú; Sự trỗi dậy của các trường đại
học châu Á (The Rise of Asia’s Universities); Cuộc cạnh tranh chất xám vĩ
đại (The Great brain race); Sự thay đổi nghề giảng dạy ở châu Á: giảng
dạy, nghiên cứu, quản trị và quản lý” (The Changing Academic Profession
in Asia: Teaching, Research, Governance and Management); Sự thay đổi
nghề giảng dạy: Những phát hiện chính của một khảo sát so sánh” (The


5

Changing Academic Profession: Major Findings of a Comparative
Survey); Thế kỷ XXI - ánh sáng giáo dục; Giáo dục trong thời đại tri thức.
1.1.2.2. Nghiên cứu về xây dựng đội ngũ giảng viên ở Việt Nam
Phát triển nguồn nhân lực giáo dục đại học Việt Nam; Nghiên cứu xây

dựng các tiêu chí đánh giá hoạt động giảng dạy đại học và nghiên cứu
khoa học của giảng viên trong Đại học Quốc gia; Quản lý đội ngũ giảng
viên trong đại học đa ngành, đa lĩnh vực ở Việt Nam theo quan điểm tự
chủ và trách nhiệm xã hội; Phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại
học ở vùng Đồng bằng sông Cửu long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
đại học; Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học - Tiền đề để giải
bài toán chất lượng đại học Việt Nam; Trí thức giáo dục đại học Việt Nam
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; Xây dựng đội ngũ giảng
viên trong trường đại học - Thực trạng và giải pháp;
Quản lý phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Nghề đáp ứng
nhu cầu đào tạo nhân lực vùng đồng bằng sông Cửu Long; Đội ngũ trí
thức giáo dục đại học Việt Nam trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng
cao thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ; Chất lượng lao
động của đội ngũ trí giáo dục đại học Việt Nam hiện nay ; Báo cáo Tổng
kết nghiên cứu về phương hướng cải cách đại học ở Việt
Nghiên cứu về xây dựng đội ngũ giảng viên đại học ở Tây Nguyên có
một số công trình tiêu biểu sau: Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Tây Nguyên; Nhân lực văn hóa - nghệ thuật vùng Tây
Nguyên; Thực trạng và giải pháp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở
trường Cao đẳng sư phạm Kon Tum đáp ứng chuẩn nghề nghiệp và thực
tiễn địa phương; Quá trình đổi mới phát triển đào tạo nguồn nhân lực cho
vùng Tây Nguyên của Trường Đại học Đà Lạt; Giải pháp phát triển đội
ngũ giảng viên Trường Đại học Tây Nguyên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục hiện nay; Phát triển giáo dục, đào tạo và nguồn nhân lực - Yếu tố nền
tảng cho phát triển bền vững Tây Nguyên ; Trường Đại học Tây Nguyên 40 năm xây dựng và phát triển (1977 - 2017).


6
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG NỘI
DUNG LUẬN ÁN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU

1.2.1. Những vấn đề đã được nghiên cứu
Thứ nhất, bước đầu nêu lên hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng đội ngũ nhà giáo, bao gồm vị trí, vai trò của nhà giáo, nội dung xây
dựng đội ngũ nhà giáo, giải pháp xây dựng đội ngũ nhà giáo.
Thứ hai, đã nêu lên một số phương hướng, nội dung, giải pháp vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng đội ngũ nhà giáo ở nước ta. Các
giải pháp tập trung vào các nội dung đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng cơ chế,
chính sách, xây dựng tiêu chuẩn nhà giáo, tự đào tạo, bồi dưỡng.
Thứ ba, nghiên cứu nước ngoài khẳng định vị trí, vai trò quyết định
của đội ngũ giảng viên đến sự phát triển của trường đại học. Đầu tư xây
dựng đội ngũ giảng viên chính là đầu tư cho phát triển nhà trường và đất
nước. Giải pháp quan trọng để nâng tầm các trường đại học ở các nước
đang phát triển thành đại học nghiên cứu mạnh là mở rộng hợp tác với các
trường đại học lớn, có uy tín trên thế giới, thu hút và trọng dụng nhân tài.
Thứ tư, các nghiên cứu về xây dựng đội ngũ giảng viên ở nước ta đều
khẳng định giảng viên có vị trí, vai trò quan trọng, quyết định chất lượng
đào tạo, quyết định sự phát triển của cơ sở giáo dục đại học. Do đó, vấn đề
xây dựng đội ngũ giảng viên phải được các trường xác định là công việc
trọng tâm, thường xuyên, liên tục.
Thứ năm, về xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học Tây
Nguyên, đứng ở nhiều góc độ khác nhau, các công trình tổng quan đã sơ
bộ nêu lên thực trạng ĐNGV trong vùng, phân tích những mặt thuận lợi,
khó khăn trong việc xây dựng, phát triển đội ngũ giảng viên liên quan đến
đặc thù vùng Tây Nguyên, gợi ý một số giải pháp xây dựng đội ngũ giảng
viên đáp ứng yêu cầu phát triển hệ thống giáo dục đại học của vùng.
1.2.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục nghiên cứu
Từ cách tiếp cận của chuyên ngành Hồ Chí Minh học, kế thừa giá trị
của các công trình đã nghiên cứu, luận án tập trung làm rõ những vấn đề
cơ bản sau:

- Phân tích làm rõ hệ thống quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng
đội ngũ nhà giáo, trong đó đặc biệt chú ý đến giải pháp xây dựng đội ngũ nhà
giáo và giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo.


7

- Đánh giá thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở
Tây Nguyên giai đoạn 2013 - 2018 theo tưởng Hồ Chí Minh, chỉ ra những
thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của những thành tựu, hạn chế đó.
- Phân tích làm rõ những vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng đội ngũ
giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay.
- Đề xuất phương hướng, nội dung và giải pháp xây dựng đội ngũ
giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên giai đoạn 2019 - 2030 theo tư
tưởng Hồ Chí Minh.
Tiểu kết chương 1
Trong chương 1 của luận án, tác giả đã khái quát các công trình
nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án thành hai nhóm công trình, đó là:
những nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo và
sự vận dụng xây dựng đội ngũ nhà giáo ở nước ta; và những nghiên cứu về
xây dựng ĐNGV ở Việt Nam và thế giới. Từ việc khảo sát các công trình
nghiên cứu liên quan, tác giả đã khái quát lên năm nhóm nội dung những
vấn đề đã được nghiên cứu, bao gồm: hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về
xây dựng đội ngũ nhà giáo; vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
đội ngũ nhà giáo; nội dung xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại
học trên thế giới; nội dung xây dựng đội ngũ giảng viên ở nước ta; nội
dung xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên.
Chương 2
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ NHÀ GIÁO
2.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

2.1.1. Nhà giáo, đội ngũ nhà giáo
Nhà giáo là những người làm nghề dạy học ở tất cả các cấp học và
trình độ đào tạo (bao gồm giảng viên), có nhân thân cụ thể và có đầy đủ
tiêu chuẩn về chính trị, đạo đức, chuyên môn, nghiệp vụ, sức khỏe.
Đội ngũ nhà giáo là tập hợp toàn thể các thầy giáo, cô giáo trong toàn
ngành giáo dục - đào tạo, bao gồm tất cả các cấp học và trình độ đào tạo. Đây
là lực lượng quyết định chất lượng và sự phát triển nền giáo dục - đào tạo.
2.1.2. Giảng viên, xây dựng đội ngũ giảng viên
Giảng viên là những người làm nghề giảng dạy trong cơ sở giáo dục
đại học, là người có nhân thân rõ ràng; có phẩm chất, đạo đức tốt; có đủ
sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ; có trình độ đáp ứng quy định của Bộ Giáo


8

dục và Đào tạo. Giảng viên thực hiện ba chức năng chính: nhà giáo, nhà
khoa học và nhà cung ứng dịch vụ, phục vụ cộng đồng.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo là hệ thống quan
điểm về vị trí, vai trò, mục tiêu, nội dung và giải pháp xây dựng đội ngũ
nhà giáo nhằm hình thành trong thực tế một đội ngũ nhà giáo đủ về số
lượng, đảm bảo về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu sự
nghiệp giáo dục - đào tạo của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
2.1.3. Qui mô, chất lượng, cơ cấu
Khái niệm “qui mô” được hiểu là kích thước, độ lớn hay trình độ phát
triển, độ rộng lớn về khuôn khổ hay về mặt tổ chức. Chất lượng đội ngũ
giảng viên hiểu chung là những yếu tố thuộc về phẩm chất và năng lực của
giảng viên. Cụ thể hơn là các yếu tố phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo
đức, lối sống, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy.
Khái niệm “cơ cấu” được hiểu là nguyên tắc kết hợp và hoạt động của các

chi tiết máy trong cùng một chỉnh thể, theo những quy luật nhất định hoặc
cách tổ chức các thành phần nhằm thực hiện chức năng của chỉnh thể.
2.2. MỘT SỐ QUAN ĐIỂM CƠ BẢN TRONG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ NHÀ GIÁO

2.2.1. Quan điểm về vị trí, vai trò của nhà giáo
Nhà giáo là người thực hiện một chức trách quan trọng trong xã hội,
đó là tạo ra những người công dân tốt, người lao động tốt, người chiến sĩ
tốt, người cán bộ tốt cho đất nước, tích cực góp phần xây dựng chủ nghĩa
xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Nhà giáo là nhân tố quyết định sự vận hành
của hệ thống giáo dục, quyết định chất lượng giáo dục và định hướng, dẫn
dắt xã hội phát triển. Đội ngũ nhà giáo là tập thể anh hùng, có công lao
đóng góp to lớn vào sự phát triển dân tộc mà không tượng đồng bia đá nào
ghi hết được.
2.2.2. Quan điểm về mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, nhà giáo có vai trò quyết định đến việc
vận hành hệ thống giáo dục, do đó, để xây dựng nền giáo dục mới thì phải
xây dựng được đội ngũ nhà giáo phục vụ cho nền giáo dục ấy, trong đó
việc xác định đúng mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo có vị trí quan
trọng hàng đầu. Như vậy, mục tiêu xây dựng đội ngũ người thầy phải được
đặt ra đầu tiên, có người thầy thì mới có quá trình giáo dục mang tính hệ
thống, chính qui, không có thầy giáo thì không có giáo dục.


9

Về mục tiêu chung, xây dựng đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng và đảm
bảo về chất lượng; nhà giáo phải vừa có đức vừa có tài, trong đó đức là
chính trị tư tưởng, tài là văn hóa, chuyên môn, phương pháp, chính trị phải
là nền tảng; xây dựng đội ngũ nhà giáo đảm bảo tính kế thừa giữa các thế

hệ; thứ tư, xây dựng đội ngũ nhà giáo có cơ cấu hợp lý. Căn cứ vào hoàn
cảnh lịch sử của từng thời kỳ cách mạng, Hồ Chí Minh xác định mục tiêu
xây dựng đội ngũ nhà giáo phù hợp cho thời kỳ đó.
2.2.3. Quan điểm về nội dung xây dựng đội ngũ nhà giáo
Xây dựng đội ngũ nhà giáo về chất lượng
Nhà giáo chính là người quyết định chất lượng giáo dục, là người có
vai trò quan trọng không chỉ đối với sự phát triển của cá nhân người học
mà còn đối với sự phát triển xã hội. Do đó, trong xây dựng đội ngũ nhà
giáo, chất lượng phải đặt lên hàng đầu, luôn coi trọng chất lượng hơn số
lượng. Theo Hồ Chí Minh, chất lượng đội ngũ nhà giáo thể hiện ở: phẩm
chất chính trị, phẩm chất đạo đức, chuyên môn, nghiệp vụ, phương pháp.
Xây dựng đội ngũ nhà giáo về chất lượng là tập trung vào việc tạo ra người
thầy với các phẩm chất, năng lực tương ứng.
Xây dựng đội ngũ nhà giáo về số lượng, cơ cấu
Theo Hồ Chí Minh để có chất lượng thì đội ngũ nhà giáo phải đảm bảo về
số lượng và cơ cấu. Số lượng không đảm bảo thì không có chất lượng.
Bàn về cơ cấu đội ngũ nhà giáo, Hồ Chí Minh nhấn mạnh đến tính cân
đối, hợp lý. Theo Người nếu để mất cân đối sẽ dẫn đến lãng phí, ảnh
hưởng đến sản xuất. Nhà trường cần có sự cân đối giữa giáo viên và quản
lý, phục vụ. Cân đối giữa số lượng và chất lượng. Không chạy theo số
lượng, phải thật sự coi trọng chất lượng. Hồ Chí Minh cho rằng cơ cấu đội
ngũ nhà giáo phải đảm bảo sự bình đẳng nam nữ. Ngành giáo dục phải cố
gắng để phụ nữ tham gia trong đội ngũ nhiều hơn nữa. Vai trò của phụ nữ
rất quan trọng, không chỉ trong lĩnh vực giáo dục mà ở trong mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội. Có những lĩnh vực phụ nữ còn làm tốt hơn nam giới.
Nước ta là nước thống nhất gồm nhiều dân tộc, kinh có, thiểu số có. Phải
có nhiều giáo viên dân tộc thiểu số để đào tạo được nhiều cán bộ dân tộc
thiểu số.
2.2.4. Quan điểm về giải pháp xây dựng đội ngũ nhà giáo
Lựa chọn, sử dụng đội ngũ nhà giáo

10

Theo Hồ Chí Minh, không phải ai cũng làm thầy giáo, cô giáo được.
Nghề dạy học đòi hỏi những năng lực và phẩm chất đặc biệt như trung
thành, kiên nhẫn, khiêm tốn, yêu nghề, yêu trẻ, khả năng giao tiếp, khả
năng ngôn ngữ,... Hồ Chí Minh đề ra những tiêu chuẩn để lựa chọn nhà
giáo là: tiêu chuẩn chung: phải có đức, có tài, đức là chính trị, tài là chuyên
môn, trong đó chính trị phải đặt lên hàng đầu.
Các tiêu chuẩn cụ thể: trung thành và hăng hái trong công việc; luôn
giữ mối liên hệ mật thiết với dân chúng, hiểu biết dân chúng, đặt lợi ích
của dân chúng, của người học, của tập thể lên trên hết, trước hết; có khả
năng phụ trách và giải quyết các vấn đề trong những hoàn cảnh khó khăn;
có chuyên môn tốt. Người luôn đặt tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo
đức lên hàng đầu, bởi có tài mà không có đức thì cũng hỏng việc.
Việc lựa chọn phải gắn với sử dụng. Lựa chọn đúng, nhưng sử dụng
không đúng thì không phát huy được năng lực của đội ngũ, dẫn đến lãng
phí nguồn lực và hỏng việc. Cách sử dụng phải lưu ý năm nội dung: chỉ
đạo, nâng cao, kiểm tra, cải tạo, giúp đỡ.
Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo
Theo Hồ Chí Minh, đào tạo, bồi dưỡng là công việc gốc để xây dựng
đội ngũ nhà giáo. Công việc này trước hết thuộc về Nhà nước, thuộc về
các đoàn thể, cơ quan có trách nhiệm. Mặt khác, bản thân nhà giáo phải
luôn nêu cao tinh thần tự đào tạo, tự bồi dưỡng, phải nâng cao và hướng
dẫn việc tự học, phải biết tự động học tập.
Trước mắt là mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn cho giáo viên.
Sau đó là xây dựng hệ thống các trường sư phạm để đào tạo giáo viên.
Song song với việc tự đào tạo trong nước, Hồ Chí Minh rất chú ý đến
việc gửi cán bộ đi đào tạo ở nước ngoài (Liên Xô, Trung Quốc). Ngoài

trách nhiệm đào tạo, bồi dưỡng của Nhà nước, các cơ quan, đơn vị, Hồ Chí
Minh cũng nhấn mạnh đến việc tự đào tạo, bồi dưỡng của nhà giáo, coi đây
là một giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng nhà giáo về mọi mặt.
Xây dựng và thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ nhà giáo
Cần phải động viên, khích lệ, tôn vinh nhà giáo. Và điều quan trọng
nữa là phải cho họ điều kiện sinh sống đầy đủ mà làm việc. Khi họ đau
ốm, phải có thuốc thang. Tuỳ theo hoàn cảnh mà giúp họ giải quyết vấn đề
gia đình. các ngành, các cấp đảng và chính quyền địa phương phải thật sự


11

quan tâm hơn nữa đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về mọi
mặt, đẩy sự nghiệp giáo dục của ta lên những bước phát triển mới
Các ngành, các cấp, chính quyền địa phương “phải chăm sóc nhà
trường về mọi mặt”, đây được coi là chỉ thị của Hồ Chí Minh trong việc
thực hiện chính sách đối với giáo dục nói chung và đội ngũ nhà giáo nói
riêng. Mặt khác, trong xây dựng chính sách đối với nhà giáo, theo Hồ
Chí Minh, phải đặc biệt quan tâm đến chính sách thu hút và trọng dụng
nhân tài.
Xây dựng môi trường làm việc thật sự dân chủ, đoàn kết
Hồ Chí Minh đã từng chỉ ra rằng dân chủ là chiếc chìa khóa vạn năng
để giải quyết mọi vấn đề. Môi trường dân chủ là điều kiện tốt nhất để mọi
người phát huy hết khả năng cho công việc, luôn gắn bó, tâm huyết với
công việc, từ đó tạo nên năng xuất cao trong công việc.
Nhà trường phải thật sự đoàn kết, đoàn kết thật sự, giữa thầy và thầy,
giữa thầy và trò, giữa trò và trò, giữa cán bộ và công nhân. Toàn thể nhà
trường phải đoàn kết thành một khối, đoàn kết phải thật sự trăm phần trăm
chứ không phải chỉ là đoàn kết miệng.
Nhà giáo phải không ngừng tự tu dưỡng, đào tạo để khẳng định mình

Hồ Chí Minh nhấn mạnh đến việc nhà giáo phải không ngừng vươn
lên, tự đào tạo, bồi dưỡng để khẳng định mình. Hồ Chí Minh chỉ ra yêu
cầu đối với nhà giáo là phải không ngừng học tập, “phải học thêm mãi”,
dừng lại là tụt hậu, là tự mình đào thải mình trước, “phải cố gắng học tập
để cải tạo mình, cải tạo tư tưởng của mình, cải tạo con em và giúp vào việc
cải tạo xã hội”. Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và
học tốt.
2.3. GIÁ TRỊ CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI
NGŨ NHÀ GIÁO

Một là, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo là sự kế
thừa, bổ sung và phát triển truyền thống “Tôn sư trọng đạo” của dân tộc
Việt Nam.
Hai là, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo là sự vận
dụng sáng tạo, phát triển tinh hoa tư tưởng giáo dục phương Đông, phương
Tây và chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.


12

Ba là, Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo là cơ sở
lý luận để Đảng, Nhà nước đề ra đường lối, chính sách xây dựng đội ngũ
nhà giáo trong các thời kỳ cách mạng.
Bốn là, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo đã
góp phần xây dựng nên một đội ngũ nhà giáo đủ phẩm chất và năng lực
đáp ứng yêu cầu xây dựng nền giáo dục cách mạng, phục vụ sự phát
triển đất nước
Năm là, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo là
nguồn động viên, cổ vũ toàn ngành giáo dục - đào tạo tiếp tục phấn đấu
thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào

tạo hiện nay.
Tiểu kết chương 2
Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ nhà giáo là một hệ thống
quan điểm toàn diện và sâu sắc bao quát các nội dung: xác định vị trí, vai
trò của nhà giáo trong sự nghiệp giáo dục, phát triển đất nước, về nội dung
và giải pháp xây dựng đội ngũ nhà giáo ở một nước vừa thoát ra khỏi chế
độ thực dân, phong kiến và bước vào xây dựng chế độ dân chủ mới tiến
lên chủ nghĩa xã hội. Đó là những luận điểm vừa mang tầm chiến lược,
vừa có tính chỉ đạo thực tiễn một cách rất cụ thể, thiết thực. Tư tưởng đó
đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng đội ngũ nhà giáo phục vụ sự
nghiệp xây dựng nền giáo dục mới của đất nước.
Chương 3
XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Ở TÂY NGUYÊN THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - THỰC
TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. KHÁI QUÁT ĐƯỜNG LỐI, CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC
VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN VÀ SỰ RA ĐỜI, PHÁT TRIỂN CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN

3.1.1. Khái quát đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây
dựng đội ngũ giảng viên thời kỳ đổi mới
Nghị quyết số 04-NQ/HNTW ngày 14-1-1993, về tiếp tục đổi mới sự
nghiệp giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 02-NQ/HNTW ngày 24-12-1996
khoá VIII, về định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong thời
kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và nhiệm vụ đến năm 2000; Kết luận số


13

14 - KL/TW ngày 26-7-2002, Khóa IX, về tiếp tục thực hiện Nghị quyết

Trung ương 2 khóa VIII, phương hướng phát triển giáo dục - đào tạo, khoa
học và công nghệ từ nay đến đến năm 2005 và đến năm 2010; Chỉ thị
40/2004/CT-TW ngày 15-6- 2004 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về
việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục; Thông báo Kết luận số 242-TB/TW ngày 15 tháng 4 năm 2009 của Bộ
Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khoá VIII),
phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020; Nghị quyết số
29-NQ/TW ngày 4-11-2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào
tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Thể chế hóa chủ trương của Đảng về phát triển giáo dục đại học, ngày
02 tháng 11 năm 2005 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 14/2005/NQCP về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn
2006 - 2020. Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học,
Luật này có hiệu lực từ ngày 1- 7 - 2019. Đề án Đào tạo cán bộ khoa học,
kỹ thuật tại các cơ sở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước theo Quyết
định số 322/2000/QĐ-TTG ngày 19- 04- 2000 (Đề án 322), và Đề án Đào
tạo giảng viên có trình độ tiến sĩ cho các trường đại học, cao đẳng giai
đoạn 2010-2020 theo Quyết định số 911/QĐ-TTg ngày 17-6-2010 (Đề án
911). Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT ngày 16-4-2008 ban hành Quy
định về đạo đức nhà giáo; Nghị định số Nghị định số 54/2011/NĐ-CP
ngày 4-7-2011 về chế độ phục cấp thâm niên đối với nhà giáo; Thông tư số
12/2013/TT-BGDĐT ngày 12-4-2013 Ban hành Chương trình bồi dưỡng
nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học; Thông tư
số 20/2013/TT-BGDĐT ngày 06-6-2013 Ban hành qui định bồi dưỡng
chuyên môn, nghiệp vụ cho giảng viên các cơ sở giáo dục đại học; Thông
tư liên tịch số 36/2014/TTLT-BGDĐT-BNV ngày 28-11-2014 Qui định
mã số và tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp viên chức giảng dạy trong các
cơ sở giáo dục đại học công lập; Thông tư số 47/2014/TT-BGDĐT ngày
31-12-2014 Qui định chế độ làm việc đối với giảng viên.
3.1.2. Khái quát sự ra đời, phát triển các trường đại học ở Tây Nguyên

Đến năm học 2017-2018, trên địa bàn Tây Nguyên có 04 trường đại
học (không tính các phân hiệu đại học), trong đó có 02 trường đại học
công lập là Trường Đại học Đà Lạt và Trường Đại học Tây Nguyên và


14

02 trường đại học ngoài công lập là Trường Đại học Yersin Đà Lạt và
Trường Đại học Buôn Ma Thuột. Trường Đại học Đà Lạt thành lập năm
1976. Trường Đại học Tây Nguyên thành lập năm 1977. Trường Đại học
Yersin Đà Lạt thành lập năm 2004. Trường Đại học Buôn Ma Thuột thành
lập năm 2014. Các trường Đại học ở Tây Nguyên hiện đang đào tạo 117
ngành học từ bậc cao đẳng đến bậc tiến sĩ với tổng số lượng là 28.777 sinh
viên. Tổng số giảng viên của các trường đại học ở Tây Nguyên là 988
người, trong đó có 01 giáo sư, 45 phó giáo sư, 140 tiến sĩ, 573 thạc sĩ và
229 trình độ đại học. Tỉ lệ giảng viên trên sinh viên bình quân là
1GV/29SV.
3.2. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG
ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2013 - 2018 VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ
ĐẶT RA

3.2.1. Thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên
3.2.1.1. Về số lượng, chất lượng và cơ cấu đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Đà Lạt
Năm học 2007-2008, số giảng viên của Trường là 296, tỉ lệ giảng
viên có trình độ sau đại học là 68%. Đến năm học 2017 - 2018, tổng số
giảng viên của Trường là 330 giảng viên. Trong số 330 giảng viên của
Trường, có 160 giảng viên nam (chiếm 48,5%), 170 giảng viên nữ
(chiếm 51,5%), có 01 giảng viên người dân tộc thiểu số (chiếm 0,03%).
Có 125 đảng viên, chiếm 37,9% tổng số giảng viên. Trình độ lý luận cao

cấp 8 người (2,4%), trung cấp lý luận 25 người (7,6%). Về cơ cấu trình
độ: trong số 330 giảng viên có 17 phó giáo sư (5,2%), 63 tiến sĩ
(19,1%), 207 thạc sĩ (62,7%), 43 đại học (13%). Tỉ lệ giảng viên có trình
độ phó giáo sư, tiến sĩ là 24,3%, tỉ lệ giảng viên có trình độ sau đại học
là 87%. Về cơ cấu ngành nghề: Số giảng viên phân bố ở 5 khối ngành
của Trường như sau: khối ngành I (khoa học giáo dục) có 20 giảng viên
(6,1%); khối ngành III (kinh doanh và quản lý, pháp luật) có 71 giảng
viên (21,5%); khối ngành IV (khoa học sự sống, khoa học tự nhiên) có
51 giảng viên (15,5%); khối ngành V (công nghệ thông tin, công nghệ
kỹ thuật, kiến trúc và xây dựng, nông lâm và thủy sản, thú y) có 73
giảng viên (22,1%); khối ngành VII (khoa học xã hội, báo chí, khách
sạn, thể thao, an ninh, quốc phòng) có 115 giảng viên (34,8%).


15

Trường Đại học Tây Nguyên
Năm 2006 - 2007, Trường có 318 giảng viên. Năm học 2017 - 2018,
tổng số giảng viên của Trường tăng lên là 473 người. Trong vòng hơn 10
năm, từ năm 2006 đến năm 2018, số giảng viên của Trường tăng 155
người, bình quân mỗi năm tăng 15 người. Trong số 473 giảng viên có 251
giảng viên nữ (53,1%), 222 giảng viên nam (46,9%), có 15 giảng viên là
người dân tộc thiểu số (3,2%). Có 225 đảng viên, chiếm 47,6% tổng số
giảng viên. Trình độ lý luận cao cấp 51 người (10,8%), trung cấp lý luận
17 người (3,6%). Về cơ cấu trình độ: trong số 473 giảng viên có 14 phó
giáo sư (3,0%), 60 tiến sĩ (12,7%), 267 thạc sĩ (56,4%), 132 đại học
(27,9%). Tỉ lệ giảng viên có trình độ phó giáo sư, tiến sĩ là 15,7%, tỉ lệ
giảng viên có trình độ sau đại học là 72,1%. Về cơ cấu ngành nghề: Số
giảng viên phân bố ở 6 khối ngành của Trường như sau: khối ngành I có
59 giảng viên (12,5%), khối ngành III có 60 giảng viên (12,7%), khối

ngành IV có 08 giảng viên (1,7%), khối ngành V có 103 giảng viên
(21,8%), khối ngành VI có 144 giảng viên (30,4%), khối ngành VII có 99
giảng viên (20,9%).
Trường Đại học Yersin Đà Lạt
Năm 2018, tổng số giảng viên của Trường là 92 người. Sau hơn 10
năm thành lập (2014-2018), số lượng giảng viên của Trường đã tăng lên
đáng kể, cơ bản đáp ứng được yêu cầu đào tạo của Nhà trường. Trong số
92 giảng viên, có 61 giảng viên nam (66,3%), 31 giảng viên nữ (33,7%).
Trường không có giảng viên là người dân tộc thiểu số. Trong số giảng viên
có 10 đảng viên (10,9%), trình độ cao cấp lý luận chính trị có 2 giảng viên
(2,2%), trung cấp lý luận chính trị 5 giảng viên (5,4%). Về cơ cấu trình độ:
trong số 92 giảng viên có 04 phó giáo sư (4,4%), 14 tiến sĩ (15,2%), 60
thạc sĩ (65,2%) và 14 đại học (15,2%). Tỉ lệ giảng viên có trình độ phó
giáo sư, tiến sĩ là 19,6%, tỉ lệ giảng viên có trình độ sau đại học là 84,8%.
Về cơ cấu ngành nghề: Số giảng viên phân bố ở 5 khối ngành của Trường
như sau: khối ngành III có 22 giảng viên (23,9%), khối ngành IV có 13
giảng viên (14,2%), khối ngành V có 22 giảng viên (23,9%), khối ngành
VI có 14 giảng viên (15,2%), khối ngành VII có 21 giảng viên (22,8%).
Trường Đại học Buôn Ma Thuột
Là trường đại học mới nhất ở khu vực Tây Nguyên, ra đời năm
2014. Sau 4 năm thành lập, đến năm 2018, tổng số giảng viên của


16

Trường có 93 người. Trong đó, giảng viên nữ 35 người (37,6%), giảng
viên nam 58 người (62,4%). Trường không có giảng viên là người dân
tộc thiểu số. Trong số giảng viên có 11 đảng viên (11,8%), trình độ cao
cấp lý luận chính trị có 2 giảng viên (2,1%), trung cấp lý luận chính trị 3
giảng viên (3,2%).

Về cơ cấu trình độ: trong số 93 giảng viên có 01 giáo sư (1,1%), có 10
phó giáo sư (10,8%), 03 tiến sĩ (3,2%), 39 thạc sĩ (41,9%) và 40 đại học
(43,0%). Tỉ lệ giảng viên có trình độ giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ là
15,1%, tỉ lệ giảng viên có trình độ sau đại học là 57,0%. Cơ cấu trình
độ này cho thấy Trường đang thiếu hụt nhiều giảng viên trình độ cao, tỉ
lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ, sau đại học khá thấp, tỉ lệ giảng viên
chưa đạt chuẩn cao (43%).
Về cơ cấu ngành nghề: Là trường định hướng đào tạo về khoa học sức
khỏe, do đó giảng viên của Trường Đại học Buôn Ma Thuột tập trung ở
khối ngành VI với 84 giảng viên (90,3%), số giảng viên còn lại thuộc khối
ngành VII có 09 người (9,7%).
3.2.1.2. Về công tác tuyển chọn, quy hoạch và sử dụng đội ngũ
giảng viên
Công tác tuyển chọn giảng viên
Kết quả khảo cho thấy: Công tác quy hoạch phát triển số lượng đội
ngũ giảng viên thông qua công tác tuyển chọn, theo đánh giá chung của
cán bộ quản lý đạt mức tốt (điểm trung bình 3,74). Còn theo đánh giá
chung của các giảng viên thì đạt mức bình thường (điểm trung bình 2,82).
Mặc dù các trường đã nỗ lực thực hiện dự báo, xác định nguồn tuyển chọn
và tiến hành tuyển chọn nhưng kết quả tuyển chọn còn phụ thuộc vào
nhiều yếu tố khách quan như: môi trường làm việc, cơ sở vật chất, cơ chế
tiền lương, địa bàn đóng chân của các trường,… nên khó thu hút được đội
ngũ giảng viên.
Công tác quy hoạch đội ngũ giảng viên
Kết quả khảo sát cho thấy, cán bộ quản lý đánh giá các nội dung công
tác quy hoạch đội ngũ giảng viên theo chức danh nghề nghiệp ở mức tốt
(3.85), còn giảng viên đánh giá công tác này ở mức trung bình (2.73). Mức
độ chênh lệch đều trên 1.00. Điều này có thể lý giải được bởi đặc thù công
việc của cán bộ quản lý và giảng viên khác nhau: cán bộ quản lý có trách
nhiệm tham mưu xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên và

17

triển khai thực hiện qui hoạch, trong khi đó, đa số giảng viên chỉ thực hiện
công việc chuyên môn nên không nắm rõ nội dung quy hoạch.
Công tác sử dụng đội ngũ giảng viên
Qua số liệu tổng hợp trên chúng ta thấy, đánh giá chung của cán bộ
quản lý và giảng viên về công tác sử dụng đội ngũ giảng viên của các
trường cũng khác nhau. Đánh giá chung của cán bộ quản lý là tốt (điểm
trung bình 3.51). Đánh giá chung của giảng viên là bình thường, tức là
mức trung bình (điểm trung bình 2.74). Kết quả đánh giá trên cho thấy:
trong 5 năm qua, các trường đã cơ bản thực hiện tốt công tác sử dụng đội
ngũ giảng viên thông qua việc thay đổi rõ rệt về cơ cấu trình độ, chức danh
nghề nghiệp; Công tác đánh giá đội ngũ giảng viên được thực hiện thường
xuyên hàng quý, năm học và trước khi bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động,
luân chuyển, khen thưởng, kỉ luật hoặc ký hợp đồng làm việc,… Điều này
đã giúp giảng viên tự điều chỉnh, tự tu dưỡng, rèn luyện bản thân về mặt tư
tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn.
3.2.1.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên
Kết quả khảo sát cho thấy: tất cả các nội dung của công tác đào tạo,
bồi dưỡng giảng viên đều được hai nhóm đối tượng đánh giá từ mức “Bình
thường” đến “Tốt”. Trong tất cả các nội dung, nhóm cán bộ quản lý đều
đánh giá mức đạt được cao hơn nhóm giảng viên. Có những nội dung cả
hai nhóm đánh giá có sự thống nhất cao, đều ở mức “Tốt” và “Rất tốt”.
Cụ thể là: “Cử giảng viên đi đào tạo, bồi dưỡng nước ngoài” được đánh
giá cao nhất (CBQL: 4.31, GV: 4.11); tiếp theo là “Cử giảng viên đi đào
tạo, bồi dưỡng trong nước” cũng được đánh giá ở mức “Tốt” và “Rất tốt”
(CBQL: 4.28, GV: 4.15). Kết quả này phản ánh đúng thực tế các trường
trong thời gian vừa qua đã khá tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng tại chỗ và

tạo điều kiện cho giảng viên tự đào tạo, tự bồi dưỡng, đồng thời cử giảng
viên đi đào tạo, bồi dưỡng trong nước, nước ngoài. Nhờ đó, số giảng viên
có học vị sau đại học, đạt chuẩn chức danh nghề nghiệp giảng viên tăng
lên đáng kể, đáp ứng được nhu cầu phát triển của các trường trong giai
đoạn 2013 - 2018.
3.2.1.4. Công tác xây dựng và thực hiện chính sách đãi ngộ đối với
đội ngũ giảng viên
Kết quả khảo sát cho thấy, công tác thực hiện chính sách đãi ngộ đối
với đội ngũ giảng viên được cả hai nhóm cán bộ quản lý và giảng viên


18

đánh giá khá thống nhất, đạt mức “Trung bình” (CBQL: 3.53; GV: 2.93).
Ở những nội dung cụ thể, hai nhóm gần như có sự đánh giá tương đồng.
Đặc biệt nhóm giảng viên đánh giá nội dung “Khen thưởng định kỳ và đột
xuất” ở mức “Kém”. Điều đó cho thấy chính sách khen thưởng dường như
đã mất đi ý nghĩa đích thực của nó. Môi trường làm việc dân chủ thì cả hai
nhóm đều đánh giá ở mức trung bình, tuy nhiên nhóm cán bộ quản lý đánh
giá mức trung bình cao, gần đạt khá.
3.2.2. Những thành tựu, hạn chế của công tác xây dựng đội ngũ
giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên
3.2.2.1. Thành tựu
Giáo dục đại học ở Tây Nguyên đã xây dựng được một hệ thống
trường cả công lập và tư thục, có tất cả các ngành nghề đào tạo, các bậc
đào tạo từ cao đẳng, đại học đến thạc sĩ, tiến sĩ, một đội ngũ giảng viên
đông đảo có học hàm, học vị cao. Đến nay, các trường đại học ở Tây
Nguyên đã xây dựng được đội ngũ giảng viên đông đảo với nhiều lĩnh vực,
nhiều ngành nghề, cơ bản đáp ứng được yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực
trình độ cao cho vùng Tây Nguyên. Chất lượng đội ngũ giảng viên không

ngừng được nâng lên. Chất lượng được thể hiện ở số lượng giảng viên có
học hàm, học vị tăng lên đáng kể. Năng lực, phẩm chất đội ngũ được đảm
bảo, phần lớn có phẩm chất đạo đức và ý thức chính trị tốt, trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Phần lớn giảng viên có phẩm
chất chính trị, đạo đức tốt, yêu nghề và vẫn đang không ngừng học tập, rèn
luyện để đáp ứng yêu cầu công việc trong bối cảnh mới.
Nguyên nhân:
Nguyên nhân đạt được của những thành tựu trên trước hết xuất phát từ
chủ trương đổi mới giáo dục - đào tạo của Đảng và Nhà nước. Trong đó
quan trọng nhất là chủ trương xã hội hóa giáo dục và chủ trương về tự chủ
đại học. Lãnh đạo các trường đều rất quan tâm đầu tư cho công tác phát
triển đội ngũ, đặc biệt là giảng viên, coi đây là công tác quan trọng hàng
đầu để phát triển nhà trường. Sự ra đời của các trường đại học tư thục đã
tạo ra động lực mới cho sự phát triển của các trường đại học ở Tây Nguyên
nói chung và sự phát triển đội ngũ giảng viên nói riêng.
3.2.2.2. Hạn chế
Nhìn chung đội ngũ giảng viên vẫn còn thiếu về số lượng, chất lượng
và cơ cấu cũng chưa đảm bảo, một bộ phận giảng viên chưa theo kịp yêu


19

cầu đổi mới và phát triển giáo dục đại học, thiếu tâm huyết nghề nghiệp,
thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Sự phát triển đội ngũ giảng viên có lúc không theo kịp sự phát triển
qui mô đào tạo. Cơ cấu trình độ chưa hợp lý, số giảng viên có học hàm
giáo sư, phó giáo sư và học vị tiến sĩ còn ít. Bên cạnh đó, số giảng viên
chưa đạt chuẩn của các trường đại học ở Tây Nguyên còn khá nhiều
(chiếm tỉ lệ 23,2% tổng số giảng viên). Năng lực ngoại ngữ, khả năng hội
nhập quốc tế của đội ngũ giảng viên còn nhiều hạn chế. Giảng viên các

trường đại học ở Tây Nguyên cũng ít có điều kiện đi học tập, hội nghị, hội
thảo ở nước ngoài.
Công tác tuyển chọn chưa thu hút được giảng viên trình độ cao. Việc
đánh giá giảng viên có lúc còn mang tính hình thức, chưa thực chất. Công
tác đào tạo, bồi dưỡng còn chậm, chưa theo kịp nhu cầu phát triển. Chính
sách lương và các chế độ phụ cấp ưu đãi còn thấp nên chưa đủ hiệu quả để
giữ chân các giảng viên có trình độ cao. Môi trường làm việc cũng chưa
thật sự dân chủ, chưa phát huy được hết năng lực sáng tạo của đội ngũ
giảng viên.
Nguyên nhân: Các trường đại học, nơi các giảng viên làm việc đứng
chân trên địa bàn khó khăn về nhiều mặt. Cơ quan chủ quản (Bộ Giáo dục
và đào tạo) cũng như chính quyền các tỉnh Tây Nguyên chưa có sự quan
tâm, đầu tư đúng mức đến sự phát triển giáo dục đại học ở Tây Nguyên.
Cơ chế, chính sách của Nhà nước về xây dựng đội ngũ giảng viên chưa
đồng bộ. Các trường đại học ở Tây Nguyên cũng chưa có những giải pháp
đột phá để xây dựng đội ngũ giảng viên của mình. Bản thân nhiều giảng
viên các trường đại học ở Tây Nguyên chưa có sự chủ động trong việc
thực hiện nhiệm vụ, phát triển bản thân.
3.2.3. Những vấn đề đặt ra trong công tác xây dựng đội ngũ giảng
viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay
Thứ nhất, số lượng và chất lượng đội ngũ giảng viên chưa đáp ứng
yêu cầu phát triển của các trường và vùng Tây Nguyên trong bối cảnh mới.
Thứ hai, cơ cấu đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên còn
nhiều bất cập cả về cơ cấu trình độ, ngành nghề, độ tuổi, giới tính, dân tộc.
Thứ ba, môi trường làm việc của các trường đại học ở Tây Nguyên
chưa thu hút và giữ chân được giảng viên có trình độ cao.


20

Thứ tư, các trường đại học ở Tây Nguyên ít có điều kiện mở rộng hợp
tác quốc tế trong đào tạo và trao đổi giảng viên, nhà khoa học.
Tiểu kết chương 3
Trong giai đoạn 2013 - 2018, nhờ tác động của những chủ trương,
chính sách mới về phát triển giáo dục đại học của Đảng và Nhà nước, công
tác xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên đã đạt
được những thành tựu khá nổi bật. Tuy nhiên, cũng đặt ra nhiều vấn đề
như: sự phát triển số lượng giảng viên không theo kịp sự phát triển qui mô
đào tạo, tỉ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ còn thấp, sự bất hợp lý về cơ cấu
ngành nghề, đặc biệt là thiếu đội ngũ giảng viên đầu ngành trong các lĩnh
vực, ngành nghề cần thiết, đặc biệt là giảng viên trình độ tiến sĩ ngành
khoa học sức khỏe, trong khi đó giảng viên trình độ cao của các trường đại
học ở Tây Nguyên thường chuyển đi các thành phố lớn; sự giao lưu, hợp
tác quốc tế còn nhiều bất cập, hạn chế.
Chương 4
PHƯƠNG HƯỚNG, NỘI DUNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN
HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
4.1. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN HIỆN NAY

Đề tài xác định năm nhân tố tác động đến việc xây dựng đội ngũ giảng
viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện nay là:
Một là, quá trình toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Hai là, tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội vùng Tây Nguyên.
Ba là, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển giáo
dục đại học và đội ngũ giảng viên.
Bốn là, nguồn lực con người, cơ sở vật chất của các trường đại học ở
Tây Nguyên.
Năm là, văn hóa tổ chức của các trường đại học ở Tây Nguyên.

4.2. PHƯƠNG HƯỚNG, NỘI DUNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2019-2030

4.2.1. Phương hướng xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại
học ở Tây Nguyên


21

Xây dựng đội ngũ giảng viên phát triển toàn diện, được chuẩn hoá,
đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống, lương tâm nghề
nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển đúng định hướng của các trường đại
học và những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện
đại hóa Tây Nguyên.
4.2.2. Nội dung xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở
Tây Nguyên
4.2.2.1. Xây dựng đội ngũ giảng viên về chất lượng
Xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện
nay về mặt chất lượng cần chú ý vào nhiều mặt, trong đó trọng tâm là năng
lực nghiên cứu khoa học, năng lực ngoại ngữ và phẩm chất chính trị. Mặt
khác cần chú trọng chuẩn hóa trình độ cho đội ngũ giảng viên chưa đạt
chuẩn. Cần tăng số giảng viên có học hàm, học vị giáo sư, phó giáo sư,
tiến sĩ để đạt mức trung bình của cả nước.
4.2.2.2. Xây dựng đội ngũ giảng viên về số lượng, cơ cấu
Với tỉ lệ giảng viên/sinh viên ở mức trung bình là 1GV/20SV thì tổng
số giảng viên cần có là 1.500 người. Như vậy, trong 10 năm tới các trường
cần tuyển mới tổng số giảng viên là 500 người, trung bình mỗi năm tuyển
mới khoảng 50 giảng viên.
Về cơ cấu, đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên hiện

đang mất cân đối, bất hợp lý về cơ cấu ngành nghề và cơ cấu dân tộc. Số
sinh viên ngành y, dược chiếm tỉ lệ lớn, nhưng số giảng viên lại thiếu hụt
nhiều. Do đó, trong thời gian tới các trường cần có chính sách tập trung
vào phát triển đội ngũ giảng viên khối ngành sức khỏe. Các trường đại học
ở Tây Nguyên cần đặc biệt chú ý đến xây dựng đội ngũ giảng viên người
dân tộc thiểu số, đặc biệt là dân tộc thiểu số tại chỗ. Có thể nâng tỉ lệ giảng
viên là người dân tộc thiểu số lên khoảng 1% trong tổng số giảng viên.
Về cơ cấu trình độ, hiện nay trong đội ngũ giảng viên các trường đại
học ở Tây Nguyên, tỉ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ, giảng viên có học
hàm giáo sư, phó giáo sư còn ở mức thấp (18,8%), do đó, đến năm 2025
các trường đại học ở Tây Nguyên phải có 100% giảng viên đạt chuẩn trình
độ thạc sĩ hoặc tương đương trở lên, trong đó ít nhất 25% đạt trình độ tiến
sĩ; đến năm 2030 có ít nhất 35% giảng viên đạt trình độ tiến sĩ.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng của các trường trong thời gian tới cần tập
trung vào thực hiện mục tiêu chuẩn hóa đội ngũ. Trước hết là đẩy mạnh


22

việc cử đi đào tạo trong nước, nước ngoài và đào tạo tại chỗ số giảng viên
chưa đạt chuẩn (trình độ cử nhân), số này hiện có 229 người (23,2%). Mục
tiêu đến năm 2025, 100% giảng viên đạt chuẩn.
4.3. GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG
ĐẠI HỌC Ở TÂY NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2019 - 2030 THEO TƯ TƯỞNG HỒ
CHÍ MINH

4.3.1. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách chung
Đảng, Nhà nước cần có chính sách về phát triển GDĐH, đội ngũ giảng
viên căn cứ vào đặc thù của vùng Tây Nguyên. Trong đó, chú ý các vấn
đề: cơ chế quản lý đối với các trường đại học; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ

giảng viên; xây dựng qui định chế độ làm việc của giảng viên; xây dựng
tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, thi, xét thăng hạng, phong hàm chức
danh; xây dựng qui định đạo đức nhà giáo; xây dựng chế độ lương, phụ
cấp của giảng viên; xây dựng qui định khen thưởng, tôn vinh đội ngũ
giảng viên.
4.3.2. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách của các trường đại
học ở Tây Nguyên
Thứ nhất, sử dụng hiệu quả đội ngũ giảng viên hiện có
Sắp xếp lại tổ chức, bộ máy tinh gọn, hiệu quả; Xây dựng đề án vị trí
việc làm gắn với hạng viên chức giảng dạy và chức danh giảng viên; Xây
dựng qui hoạch phát triển đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, đảm bảo về
chất lượng, đồng bộ về cơ cấu ngành nghề, trình độ, độ tuổi, dân tộc, đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ đào tạo các bậc học, loại hình và ngành nghề đào
tạo với chất lượng và hiệu quả cao. Xây dựng qui hoạch đội ngũ giảng
viên về số lượng, chất lượng, cơ cấu; thực hiện công tác thi đua, khen
thưởng thiết thực, hiệu quả, tôn vinh việc làm tốt. Có chính sách cụ thể,
khen thưởng bằng vật chất cho những giảng viên có thành tích cao về
nghiên cứu khoa học, sáng kiến đổi mới phương pháp giảng dạy,...
Thứ hai, tuyển dụng và trọng dụng nhân tài
Trong 10 năm tới, để mở rộng qui mô đào tạo, xây dựng đội ngũ giảng
viên mạnh, có chất lượng, các trường cần xây dựng qui trình tuyển dụng và
chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài. Ngoài ra các trường cần tuyển
chọn đội ngũ giảng viên từ những chuyên viên có trình độ đào tạo chuẩn,
có năng lực, phẩm chất tốt để làm giảng viên kiêm nhiệm.


23

Giữ chân những giảng đến tuổi nghỉ hưu, có kinh nghiệm trong lĩnh
vực Y dược, trọng dụng, phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên đầu

ngành, thu hút các nhà khoa học, các chuyên gia ở các viện nghiên cứu,
chú ý đến cựu sinh viên, trí thức Việt kiều yêu nước, tâm huyết.
Thứ ba, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng
Xây dựng qui hoạch đào tạo, bồi dưỡng theo từng giai đoạn. Có thể
chia thành hai giai đoạn 2019 - 2025 và 2025 - 2030. Trong qui hoạch cần
xác định rõ mục tiêu cần đạt; số lượng giảng viên cần đào tạo, bồi dưỡng;
nội dung đào tạo, bồi dưỡng; hình thức đào tạo, bồi dưỡng; tiến độ thực
hiện; các điều kiện đảm bảo (kinh phí, cơ sở vật chất,...).
Thứ tư, xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường
Xây dựng văn hóa tổ chức nhà trường chính là xây dựng môi trường
làm việc dân chủ, đoàn kết, tạo điều kiện tốt nhất cho giảng viên làm việc,
phát huy khả năng của mình.
Để xây dựng môi trường thuận lợi cho giảng viên phát triển, cần
thực hiện tốt các nội dung sau: Lãnh đạo các trường phải chỉ đạo triển
khai thực hiện tốt qui chế dân chủ trong nhà trường; Qui định rõ ràng
chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ phối hợp làm việc giữa các đơn vị
trong trường; Tổ chức và phát huy tốt vai trò của công đoàn, thường
xuyên chăm lo đến đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ cán bộ,
giảng viên trong trường.
4.3.3. Nhóm giải pháp về tự tu dưỡng, đào tạo của đội ngũ giảng viên
Trước hết, không ngừng học tập, rèn luyện để giữ vững lập trường,
nâng cao bản lĩnh chính trị. Thứ hai, tiếp tục thực hiện tốt Chỉ thị 05CT/TW ngày 15 tháng 5 năm 2016 của Bộ Chính trị về học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thứ ba, thực hiện nói đi
đôi với làm, nêu gương. Thứ tư, luôn nêu cao tinh thần tự học, tự đào tạo,
phải không ngừng tự học tập để mở rộng hiểu biết của mình về cả kiến
thức chuyên ngành, liên ngành, những tri thức mới về khoa học sư phạm
hiện đại, kĩ năng giảng dạy hiện đại theo phương pháp tích cực.
Tiểu kết chương 4
Xây dựng đội ngũ giảng viên các trường đại học ở Tây Nguyên là một
yêu cầu bức thiết để các trường thực hiện được sứ mạng của mình. Vận

dụng tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ giảng viên các trường
đại học ở Tây Nguyên hiện nay cần đặt trong bối cảnh mới. Những giải